Θησαυρός στη θάλασσα: Χιλιάδες σκάφη, mega-yachts και μαρίνες στην Ελλάδα “χωρίς καπετάνιο”

Η Ελλάδα με τα 15.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής, με χιλιάδες σκάφη όλων των ειδών και με τεράστια παγκόσμια ζήτηση για διακοπές εν πλω, δεν έχει καταφέρει το 2022 και παρά τα 30 χρόνια σχεδίων επί χάρτου, να δημιουργήσει τις υποδομές που θα εξυπηρετούσαν μια αγορά δισεκατομμυρίων ευρώ.

Το αθάνατο ελληνικό δημόσιο είναι και πάλι ο «συνήθης ύποπτος» για την υποανάπτυξη ενός σημαντικού τομέα του θαλάσσιου τουρισμού, αυτού του yachting. H πρόσφατη μεγάλη έρευνα της «διαΝΕΟσις» που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη γ.γ. Τουριστικής Πολιτικής & Ανάπτυξης του Υπουργείου Τουρισμού κατέγραψε την σημερινή κατάσταση, προτείνοντας λύσεις για την ανάπτυξη του πολλά υποσχόμενου αυτού τομέα.

Σύμφωνα με την έρευνα και ως γνωστό, η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους ελκυστικότερους προορισμούς για τα σκάφη αναψυχής στην Ευρώπη, ενώ αποτελεί τον τέταρτο δημοφιλέστερο προορισμό για mega-yachts, που σημαίνει ότι υπάρχει ανάγκη για τη δημιουργία εξειδικευμένων θέσεων ελλιμενισμού.

Ο ελληνικός στόλος σκαφών, ιδιόκτητων και επαγγελματικών, ξεπερνά τις 175.000, ενώ η χώρα υποδέχεται κάθε χρόνο ένα μεγάλο αριθμό σκαφών από το εξωτερικό. Ενώ η Ελλάδα κατάλαβε από νωρίς τις ανάγκες που θα προκύψουν σε υποδομές και νομοθέτησε ώστε να χωροθετηθούν και να αναπτυχθούν με νόμο του 1993, η κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή είναι μάλλον αποκαρδιωτική. Όπως καταδεικνύει η έρευνα, η πλέον πρόσφατη αξιοσημείωτη δημόσια επένδυση για τη δημιουργία νέας μαρίνας στη χώρα έγινε στη Λευκάδα το 2003. Νησιά εμβληματικά στον ελληνικό τουριστικό χάρτη, όπως η Σαντορίνη, η Μύκονος και η Κρήτη είτε δεν διαθέτουν καμία μαρίνα, είτε διαθέτουν υποδομές οι οποίες δεν συμβαδίζουν με το επίπεδο του ευρύτερου τουριστικού προϊόντος που διαθέτουν.

Ποιες είναι οι υποδομές σήμερα

Η έρευνα έχει αποκαλύψει ότι μόλις το 22,02% του χωροθετημένου δικτύου εγκαταστάσεων έχει κατασκευαστεί και λειτουργεί – μέσα στα 30 αυτά χρόνια – και μόλις οι 3 στις 10 θέσεις ελλιμενισμού που προβλέπονται. Επιπρόσθετα, ένας αριθμός τουριστικών λιμένων έχει κατασκευαστεί αλλά δεν λειτουργεί.

Σε απόλυτους αριθμούς αυτό μεταφράζεται σε μόλις 37 από τους 168 χωροθετημένους τουριστικούς λιμένες να βρίσκονται στο στάδιο της λειτουργίας, ενώ από τις 27.512 χωροθετημένες θέσεις ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής είναι σήμερα διαθέσιμες  μόνο 8.499.

Ποιος είναι ο στόλος της Ελλάδας σε σκάφη

Ο στόλος των σκαφών αναψυχής είναι κυρίως ιδιόκτητος, αλλά υπάρχουν και επαγγελματικά σκάφη τα οποία ναυλώνονται σε Έλληνες και αλλοδαπούς τουρίστες. Όπως καταγράφεται στα στοιχεία της έρευνας, η πλειονότητα των ιδιόκτητων σκαφών είναι μικρού μεγέθους , δηλαδή μήκος μικρότερο από εφτά μέτρα.

Σε αριθμούς αυτό σημαίνει 170.600 σκάφη αναψυχής, με το 75,7% να αποτελούν σκάφη με εξωλέμβια μηχανή, το 12,9% είναι ο στόλος των φουσκωτών σκαφών, το 8% είναι σκάφη με εσωλέμβια μηχανή, ενώ τα ιστιοφόρα αποτελούν το 3,4% του στόλου. Εκτός από τα ιδιόκτητα σκάφη αναψυχής, στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται και επαγγελματικά σκάφη αναψυχής, τα οποία σήμερα ανέρχονται σε 5.500.

Η εντυπωσιακή αγορά των mega-yacht – 3 η Ελλάδα σε ιδιοκτησίες

Τα mega-yachts είναι μία εξειδικευμένη και ιδιαίτερη κατηγορία σκαφών αναψυχής. Πρόκειται για σκάφη με μήκος άνω των 24 μέτρων, τα οποία συνήθως είναι πολυτελή και διαθέτουν πλήρωμα (σε ένα σκάφος αναψυχής 40 μέτρων το πλήρωμα μπορεί να ανέλθει στα 12 άτομα) και μπορεί να κινούνται είτε με μηχανή είτε με ιστία.

Υπολογίζεται ότι συνολικά 8.538 mega-yachts υπάρχουν στον παγκόσμιο στόλο των σκαφών αναψυχής. Ένας από τους μεγαλύτερους στόλους σκαφών αναψυχής άνω των 40 μέτρων ανήκει σε Έλληνες. Συγκεκριμένα από τα 4.795 σκάφη που είχε καταγράψει η έρευνα της Knight Frank (2018), τα 407 ανήκουν σε πολίτες των ΗΠΑ, με τους Ρώσους να ακολουθούν στη δεύτερη θέση με 168 σκάφη και τους Έλληνες στην τρίτη με 107 mega-yachts.

Όπως αναφέρεται στην έρευνα, ενδεικτικά σε ένα mega-yacht μήκους 40-60 μέτρων, που αποτελεί μία δημοφιλή κατηγορία, οι εβδομαδιαίες δαπάνες σκάφους και επιβατών ανέρχονται σε 42.022 ευρώ. Αν σε αυτό το ποσό προστεθεί και το κόστος της ναύλωσης που ανέρχεται σε περίπου 56.000 ευρώ τότε η συνολική οικονομική επίπτωση ενός επαγγελματικού mega-yacht είναι 98.000 ευρώ ανά εβδομάδα.

“Το κουβάρι” της ευθύνης διαχείρισης από το ελληνικό δημόσιο

Αναλύοντας το πλαίσιο διακυβέρνησης των τουριστικών λιμένων, η μελέτη αναδεικνύει την πληθώρα φορέων διοίκησης και εκμετάλλευσης των τουριστικών λιμενικών εγκαταστάσεων, την παρουσία στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των τουριστικών λιμένων σημαντικού αριθμού κρατικών αρχών και την έμμεση ή άμεση εποπτεία των τουριστικών λιμένων, ή μέρος των δραστηριοτήτων τους, από περισσότερα του ενός υπουργεία.

Ενώ το Υπουργείο Τουρισμού έχει την εποπτεία του συνόλου των τουριστικών λιμένων, καταφυγίων και αγκυροβολίων της χώρας, η διαχείρισή τους ασκείται από διάφορους Φορείς Διοίκησης και Εκμετάλλευσης Λιμένων, εμπλέκει στο μοντέλο διακυβέρνησης πρόσθετους Κρατικούς Φορείς και Αρχές.

Αναλυτικά, 9 τουριστικοί λιμένες διαχειρίζονται από Λιμενικά Ταμεία και 11 διαχειρίζονται από Οργανισμούς Λιμένων και Ανώνυμες Εταιρείες. Την άμεση εποπτεία αυτών για θέματα που σχετίζονται με τη λιμενική πολιτική ασκεί το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Στα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία υπάρχει εποπτεία και από το Υπουργείο Εσωτερικών σε ό,τι αφορά θέματα παρακολούθησης και επεξεργασίας οικονομικών στοιχείων της τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς και σε θέματα οργάνωσης, λειτουργίας και προσωπικού (π.χ. προσλήψεις). Τέλος, υπάρχει παρουσία και του Υπουργείου Οικονομικών το οποίο εποπτεύει την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου ΑΕ η οποία διαχειρίζεται έναν τουριστικό λιμένα (μαρίνα Θεσσαλονίκης – Αρετσού Καλαμαριάς).

Επιπλέον στη διακυβέρνηση του συστήματος των τουριστικών λιμένων συμμετέχει εμμέσως και το ΤΑΙΠΕΔ ως ιδιοκτήτης 15 τουριστικών λιμένων, με τους σχετικούς διαγωνισμούς ιδιωτικοποίησης για ορισμένους από αυτούς να βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης. Στο μοντέλο διακυβέρνησης σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων, μία ανεξάρτητη αρχή η οποία έχει σειρά αρμοδιοτήτων για έκδοση κανονιστικών, ρυθμιστικών και γνωμοδοτικών πράξεων, κ.α.

Πόσα θα κέρδιζε η Ελλάδα από το yachting

To βέλτιστο σενάριο που προτείνεται στην έρευνα προβλέπει: Συνολικά το 30% των υφιστάμενων χωροθετημένων και μη κατασκευασμένων θέσεων ελλιμενισμού, κατασκευάζεται και λειτουργεί. Στο σύνολο της εξεταζόμενης περιόδου (2022-2031) οι 5.164 νέες θέσεις ελλιμενισμού θα δημιουργήσουν αθροιστικά μία οικονομική συνεισφορά της τάξεως των 2.862 δισ. ευρώ. Από το έτος 2031 και έπειτα, οι νέες θέσεις ελλιμενισμού θα συνεισφέρουν οικονομικά (άμεση και έμμεση επίπτωση) με 602,7 εκατ. ευρώ, ενώ θα συντηρούν 8.422 θέσεις εργασίας σε ετήσια βάση.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις