Γουατεμάλα: Τα φοινικόδεντρα σκιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα

Στις 4 Απριλίου του 2017 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμά του καλούσε την Επιτροπή για σταδιακή κατάργηση της χρήσης των βιοκαυσίμων, τα οποία βασίζονται σε φυτικά έλαια, μέχρι το 2020. Ουσιαστικά αυτό που επιχειρούσε είναι να βάλει φρένο στην παραγωγή του φοινικέλαιου, που αποτελεί μία από τις πρώτες ύλες των βιοκαυσίμων. Το ψήφισμα συνοδευόταν και από την απόφαση δημιουργίας ενός ενιαίου συστήματος πιστοποίησης, που να εγγυάται την εισαγωγή, στην αγορά της Ε.Ε., των βιοκαυσίμων που παράγονται από βιώσιμο φοινικέλαιο.

Πότε όμως το φοινικέλαιο χαρακτηρίζεται βιώσιμο και πότε όχι; Η αρπαγή γης, η αποψίλωση των δασών και η καταστροφή του περιβάλλοντος σίγουρα είναι κάποια χαρακτηριστικά που δεν επιτρέπουν τον όρο βιώσιμο. Και είναι αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά, που ως επί το πλείστον λαμβάνουν χώρα όταν μιλάμε για την παραγωγή του.

Ο DomingoCaalGualná από τη Γουατεμάλα έχει ζήσει από κοντά την ιστορία παραγωγής του φοινικέλαιο και σίγουρα ξέρει πόσο κακό έκανε και κάνει στον ίδιο και στην κοινότητα στην οποία ζει. Έχοντας ζήσει όλη του τη ζωή ως αγρότης στην περιοχή AltaVerapaz στο βόρειο κομμάτι της χώρας, είδε την αλλαγή από κοντά. Συγγενείς του, φίλοι του και γείτονες μετά από μεθοδευμένες πιέσεις πείστηκαν να δώσουν τη γη τους σε μεγάλες εταιρίες φοινικέλαιου και από την μία μέρα στην άλλη είδαν την περιοχή τους να αλλάζει.

Σήμερα μόλις 16 αγρότες από 136 οικογένειες έχουν καταφέρει να κρατήσουν ένα κομμάτι γης, ανάμεσά τους και ο Domingo. «Aν επισκεφθείς το AltaVerapaz θα καταλάβεις ότι είναι όλο περιτριγυρισμένο από φοινικόδεντρα. Πολλοί από εμάς δεχτήκαμε και ακόμα δεχόμαστε πιέσεις για να πουλήσουμε τη γη μας στις μεγάλες εταιρείες».

Καθώς τα δηλητηριώδη λιπάσματα που πέφτουν στις καλλιέργειες των φοινικόδεντρων απορροφώνται από το έδαφος, καταλήγουν στο νερό κάνοντας τους ανθρώπους να αρρωσταίνουν. Οι αυτόχθονες άλλωστε που ζουν στις αγροτικές περιοχές της Γουατεμάλας παίρνουν νερό κατευθείαν από τις πηγές χωρίς αυτό να έχει φιλτραριστεί προηγουμένως. Η οργάνωση ActionAid δουλεύει στενά με τις κοινότητες των αυτόχθονων πληθυσμών για την αντιμετώπιση των πολιτικών που ευνοούν την αρπαγή γης από μεγάλες εταιρείες παραγωγής φοινικέλαιου. Η ActionAid ενθαρρύνει τους κατοίκους να διεκδικήσουν το δικαίωμά τους στην ιδιοκτησία γης αλλά και σε πόσιμο νερό, κατασκευάζοντας δεξαμενές νερού, χλωριώνοντας το νερό, κατασκευάζοντας λεκάνες συγκέντρωσης νερού στα σχολεία και επεκτείνοντας το δίκτυο ύδρευσης ώστε να εξασφαλιστεί πρόσβαση σε πόσιμο νερό σε περισσότερες οικογένειες.

Η ΜariaElenaGonzales είδε το νερό που παλιά ήταν πηγή ζωής να τους δημιουργεί προβλήματα. «Με την παραγωγή των φοινικόδεντρων να επεκτείνεται συνεχώς, η μόλυνση του περιβάλλοντος μεγαλώνει. Στην περιοχή μου παίρνουμε νερό από το ποτάμι. Με αυτό μαγειρεύουμε, κάνουμε μπάνιο, ξεδιψάμε. Όμως όλοι συζητάμε πια για το πόσο βρώμικο είναι. Ζητήσαμε από τον δήμο να μας δώσει πόσιμο νερό και δεν πήραμε καμία απάντηση. Τα παιδιά μας πεθαίνουν από τη διάρροιά και τους εμετούς αλλά δεν έχουμε άλλη πηγή».

Ο Domingo κατάλαβε νωρίς ότι το να κρατήσει τη γη του και να τη καλλιεργεί ήταν αυτό που θα του εξασφάλιζε το μέλλον το δικό του και ίσως των παιδιών του. «Εγώ ο ίδιος έχω πει όχι πολλές φορές στον εκπρόσωπο της εταιρείας που θέλει να αγοράσει τη γη μου. Δεν θέλω να τη δώσω. Ξέρω πολύ καλά ότι το λίπασμα που χρησιμοποιούν είναι δηλητηριώδες. Το έχουμε καταλάβει. Εγώ έχω έξι παιδιά. Δεν γίνεται η ζωή μας να είναι περιτριγυρισμένη από δηλητήριο».

Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για τη δράση της ActionAid στη Γουατεμάλα εδώ