Η νέα κουλτούρα στην εκπαίδευση αγροτών στην Ελλάδα και το στοίχημα των εξαγωγών

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός “Νέα Γεωργία Νέα Γενιά” στοχεύει στη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης και επιχειρηματικότητας για τους νέους στον κλάδο της αγροδιατροφής στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε με πρωτοβουλία και δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) στο πλαίσιο του προγράμματος Επανεκκίνηση και Ενίσχυση των Νέων.

Η Έφη Λαζαρίδου, Διευθύνουσα Σύμβουλος του οργανισμού “Νέα Γεωργία Νέα Γενιά” μιλάει στο NEWS 24/7 για το πρόγραμμα κατάρτισης “Agrifood Exports 360”, τα ελληνικά εξαγόμενα αγροτικά προϊόντα και τη στροφή σε αυτά αλλά και για την ολιστική κατάρτιση που πρέπει να έχει ένας νέος αγρότης.

Το “Agrifood Exports 360°” είναι μάλιστα το πρώτο εξειδικευμένο και πιστοποιημένο πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης στην Ελλάδα για εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων. Σκοπός του προγράμματος είναι να στηρίξει και να βοηθήσει τους νέους στον κλάδο της αγροδιατροφής.

Ε: Θα μπορούσατε να μας περιγράψετε το πρόγραμμα κατάρτισης “Agrifood Exports 360°”; Σε ποιους απευθύνεται το πρόγραμμα και ποιοι είναι οι στόχοι;

Α: Το “Agrifood Exports 360°” είναι το πρώτο εξειδικευμένο και πιστοποιημένο online πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης στην Ελλάδα για εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων. Απευθύνεται σε στελέχη και επαγγελματίες του αγροδιατροφικού κλάδου, προσφέροντάς τους πρακτικά εργαλεία για την ανάπτυξη της εξαγωγικής δραστηριότητας. Καλύπτει όλο το φάσμα των απαιτήσεων της εξαγωγικής διαδικασίας αγροδιατροφικών προϊόντων, όπως προϊοντικές και τεχνολογικές απαιτήσεις, οργανωτικές-στρατηγικές απαιτήσεις, εμπορικές και διαδικαστικές και με την ολοκλήρωσή του οι συμμετέχοντες είναι σε θέση να σχεδιάζουν και να υλοποιούν στρατηγικές για την έναρξη ή την ενίσχυση των εξαγωγών της επιχείρησής τους. Το πρόγραμμα υλοποιείται από εγνωσμένου κύρους επαγγελματίες του αγροδιατροφικού κλάδου από την Ελλάδα, τις ΗΠΑ και τη Γερμανία.

Το “Agrifood Exports 360” υλοποιείται για τρίτη συνεχή χρονιά από τον οργανισμό «Νέα Γεωργία Νέα Γενιά», μέσω της ιδρυτικής δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Αργυροί χορηγοί του προγράμματος και χορηγοί υποτροφιών είναι οι εταιρίες BASF και LETRINA, καθώς και το Επιμελητήριο Φθιώτιδας. Το πρόγραμμα υποστηρίζεται από τον Οργανισμό Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ) και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και βρίσκεται υπό την αιγίδα του Enterprise Greece, του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ), του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) και του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου.

Ε: Ποια είναι τα αποτελέσματα από τα προηγούμενα προγράμματα που έχετε “τρέξει”;

Α: Τα μέχρι στιγμής συμπεράσματα δείχνουν ότι τα στελέχη που συμμετείχαν έχουν βελτιώσει σημαντικά τις εξαγωγικές τους πρακτικές, με το ποσοστό ικανοποίησης τους από το πρόγραμμα να ξεπερνά το 80%. Το σημαντικότερο όφελος είναι ότι έχουν πλέον συνολική κατανόηση για τις ορθές εξαγωγικές διαδικασίες και για το άνοιγμα νέων αγορών και αποφεύγουν λάθη του παρελθόντος, τόσο σε θέματα τεχνικά όσο και σε θέματα εμπορικά.

Ε: Ποια είναι τα ελληνικά εξαγόμενα αγροτικά προϊόντα;

Α: Τα αγροδιατροφικά προϊόντα αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία εξαγόμενων προϊόντων της Ελλάδας, έχοντας επιδείξει εντυπωσιακή δυναμική τόσο κατά τη διάρκεια της κρίσης όσο και της πανδημίας. Την προηγούμενη δεκαετία τα 13 από τα 18 πιο δυναμικά εξαγωγικά προϊόντα της Ελλάδας ήταν αγροδιατροφικά, τριπλασίασαν τη συνεισφορά τους στο ΑΕΠ και αντιστοιχούσαν συνολικά σε 30% των ελληνικών εξαγωγών.

Αξιοσημείωτες είναι διαχρονικά οι επιδόσεις των νωπών και επεξεργασμένων φρούτων με σημαντική την περίπτωση των ακτινιδίων, όπου η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση σε επίπεδο εμπορίας-εξαγωγών, ενώ σταθερά αξιόλογες είναι οι περιπτώσεις της φέτας και των γαλακτοκομικών, του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου και της βρώσιμης ελιάς.

E: Τα τελευταία χρόνια οι Ευρωπαίοι έχουν αγαπήσει ακόμη περισσότερο τους “καρπούς της ελληνικής γης”. Πώς το εξηγείτε;

Α: Είναι γεγονός ότι παρατηρούμε μία εκπληκτική δημιουργική άνθηση στην αγροδιατροφική επιχειρηματικότητα με επώνυμα προϊόντα διαφοροποιημένα που βασίζονται στην υψηλή ποιότητα πρώτων υλών που παράγουμε στην Ελλάδα. Κάποια από αυτά έχουν κερδίσει τις καρδιές των ξένων αγοραστών και καταναλωτών, αξιοποιώντας τις σύγχρονες τάσεις για υψηλής διατροφικής αξίας και χαμηλής επεξεργασίας προϊόντα μικρών παραγωγών με τοπική υπογραφή.

Μόνο το 27% της ελληνικής παραγωγής έξτρα παρθένου ελαιόλαδου, τυποποιείται

Ε: Κατά τη γνώμη σας, τι πρέπει να αλλάξει/βελτιωθεί για να τονωθεί περαιτέρω ο εξαγωγικός κλάδος, ιδίως σε ένα κεφάλαιο όπως τα αγροδιατροφικά προϊόντα;

Α: Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να ενισχύσουμε τη μεταποίηση και την τυποποίηση στο τρόφιμο προκειμένου τόσο οι παραγωγοί όσο και η εθνική οικονομία να ωφεληθούν από την παραγόμενη αξία. Η Ελλάδα σήμερα υστερεί σημαντικά και αυτό φαίνεται από το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής της μεταποίησης στην συνολική προστιθέμενη αξία του τομέα της αγροδιατροφής. Ενώ στην ΕΕ αντιστοιχεί στο 60%, για την Ελλάδα αυτό μόλις που αγγίζει το 50%. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, όπου μόνο το 27% της ελληνικής παραγωγής τυποποιείται και φέρει εμπορικό σήμα, έναντι περίπου 50% στην Ισπανία και 80% στην Ιταλία.

Επιπλέον, είναι σημαντικό τα εξαγωγικά επιχειρηματικά εγχειρήματα να βασίζονται σε ουσιαστική κατανόηση των διεθνών τάσεων, στέρεο σχεδιασμό και προσεκτική στόχευση αγορών και συνεργατών. Πολλές από αυτές τις προσπάθειες, παρά τα εξαιρετικά προϊόντα τους, παραμένουν οριακά μικρές λόγω έλλειψης σχεδιασμού, αλλά και στρατηγικών συνεργειών. Έτσι, ενώ υπάρχει ταλέντο και διάθεση, το μέγεθός τους πολλές φορές δεν επιτρέπει να εξελιχθούν μεσοπρόθεσμα σε βιώσιμες επιχειρήσεις.

Είναι κρίσιμο να αναπτυχθούν συνεργασίες και συνέργειες στο κομμάτι των επώνυμων ελληνικών προϊόντων, προκειμένου να έχουμε τις κατάλληλες ποσότητες και συνέπεια ποιότητα που μπορούν να οδηγήσουν σε συμφωνίες με διεθνείς αγοραστές.

Κρίσιμη η αλλαγή κουλτούρας στην κατεύθυνση επένδυσης στο ανθρώπινο κεφάλαιο και στη γνώση

Ε: Θεωρείτε ικανοποιητική την ενημέρωση της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας για τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν, ενώ σχεδιάζουν ή υλοποιούν επέκταση των δραστηριοτήτων τους στις διεθνείς αγορές; Τι περισσότερο πρέπει να γίνει;

Α: Είμαστε στο κατώφλι τεκτονικών αλλαγών όσον αφορά το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων, τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και κατανάλωσης. Πλέον, ο κλάδος επαναπροσδιορίζεται στις αξίες της κυκλικής οικονομίας, της επανόρθωσης και αναγέννησης. Οι προβλέψεις, μεταξύ άλλων, αναφέρουν ότι οι εναλλακτικές πρωτεΐνες (φυτικής προέλευσης ή κυτταρικής καλλιέργειας) θα καλύψουν το 22% της συνολικής κατανάλωσης μέχρι το 2035. Η επιτυχία της μετάβασης για τον ελληνικό αγροδιατροφικό κλάδο θα βασιστεί στη γνώση και την υιοθέτηση της τεχνολογίας.

Είναι γεγονός πως οι περισσότερες επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού κλάδου είναι μικρές ή πολύ μικρές σε μέγεθος, χωρίς ιδιαίτερη πρόσβαση στα παραπάνω. Σύμφωνα με έκθεση του ΣΕΒ το 2019, το 52% των επιχειρήσεων του κλάδου της αγροδιατροφής διαπιστώνουν ελλείψεις στις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού τους, με το πρόβλημα να είναι εντονότερο για τις πιο εξωστρεφείς επιχειρήσεις. Παράλληλα, με βάση πρόσφατη έρευνα που ολοκληρώσαμε το 2022 σε συνεργασία με την εταιρεία Κάπα Research, διαπιστώσαμε πως ενώ το 28% των αγροδιατροφικών επιχειρήσεων δηλώνουν πως θα τους βοηθούσε σημαντικά η κατάρτιση και η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τους, μέσα στην επόμενη τριετία μόνο οι μισές από αυτές σκοπεύει να επενδύσει προς αυτή την κατεύθυνση την επόμενη τριετία.

Είναι κρίσιμη η αλλαγή κουλτούρας στην κατεύθυνση επένδυσης στο ανθρώπινο κεφάλαιο και στη γνώση. Είναι επιτακτική η ανάγκη για την αναμόρφωση του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης τόσο στον γεωργικό τομέα όσο και στη μεταποίηση. Χρειαζόμαστε αύξηση των εκπαιδευτικών δομών, ουσιαστική αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών, διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή και πιο ενεργή εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα. Σε αυτή την προσπάθεια, κανείς δεν περισσεύει, τα κατά τόπους επιμελητήρια, οι κλαδικοί σύνδεσμοι αλλά και οργανισμοί όπως ο δικός μας, η «Νέα Γεωργία Νέα Γενιά», οφείλουμε να συμπράττουμε δημιουργώντας περισσότερες ευκαιρίες ανάπτυξης.

Ε: Ένα από τα προγράμματά σας είναι η αγροκυκλικότητα. Ως φορέας θα προχωρήσετε σε διασύνδεση προγραμμάτων για την περαιτέρω ενδυνάμωση των γνώσεων και των δυνατοτήτων των συμμετεχόντων;

Α: Η διασύνδεση των προγραμμάτων και των υπηρεσιών που προσφέρουμε στον οργανισμό «Νέα Γεωργία Νέα Γενιά» είναι απαραίτητη προκειμένου να υποστηρίξουμε συνολικά τους επαγγελματίες του κλάδου.. Πολλοί ωφελούμενοί μας, αποκομίζοντας γνώσεις, δεξιότητες και δικτύωση συμμετέχοντας σε ένα πρόγραμμα, εντάσσονται στη συνέχεια σε κάποιο άλλο, εξελίσσοντας περαιτέρω την εκμετάλλευση ή την επιχείρησή τους. Συγκεκριμένα το πρόγραμμα «Αγροκυκλικότητα: Εφαρμογές στη Γεωργία» είναι το πρώτο και μοναδικό πρόγραμμα στην Ελλάδα, που αφορά στην εφαρμογή κυκλικών πρακτικών σε 4 σημαντικούς και ανερχόμενους κλάδους του αγροδιατροφικού τομέα, την δενδροκομία, την αμπελουργία, τον κλάδο των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών και, τη μελισσοκομία. Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, όπου υλοποιείται, σε συνεργασία με το Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας (CluBE), την Αγροδιατροφική Σύμπραξη Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Στο πρόγραμμα έχουμε εντάξει και θέματα επιχειρηματικότητας ενώ ενισχύουμε τους συμμετέχοντες με μεταφορά τεχνογνωσίας από τις ΗΠΑ. Μάλιστα την 1 Απριλίου πραγματοποιείται σχετική ημερίδα στην Κοζάνη με εισηγητές από το Πανεπιστήμιο Rutgers.

Ο σύγχρονος αγρότης καλείται να παίξει τόσο τον ρόλο του επιχειρηματία όσο και του διαχειριστή του φυσικού περιβάλλοντος

Ε: Ποια είναι η ολιστική κατάρτιση που πρέπει να έχει ένας νέος αγρότης; Ποια νέα χαρακτηριστικά των θέτουν προ των προκλήσεων της νέας εποχής και πώς θα τον περιγράφατε;

Ο σύγχρονος αγρότης καλείται να παίξει τόσο τον ρόλο του επιχειρηματία όσο και του διαχειριστή του φυσικού περιβάλλοντος. Σε αυτή την κατεύθυνση, χρειαζόμαστε παραγωγούς με στέρεες εκπαιδευτικές βάσεις, πλήρη κατανόηση των τεχνικών θεμάτων της εκμετάλλευσής τους και δυνατότητα αξιοποίησης της σύγχρονης τεχνολογίας.

Επιπλέον, κρίσιμες προϋποθέσεις για ένα ανταγωνιστικό μέλλον είναι η υιοθέτηση πράσινων και κυκλικών πρακτικών, ο προσανατολισμός στα συνεργατικά σχήματα και ενίσχυση της μεταποίηση προκειμένου τόσο οι παραγωγοί όσο και η εθνική οικονομία να ωφεληθούν από την παραγόμενη αξία.

E: Τέλος, ποια είναι η αίσθησή σας σχετικά με το γεγονός πως οι εξαγωγές παρέμειναν ακμαίες την περίοδο της πανδημίας; Έχει να κάνει με την καλύτερη προσαρμογή των νέων αγροτών στις νέες συνθήκες ή με την ανάγκη του κόσμου να στραφεί σε πιο υγιεινά είδη;

Α: Η πανδημία έφερε τα θέματα της επισιτιστικής ασφάλειας και επάρκειας, της ποιότητας των τροφών που καταναλώνουμε πολύ ψηλά στην δημόσια ρητορική. Οι καταναλωτές θέτουμε πλέον αυστηρότερα κριτήρια επιλογής, αναζητώντας ποιοτικά τρόφιμα με ονομασία προέλευσης που παράγονται με περιβαλλοντικά και κονωνικά υπεύθυνες πρακτικές Τα ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα χαρακτηρίζονται από υψηλή ποιότητα πρώτων υλών και τη διατροφική τους αξία και ωφελήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τόσο από ορισμένες διεθνείς συγκυρίες, όσο και από την ετοιμότητα του κλάδου να ανταποκριθεί στις προκλήσεις.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις