Η άνιση μάχη του μικρομεσαίου λιανεμπορίου απέναντι στα μεγαθήρια της ψηφιακής αγοράς

Η μετάβαση της αγοράς από το φυσικό δίκτυο στο ψηφιακό κανάλι – εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού και των περιορισμών – επηρέασε το σύνολο της οικονομίας, με τους μικρούς και μεμονωμένους επιχειρηματίες του εμπορίου να γράφουν ωστόσο τη μεγαλύτερη ζημιά.

Μακριά ακόμη από την περιβόητη ψηφιακή μετάβαση, ιδίως στην Ελλάδα όπου έως πρότινος η διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου ήταν μόλις 7% και αφορούσε συγκεκριμένους κλάδους και είδη προϊόντων, οι μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται επί ξυρού ακμής. Έχοντας διανύσει πάνω από μια δεκαετία ύφεσης και σκληρού ανταγωνισμού, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έχουν στην πλειονότητα τους ως άμυνα τα κρατικά μέτρα στήριξης και τις επιστρεπτέες προκαταβολές.

Η εικόνα δεν αφορά μόνον την Ελλάδα, αλλά διατρέχει όλες τις διεθνείς αγορές με υπερτοπικούς γίγαντες να γίνονται ακόμη μεγαλύτεροι. Είναι χαρακτηριστικό πως τον περασμένο Σεπτέμβριο η Amazon αναδείχθηκε ως ο 5 πιο δημοφιλής διαδικτυακός ιστότοπος παγκοσμίως έχοντας προσελκύσει 5,2 δισεκατομμύρια επισκέπτες μόνο για το συγκεκριμένο μήνα, και τοποθετούμενη πίσω από Google, YouTube, Facebook και Wikipedia, αναδεικνυόμενη ως η κορυφαία λιανεμπορική δύναμη.

Πέρα από κάθε αμφιβολία, και οι μεγάλες αλυσίδες του λιανικού εμπορίου είναι εκείνες πως έχουν ευνοηθεί περισσότερο από την εντυπωσιακή αύξηση των ηλεκτρονικών πωλήσεων, αφού διέθεταν υποδομές, παρά το γεγονός του ότι δεν θα καταφέρουν να καλύψουν τις απώλειες από τις πωλήσεις που θα έκαναν με ανοιχτά μαγαζιά.

Στην Ελλάδα κατά το πρώτο lockdown καταγράφηκε επίσης αύξηση πωλήσεων (7%) για μικρά τοπικά καταστήματα τροφίμων, που μέσω τηλεφωνικών παραγγελιών και παραδόσεις κατ’οίκον εξυπηρετούσαν την πελατεία τους. Ωστόσο, η απόσταση των υπολοίπων που εμπορεύονται διαρκή καταναλωτικά αγαθά, δηλαδή είδη που δεν θεωρούνται πρώτης ανάγκης, από τον καταναλωτή, δημιούργησε χαώδη διαφορά. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ, ποσοστό 70% μικρών εμπορικών επιχειρήσεων διαθέτουν πλέον σύνδεση στο διαδίκτυο, το 36% έχει ενεργή ιστοσελίδα και πάνω από 55% ενεργή σελίδα στα κοινωνικά δίκτυα, ωστόσο αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι πραγματοποιεί πωλήσεις.

Σύμφωνα με την τελευταία δε έρευνα του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ σε 500 επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου για τον ψηφιακό μετασχηματισμό αλλά και τη συμμετοχή τους στην Black Friday κατά την περίοδο 16 έως 25 Νοεμβρίου, προκύπτει ότι μόλις οκτώ στις 10 είχαν τελικά πρόσβαση στο «παζάρι».

Σύμφωνα με τα ευρήματα ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο lockdown, μικρό ποσοστό βρήκε πρόσβαση στο ηλεκτρονικό εμπόριο, αυξάνοντας ωστόσο τη χρήση των τηλεφωνικών παραγγελιών. Στην ενδιάμεση περίοδος μεταξύ των δυο lockdowns η πλειονότητα (65%) των επιχειρήσεων κατέγραψε χαμηλότερες πωλήσεις για το διάστημα μέσα Μαΐου – αρχές Νοεμβρίου 2020 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019. ΄Όσον αφορά την περίοδο της φετινής BlackFriday , το 79% των επιχειρήσεων του δείγματος δεν συμμετείχε, λόγω της ισχνής πρόσβασης στο ψηφιακό κανάλι.

Πάντως, παράγοντες της αγοράς, επισημαίνουν και άλλες παραμέτρους – πέρα από την εξοικείωση και τα κεφάλαια- για την αργή μετατόπιση των μικρών εμπορικών επιχειρήσεων σε εναλλακτικά κανάλια. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις τους, μέσω της ψηφιακής έκθεσης αρκετοί έμποροι «χάνουν» τα περιθώρια κέρδους τους – αφού έχουν να συγκριθούν με τον ανταγωνισμό- ενώ για κάποιους οι προμήθειες των πλατφορμών, αποτελούν κόστος που δεν επιθυμούν να αναλάβουν. Τέλος, η μη έκδοση απόδειξης λιανικής πώλησης εξακολουθεί να είναι πρακτική που μετέρχεται η μικρή λιανική επιχειρηματικότητα, η οποία δεν μπορεί ισχύει μέσα από τα ψηφιακά κανάλια…

Οι ξένοι Γολιάθ και οι Έλληνες Δαυίδ

Η υστέρηση των μικρών έναντι των μεγάλων δεν αφορά μόνο τις εγχώριες δυνάμεις αλλά και τον διεθνή ανταγωνισμό, που δεν γνωρίζει σύνορα. Παρά το γεγονός του ότι σύμφωνα με στοιχεία του GRECA, ήδη προ πανδημίας αναπτύσσονταν η ανεξάρτητη τάση στροφής των καταναλωτών σε εγχώρια ηλεκτρονικά καταστήματα, εν τούτοις υπάρχουν ενδείξεις ισχυρής διείσδυσης των ξένων πλατφορμών στην ελληνική αγορά.

Amazon και eBay ελέγχουν περίπου το 95% στην εγχώρια αγορά των marketplaces για το 2019. Την ίδια χρονιά μόλις το 5% της εγχώριας αγοράς των marketplaces μοιράζονται η Public αλλά και η Skroutz, η οποία μετασχηματίζεται από μηχανή αναζήτησης τιμών σε πλατφόρμα ηλεκτρονικού εμπορίου. Τα παραπάνω στοιχεία προέρχονται από πρόσφατη μελέτη του Euromonitor (Μάρτιος 2020) και επισήμως περιλήφθηκαν στην αίτηση έγκρισης της εξαγοράς της Skroutz από το CVC Capital fund προς την Επιτροπή Ανταγωνισμού.

Η ύπαρξη των παραπάνω ελληνικών marketplaces αποτελεί διέξοδο για μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν τα μέσα ή τα κεφάλαια να αποκτήσουν πρόσβαση στην ηλεκτρονική αγορά, οπότε στη συγκυρία η ανάπτυξη τους αποκτά μεγαλύτερο νόημα.

Η αντεπίθεση των εγχώριων επιχειρήσεων στη δημιουργία πλατφορμών, στις οποίες εντάσσονται τρίτες επιχειρήσεις, είναι πολύ πρόσφατη, καθώς το μεν marketplace της Public ιδρύθηκε το 2018 ενώ της Skroutz συμπλήρωσε μόλις ένα χρόνο λειτουργίας.

Ειδικότερα, στο Skroutz Marketplace, έχουν εγγραφεί 2.500 καταστήματα από 52 περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας και απευθύνεται σε κάθε επιχείρηση λιανικής που δεν διαθέτει τεχνική υποδομή για ηλεκτρονική διάθεση των προϊόντων της. Υπενθυμίζεται ότι ως πλατφόρμα αναζήτησης και σύγκρισης προϊόντων και τιμών, στo Skroutz προβάλλονται περισσότερα από 10 εκατ. προϊόντα σε πάνω από 6.000 ηλεκτρονικά καταστήματα, ενώ σε μηνιαία βάση υποδέχεται 8,5 εκατ. μοναδικές επισκέψεις.

Αντιστοίχως η Public επενδύει με στόχο την ταχύτερη διείσδυση της στο ηλεκτρονικό εμπόριο, τόσο μέσω των δικών της e-shops (Public.gr και MediaMarkt.gr) όσο και μέσω του marketplace, στο οποίο έχουν ενταχθεί περίπου 2.000 μικρές επιχειρήσεις λιανικής έως τώρα. Μάλιστα έως το τέλος του έτους, οι επιχειρήσεις που εντάσσονται στη συγκεκριμένη πλατφόρμα λειτουργούν χωρίς ετήσια συνδρομή, και αποδίδουν προμήθειες μόνον εφόσον πραγματοποιούν πωλήσεις. Υπενθυμίζεται ότι ο όμιλος Public προγραμματίζει επενδύσεις 26 εκατ.ευρώ στη διετία 2020-2021, για τη στελέχωση του τομέα e-commerce με εξειδικευμένα στελέχη, την απόκτηση νέων ΙΤ συστημάτων αλλά και τη δημιουργία νέου logistics center.

Σημειώνεται πάντως ότι στο μεγαλύτερο ευρωπαϊκό marketplace- το πολωνικό Allegro- οι συνεργαζόμενες επιχειρήσεις ανέρχονται 117.000.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία και η eBay δίνει τη δυνατότητα σε ελληνικές επιχειρήσεις να ξεφύγουν από τα όρια τους, τόσο γεωγραφικά όσο και τεχνολογικά. Ήδη, 12.000 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν βρει ένα εξαγωγικό «διάδρομο» μέσω του διεθνούς marketplace της eBay. To 95% των πωλήσεων τους κατευθύνεται στις διεθνείς αγορές, εξάγοντας από ανταλλακτικά αυτοκινήτων και εξοπλισμό yachting έως εκκλησιαστικά είδη και βότανα, καλλυντικά, ακόμη και παιχνίδια. Σύμφωνα δε με τη στατιστική που διατηρεί η πλατφόρμα, οι ελληνικές επιχειρήσεις πωλούν 1 εκατομμύριο τεμάχια ετησίως και απευθύνονται κυρίως σε 15 αγορές ανά τον πλανήτη, αν και το «σύμπαν» της πλατφόρμας, εκτείνεται σε 190 αγορές και 183 εκατομμύρια ενεργούς αγοραστές.

Με βάση τα στοιχεία της πλατφόρμας, τον περασμένο Μάιο – εν μέσω γενικού lockdown διεθνώς- οι πωλήσεις των ελληνικών επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 25% σε σχέση με τον αμέσως προηγούμενο μήνα του 2020. Πάντως, η διείσδυση ελληνικών επιχειρήσεων στο ηλεκτρονικό εμπόριο υπολείπεται χωρών με παρόμοιο πληθυσμό αλλά και κοντινή γεωγραφική απόσταση. Οι πωλήσεις βουλγαρικών επιχειρήσεων είναι 2,5 φορές περισσότερες ενώ των ισραηλινών επιχειρήσεων τέσσερις φορές περισσότερες. Συγκρινόμενες δε με τις πωλήσεις κινεζικών προϊόντων η απόσταση είναι χαώδης καθώς εκείνες πραγματοποιούν 42 φορές μεγαλύτερο τζίρο.

Το μέγεθος της ελληνικής αγοράς Ε-commerce

Σύμφωνα με την πρόεδρο του GRECA, δρ. Κατερίνα Φραϊδάκη, το 2015 μόλις το 50% των χρηστών επέλεγε ελληνικά e-shops ενώ το 2020 το 90% των χρηστών πραγματοποιεί αγορές και από ελληνικές ηλεκτρονικές επιχειρήσεις. Σύμφωνα δε με εκτιμήσεις του Συνδέσμου ο τζίρος των εγχώριων e-shops για αγορές αγαθών μόνον (πέραν των υπηρεσιών ή των εισιτηρίων) το 2019 άγγιξε τα 7,5 δις ευρώ ενώ προ επέλασης της πανδημίας οι εκτιμήσεις έκαναν λόγο για τζίρο 10,7 δις ευρώ μέσα στο 2020. Από τον όγκο αυτό, πέρα από μεγάλες ελληνικές αλυσίδες, μερίδιο καρπώνονται και μικρές επιχειρήσεις (από φαρμακεία στην επαρχία έως καταστήματα πώλησης λευκών ειδών…) που μπήκαν νωρίς στο κανάλι, και επένδυσαν στον ψηφιακό μετασχηματισμό τους.

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr