Πούτιν: Πώς ο πόλεμος στην Ουκρανία από “πύραυλος” στο ΝΑΤΟ, μπορεί να γίνει μπούμερανγκ

Πιο κοντά από ποτέ είναι το ενδεχόμενο μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους η γη, το ΑΕΠ και τα σύνορα του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία να επεκταθούν σχεδόν όσο θα έφταναν εάν η Ουκρανία είχε επιτύχει τον μακρινό στόχο της για πιθανή ένταξη στη δυτική αμυντική συμμαχία. Μάλιστα, μπορεί και περισσότερο.

Ο σκληρός τρόπος με τον οποίο ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσπάθησε να αποκλείσει τις επιλογές ασφαλείας της Ουκρανίας οδήγησε σε μια ξαφνική αλλαγή στη σκέψη στη Φινλανδία και τη Σουηδία, η οποία έγινε ακόμη πιο ισχυρή από τότε που φαίνεται να προέρχεται από τους πολίτες, σε αντίθεση με τις πολιτικές ελίτ.

Η ένταξή τους είναι ακόμα “στον αέρα”, ωστόσο, όπως σημειώνει ο Guardian, οι ρωσικές απειλές περί πυρηνικών, μπορεί να οδηγήσουν τους πολίτες να κάνουν δεύτερες σκέψεις σχετικά με την μέχρι σήμερα στάση που κρατούσαν Φινλανδία και Σουηδία. Δηλαδή, της ημι-ουδετερότητας και της κατασταλαγμένης άποψης στην αντίθεση για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Όπως και να έχει, μέχρι τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη τον Ιούνιο, η συμμαχία θα είναι σε πορεία αύξησης του πληθυσμού της κατά 16 εκατομμύρια, του ΑΕΠ της κατά 800 δισεκατομμύρια ευρώ και της γης της κατά 780.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η Ουκρανία, αντιθέτως, έχει πληθυσμό 41 εκατομμυρίων κατοίκων, έκταση 603.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ΑΕΠ 155 δισ. ευρώ. Θα μπορούσαν να δημιουργηθούν νέα σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με το ΝΑΤΟ, ακριβώς το αντίθετο από αυτό που ο Πούτιν είχε σκοπό να επιτύχει, δηλαδή τη συρρίκνωση του ΝΑΤΟ, που διέταξε τη Δύση να αποδεχθεί πέρυσι. Το χειρότερο για τη Μόσχα, το ΝΑΤΟ μπορεί να ενισχυθεί στη Βαλτική Θάλασσα, ακριβώς δίπλα στον θύλακα του Καλίνινγκραντ, τη στρατηγική ναυτική βάση της Ρωσίας.

Στο πάνθεον των μεγάλων στρατηγικών σφαλμάτων

Με την εισβολή στην Ουκρανία, ο Πούτιν νόμιζε ότι είχε “εκτοξεύσει” έναν πύραυλο στη Δύση. Τείνει να εξελιχθεί σε μπούμερανγκ. Το να έχουν μετατραπεί δύο ουδέτερες χώρες, σε μέλη του ΝΑΤΟ, πρόκειται για κίνηση που θα ενταχθεί στο πάνθεον των μεγάλων στρατηγικών σφαλμάτων της εποχής του πολέμου.

Είναι ακόμη πιο ασυνήθιστο αφού η αλλαγή ήταν τόσο γρήγορη. Η Φινλανδία, με το σήμα της ημι-ουδετερότητας τα τελευταία 70 χρόνια και την έμφαση στην οικοδόμηση συναίνεσης, τείνει να αλλάξει την εξωτερική πολιτική.

Στην ετήσια έρευνα της κυβέρνησης τον Δεκέμβριο, η υποστήριξη της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ ήταν 24%. Τέσσερις μήνες αργότερα, η φινλανδική πολιτική έχει έρθει τούμπα. Η υποστήριξη για ένταξη στο ΝΑΤΟ ανήλθε στο 68%. Οι έρευνες δείχνουν τώρα ότι περισσότεροι από τους μισούς από τους 200 βουλευτές υποστηρίζουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Στις βουλευτικές εκλογές της Φινλανδίας το 2015, το 91% των υποψηφίων του SDP ήταν αντίθετοι με την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η Φινλανδή πρωθυπουργός του SDP, Σάνα Μάριν, είπε ότι όλα έχουν αλλάξει. Η Ρωσία “δεν είναι ο γείτονας που πιστεύαμε ότι είναι”, είπε.

Ο Αλεξάντερ Σταμπ, πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας, είπε ότι η ένταξη της χώρα βασίζεται στον ορθολογικό φόβο, που δημιουργήθηκε την ημέρα της ρωσικής εισβολής. Προβλέπει ότι η φινλανδική αίτηση θα είναι στο ΝΑΤΟ μέχρι τα τέλη Μαΐου. “Το τρένο έφυγε από τον σταθμό”.

Σε ομιλία νωρίτερα αυτό το μήνα στο συμβούλιο του κυρίως αγροτικού Κόμματος Κέντρου, η Ανίκα Σάαρικο εξήγησε ότι μερικές φορές η ιστορία προχωράει γρήγορα, μετρούμενη σε εβδομάδες και όχι σε χρόνια: “Στο άμεσο μέλλον δεν μπορούμε να βασιστούμε σε μια αμοιβαία συμφωνημένη διεθνή τάξη ή σε μια λειτουργική σχέση με τη Ρωσία για την ασφάλειά μας”. Πρόσθεσε ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ ήρθε με υποχρεώσεις. “Η Φινλανδία δεν θα αγοράσει απλώς κάποια ασφάλεια πυρός. Θα ενταχθεί στην κεντρική πυροσβεστική”.

Τέτοια ήταν η φινλανδική αλλαγή, που επηρέασε τη μεγαλύτερη Σουηδία. Αυτό απαιτεί από τις δύο χώρες να σέβονται τη σχέση, τις ευαισθησίες και τις διαφορετικές πολιτικές κουλτούρες. Το ιδανικό από τη σκοπιά του ΝΑΤΟ είναι οι δύο χώρες να ενταχθούν ταυτόχρονα και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτό υποστηρίζεται. Αλλά Φινλανδοί διπλωμάτες υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι παρεμβαίνουν σε βασικές σουηδικές αποφάσεις. Η Μάριν τόνισε στην κοινή συνέντευξη Τύπου στη Στοκχόλμη με τη Σουηδή πρωθυπουργό, Μαγκνταλένα Άντερσον, ότι ο συντονισμός με τη Σουηδία “επιδιώκεται αλλά δεν αποτελεί προϋπόθεση”, προσθέτοντας: “Η Φινλανδία δεν υπαγορεύει χρονοδιαγράμματα ή συμπεράσματα στη Σουηδία ούτε η Σουηδία υπαγορεύει στη Φινλανδία”.

Είναι ζωτικής σημασίας για τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες, που τώρα ξεκινούν μια εσωτερική αναθεώρηση της πολιτικής, να θεωρηθούν ότι είναι υπεύθυνοι για τη μοίρα τους. Άλλωστε, τον περασμένο Νοέμβριο το κόμμα είχε επιβεβαιώσει ξεκάθαρα τη θέση του ότι αντιτίθεται σε μια εξωτερική πολιτική συμμαχιών. Ωστόσο, τέσσερα κεντροδεξιά κόμματα υποστηρίζουν τώρα την ένταξη στο ΝΑΤΟ και δύο κόμματα στα αριστερά είναι αντίθετα με την ένταξη, υποστηρίζοντας ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ συνεπάγεται υπεράσπιση της απολυταρχίας που διοικεί την Τουρκία και την Ουγγαρία. Με τις βουλευτικές εκλογές να πλησιάζουν τον Σεπτέμβριο, το SDP θα θέλει να ολοκληρωθεί η αναθεώρηση χωρίς το κόμμα να χωριστεί.

Τα τεράστια στρατιωτικά στοιχεία Φινλανδίας – Σουηδίας και οι περιορισμοί

Μία από τις δυσκολίες είναι ότι δεδομένης της συμπεριφοράς της Ρωσίας, κανένα σχέδιο Β, όπως η μεγαλύτερη αμυντική συνεργασία Σουηδίας – Φινλανδίας, ή η συνεργασία του ΝΑΤΟ για την ειρήνη, δεν φαίνεται τόσο συγκεκριμένο όσο η πλήρης ένταξη. Οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ βλέπουν τη Σουηδία και τη Φινλανδία ως τεράστια στρατιωτικά περιουσιακά στοιχεία. “Θα συμπλήρωνε ένα κομμάτι που λείπει από το παζλ του στρατηγικού σχεδιασμού του ΝΑΤΟ”, δήλωσε ο Mika Aaltola, διευθυντής του Φινλανδικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων.

Αλλά η Φινλανδία θα πρέπει να υποβάλει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, χωρίς να γνωρίζει την ακριβή μελλοντική σχέση τους. Στο έγγραφό της για την ασφάλεια που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα, η Φινλανδία επέμεινε: “Η συμμετοχή δεν θα υποχρεώνει τη Φινλανδία να αποδεχτεί πυρηνικά όπλα, μόνιμες βάσεις ή στρατεύματα στην επικράτειά της”. Για παράδειγμα, στα πρώτα στάδια της ένταξής τους, τα ιδρυτικά μέλη Νορβηγία και Δανία επέβαλαν μονομερείς περιορισμούς στη συμμετοχή τους και δεν επέτρεψαν μόνιμα στρατεύματα, βάσεις ή πυρηνικά όπλα της συμμαχίας στην επικράτειά τους σε καιρό ειρήνης. Η πολιτική διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, που διαμορφώθηκε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, βασίζεται στην αρχή ότι δεν θα τοποθετήσει πυρηνικά όπλα, μόνιμα στρατεύματα ή μόνιμες βάσεις στο έδαφος οποιασδήποτε νέας χώρας-μέλους.

Αλλά εάν η Φινλανδία, ή η Σουηδία, θέσει περιορισμούς σχετικά με τα πυρηνικά όπλα, τις μόνιμες βάσεις ή τις στρατιωτικές δυνάμεις, η διαδικασία υποβολής αιτήσεων μπορεί να παραταθεί.

Μια μακρά διαδικασία ένταξης με τη σειρά της εγκυμονεί κινδύνους, καθώς η Ρωσία, χρησιμοποιώντας όλο το φάσμα της γκρίζας ζώνης του πολέμου, θα επιδιώξει να παρενοχλήσει. Την ημέρα που ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μίλησε στο φινλανδικό κοινοβούλιο, η Ρωσία κατηγορήθηκε για κυβερνοεπιθέσεις και εισβολές στον εναέριο χώρο της. Η Φινλανδία έχει ήδη ζητήσει από τα μέλη του ΝΑΤΟ εγγυήσεις ασφαλείας τους τέσσερις μήνες έως ένα χρόνο που βρισκόταν στο προθάλαμο του ΝΑΤΟ εν αναμονή της πλήρους αποδοχής.

Υπάρχει λοιπόν ένα κίνητρο να επιταχυνθεί η εφαρμογή χωρίς να απονομιμοποιηθεί η εγχώρια διαβούλευση.

Για όσους φοβούνται την κλιμάκωση της σύγκρουσης από το ΝΑΤΟ εντός της Ουκρανίας, η ξαφνική επέκταση των υποχρεώσεων του άρθρου 5 στον Βορρά παραμένει ανησυχητική και μπορεί να κάνει τον Πούτιν ακόμα πιο σίγουρο ότι είχε δίκιο για τα περί πολιτικής του ΝΑΤΟ για περικύκλωση. Κανείς δεν ξέρει όμως κατά πόσο η Ρωσία είναι διατεθειμένη να ανοίξει ένα δεύτερο μέτωπο, όταν το πρώτο στο νοτιοδυτικά της αποδεικνύεται τόσο δαπανηρό σε ανθρώπινες ζωές και φήμη.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις