Βενεζουέλα: Όσα ξέρουμε και όσα δεν ξέρουμε για την κρίση στη χώρα

Σε αυτές τις χρονικές στιγμές, που η Βενεζουέλα βρίσκεται στο προσκήνιο της ειδησεογραφίας, πληθαίνουν οι γνώμες για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα, όμως ελάχιστοι γνωρίζουν λεπτομέρειες γύρω από το ζήτημα —πολλοί μάλιστα αγνοούν τη γεωγραφική πραγματικότητα του κράτους αυτού, ή δεν μπορούν με βεβαιότητα να εξηγήσουν εάν η Λάρα είναι πόλη, ή είναι κρατίδιο της Βενεζουέλας.

Για την ακρίβεια, στην οικονομία του διαλόγου γύρω από την κρίση στη Βενεζουέλα, o Αλφρέδο Σεράνο Μασίγια διευθυντής του Λατινοαμερικανικού Κέντρου Γεωπολιτικής Στρατηγικής (CELAG) προτείνει πως καλό είναι να υπομνησθούν ορισμένα στοιχεία, που βοηθούν τον αναγνώστη να κρίνει για την ορθότητα των κυρίαρχων επιχειρημάτων που δεσπόζουν στα κύρια μέσα ενημέρωσης.

Ο αυτοανακηρυχθείς πρόεδρος Χουάν Γουαϊδό, που εγκαλεί ως μη νόμιμο τον πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο, εξελέγη με ακριβώς τον ίδιον εκλογικό μηχανισμό με εκείνον. Ο Γουαϊδό συγκέντρωσε στο κρατίδιο Βάργκας 97.492 ψήφους το 2015.

Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών δεν έχει αναγνωρίσει επισήμως τον Γουαϊδό ως πρόεδρο. Το έκανε μονομερώς ο γγ της οργάνωσης, αλλά όχι τα κράτη-μέλη ως Σώμα. Ούτε και ο ΟΗΕ έχει αναγνωρίσει τον Γουαϊδό και το έχει ξεκαθαρίσει ο γγ του Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος μάλιστα αποσαφήνισε πως ο Οργανισμός θα αποστείλει ανθρωπιστική βοήθεια μόνον εάν το ζητήσει η παρούσα κυβέρνηση. Αλλά και ο Πάπας απέφυγε να συστοιχισθεί με την πρωτοβουλία του Ντόναλντ Τραμπ και το έδειξε απαντώντας ευθέως σε δημοσιογράφο κατά την επιστροφή του από το πρόσφατο ταξίδι του στον Παναμά. Αλλά και χώρες με σημαντικό γεωπολιτικό βάρος, όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Τουρκία, το Ιράν, το Μεξικό, η Νότιος Αφρική, δεν έχουν αναγνωρίσει άλλον πρόεδρο στη Βενεζουέλα πλην του νόμιμα εκλεγμένου. Αλλά και στην ΕΕ δεν έχει αναγνωρισθεί ο Γουαϊδό από όλες τις χώρες. Εκτός από την Ιταλία και την Ελλάδα, επίσης η Ρουμανία, η Ιρλανδία, η Κύπρος, η Μάλτα και η Σλοβακία δεν έχουν αναγνωρίσει τον αυτοανακηρυχθέντα στην εξουσία της χώρας του. Επιπλέον, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας και άμυνας Φεντερίκα Μογκερίνι αποφάσισε να μεταβεί στο Μοντεβιδέο για την έναρξη του διαλόγου στο πλαίσιο της ομάδας διεθνούς διαμεσολάβησης για τη Βενεζουέλα. Από την πλευρά του και το Parlasur, το κοινοβουλευτικό όργανο του Mercosur, δεν θεωρεί άλλον ηγέτη στην Βενεζουέλα πλην του Μαδούρο.

Αναγνωρισμένα, η Βενεζουέλα αποτελεί την όγδοη χώρα στον κόσμο σε ποσότητα αποθεμάτων φυσικού αερίου, η πρώτη σε αποθέματα πετρελαίου. Όσον αφορά την παραγωγή χρυσού, η αξία των αποθεμάτων της ξεπερνά το ΑΕΠ της Χιλής, ή της Δανίας. Σε σίδηρο, η αξία αυτή ξεπερνά το ΑΕΠ του Μεξικού, ή της Ισπανίας. Σε διαμάντια ξεπερνά το ΑΕΠ της Παραγουάης και της Βολιβίας. Και ακόμη περισσότερο, πρόσφατα ανακαλύφθηκε πως διαθέτει μεγάλες ποσότητες τανταλίτη, του ακρογωνιαίου λίθου για την ανάπτυξη της σύγχρονης τεχνολογίας αιχμής—το “ματωμένο ορυκτό” όπως έχει επονομαστεί για τις διενέξεις που έχει προκαλέσει η κατοχή αποθεμάτων του και τα παιγνίδια που παίζονται για τον έλεγχό τους.

Σε όρους ιδιοκτησίας, το 98,5% των επιχειρήσεων στη Βενεζουέλα είναι ιδιωτικές, το 0,5% με μεικτό καθεστώς και μόλις το 1% πλήρως εθνικοποιημένες. Ένα άλλο καθοριστικό στοιχείο για την ποιότητα και την αμεροληψία των ειδήσεων που βγαίνουν προς το εξωτερικό είναι πως το 80% των μέσων ενημέρωσης στη Βενεζουέλα είναι ιδιωτικά.

Σύμφωνα με άρθρο των “New York Times”, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, οι νέες κυρώσεις που επιβλήθηκαν θα κοστίσουν στην κυβέρνηση της Βενεζουέλας 11 δισ. δολάρια, από απωλεσθέντα έσοδα από το πετρέλαιο. Και το ποσόν αυτό θα πρέπει να προστεθεί στην τεράστια ζημία που έχουν προκαλέσει οι προηγούμενες αυστηρότατες κυρώσεις στη χώρα. Πρώτος που τις εφάρμοσε ήταν ο προηγούμενος πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, με το διάταγμα της 9ης Μαρτίου 2015 που υπέγραψε επί τη βάσει του “ιδιαίτερου κινδύνου” που αποτελεί η Βενεζουέλα για την ασφάλεια των ΗΠΑ. Στη συνέχεια ακολούθησε ομοβροντία και άλλων κυρώσεων, που συνεχίσθηκαν και επί προεδρίας Τραμπ.

Από τις αρχές του 21ου αιώνα, η Βενεζουέλα έχει διαφοροποιήσει τις οικονομικές και πολιτικές σχέσεις της πέραν του προηγούμενου, αποκλειστικού, εναγκαλισμού της με τις ΗΠΑ. Και σήμερα η Κίνα έχει μετατραπεί σε έναν από τους προνομιακούς της εταίρους. Η χώρα αντιπροσωπεύει το 40% της οικονομικής διείσδυσης της Κίνας στη Λατινική Αμερική. Επίσης μεταξύ των ενεργών πολιτικο-οικονομικών της συμμαχιών περιλαμβάνονται η Ρωσία και η Τουρκία.

Συχνά λησμονούμε, ή αγνοούμε, πως η Βενεζουέλα έχει σύνορα ΚΑΙ με τις ΗΠΑ, που έχουν καθορισθεί από τη Συνθήκη για τα Θαλάσσια Όρια του 1978, που ρυθμίζει την θαλάσσια μεθόριο μεταξύ των νήσων της Βενεζουέλας στην Καραϊβική και τα Υπερπόντια Εδάφη που συνδέονται με τις ΗΠΑ (Πουέρτο Ρίκο και Παρθένες Νήσοι).

Οι παραπάνω είναι κάποιοι σημαντικοί παράγοντες, πολιτικοί, οικονομικοί, γεωγραφικοί και γεωστρατηγικοί. Βεβαίως, η κάθε ανάλυση χρησιμοποιεί δικές της ερμηνείες και αποτελεί μία περίπλοκη λογική διεργασία. Το θέμα είναι πως όποτε οι ΗΠΑ επικαλέσθηκαν την ανάγκη για “ανθρωπιστική βοήθεια” σε κάποιον λαό (από το Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Λιβύη, ως τη Συρία) τα αποτελέσματα δεν αποδείχθηκαν ευχάριστα για τη διεθνή κοινότητα. Μένει να ευχηθεί κανείς πως και η περίπτωση της Βενεζουέλας θα έχει την ίδια κατευνασμένη κατάληξη που είχε ο πόλεμος που κήρυξε ο Τραμπ στη Νότιο Κορέα και το τείχος που ακόμη δεν κατόρθωσε να κτίσει στα σύνορα με το Μεξικό.