Μεγάλη Πέμπτη: Η μέρα που οι κουζίνες παίρνουν φωτιά

Τα βασικά γεγονότα της Μεγάλης Εβδομάδας τα ανέλυσε διεξοδικά και εις βάθος η Νίκη Μπάκουλη, με πληροφορίες που ίσως πολλοί από εμάς να είχαμε ξεχάσει ή και να μην γνωρίζαμε. Εμείς ωστόσο γνωρίζουμε ένα. Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η μέρα της μαγειρικής και πιο συγκεκριμένα της ζαχαροπλαστικής για τις ημέρες του Πάσχα. Οι νοικοκυρές μπαίνουν στην κουζίνα και ξεκινούν τα κουλουράκια, τα τσουρέκια και κάθε λογής γλυκά, ενώ σήμερα βάφονται και τα κόκκινα αυγά.

Γιατί τσουρέκια;

Μπορεί η ονομασία να έρχεται από την Ανατολή, οι Αρμένιοι έχουν αρτοποιήματα που αποκαλούν Churek, όμως το ελληνικό τσουρέκι είναι ένα και ιδιαίτερα ξεχωριστό. Το διακρίνει το μοσχοβολιστό μαχλέπι και η μαστίχα, ενώ συνιστά υπό μια έννοια την ρωμαίικη πρόταση στο γαλλικό μπριός.

Φαίνεται λοιπόν πως το όνομα του το έχουμε υιοθετήσει από την περίοδο της τουρκοκρατίας, ενώ η ερμηνεία που δίνεται για τη σύνδεσή του με το Πάσχα αφορά στην ζωοδότρα μαγιά. Η ζύμη και η μαγιά που απαιτείται προκειμένου αυτή να αφρατέψει και να φουσκώσει μοιάζει πολύ με τη ζωή που δίνει ο υιός του Θεού, για τους πιστούς του Χριστιανισμού, προκειμένου να επέλθει η Σωτηρία.

Η πλεκτές δημιουργίες

Πέραν όμως από τα τσουρέκια, που πρέπει να σημειώσουμε πως παραδοσιακά πλέκονται σε κοτσίδες, την Μεγάλη Πέμπτη φτιάχνουμε και κουλουράκια. Αν παρατηρήσετε προσεκτικά και αυτά, ειδικά τα σμυρναίικα είναι περίτεχνα και συνήθως πλεγμένα σε κοτσίδες.

Η παράδοση θέλει τους σχηματισμούς αυτούς να απομακρύνουν τα κακά πνεύματα και να προστατεύουν το σπίτι, ενώ συχνά στα τσουρέκια τοποθετούνται και κόκκινα αυγά για να συνδέσουν τις παρασκευές με τη θυσία του Χριστού, αφού μια εκδοχή των βαμμένων αυγών θέλει αυτά να παίρνουν το συγκεκριμένο χρώμα ως συμβολισμό του αίματος του Κυρίου.

Η πίστη στο αυγό κρατά από την αρχαιότητα

Οι αρχαίοι Έλληνες, οι Πέρσες και οι Κινέζοι χάριζαν αυγά ως δώρα στις εορτές της Ανοίξεως. Αντίστοιχα και για τους Αιγύπτιους το αυγό έκρυβε πολύ ισχυρούς συμβολισμούς. Όπως περιγράφεται στην εγκυκλοπαίδεια Britannica, στα αιγυπτιακά και τα περσικά χρόνια, οι άνθρωποι της εποχής είχαν επίσης ως έθιμο να ζωγραφίζουν και να τρώνε αυγά την περίοδο των ανοιξιάτικων εορτασμών τους.

Οι Αιγύπτιοι θεωρούσαν πως το αυγό συμβόλιζε τον ήλιο, ενώ οι Βαβυλώνιοι το συνέδεαν με την αναγέννηση της Ιστάρ (αναρρωτηθήκατε ποτέ πως προκύπτει το αγγλικό Easter, που αφορά το Πάσχα;) η οποία φέρεται να έπεσε από τη Σελήνη στον ποταμό Ευφράτη μέσα σε μια “άκατο” σε σχήμα αυγού.

Άλλωστε, ο μύθος της γερμανικής θεότητας Ostara (μια εκδοχής της Ιστάρ στη βόρεια Ευρώπη) θέλει την θεά να μεταμορφώνει ένα τραυματισμένο πουλί σε λαγό, το οποίο από ευγνωμοσύνη γεννούσε αυγά ως δώρα. Μια ιστορία που συνέδεσε και τα λαγουδάκια με το Πάσχα, ειδικά στους Γερμανούς, τους Βρετανούς, αλλά και τους Αμερικάνους.