Ένα “Γεύμα” έτοιμο να εκραγεί και μία αναπαράσταση βιασμού

Τρία ζευγάρια απολαμβάνουν ένα πλούσιο γεύμα σε μια βραδιά γιορτής. Νέοι, ωραίοι, καλλιεργημένοι, πλούσιοι και επιτυχημένοι είναι παιδιά του σύγχρονου συστήματος. Παίζουν στο χρηματιστήριο, ξέρουν να ρισκάρουν και να επιβιώνουν.

Εκείνη τη βραδιά αποφασίζουν, μετά το απολαυστικό γεύμα, να παίξουν ένα παιχνίδι για να διασκεδάσουν. Αναπαριστούν μια σκηνή βιασμού που είδαν στην τηλεόραση προσπαθώντας να αποδείξουν αν το θύμα το προκάλεσε ή αν θα μπορούσε να το αποφύγει. Καθώς η βραδιά κυλά τα πράγματα αγριεύουν και αυτό που ξεκίνησε ως παιχνίδι τους οδηγεί στα άκρα. Οι ωραίοι συνδαιτυμόνες αποδεικνύονται λαίμαργοι για βία, αχόρταγοι για δύναμη, σκληροί και αδυσώπητοι…

Ο λόγος για “Το γεύμα” της Λείας Βιτάλη, ένα έργο που ξεσκεπάζει την κρυφή και φανερή βία στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου με κυρίαρχη τη βία κατά των γυναικών και την γυναικοκτονία. Στο έργο αυτό, που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Μπίτος στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων, πρωταγωνιστεί μία ομάδα νέων ηθοποιών (Ομάδα ΑΣΙΠΚΑ) με την οποία και μιλήσαμε στην προσπάθειά μας να το “αποκρυπτογραφήσουμε”.

Τι σας γοητεύει στο έργο αυτό της Λείας Βιτάλη;

Θεοδωρα Ελλη Αθανασοπουλου: Αυτή η απάντηση μπορεί να πάρει διαφορετικές μορφές αναλογικά με το σημείο εστίασης μας. Το “Γεύμα” της Λείας Βιτάλη καταφέρνει:

Πρώτον από πλευράς περιεχομένου, να διαπραγματευτεί ένα από τα πιο βίαια κοινωνικά προβλήματα μέσα από έναν αφοπλιστικο ρεαλισμό που γεννάται από μία βαθιά ανάγνωση της “νεοελληνικής ψυχής”. Αυτή η καθαρή ανάγνωση της ελληνικής πραγματικότητας του 90′ που φανερώνεται από τους ίδιους τους χαρακτήρες κάνει αυτό το κείμενο τρομακτικά διαχρονικό είκοσι τέσσερα περίπου χρόνια μετά.

Δεύτερον από πλευράς δραματουργίας, η κυρία Λεία Βιτάλη έχει γράψει ένα κείμενο ροής. Με αυτό θέλουμε να πούμε, ότι η πλοκή του έργου βασίζεται πάνω σε ένα καθαρό δραματουργικό άξονα που επιτρέπει τη σαφή άνθιση ενός περιεχομένου που θα εκραγεί στο τέλος. Πρόκειται για μια βόμβα που είναι έτοιμη, έχει προγραμματιστεί ήδη από το χέρι της συγγραφέως να εκραγεί.

Και τέλος από υποκριτική/σκηνική πλευρά, η γοητεία του κειμένου αυτού έγκειται σε αυτό που αναφέραμε πιο πάνω ως βαθιά ανάγνωση της νεοελληνικής ψυχής. Η εύστοχη και ακριβής δημιουργία των χαρακτήρων δημιουργεί ένα πεδίο μόνιμης εξερεύνησής τους. Μία συνεχής καλλιτεχνική και προσωπική πάλη με χαρακτήρες και πρόσωπα της ελληνικής κοινωνίας που μπορεί να βρίσκονται δίπλα σου και μέσα σου.

Το κείμενο της κ. Βιτάλη αποτελεί ένα αβάσταχτο επιχείρημα που νιώθουμε ότι οφείλουμε να κουβαλήσουμε επί σκηνής, ώστε γίνουμε κι εμείς κομμάτι του πολέμου ενάντια στην πατριαρχία στη σύγχρονη Ελλάδα.

Σκιαγραφήστε μας τους ήρωες του έργου και τις δυναμικές τους…

Ελένη Μιχαηλιδου: Πρόσωπα που υποφέρουν από την πατριαρχία, τον σεξισμό, τον ρατσισμό…Πρόσωπα που δεν λογαριάζουν τίποτα μπροστά στο χρήμα , την φιλοδοξία και το συμφέρον τους…Πρόσωπα που σιωπούν και συγκαλύπτουν. Πρόσωπα που παλεύουν να επιβιώσουν ανάμεσα σε ένα κοινωνικό σύστημα ανθρωποφαγίας, βίας και αδικίας. Πρόσωπα που φοβούνται. Πρόσωπα που έχουν δυναμική να αλλάξουν. Πρόσωπα που όλοι και όλες έχουμε δει, έχουμε συναναστραφεί… Εμείς. Οι χαρακτήρες του έργου, που γράφτηκε είκοσι πέντε χρόνια πριν δια χειρός Λείας Βιτάλη, υπάρχουν στο τώρα, στο σήμερα, στο αύριο…

Μπροστά στο έγκλημα στέκονται απαθείς θεατές τρώγοντας και πίνοντας, ερεθίζονται, διασκεδάζουν και δεν διστάζουν να συμμετάσχουν για να ζήσουν τις δικές τους 120 μέρες στα Σόδομα.

Τι φανερώνει το παιχνίδι που παίζουν οι ήρωες τη βραδιά του… γεύματος;

Δημήτρης Καστανιάς: Η ανθρωπότητα που κάποτε ήταν, κατά τον Όμηρο, θέαμα για τους θεούς του Ολύμπου, τώρα έχει γίνει θέαμα για τον εαυτό της. Η αλλοτρίωσή της έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο, που την οδηγεί να βιώνει την ίδια της την καταστροφή σαν αισθητηριακή απόλαυση πρώτου μεγέθους, έγραφε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν την περίοδο του μεσοπολέμου. Και δυστυχώς το “παιχνίδι” μας υπενθυμίζει πως η ανθρωπότητα δεν έχει κάνει καμία σημαντική βελτίωση.

Παίζουν πρόσωπα γνώριμα σε μας που κατά καιρούς προκάλεσαν με ρατσιστικά και σεξιστικά παραληρήματα μεγάλη δυσφορία και αμηχανία σε κάποιο οικογενειακό τραπέζι και με πρόσχημα το παιχνίδι δείχνουν το πραγματικό τους πρόσωπο που κρύβεται πίσω από τις αστικές ευγένιες και το καλό γούστο. Μπροστά στο έγκλημα στέκονται απαθείς θεατές τρώγοντας και πίνοντας, ερεθίζονται, διασκεδάζουν και δεν διστάζουν να συμμετάσχουν για να ζήσουν τις δικές τους 120 μέρες στα Σόδομα.

Όλοι είμαστε άλλωστε καθημερινά μάρτυρες αναπαραγωγής πρακτικών και πεποιθήσεων που τρέφουν την κουλτούρα του βιασμού και της εμφυλης βίας. Αρκεί να ανοίξει κάποιος την τηλεόραση, να δει ειδήσεις ή μια σειρά και αμέσως ξεδιπλώνονται όλα τα προτάγματα της πατριαρχίας.

Πόσο το έργο αυτό αντικατοπτρίζει το σήμερα;

Δυστυχώς το έργο είναι είναι ένας καθρέφτης της κοινωνίας μας. Η βία σε όλες της τις εκφάνσεις με αποκορύφωμα τις γυναικοκτονιες, είναι καθημερινό φαινόμενο πλέον. Υπολογίζεται πως κάθε χρόνο δολοφονούνται 50.000 γυναίκες, δηλαδή μια γυναίκα κάθε λεπτό. Ένας ασύλληπτος αριθμός. Οι περισσότερες γυναίκες δολοφονούνται από άτομα του οικογενειακού τους περιβάλλοντος. Η απάθεια με την οποία αντιμετωπίζεται από την κοινωνία αυτό το φαινόμενο είναι και η απόδειξη της αποτυχίας του συστήματος. Το έργο αποτυπώνει την φρικαλεότητα την οποία βιώνουμε, την βία σε όλες της τις μορφές, ταξική βία, εμφυλη βία, και την κουλτούρα που την αναπαράγει. Η ποινικοποίηση της γυναικείας σεξουαλικότητας και του δικαιώματος αυτοδιάθεσης της γυναίκας διατρέχουν σαν θεματικές το έργο.

Όλοι είμαστε άλλωστε καθημερινά μάρτυρες αναπαραγωγής πρακτικών και πεποιθήσεων που τρέφουν την κουλτούρα του βιασμού και της εμφυλης βίας. Αρκεί να ανοίξει κάποιος την τηλεόραση, να δει ειδήσεις ή μια σειρά και αμέσως ξεδιπλώνονται όλα τα προτάγματα της πατριαρχίας. Η συστημική βία είναι δίπλα μας, στο σπίτι μας, στην δουλειά μας, στο δρόμο. Και είμαστε όλοι εν δυνάμει θύματα. Κυρίως όμως βάλλονται οι θηλυκότητες.

Πώς εξηγείτε εσείς όλα αυτα αυτά τα φαινόμενα βίας στην ελληνική κοινωνία; Τα τελευταία δύο χρόνια δεκάδες υποθέσεις βιασμών αλλά και γυναικοκτονίες έχουν έλθει στο φως…
Άλκηστις Πολυχρόνη: Τον τελευταίο χρόνο μόνο στην Ελλαδα διαπράχθηκαν 18 γυναικοκτονιες. Είναι ενδεικτικό της κατάστασης το γεγονός ότι συχνά παρουσιάζονται από τα ΜΜΕ ως εγκλήματα πάθους ή σαν ανθρωποκτονίες. Η μη χρήση του όρου γυναικοκτονια υποτιμά την φύση και την φρικαλεότητα των δολοφονιών αυτών. Γυναικοκτονια έγινε η ανθρωποκτονία από πρόθεση γυναικών επειδή είναι γυναίκες, και διαπράττεται συνήθως από άντρες, κάποιες φορές όμως συνεργούν και γυναίκες, συνήθως μέλη της οικογένειας. Οι γυναικοκτονιες στην Ελλάδα είναι πολλές και αυξάνονται, όχι τυχαία λοιπόν.

Σε μια χώρα που προωθεί και καλλιεργεί συστηματικά σεξιστικά στερεότυπα που υποβιβάζουν τις θηλυκότητες σε υποδεέστερη θέση σε σχέση με τους άντρες, που αναπαράγει την κουλτούρα του βιασμού με αστεία που χλευάζουν κακοποιημένες γυναίκες σε τηλεοπτικές σειρές και πάνελ, η ύπαρξη μιας τέτοιας μαύρης λίστας δεν είναι τυχαίο.

Σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και την πανδημία που εγκλώβισε και απομόνωσε τις γυναίκες μέσα στο σπιτι η αύξηση των γυναικοκτονιων ήταν σχεδόν αναμενόμενη. Η απάθεια απέναντι στην βία, η έλλειψη αντανακλαστικών, ο άκρατος ατομικισμός καλλιεργούνται συστηματικά από το ίδιο το κράτος, αποδυναμώνοντας την κοινωνική αλληλεγγύη που εν τέλει είναι από τα λίγα όπλα που έχουμε απέναντι σε ένα κράτος που δολοφονεί.

Ο Ευρωπαίος εξευγενισμένος Έλληνας, όχι Μεσόγειος όχι Βαλκάνιος πια, βάζει φασίστες στη Βουλή, δολοφονεί μέρα μεσημέρι στους δρόμους, διψά για τον πόνο του δίπλα, προτιμά να δει παιδιά πνιγμένα στο Αιγαίο παρά να παίζουν στον Άγιο Παντελεήμονα. Μέσα στην κοινωνία μας υπάρχει ένα ντεγκραντε συντηρητισμού που σε κάνει να νιώθεις βαθιά απογοήτευση.

Πώς βλέπετε την ελληνική κοινωνία; Είναι μια κοινωνία ανοιχτή, σύγχρονη ή έχουμε ακόμη μείνει πίσω σε συντηρητικές πατριαρχικές δομές;
Κωνσταντίνος Δαλαμάγκας: Γεννήθηκα στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του ’80, συνεπώς το βίωμα μου συνδέεται άμεσα με μια επιπλαστη άνοδο, με αποκορύφωμα το πρώτο μισό των 00s και έπειτα μια κάθετη πτώση η οποία, απ’ ότι φαίνεται συνεχίζεται και μοιάζει το βαρέλι να μην έχει πάτο.

Σε αυτή την περίοδο ο Έλληνας μπόρεσε να εκπληρώσει ένα φαντασιακό που δομήθηκε και εμπλουτίστηκε από την “χρυσή εποχή” της ελληνικής τηλεόρασης, “ξεβλαχεψε” από τα lifestyle περιοδικά, έγινε το κέντρο του κόσμου με τους ολυμπιακούς αγώνες, σκαρφάλωσε στην κορυφή της Ευρώπης με τον Χαριστέα και την Παπαρίζου, πήρε αμάξι, πήρε εξοχικό, έπαιξε χρηματιστήριο, άλλαξε νόμισμα, τα έχασε όλα και παρόλα αυτά “έμεινε Ευρώπη”. Αυτή η Ελλάδα που αρνείται την αποδοχή της κουλτούρας της και της ιστορικής της συνέχειας και θέλει να μοιάσει σε κάτι που προβάλλεται ως ιδανικό.

Ο Ευρωπαίος εξευγενισμένος Έλληνας, όχι Μεσόγειος όχι Βαλκάνιος πια, βάζει φασίστες στη Βουλή, δολοφονεί μέρα μεσημέρι στους δρόμους, διψά για τον πόνο του δίπλα, προτιμά να δει παιδιά πνιγμένα στο Αιγαίο παρά να παίζουν στον Άγιο Παντελεήμονα. Μέσα στην κοινωνία μας υπάρχει ένα ντεγκραντε συντηρητισμού που σε κάνει να νιώθεις βαθιά απογοήτευση.

Αυτό το παχύ στρώμα σκόνης καλύπτει την κοινωνία μας, τις γειτονιές μας, τις σχέσεις μας. Κι όμως υπάρχει και κάτι άλλο. Μια άλλη “ελληνικότητα” που αναπτύσσεται σαν την τσουκνίδα και πολλαπλασιάζεται και ενοχλεί το καθώς πρέπει. Που παίρνει τον δρόμο του αγώνα, στον δρόμο, στη δουλειά,στις διαπροσωπικές σχέσεις. Που αντιλαμβάνεται την αδικία, που την απασχολεί η ανισότητα. Είναι οι φίλες του Γρηγορόπουλου, οι φίλοι του Λουκμαν, τ@ φιλ@ του Φύσσα, τα αδέρφια της Ζάκι, είναι τα παιδια με τα μαλλιά και με τα μαύρα ρούχα, με τα μάτια λέιζερ και τα μαλλιά τιρκουάζ, τα παιδια που τα ρούχα τους μυρίζουν καπνό.

Μια άλλη “ελληνικότητα” που αναπτύσσεται σαν την τσουκνίδα και πολλαπλασιάζεται και ενοχλεί το καθώς πρέπει.

Αν μπορούσατε να αλλάξετε κάτι γύρω σας, τι θα ήταν αυτό;
Θανάσης Κριτσάκης: Θα ήταν το βλέμμα. Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι κοιτούν. Τα κατακάθια των ιδεολογιών που κάνουν τους ανθρώπους να συλλαμβάνουν την πραγματικότητα με έναν ενιαίο και απόλυτο τρόπο. Είμαστε ενωμένα θραύσματα διαφορετικών κομματιών. Όπως τα ψηφιδωτά. Για να φτιάξουμε τον νέο πίνακα του κοινωνικού πρέπει να κατανοήσουμε ότι όλα τα χρώματα και οι διαβαθμίσεις τους είναι αναγκαίες. Κι εδώ δεν μιλώ για ίσες αποστάσεις. Αλλά για νέες μορφές συνθέσεων. Για μια παλέτα που δεν έχουμε ακόμη ανακαλύψει. Θα άλλαζα αυτούς που όρισαν, γιατί δεν είχαν την τόλμη να αμφισβητήσουν περαιτέρω.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: Θέατρο οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής»: Κυκλάδων 11, Αθήνα | Τηλέφωνο: 21 0821 7877/Κείμενο: Λεία Βιτάλη /Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μπίτος /Σκηνικά:- Κοστούμια: Νέλλη Σφακιανάκη/Σχεδιασμός Φωτισμών – Φωτογραφίες Παράστασης: Νύσος Βασιλόπουλος/Βοηθός Σκηνοθέτη Α’: Θησεύς Μαρκόπουλος/Βοηθός Σκηνοθέτη Β’: Μαργαρίτα Μαλεβίτη /Παραγωγή: Ομάδα ΑΣΙΠΚΑ /Ερμηνεία με αλφαβητική σειρά: Θεοδώρα-Έλλη Αθανασοπούλου, Κωνσταντίνος Δαλαμάγκας, Δημήτρης Καστανιάς, Θανάσης Κριτσάκης, Ελένη Μιχαηλίδου, Άλκηστις Πολυχρόνη

Το έργο έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου 1998.

Πληροφορίες Παράστασης : Από Δευτέρα 11 Απριλίου /Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00 /Τιμές εισιτηρίων: Γενική Είσοδος: 15€, Μειωμένο: 12€/Διάρκεια παράστασης : 70 λ./Προπώληση εισιτηρίων: VIVA.GR: https://www.viva.gr/tickets/theater/to-gevma/Ticketservices: https://www.ticketservices.gr/event/to-gevma-theatro-odou-kykladon/

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις