4/4/1968, Η ΗΜΕΡΑ ΠΟΥ Η ΑΕΚ ΣΤΕΦΘΗΚΕ “ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ”

Σαν σήμερα, στις 4 Απριλίου του 1968, η μεγάλη ΑΕΚ του Αμερικάνου, του Τρόντζου και των άλλων παιδιών, έγινε ο πρώτος σύλλογος (σε ομαδικό άθλημα) στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού που ανέβηκε στην κορυφή της Ευρώπης, κατακτώντας μέσα στο “Παναθηναϊκό Στάδιο” και μπροστά σε 80.000 παραληρούντες θεατές, το Κύπελλο Κυπελλούχων. Το NEWS 24/7 θυμάται τη μεγάλη πορεία της “Ενώσεως” στη διοργάνωση και τον αξέχαστο τελικό με τη Σλάβια, που έκανε περήφανους όλους τους Έλληνες φίλαθλους. Το 89-82, ένα από τα πιο ξεχωριστά κεφάλαια του ελληνικού μπάσκετ, έγινε αθάνατο μέσα από τη συγκλονιστική εξέλιξή του, αλλά και τη μυθική ραδιοφωνική περιγραφή του Βασίλη Γεωργίου, που κράτησε τους ακροατές καθηλωμένους μέχρι και το τελευταίο δευτερόλεπτο της αναμέτρησης.

Εκείνος ο τελικός υπήρξε παντοτινό ορόσημο για το άθλημα στη χώρα μας, παρά το γεγονός ότι χρειάστηκε να περάσουν 23 ολόκληρα χρόνια, μέχρι κάποια ελληνική ομάδα να φτάσει και πάλι στην κατάκτηση ενός ευρωπαϊκού τροπαίου (ο ΠΑΟΚ το 1991 στη Γενεύη, με αντίπαλο τη Σαραγόσα, επίσης στο Κύπελλο Κυπελλούχων). Η ΑΕΚ ήταν εκείνη που άνοιξε το δρόμο, δείχνοντας πως αυτό που μέχρι τότε φάνταζε ουτοπικό, μπορούσε να γίνει πραγματικότητα. Και άφησε πίσω της μια τεράστια κληρονομιά, ακριβώς επειδή αυτό που πέτυχε ήταν ένας άθλος, σε μια εποχή όπου στις ελληνικές ομάδες δεν υπήρχαν ούτε ξένοι, ούτε “ελληνοποιημένοι”, ενώ στην Ευρώπη πρωταγωνιστούσαν μεγαθήρια όπως η Ίνις Βαρέζε, η Μακάμπι Τελ Αβίβ, η Σίμενταλ Μιλάνο, αλλά και η ίδια η Σλάβια Πράγας. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Η ΑΕΚ ΣΤΟ FINAL-4 ΤΟΥ 1966

Η δεκαετία του ’50, όταν το μπάσκετ γνώρισε την πρώτη μεγάλη περίοδο ακμής του στην Ελλάδα, είχε δώσει τη θέση της στα 60s. Η προηγούμενη γενιά με πρωταγωνιστές συλλόγους όπως ο Πανελλήνιος και ο Τρίτων και παίκτες όπως ο Φαίδων Ματθαίου, ο Μίμης Στεφανίδης και ο Κώστας Μουρούζης – όλοι τους αγωνίστηκαν στο επαγγελματικό πρωτάθλημα της Ιταλίας – είχε ήδη αποσυρθεί περιμένοντας άξιους διαδόχους. Το άθλημα παιζόταν σε τσιμεντένια ανοιχτά γήπεδα, δεν υπήρχαν τότε ούτε κλειστά, ούτε παρκέ. Το “Παναθηναϊκό Στάδιο” θεωρείτο ο “ναός” του μπάσκετ, ενώ η “πολυτελής σάλα” της εποχής βρισκόταν κάτω από τις κερκίδες του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και ονομαζόταν “Τάφος του Ινδού”. Οι ομάδες ήταν αμιγώς ελληνικές, φυσικά ερασιτεχνικές και τα στοιχεία που κυριαρχούσαν στα γήπεδα ήταν η ψυχή, ο ηρωισμός, το ταλέντο και η αγάπη για το άθλημα.

Ο μόνος “αλλοδαπός” που αγωνιζόταν στο ελληνικό πρωτάθλημα ήταν ένας παίκτης που είχε πάρει μεταγραφή από την ιστορική Χ.Α.Ν. Νικαίας στην ΑΕΚ, ο Γιώργος Αμερικάνος. Ο παίκτης γύρω από τον οποίο χτίστηκε η ομάδα – μύθος της δεκαετίας του ’60, η ΑΕΚ των ρεκόρ, των τίτλων και της πρώτης Ευρωπαϊκής κούπας. Πριν φτάσει στη μαγική βραδιά της 4ης Απριλίου του 1968, η “Ένωσις” είχε ήδη φροντίσει να δώσει τα διαπιστευτήριά της σε Ελλάδα και Ευρώπη. Έχοντας κατακτήσει 4 συνεχόμενους τίτλους στο εγχώριο πρωτάθλημα (1963, 1964, 1965, 1966), έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα που έφτασε σε τελική φάση (Final 4) του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στην Μπολόνια το 1966. Εκεί μάλιστα, στον ημιτελικό, αντιμετώπισε τη Σλάβια Πράγας, από την οποία ηττήθηκε με το βαρύ 103-73, για να τερματίσει τελικά στην τέταρτη θέση, αφού έχασε και στον μικρό τελικό 85-62 από την ΤΣΣΚΑ Μόσχας.

ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΟΡΙΑ ΣΤΟ ΒΑΡΕΖΕ, ΜΕΣΩ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ

Η ΑΕΚ είχε στις τάξεις της την “αφρόκρεμα” του ελληνικού μπάσκετ, τον Γιώργο Αμερικάνο, τον Γιώργο Τρόντζο, τον Χρήστο Ζούπα, τον Αίαντα Λαρεντζάκη, τον Στέλιο Βασιλειάδη, τον Λάκη Τσάβα, τον Νίκο Νεσιάδη, τον Αντώνη Χρηστέα, τον Πέτρο Πετράκη και τον Ανδρέα Δημητριάδη, ενώ είχε “χάσει” ένα πολύτιμο μέλος της, τον Γιώργο Μόσχο. Ο πλέι μέικερ της ομάδας ήταν παρών στο Final-4 του 1966 στην Μπολόνια, όμως δεν μπόρεσε να αγωνιστεί στον μικρό τελικό, επειδή κατέρρευσε και επέστρεψε επειγόντως στην Αθήνα. Ο Μόσχος είχε διαγνωστεί με καρκίνο στους λεμφαδένες και λίγους μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο του ’66, πέθανε, βυθίζοντας στο πένθος όλη την μπασκετική Ελλάδα. Το τελευταίο παιχνίδι της καριέρας του ήταν εκείνος ο ημιτελικός με τη Σλάβια και οι συμπαίκτες του θα φρόντιζαν δυο χρόνια μετά να του αφιερώσουν το τρόπαιο.

Ας γυρίσουμε όμως στο Κύπελλο Κυπελλούχων της σεζόν 1967/68. Μετά από μια τετραετή κυριαρχία στο ελληνικό πρωτάθλημα (1963-1966), η ΑΕΚ έχασε τον τίτλο του 1967 από τον Παναθηναϊκό, έτσι ως δεύτερη πήρε εισιτήριο για το Κυπελλούχων (τότε δεν υπήρχε ακόμα ο θεσμός του Κυπέλλου στην Ελλάδα, που ξεκίνησε την περίοδο 1975/76). Πέρασε τον πρώτο γύρο χωρίς αγώνα, αφού συγκαταλεγόταν στις ισχυρές ομάδες της διοργάνωσης και η πορεία της ξεκίνησε από τον δεύτερο γύρο με αντίπαλο την ισπανική KAS Vitoria. Στο πρώτο ματς, στη Χώρα των Βάσκων, οι γηπεδούχοι, στους οποίους αγωνιζόταν ως πλέι μέικερ ο Πέπε Λάσο, πατέρας του Πάμπλο, σημερινού προπονητή της Ρεάλ Μαδρίτης, νίκησαν 82-72, με μεγάλο πρωταγωνιστή τον Μόντσο Μονσάλβε που πέτυχε 35 πόντους.

Στη ρεβάνς της 18ης Ιανουαρίου του 1968, στο Παναθηναϊκο Στάδιο, η ΑΕΚ, με τη στήριξη 30.000 θεατών, πήρε από το ημίχρονο προβάδισμα πρόκρισης, αφού προηγήθηκε με 17 πόντους (46-29). Με έναν “σεληνιασμένο” Αμερικάνο, που έφτασε τους 41 πόντους, η “Ένωσις” σκόρπισε τη Βιτόρια με το τελικό 85-65 και πήρε τη μεγάλη πρόκριση για τα προημιτελικά. Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Αμερικάνος 41, Τρόντζος 14, Βασιλειάδης 12, Ζούπας 10, Λαρεντζάκης 7, Τσάβας 1. Η κλήρωση στην επόμενη φάση, έφερε ως αντίπαλο τη βελγική Ρουαγιάλ IV, με το πρώτο παιχνίδι να διεξάγεται στην Αθήνα και την ΑΕΚ να πραγματοποιεί εκπληκτική εμφάνιση στο δεύτερο ημίχρονο, παίρνοντας τη νίκη με το εντυπωσιακό 76-54 (Βασιλειάδης 19, Αμερικάνος 16, Τρόντζος 16 και Ζούπας 15, οι πρώτοι σκόρερ του “δικέφαλου”).

Η ελληνική αποστολή ταξίδεψε στις Βρυξέλλες για τον επαναληπτικό, αλλά εκεί τα βρήκε “μπαστούνια” από τους Βέλγους, οι οποίοι δεν επέτρεψαν στους φιλοξενούμενους να προπονηθούν στο κλειστό γήπεδο που θα γινόταν ο αγώνας. Αντί γι’ αυτό, έστησαν δυο μπασκέτες δίπλα σε μια λαϊκή αγορά (!) και άφησαν τους παίκτες της ΑΕΚ μέσα στο κρύο και τη βροχή (ήταν Φεβρουάριος). Στο παιχνίδι τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν με τον καλύτερο τρόπο για την ‘Ένωση”, η οποία βρέθηκε να χάνει στο ημίχρονο με 14 πόντους (35-21). Το παιχνίδι κρίθηκε τελικά στις λεπτομέρειες, η Ρουαγιάλ επιβλήθηκε 74-54 και η ελληνική ομάδα κράτησε την πρόκριση για ένα μόλις καλάθι. Σειρά στην ημιτελική φάση, είχε η Ίνις Βαρέζε, η κάτοχος του τίτλου από την προηγούμενη, παρθενική διοργάνωση του Κυπέλλου Κυπελλούχων.

Οι Ιταλοί, που θα κυριαρχούσαν στη δεκαετία του ’70 στο ευρωπαϊκό μπάσκετ με πέντε Κύπελλα Πρωταθλητριών, θεωρούνταν ήδη μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις της ηπείρου. Στο πρώτο ματς, στη Λομβαρδία, η Βαρέζε, που είχε και δυο Αμερικανούς στο ρόστερ της, νίκησε 78-60, παίρνοντας τεράστιο προβάδισμα πρόκρισης. Στη ρεβάνς, στο “Παναθηναϊκό Στάδιο” και μπροστά σε 60.000 θεατές, η ΑΕΚ έδειξε από το ξεκίνημα τις διαθέσεις της. Στο ημίχρονο είχε καλύψει όλη σχεδόν τη διαφορά (42-26) και με έναν τεράστιο Αμερικάνο που πέτυχε 31 πόντους, έφτασε στο 70-52, ενώ απέμεναν ελάχιστα δευτερόλεπτα για τη λήξη. Όλα έδειχναν ότι το παιχνίδι θα πήγαινε στην παράταση, όμως η ιστορική ραβέρσα του Γιώργου Τρόντζου, 8″ πριν την τελική κόρνα, έγραψε το τελικό 72-52, ολοκληρώνοντας τον άθλο για τους παίκτες του Νίκου Μήλα!

Οι πόντοι της ελληνικής ομάδας: Αμερικάνος 31, Τρόντζος 12, Ζούπας 12, Βασιλειάδης 10, Χρηστέας 4, Λαρεντζάκης 3. Με τις κερκίδες του “Καλλιμάρμαρου” να βρίσκονται σε ντελίριο, η “Ένωσις” ήταν πλέον η μια από τις δυο φιναλίστ της διοργάνωσης. Η άλλη ήταν η Σλάβια Πράγας, που είχε αποκλείσει με δυο νίκες την έκπληξη της διοργάνωσης, ανατολικογερμανική Vorwärts από τη Λειψία. Οι Τσεχοσλοβάκοι, που είχαν ισάριθμες παρουσίες στα δυο προηγούμενα Final-4 του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (2οι το 1966 και 3οι το 1967), ήταν η ομάδα που δυο χρόνια νωρίτερα είχε αφήσει εκτός τελικού την ΑΕΚ με το βαρύ 103-73. Όμως ο “Δικέφαλος” κατάφερε να τους στήσει την τέλεια παγίδα. Εδώ να πούμε ότι την προηγούμενη χρονιά, στην πρώτη διοργάνωση του Κυπελλούχων, Βαρέζε και Μακάμπι είχαν διεκδικήσει το τρόπαιο σε διπλό τελικό.

ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΜΕΓΑΛΟ ΤΕΛΙΚΟ

Η ΑΕΚ θέλησε να το αποφύγει αυτό και ήρθε σε επαφή με τη Σλάβια, ζητώντας της να γίνει μονός τελικός στην Αθήνα. Προσφέρθηκε μάλιστα να της πληρώσει το αντίτιμο των 5.000 εισιτηρίων που θα έκοβε στο γήπεδό της και τότε, οι Τσεχοσλοβάκοι που θεωρούσαν πως είχαν τον τίτλο στο τσεπάκι τους, δέχτηκαν να γίνει η διεξαγωγή του αγώνα στην Ελλάδα. Ο μεγάλος τελικός είχε προγραμματιστεί για το βράδυ της 4ης Απριλίου 1968, στις 8:30 το βράδυ, φυσικά στο “Παναθηναϊκό Στάδιο”. Υπήρχαν φίλαθλοι που είχαν αρχίσει να προσέρχονται στο “Καλλιμάρμαρο” από το πρωί, ενώ μετά τις 6 το απόγευμα, δεν έπεφτε πλέον καρφίτσα στις κερκίδες. Είχαν εκδοθεί 55.000 εισιτήρια, όμως πριν την έναρξη, το στάδιο είχε κατακλυστεί από 80.000 ανθρώπους, που είχαν δημιουργήσει μια απίστευτη ατμόσφαιρα.

Στους δρόμους γύρω από το στάδιο, υπήρχαν αρκετές ακόμα χιλιάδες κόσμου που δεν είχαν καταφέρει να εξασφαλίσουν πρόσβαση, αλλά προτίμησαν να μείνουν εκεί, για να ζήσουν τον αγώνα έστω και απ’ έξω. Όλη η υπόλοιπη Ελλάδα ήταν συντονισμένη στη ραδιοφωνική συχνότητα, κρεμασμένη κυριολεκτικά από τα χείλη του εκφωνητή Βασίλη Γεωργίου, αφού τότε δεν υπήρχαν ακόμα ζωντανές μεταδόσεις από την τηλεόραση. Μην ξεχνάμε ότι η χώρα τελούσε υπό το καθεστώς της χούντας και υπήρχε καθολική απαγόρευση συγκεντρώσεων. Ο τελικός ήταν λοιπόν μια ευκαιρία για τον κόσμο να ξεδώσει και να ξεσπάσει. Λέγεται μάλιστα ότι ο Στυλιανός Παττακός, όταν έκανε την είσοδό του στο στάδιο, αποδοκιμάστηκε από μερίδα της κερκίδας. Λίγα λεπτά πριν το τζάμπολ, έκαναν την είσοδό τους στον αγωνιστικό χώρο οι παίκτες της ΑΕΚ.

Η ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ

Τα συνθήματα, οι φωνές, ο ενθουσιασμός, ήταν τέτοια που εντυπωσίασαν τους πάντες. Ειδικά οι απεσταλμένοι του ξένου Τύπου δεν πίστευαν στα μάτια και τα… αυτιά τους! Είναι χαρακτηριστική η φράση του δημοσιογράφου Πιέρ Τεσιέ της γαλλικής L’Équipe: “Η ιαχή ΑΕΚ-ΑΕΚ κάλυπτε επί δυο ώρες κάθε άλλο θόρυβο, ενώ κάθε φορά που η ελληνική ομάδα σημείωνε ένα καλάθι, ο έναστρος ουρανός αυλακωνόταν από χιλιάδες χρωματιστές φωτοβολίδες”! Το ματς ξεκίνησε με την “Ένωση” να παίρνει από την αρχή το προβάδισμα, να χτίζει διαφορά και να πηγαίνει στα αποδυτήρια προηγούμενη 47-38. Από τη μια, ο Γίρι Ζίντεκ, θρύλος του τσεχοσλοβάκικου μπάσκετ, τα “έγραφε” από παντού, από την άλλη, Αμερικάνος και Τρόντζος ήταν ασταμάτητοι, απαντώντας συνέχεια με συνεχόμενα καλάθια. Παρόλα αυτά, η Σλάβια κατόρθωσε να ισορροπήσει το παιχνίδι στην επανάληψη.

Στα μισά του δευτέρου ημιχρόνου, οι φιλοξενούμενοι μείωσαν σε 57-56 και λίγο αργότερα προηγήθηκαν 58-60. Τη συνέχεια μας την περιγράφει ρεπορτάζ εφημερίδας της εποχής: “Την στιγμή εκείνη τα πάντα μαρμάρωσαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο και ενώ η απογοήτευση είχε αρχίσει να καταλαμβάνει όλους τους Έλληνες, ο Τρόντζος σαν από μηχανής θεός και ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή αποτελούσε την προσωποποίηση της μετριότητος, εσημείωσε το καλάθι της ισοφαρίσεως με απίθανο ομολογουμένως τρόπο. Αμέσως όλα ξαναζωντάνεψαν στο Στάδιο και ο ενθουσιασμός πολλαπλασιάστηκε όταν ο Αμερικάνος με δυο εύστοχα φάουλ έκανε το σκορ 62-60 και ευθύς αμέσως ο γιγαντόσωμος Τρόντζος μετέτρεψε την διαφορά σε 64-60. Από εκείνη τη στιγμή φάνηκε ότι δεν θα χανόταν η νίκη από την ελληνική ομάδα”.

Η ελληνική ομάδα είχε πάντως και μια εξωαγωνιστική βοήθεια, αφού οι φωτογράφοι σημάδευαν και “πυροβολούσαν” με τα φλας τους κυρίως τον Ζίντεκ. Ήταν κάτι που είχαν αντιγράψει από τους Ιταλούς συναδέλφους τους, οι οποίοι είχαν “τυφλώσει” με τα δικά τους φλας τους Έλληνες παίκτες στον ημιτελικό με τη Βαρέζε! Στα εξίμισι λεπτά πριν τη λήξη, ο διαιτητής καταλόγισε το πέμπτο φάουλ του Ζούπα, ο οποίος εγκατέλειψε τον αγωνιστικό χώρο κλαίγοντας σα μικρό παιδί. Ο Τρόντζος, με τρία προσωπικά καλάθια ανέβασε το σκορ στο 78-70, ο Χρηστέας έκανε το 80-72, η Σλάβια μείωσε κι άλλο, όμως ο Αμερικάνος με δυο δικά του καλάθια ανέβασε ξανά τη διαφορά στο 84-79. Με καλάθι του “Παγκόσμιου” έγινε το 88-82 και ήταν ο Τσάβας εκείνος που με μια ελεύθερη βολή έγραψε το τελικό 89-82.

Μόλις ακούστηκε η κόρνα της Γραμματείας για τη λήξη του ματς, μέσα στο Παναθηναϊκό Στάδιο επικράτησε το απόλυτο ντελίριο. Οι πανηγυρισμοί των φιλάθλων ήταν ασυγκράτητοι, ο ενθουσιασμός κυριαρχούσε παντού και τη στιγμή που ο Γιώργος Αμερικάνος πήρε στα χέρια του το τρόπαιο, τα βεγγαλικά έκαναν τη νύχτα μέρα. Η FIBA είχε απονείμει ένα μεταλλικό Κύπελλο για λόγους ασφάλειας, αφού το αυθεντικό, από κρύσταλλο Βοημίας, στάλθηκε μετά από λίγες μέρες στα γραφεία της ΑΕΚ. Στο μεταξύ, όσο συνέβαιναν όλα αυτά, δεκάδες (για να μην πούμε εκατοντάδες) χιλιάδες κόσμου άρχισαν να συρρέουν στο στάδιο από κάθε σημείο της πρωτεύουσας, για να καταλήξουν μαζί με τους παίκτες, στην Ομόνοια (οι οποίοι γιόρτασαν τον θρίαμβο στον Ζαμπέτα και τη Μοσχολιού). Οι στιγμές ήταν πρωτόγνωρες όχι μόνο για την “Ένωση”, αλλά για ολόκληρο το ελληνικό μπάσκετ. Ας θυμηθούμε τις συνθέσεις και τους πόντους των δυο ομάδων.

– ΑΕΚ (Μήλας): Αμερικάνος 29, Τρόντζος 24, Βασιλειάδης 13, Ζούπας 10, Τσάβας 5, Χρηστέας 4, Λαρεντζάκης 4.

– Σλάβια (Μπόμρουκ): Ζίντεκ 31, Ρούζιτσκα 21, Μίφκα 16, Μπάροτς 12, Τόμασεκ 2, Άμερ, Κρίβι, Κονοπάζεκ.

Βασίλης Γεωργίου, ο “Θεός” του ραδιοφώνου

Όσοι δε βρέθηκαν στο “Καλλιμάρμαρο” το βράδυ της 4ης Απριλίου 1968, έχουν συνδέσει την κατάκτηση του τροπαίου με τη φωνή του Βασίλη Γεωργίου. Πριν κάποια χρόνια, ο βετεράνος πλέον εκφωνητής, είχε μιλήσει για εκείνη την αξέχαστη βραδιά του τελικού στην επίσημη ιστοσελίδα της ΑΕΚ. Ας θυμηθούμε τι είχε πει:

“Ήταν κάτι το ανεπανάληπτο, ήταν το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιο της Ελλάδας. Έτυχε να ήμουν εγώ ο σπήκερ εκείνης της αναμέτρησης και σίγουρα ζήσαμε μεγάλες στιγμές. Εγώ ήμουν για το ραδιόφωνο και ο Φαίδωνας Κωνσταντουδάκης για τον γραπτό Τύπο. Ο τελικός ήταν προγραμματισμένος για τις οκτώ και μισή το βράδυ και εγώ – όπως πάντα – πήγα νωρίς στο στάδιο. Ήταν έξι και τέταρτο και είδα κάτι το ανεπανάληπτο. Το Παναθηναϊκό Στάδιο ήταν κατάμεστο και ο κόσμος συνέχιζε να έρχεται. Νόμιζα ότι οι φίλαθλοι έκαναν λάθος στην ώρα έναρξης. Η Σλάβια ήταν μια υπερδύναμη, με παίκτες στην μικτή Ευρώπης. Όμως με τη βοήθεια του κόσμου και με την πίστη των παικτών η ΑΕΚ νίκησε. Το Στάδιο ήταν μέσα στο σκοτάδι εκτός από τον αγωνιστικό χώρο.

Ένα λεπτό πριν τη λήξη όλοι οι φίλαθλοι άναψαν κεριά και με αυτόν τον τρόπο πανηγύρισαν τον θρίαμβο μέχρι να κάνει τον γύρο του θριάμβου ο Γιώργος Αμερικάνος. Ήταν σαν να ήμουν και εγώ μέλος εκείνης της ομάδας. Μετέδιδα απέναντι από τη γραμματεία, ακριβώς στο κέντρο του γηπέδου. Όταν μεταδίδω ζω έντονα τον αγώνα, έτσι και τότε. Όποτε ο Αμερικάνος έβαζε ένα καλάθι σήκωνε το κεφάλι του και με κοιτούσε και έτσι ήταν σαν να του μιλούσα κι εγώ. Σε ένα καλάθι του Τρόντζου σηκώθηκα όρθιος και κινήθηκα προς το μέρος του για να τον φιλήσω, ξεχνώντας τα καλώδια της μετάδοσης και σκέφτηκα «που πας;». Μάλιστα 6-7 λεπτά πριν το τέλος ο Τρόντζος πέτυχε με έναν απίστευτο τρόπο ένα πολύ δύσκολο καλάθι με δυο αντιπάλους και είπα αφού ο Τρόντζος έβαλε αυτό το καλάθι, η ΑΕΚ δε χάνει απόψε”.

Ας θυμηθούμε όμως και μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές του ατάκες την ώρα της ραδιοφωνικής μετάδοσης, ατάκες που έμειναν στην ιστορία και μνημονεύονται ακόμα και σήμερα, πάνω από μισό αιώνα μετά!

“…Τους παίζω όπως θέλω εγώ, Παναγία μου, Παναγία μου, ο Θεός της Ελλάδος, ο Θεός της ΑΕΚ, ο Θεός είναι μαζί μας και είμαστε Πρωταθλητές του Κυπέλλου Ευρώπης. Αγαπητοί ακροατές, αυτό το καλάθι δεν ήτανε καλάθι, ήταν όνειρο. Είναι ο Τρόντζος, πάρτε τους τη μπάλα…”

“…Κι εγώ συγκινημένος, μπράβο παιδιά μου, η Ελλάδα είναι Πρωταθλήτρια Ευρώπης, κέρδισε το Κύπελλο, 8 δευτερόλεπτα. ΑΕΚ 89, Σλάβια 82. Ο Τρόντζος παίρνει τη μπάλα, δίνει στον Βασιλειάδη, σουτάρει, χάνουμε, δύο, ένα και νίκη! Είμαστε Πρωταθλητές Ευρώπης. Δεν μπορώ να σας περιγράψω τι γίνεται. Κλαίνε όλοι. Οι χιλιάδες των Ελλήνων φιλάθλων κλαίνε. Χιλιάδες κεριά έχουν ανάψει, χιλιάδες φωτοβολίδες, βαρελότα…”

Ένα ακατάρριπτο ρεκόρ για το βιβλίο Guinness

Ο τελικός του 1968 απασχόλησε έντονα και τον διεθνή Τύπο, αφού ποτέ ως τότε δεν είχε παρακολουθήσει έναν αγώνα μπάσκετ ένα τόσο μεγάλο πλήθος. Ο απεσταλμένος της γαλλικής L’Équipe, Πιέρ Τεσιέ, έγραφε σχετικά στην ανταπόκρισή του: “Η 4η Απριλίου 1968 θα αποτελέσει σταθμό στην ιστορία του μπάσκετ. Για πρώτη φορά στην Ευρώπη και ασφαλώς σε ολόκληρο τον κόσμο 80.000 θεατές παρακολούθησαν έναν αγώνα. Δυο ώρες πριν την έναρξη του τελικού καμία θέση δεν είχε μείνει ακάλυπτη στο μαρμάρινο στάδιο. Παρά το γεγονός ότι πολλοί φίλαθλοι δεν μπόρεσαν να βρουν εισιτήριο, χιλιάδες ήλθαν και στάθηκαν έξω από τα προπύλαια του Σταδίου για να παρακολουθήσουν τον αγώνα από τον… θόρυβο των εκδηλώσεων. Θεέ μου, τι βοή ήταν αυτή χτες βράδυ στην Αθήνα! Ποτέ δεν έχει γίνει μια παρόμοια ατμόσφαιρα μπάσκετ, τόσο εξαιρετική, αλλά και τέτοιου πάθους”.

Ο τελικός της Αθήνας πέρασε στο βιβλίο των ρεκόρ Guinness ως ο αγώνας μπάσκετ με τους περισσότερους (80.000) θεατές στην ιστορία του αθλήματος, ενώ η φωτογραφία από το “Παναθηναϊκό Στάδιο” κοσμεί μέχρι σήμερα τα γραφεία της FIBA. Το ρεκόρ παραμένει ακατάρριπτο σε ό,τι αφορά το ευρωπαϊκό μπάσκετ, ενώ συγκαταλέγεται και ανάμεσα στις κορυφαίες “επιδόσεις” παγκοσμίως.

• Το 2018, πενήντα χρόνια μετά τον θρίαμβο της ΑΕΚ στο Κύπελλο Κυπελλούχων, ο σκηνοθέτης Τάσος Μπουλμέτης, γύρισε την ταινία “1968” με θέμα αυτόν ακριβώς τον αγώνα και όλα τα παρασκήνιά του. Πρωταγωνιστές ήταν ο Αντώνης Καφετζόπουλος, ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης, ο Γιώργος Μητσικώστας, η Βασιλική Τρουφάκου, ο Ορφέας Αυγουστίδης, ο Στέλιος Μάινας, ο Γιάννης Βούρος και άλλοι. Η μουσική ήταν της Ευανθίας Ρεμπούτσικα και η πρώτη προβολή έγινε στις 25 Ιανουαρίου του 2018.
• Από τους πρωταγωνιστές εκείνης της μεγάλης ΑΕΚ του 1968, δε βρίσκονται πια στη ζωή ο Αντώνης Χρηστέας (απεβίωσε το 2011), ο Γιώργος Αμερικάνος (απεβίωσε το 2013), ο Πέτρος Πετράκης (απεβίωσε το 2016) και ο προπονητής Νίκος Μήλας (απεβίωσε το 2019).

* Βίντεο: Φάσεις από τον τελικό του 1968 με την περιγραφή του Βασίλη Γεωργίου.

* Βίντεο: Το επίσημο τρέιλερ της ταινίας “1968”.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στις 4/4/2021.