Ο ΒΙΑΣΜΟΣ ΩΣ ΟΠΛΟ: ΟΙ ΡΩΣΟΙ ΚΑΚΟΠΟΙΟΥΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ
Όλο και περισσότερες γυναίκες καταγγέλλουν ότι έπεσαν θύματα σεξουαλικής βίας από Ρώσους στρατιώτες.
Όσο οι ρωσικές δυνάμεις υποχωρούν από συγκεκριμένες περιοχές τόσο περισσότερο έρχονται στο φως τα περιστατικά σεξουαλικής βίας που υπέστησαν οι γυναίκες της Ουκρανίας όλο αυτό το διάστημα που διαρκεί ο πόλεμος. Είναι φανερό, ότι πέρα από τα συμβατικά όπλα, οι Ουκρανές αντιμετωπίζουν μία ακόμη απειλή: εκείνη του βιασμού.
Η φωτογραφία που τράβηξε Μικαήλ Παλιντσάκ σε έναν αυτοκινητόδρομο 20 χιλιόμετρα έξω από το Κίεβο, σόκαρε ολόκληρο τον πλανήτη την περασμένη Κυριακή. Τέσσερα πτώματα απεικονίζονταν σε αυτή -ενός άντρα και τριών γυναικών- στοιβαγμένα κάτω από μία κουβέρτα. Σύμφωνα με τον φωτογράφο, οι γυναίκες ήταν γυμνές και το σώμα τους είχε μερικώς καεί.
Αυτή η οδυνηρή εικόνα είναι ακόμη μία που προστίθεται σε ένα ολοένα αυξανόμενο σύνολο στοιχείων που αποδεικνύουν ότι έχουν γίνει εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες, βιασμοί και βασανιστήρια εναντίον αμάχων σε περιοχές υπό ρωσικό έλεγχο, από τότε που το Κρεμλίνο ξεκίνησε την εισβολή.
Ιδιαίτερα δύσκολο για πολλούς είναι να κατανοήσουν το μέγεθος της σεξουαλικής βίας που έχει εξαπολυθεί. Από τη στιγμή που τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρθηκαν από πόλεις και προάστια γύρω από την πρωτεύουσα προκειμένου να εντείνουν τον πόλεμο στα ανατολικά της Ουκρανίας, γυναίκες και κορίτσια εμφανίστηκαν για να πουν στην αστυνομία, στα ΜΜΕ και τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων τις φρικαλεότητες που υπέστησαν στα χέρια Ρώσων στρατιωτών.
Οι ομαδικοί βιασμοί, οι επιθέσεις υπό την απειλή όπλου και οι βιασμοί που διαπράττονται μπροστά σε παιδιά είναι μεταξύ των ζοφερών μαρτυριών που έχουν συγκεντρωθεί από τους ερευνητές.
“Δεχθήκαμε πολλές κλήσεις στην τηλεφωνική μας γραμμή έκτακτης ανάγκης από γυναίκες και κορίτσια που ζητούσαν βοήθεια, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν αδύνατο να τα βοηθήσουμε πρακτικά. Δεν καταφέραμε να τις προσεγγίσουμε λόγω των μαχών”, δήλωσε η Κατερίνα Τσερεπάχα, πρόεδρος της La Strada Ukraine, μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης που υποστηρίζει επιζώντες από εμπορία ανθρώπων, ενδοοικογενειακή βία και σεξουαλική επίθεση.
“Ο βιασμός είναι ένα έγκλημα που δεν καταγγέλλεται συχνά και είναι στιγματισμένο ακόμη και σε ειρηνικούς καιρούς. Φοβάμαι ότι αυτά που μαθαίνουμε σήμερα, είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου”.
Ο βιασμός και η σεξουαλική επίθεση θεωρούνται εγκλήματα πολέμου και παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, και τόσο ο γενικός εισαγγελέας της Ουκρανίας όσο και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχουν αναφέρει ότι θα ξεκινήσουν έρευνες για καταγγελθείσα σεξουαλική βία. Ωστόσο, από τη στιγμή που ακόμη αυτό φαίνεται σαν μια μακρινή πιθανότητα απόδοσης δικαιοσύνης, δεν καταφέρνει να κατευνάσει τους φόβους των γυναικών της Ουκρανίας για το τι μπορεί να τους συμβεί σε έναν πόλεμο που ακόμη δεν έχει τελειώσει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μία γυναίκα 31 ετών, η Αντωνίνα Μεντβετσούκ, είπε πώς τη μέρα που ξέσπασε ο πόλεμος και η ίδια ξύπνησε απ’ του ήχους των βομβαρδισμών, τα πρώτα πράγματα που πήρε μαζί της πριν φύγει από τα βόρεια προάστια του Κιέβου ήταν προφυλακτικά και ένα ψαλίδι ως όπλο για να προστατευτεί.
“Σε κάθε διάλειμμα μεταξύ απαγόρευσης κυκλοφορίας και βομβαρδισμών έψαχνα για επείγουσα αντισύλληψη αντί για ένα βασικό κιτ πρώτων βοηθειών”, είπε. “Η μητέρα μου προσπάθησε να με καθησυχάσει: ‘Δεν είναι τέτοιος πόλεμος, δεν γίνονται αυτά πια, μόνο στις παλιές ταινίες’. Είμαι φεμινίστρια εδώ και οκτώ χρόνια και έκλαψα βουβά, γιατί όλοι οι πόλεμοι είναι σαν αυτόν”.
Δεν είναι μόνο οι Ρώσοι στρατιώτες από τους οποίους οι Ουκρανές μπορεί να χρειαστεί να προστατευτούν. Στη Βίνιτσια, μια πόλη στα δυτικά της χώρας, μία δάσκαλα ανέφερε στην αστυνομία ότι ένα μέλος του ουκρανικού στρατού την έσυρε στη βιβλιοθήκη του σχολείου και προσπάθησε να τη βιάσει. Ο άντρας αυτός συνελήφθη.
Οργανώσεις όπως η La Strada Ukraine και ένα δίκτυο που ονομάζεται Feminist Workshop εργάζονται διαδικτυακά και συνεργάζονται και με την τοπική κυβέρνηση για να διανείμουν πληροφορίες σχετικά με την ιατρική, νομική και ψυχολογική υποστήριξη που είναι διαθέσιμη σε θύματα σεξουαλικής επίθεσης. Ταυτόχρονα, προσπαθούν να βρουν ασφαλή καταφύγια για γυναίκες και κορίτσια που φεύγουν από τα σπίτια τους τόσο εξαιτίας του πολέμου όσο και της ενδοοικογενειακής βίας.
Φοβούνται, ωστόσο, ότι το τραύμα που προκαλείται από τη χρήση του βιασμού ως στρατιωτικής τακτικής θα οδηγήσει σε βαθύτερα δεινά την ουκρανική κοινωνία τα επόμενα χρόνια.
“Όταν μια γυναίκα καταφέρνει να ξεφύγει, φαίνεται σαν να είναι ασφαλής, αφού βρίσκεται πλέον μακριά από τα όπλα και τον άντρα που τη βίασε”, είπε η Σάσα Κάντσερ, υπεύθυνη εξωτερικών υποθέσεων του Φεμινιστικού Εργαστηρίου Λβιβ, που έχει βοηθήσει εκατοντάδες εκτοπισμένες γυναίκες από όταν ξεκίνησε ο πόλεμος.
“Αλλά το τραύμα είναι μια βόμβα μέσα της που την ακολουθεί. Το μέγεθος αυτού που συμβαίνει τώρα είναι αποκαρδιωτικό”.
