Σωτήρης Σόρογκας: Η φθορά του χρόνου σε λευκό φόντο

Φιγούρα ασκητική, ψηλή και λιπόσαρκη, με ανάκατα γκρίζα μαλλιά, ξεχασμένο μούσι και τα μάτια βαθιά μέσα στις κόγχες τους. Στα 85 του, ο Σωτήρης Σόρογκας μας τίμησε με την παρουσία του στην σημερινή (20/12/2021) συνέντευξη Τύπου στο Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή με αφορμή την έκθεση 28 εμβληματικών και μεγάλων διαστάσεων έργων του, που προέρχονται από την συλλογή του ιδρύματος. Θα εκτίθενται στον χώρο των περιοδικών εκθέσεων του μουσείου από τις 22 Δεκεμβρίου μέχρι τις 3 Απριλίου 2022.

Αλλά και παρακάτω, καθώς ο Σεφέρης ή η Δημουλά τρύπωναν στον λόγο του, πάλι τον Μπρακ μου θύμισε, ο οποίος έλεγε πως «Η ποίηση είναι για την ζωγραφική ό,τι είναι η ζωή για τον άνθρωπο». Κι ο Σόρογκας, είναι σαφές, συνομιλεί με την ποίηση και μέσα από τους καμβάδες του. Ήδη από τα πρώτα του διαβάσματα, επηρεασμένος, όπως τόνισε, από την ολόφωτη μα και σκοτεινή οδυνηρή ελληνικότητα που αναβλύζει από την ποίηση του Σεφέρη, ο Σόρογκας έθεσε ως σκοπό της τέχνης του να αφουγκραστεί την φθορά των παραδοσιακών υλικών ακινητοποιώντας την φευγαλέα χρονική στιγμή πάνω στον καμβά του. Και αναδεικνύοντας μέσα από τον χρωστήρα του όσα μικρά κι αμελητέα φέρουν βαθύ το σημάδι του χρόνου.

Ο χρόνος, το λευκό, και το απαράλλαχτο

Πολύ εύστοχα η έκθεση, την οποία επιμελήθηκε ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος, Κυριάκος Κουτσομάλλης, τιτλοφορείται «Σωτήρης Σόρογκας – Ο χρόνος της μνήμης στον εικαστικό λόγο του». Γιατί οι πίνακες του καλλιτέχνη αποτυπώνουν θραύσματα αντικειμένων (σπανιότερα ζωντανών υποκειμένων, στην έκθεση περιλαμβάνονται και τρία-τέσσερα πορτρέτα) που κουβαλάνε πολλά καντάρια μνήμης. Και φθοράς. Κοιτάζοντας, λόγου χάρη, εκείνο το γέρικο κομμάτι ξύλου με το μεταλλικό μάνταλο, που ο Σόρογκας απαθανάτισε το 1983 στην Αμοργό, το νιώθεις πως αυτό το ταπεινό κι αμελητέο πράγμα που εικονίζεται έχει ζήσει τόσες στιγμές κι έχει ενσωματώσει τόση χρήση…

Πιστός στα υλικά του και στην τεχνοτροπία του, ο Σόρογκας δημιουργεί πάντα με ακρυλικό και κάρβουνο. Παίζει με τις ενδιάμεσες αποχρώσεις που ενώνουν το λευκό με το μαύρο, και πολύ σπάνια εισαγάγει χρώμα –άλλοτε ως παλ, σβησμένη τίντα, άλλοτε ως σαφή μικρή νησίδα πηχτού χρώματος. Κι είναι χαρακτηριστικό το πόσο η ιδιόλεκτός του παραμένει η ίδια μες στα χρόνια. Σε μια γωνία που σχηματίζουν δυο τοίχοι στο δεύτερο υπόγειο του μουσείου, όπου φιλοξενείται η έκθεση, κρέμονται δυο παρεμφερείς πίνακες: ένα «Παλιό καΐκι στην παραλία των Αβδήρων» και μια «Παλιά βάρκα». Το πρώτο έργο είναι του 1987, το δεύτερο φιλοτεχνήθηκε μεταξύ 2010 και 2016. Κι όμως, τα 30 χρόνια που χωρίζουν τους δυο πίνακες δεν ανιχνεύονται σχεδόν καθόλου. Τα υλικά και η ματιά του ζωγράφου παρέμειναν εκεί, αμετακίνητα. Όπως και τα ευτελή πολυκαιρισμένα αντικείμενα που τα ενέπνευσαν…

Σύντομο βιογραφικό

Ο Σωτήρης Σόρογκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Σπούδασε με κρατική υποτροφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, με δασκάλους τους Γιάννη Μόραλη, Παντελή Πρεβελάκη και Παύλο Μυλωνά, ενώ το 1972 έλαβε προσωπική χορηγία από το Ίδρυμα Ford, με την οποία ταξίδεψε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Το 1964 ξεκίνησε να διδάσκει σχέδιο στην Ανωτάτη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, όπου αργότερα έγινε καθηγητής. Το 2004 η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε βραβείο για το σύνολο της καλλιτεχνικής του προσφοράς, ενώ το 2010 έξι μεγάλες συνθέσεις του τοποθετήθηκαν στον Σταθμό Λαρίσης του Αθηναϊκού Μετρό. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ έχει εκπροσωπήσει τη χώρα στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο (1981) και στα Ευρωπάλια στις Βρυξέλλες (1982).

► Πληροφορίες: Περιοδική έκθεση «Σωτήρης Σόρογκας – Ο χρόνος της μνήμης στον εικαστικό λόγο του», Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή (Ερατοσθένους 13, 210-7252895) από 22 Δεκεμβρίου έως 3 Απριλίου 2022 (Τετάρτη έως Κυριακή 10:00–18:00, Παρασκευή 10:00-20:00, Δευτέρα, Τρίτη κλειστά). Εισιτήρια 12€ (μειωμένο 10€)

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις