Η ΜΕΤΑΛ ΠΕΘΑΝΕ ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΞΕΡΑΜΕ. ΖΗΤΩ Η ΜΕΤΑΛ

Ότι διαβάσετε παρακάτω, θα μπορούσε λίγο-πολύ να ισχύει και για το punk rock, αλλά και για το rock γενικότερα.

Όταν είχα πάρει συνέντευξη από τους Planet of Zeus, ένα χρόνο πριν για λογαριασμό του Cosmo.gr (πριν γίνει αμιγώς γυναικείο site), προσπαθούσα να ερμηνεύσω την τεράστια επιτυχία τους στην Ελλάδα και όχι μόνο. Ελληνική μπάντα γαρ, απευθυνόμενη σε ελληνικό κοινό που ούτως ή άλλως είναι εξοικειωμένο με το μέταλ ιδίωμα, παίζοντας δε και πατώντας πάνω σε γραμμές και φόρμες που πατούσαν κάποτε οι Kyuss και παλαιότερα οι Black Sabbath. Παραθέτοντας όμως και τα δικά τους, πολύ προσωπικά στοιχεία.

Σκεφτόμουν λοιπόν ότι όλα τα είδη μουσικής εξελίσσονται μέσα στον χρόνο, διαφοροποιούνται, “ανοίγουν” και γίνονται χώροι πειραματισμού και προσμείξεων. Ακόμα και στην σκληροπυρηνική μέταλ που αποτελεί άλλωστε case study λόγω των δεκάδων παρακλαδιών και υποκατηγοριών της.

Πολλοί κάνουν λόγο για το τέλος της μέταλ. Όχι, η μέταλ μουσική δεν πέθανε και δεν μπορεί να πεθάνει, μιας και είναι κάτι παραπάνω από υποείδος της ροκ, ή μια κατηγορία μόνη της. Ορμώμενη από τα μπλουζ, ανάγεται ακόμα σε τρόπο ζωής και κυρίως, βγάζει ενέργεια. Ενέργεια που μπορούσες να αισθανθείς στα live των Metallica, των Maiden, των Sabbath και των Kyuss στην Ελλάδα, ενέργεια που παίρνεις και από τις νέες μπάντες.

Κοινώς, το ιδίωμα δεν πέθανε, ούτε πνέει τα λοίσθια. Αλλάζει, τροποποιείται και προσαρμόζεται μετά τη συνταξιοδότηση των παλαιών αστέρων. Τις προηγούμενες ημέρες, ο Ozzy και η παρέα του ανακοίνωσαν τη διάλυση της μπάντας. Παλαίμαχοι παραμένουν αδρανείς, ενώ ο τεράστιος Dio μας κοιτάζει από ψηλά εδώ και τέσσερα χρόνια.

Δεδομένου ότι η κάνουλα της έμπνευσης κλείνει, και οι απόγονοι οδηγούνται στα σίγουρα μονοπάτια της επανάληψης και αφήνουν τον ριζοσπαστισμό στην άκρη ή επιδίδονται σε προσπάθειες αμφίβολης ποιότητας, πολλοί κάνουν λόγο για το τέλος της μέταλ που έρχεται στον ορίζοντα.

Οι υποστηρικτές του “θανάτου” της μέταλ βασίζονται για την ακρίβεια στους παρακάτω τρεις πυλώνες θεώρησης, ή καλύτερα “αποδόμησης”:

-Η μέταλ δεν στηρίζεται πλέον τόσο πολύ στην blues μουσική, όπως συνέβαινε παλαιότερα. Ο πρώτος προσδιορισμός, η πρώτη φορά που ακούστηκε ο όρος “heavy metal”, ήταν για να χαρακτηρίσει τη μουσική του Jimmy Hendrix. Οι Led Zeppelin, οι Deep Purple και οι Black Sabbath φυσικά ήταν το “πρώτο αίμα”, για να φτάσουμε στη δεκαετία της “ενηλικίωσης” των 80’s με τις δεκάδες μπάντες και τις πρώτες υποκατηγορίες. Παύση εδώ.

Όλες οι παραπάνω μπάντες που αναφέραμε, ουδέποτε αυτοπροσδιορίστηκαν ως “heavy metal” μπάντες, παρά μόνο έλεγαν ότι έπαιζαν “σκληρό ροκ”. Οι καταβολές από τα blues της Νέας Ορλεάνης ήταν παραπάνω από εμφανείς στη μουσική τους και στα κιθαριστικά τους σόλο που παίζονταν πιο γρήγορα και πιο δυνατά. Ο “blues” ήχος της μέταλ άρχισε να τροποποιείται τα τελευταία 20 χρόνια, όταν άλλαξε και ο τρόπος που παίζονται τα σόλο.

Υπάρχουν και οι Clutch θα μου πεις. Ναι, υπάρχουν και οι Clutch. Ευτυχώς. Τέλος παύσης, συνεχίζουμε.

-Πρόσφατα, ο Will Wallner, κιθαρίστας των White Wizzard έγραφε για λογαριασμό του Guitar World ότι οι περισσότεροι νέοι “συνάδελφοι” του, προσπαθούν να παίξουν όντας επηρεασμένοι από την κλασική και τη fussion jazz. Και έχει δίκιο. Οι περισσότεροι “σολίστες” αναφέρουν αυτά τα δύο είδη σαν βασικές τους επιρροές. Αποσκοπώντας όμως στον εντυπωσιασμό μέσα από την άρτια τεχνικά εκτέλεση και θυσιάζοντας το πάθος και τον αυτοσχεδιασμό που είναι μέρος της φύσης της jazz. Πώς εξηγείται αυτό; Το πρόβλημα, λέει ο Wallner, είναι ότι οι νεαροί δεν έχουν μελετήσει την κουλτούρα της jazz και την νοοτροπία που την διέπει και προσπαθούν απλά να “ξεπατικώσουν” το παίξιμο. Έτσι φτάνουμε σε πομπώδεις εμφανίσεις και βιρτουοζικές επιτηδεύσεις που στερούνται πάθους και ουσίας. Και εν τέλει, το κοινό βαριέται.

-Από την άλλη, πολλές μπάντες παραμένουν αναχρονιστικές σε ότι αφορά την εμφάνιση τους. Για πολλούς “μεταλλάδες”, η 80s εμφάνιση είναι πλέον παρωχημένη, πόσω μάλλον η επανάληψη των κλασικών riffs με τα οποία κάποτε μεσουρανούσαν μπάντες σαν τους Slayer. Η αλήθεια είναι ότι ζούμε στην εποχή της εικόνας και της πληροφορίας. Η αλήθεια είναι επίσης, ότι οι μπάντες ξεπροβάλλουν σαν τα μανιτάρια. Σε όλα τα είδη.

Μια “cult” εικόνα, μια εμφάνιση βγαλμένη από ταινίες σαν το Detroit Rock City, παραπέμπει καλώς ή κακώς σε πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Ακόμα κι αν η μπάντα που ντύνεται ακόμα σαν τους Wasp θέλει να πειραματιστεί, ο μη φανατικός ακροατής του συγκεκριμένου είδους, δύσκολα θα δώσει μια ευκαιρία σε μία πρώτη έστω ακρόαση. Σαφώς και δεν έχουν τίποτα το μεμπτό οι Wasp και οι κάθε Wasp, το ζήτημα είναι ότι το κοινό που θα ψαχτεί για κάτι νέο, δύσκολα θα ανοίξει τα αυτιά του για τους νέους Tool για παράδειγμα, αν εκείνοι ντύνοται σαν τον Alice Cooper.

Στην τελική, οι Wasp το ένοιωθαν να ρέει στο αίμα τους αυτό που τότε έκαναν. Εκείνοι που τώρα τους αντιγράφουν, πώς μπορούν να το νοιώθουν όντας σε μια εντελώς άλλη εποχή; Προβληματισμός, λογικός.

Ο δεύτερος πυλώνας, πέραν του ντυσίματος, είναι η σκηνική παρουσία. Ο ίδιος ο Rob Halford των Judas Priest είχε πει σε συνέντευξη του:

“Το heavy metal είναι η μουσική του εργαζόμενου ανθρώπου. Στο heavy metal δεν μετράει το πόσο λεπτός είσαι ή το πόσο όμορφος είσαι. Δεν υπάρχουν διακρίσεις όπως συμβαίνει με άλλα μουσικά είδη. Είναι απλώς όμορφη μουσική που απευθύνεται σε όλους και στην ουσία της έχει τη γοητεία της εργατικής τάξης”.

Η επί σκηνής εμφάνιση συνδεόταν με τη λογική του σοκαρισμού τη δεκαετία του ’80 και στηριζόταν στον αυθορμητισμό και στην μάχη κόντρα στα στερεότυπα της εποχής. Η από σκηνής αντιγραφή όμως εν έτει 2014 εκείνων των live, μπορεί να παρεξηγηθεί σαν στυγνή αντιγραφή, ιδίως αν συνοδεύεται από ένα μέτριο ακουστικά, προσφερόμενο αποτέλεσμα. Με λίγα λόγια και λακωνικά.

Προέχει η μελωδία και μετά η επιτήδευση. Καλό είναι η δεύτερη να ακολουθεί την πρώτη και όχι αντιστρόφως. Σε βάθος χρόνου, θα έλεγε κανείς πως το ιδίωμα εξελίχθηκε σε πολλά και διαφορετικά “στυλ” και όχι τόσο σε διαφορετικά “υποείδη” υπό την έννοια της μουσικής έκφρασης. Υπό την έννοια της μελωδίας, του πάθους και της αρχηγικής παρουσίας μέσα σε γεμάτα στάδια. Λογικός και αυτός ο προβληματισμός.

Αξίζει να παραδεχτούμε βέβαια πως στην Ευρώπη, η επιτήδευση έρχεται δεύτερη μιας και ταλαντούχες μπάντες με όραμα και στιβαρές μελωδίες, βγαίνουν ακόμα η μία μετά την άλλη. Θέλουν γερό ψάξιμο, αλλά βγαίνουν. Στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, κυριαρχεί η καρικατούρα. Χωρίς αυτό να είναι γενίκευση.

“Μπορεί να είναι η τελευταία συναυλία για πάντα. Δεν θέλω να είναι, αλλά δεν έχουμε κάτι άλλο προγραμματισμένο μετά και απ’ όσο γνωρίζουμε μάλλον αυτό το σόου θα ’ναι το τελευταίο μας, μαζί. Για να είμαι ειλικρινής, δεν νομίζω ότι μπορώ πια να ακολουθώ σε τόσο μεγάλες περιοδείες, γιατί με κάνει να νιώθω πολύ καταβεβλημένος”.

Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον Tony Iommi, τον κιθαρίστα των Black Sabbath και μπορεί να αποτελούν οιωνό για μια νέα εποχή. 

Οι “παλιοσειρές” σιγά σιγά φεύγουν και το ιδίωμα θα εξελιχθεί με τρόπο διαφορετικό. Με ποιον τρόπο; Κανείς δεν μπορεί να μαντέψει. Κανείς άλλωστε δεν μπορούσε να φανταστεί μπάντες σαν τους Slipknot όταν άκουγε Halloween πολλά χρόνια πριν. Το μέταλ δεν πέθανε και δεν μπορεί να πεθάνει. Πέθανε όμως όπως το ξέραμε μέχρι σήμερα, μιας και οι ίδιοι οι οπαδοί του θα το πάνε ένα βήμα παραπέρα. Σχεδόν νομοτελειακά και τιμώντας τις ρίζες.

Άλλωστε ποτέ, καμία μέταλ μπάντα δεν είπε: “Life sucks and I wanna die. Feel sorry for me and buy my record”. Κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Όχι, το Emo κίνημα δεν έχει-είχε ΚΑΜΙΑ σχέση με το μέταλ.

Θες κι άλλο λόγο για τον οποίο το μέταλ δεν θα πεθάνει ποτέ; Όντας “εμπορική” μουσική με “λαϊκές” όμως καταβολές, βρίσκει πλέον νέους χώρους και πατήματα στο ακροατήριο μιας και η καλή pop – χορευτική μουσική λιγοστεύει. Σοβαρά τώρα, μπορείς να χαρείς το ίδιο ένα live με έναν τύπο μπροστά σου να παίζει μουσική από το Mac του, την ώρα που κάποτε έβλεπες πέντε τύπους να οργώνουν τη σκηνή και να σε παίρνουν μαζί τους στο moshpit;

Όσο τα παιδιά στα bar θα συνεχίσουν να χτυπιούνται με Pantera, Sepultura, Iron Maiden και System of a down, θα υπάρχει ελπίδα για διαδοχή.

“True” διαδοχή που λέγαν και οι “δεινόσαυροι” και όχι κόπια για την κόπια. Διαφορετικά η μέταλ θα αφομοιωθεί από industrial ιδιώματα μετρίου περιεχομένου και άνευ ιδεολογίας, μέχρι να εκφυλιστεί και να εκμαυλιστεί από τη μουσική βιομηχανία. Η οποία είναι αυτό που λέει και το όνομα της. Βιομηχανία.

Άρα. Ναι, πάμε για ένα “νέο μέταλ”. Ναι, δεν ξέρουμε πώς μπορεί να είναι αυτό. Και ναι, περιμένουμε μελωδίες, ιδέες και riffs και όχι επαναλήψεις. Ο κίνδυνος είναι ορατός, αλλά υπάρχει ελπίδα. Πρόσχωμεν.

Αντί επιλόγου

Το ζήτημα της “μεταθανάτιας” πορείας της μέταλ μουσικής έχει απασχολήσει κόσμο και κοσμάκη. Αρθρογράφους επί αρθρογράφων. Το SF weekly  κατέθεσε με ιδιαίτερο χιούμορ τους παρακάτω λόγους για τους οποίους το μέταλ μας άφησε χρόνους. Όπως το ξέραμε είπαμε, μέχρι τώρα. Ιδού:

Πλέον τα κορίτσια έχουν μπερδέψει τη μέταλ με την… Pink

Τα τατού έχουν παραγίνει μόδα

Οι metalheads έγιναν πολύ ευγενικοί

Η indie και η alternative μπήκαν στη μέταλ

Ακόμα και τα μωρά δεν τρομάζουν πια με τη μέταλ

Υ.Γ. Το παραπάνω άρθρο είναι μια προσωπική τοποθέτηση του αρθρογράφου που το υπογράφει και τίποτα παραπάνω. Ενός αρθρογράφου που μεγάλωσε και με κλασικό μέταλ. Σχόλια και παρατηρήσεις, δεκτά και απαραίτητα. Ελεύθερα και στο @Krs_Demo