Γιατί η στέβια αποτελεί το καταλληλότερο υποκατάστατο ζάχαρης

Η στέβια έχει κάνει τα τελευταία χρόνια δυναμική είσοδο στην καθημερινότητά μας, απειλώντας να εκθρονίσει τη ζάχαρη. Η καταγωγή του “ταπεινού” φυτού είναι από τη Λατινική Αμερική, αλλά η φήμη του είναι, πλέον, παγκόσμια.

Η γλυκιά γεύση των φύλλων της είναι γνωστή εδώ και αιώνες στους αυτόχθονες της Ν. Αμερικής που τη χρησιμοποιούν ως φυσικό γλυκαντικό.

Η φυλή Γκουαράνι της Παραγουάης, ήταν η πρώτη που χρησιμοποίησε πρώτη τα φύλλα του φυτού για να γλυκάνει ροφήματα βοτάνων. Από το 1800 η κατανάλωση της στέβιας εδραιώθηκε σε όλη τη Νότια Αμερική, όπως τη Βραζιλία και την Αργεντινή. Τα φύλλα του φυτού στέβια είναι 30 με 45 φορές πιο γλυκά από τη ζάχαρη και τρώγονται ωμά ή χρησιμοποιούνται ολόκληρα σε ροφήματα βοτάνων και τρόφιμα.

Το όνομα στέβια προέρχεται από τον Ισπανό βοτανολόγο και γιατρό Petrus Jacobus Stevus που την ανακάλυψε.

Τα εκχυλίσματά της στέβιας χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο της κρυσταλλικής ζάχαρης, όπως και άλλων φυσικών ή συνθετικών γλυκαντικών υλών σε ροφήματα, αναψυκτικά διαίτης, γλυκίσματα, διαιτητικά τρόφιμα, τρόφιμα για διαβητικούς και προϊόντα διατροφής.

Είναι ασφαλής η χρήση της;

Παρόλο που, η στέβια καλλιεργείται και διανέμεται νόμιμα σε πολλές χώρες, σε κάποιες απαγορεύεται η χρήση της ή υπάρχουν περιορισμοί. Στην Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Ινδία και τη Βραζιλία η εκτεταμένη χρήση της ξεκίνησε από το 1970. Ωστόσο, στις ΗΠΑ η εισαγωγή της απαγορευόταν μέχρι 1994, αργότερα επιτράπηκε να διατίθεται αποκλειστικά ως συμπλήρωμα διατροφής και πήρε την έγκριση για χρήση ως υποκατάστατο της ζάχαρης το 2008.

Την ίδια χρονιά, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (U.S. Food and Drug Administration – FDA) αναγνώρισε τη στέβια ως “Γενικά Αναγνωρισμένη ως Ασφαλής”, διεθνώς GRAS.

Στην Ε.Ε η Επιτροπή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) εξέτασε το αίτημα το 2010, δίνοντας θετική ψήφο στην χρήση της στέβιας και από τότε έχει κάνει δυναμική είσοδο στη βιομηχανία τροφίμων. 

Στην Ελλάδα η στέβια έχει καταφέρει να κατακτήσει την αγορά τα τελευταία χρόνια, με το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής της, στην Ευρώπη, να βρίσκεται στην Καρδίτσα από το 2012.

Σήμερα εκτιμάται ότι χρήση στέβιας κάθε μέρα σε διάφορες χώρες κάνουν πάνω από 150 εκατομμύρια άνθρωποι χωρίς να παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα.

Τα ευεργετικά συστατικά της στέβιας

Αυτό που κάνει τη στέβια τόσο περιζήτητη είναι οι ουσίες που εμπεριέχουν τα φύλλα της. Συγκεκριμένα, η ακατέργαστη στέβια περιέχει διάφορες φυσικές γλυκαντικές ουσίες, όπως η στεβιοσίδη και η ρεμπαουδιοσίδη, ουσίες που την καθιστούν 60-80 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη. Παράλληλα, το τελικό, επεξεργασμένο προϊόν της, δηλαδή το εκχύλισμά της είναι έως και 300 φορές γλυκύτερο. 

Επομένως, ένα κουταλάκι του γλυκού στέβια έχει την ίδια γλυκαντική ικανότητα με ένα φλιτζάνι ζάχαρη. Ενώ, 1 γραμμάριο ζάχαρη περιέχει 4 θερμίδες η στέβια δεν εμπεριέχει κανένα θερμιδογόνο συστατικό σ’ οποιαδήποτε ποσότητα κι αν την καταναλώσεις.

Τα φύλλα της στέβιας εμπεριέχουν μεταξύ άλλων μεταλλικά στοιχεία και ιχνοστοιχεία, όπως χρώμιο, μαγνήσιο, μαγγάνιο, κάλιο, σελήνιο, ψευδάργυρο, βιταμίνες Β και φυτοθρεπτικά όπως η χλωροφύλλη και οι φυτικές στερόλες.

Η στέβια αποτελεί την καλύτερη εναλλακτική λύση γι’ όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης.

Γιατί στέβια και όχι ζάχαρη;

Οι ειδικοί προτείνουν τη στέβια ως το καλύτερο υποκατάστατο ζάχαρης και συνιστούν στα άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες γλυκαντικών ουσιών να στραφούν σ’ αυτό, τηρώντας φυσικά το μέτρο. Συγκεκριμένα, επειδή οι ποσότητες γλυκαντικών ουσιών που προσλαμβάνει ο οργανισμός μας προέρχονται από επεξεργασμένα και συσκευασμένα τρόφιμα, πρέπει να γίνεται προσεκτική επιλογή τροφίμων, ακόμα κι αν αυτά εμπεριέχουν στέβια στη θέση της ζάχαρης. 

Ένα από τα χαρακτηριστικά που καθιστούν τη χρήση της στέβιας καλύτερη, σε σύγκριση με τη ζάχαρη, είναι το γεγονός ότι είναι κατάλληλη για διαβητικούς. Επειδή, γλυκαντικά από στέβια δεν περιέχουν υδατάνθρακες και δεν επηρεάζουν τη γλυκόζη στο αίμα, επομένως μπορούν να καταναλωθούν από ανθρώπους με διαβήτη. Ωστόσο, είναι σημαντικό οι διαβητικοί να συμβουλευτούν τον γιατρό τους πριν αποφασίσουν να την εντάξουν στην διατροφή τους.

Εν τω μεταξύ, έχει αποδειχθεί ότι η στέβια και η στεβιοσίδη αναστέλλουν την ανάπτυξη και αναπαραγωγή κάποιων βακτηρίων υπεύθυνων για την τερηδόνα, την πλάκα, την ουλίτιδα και προστατεύει από την Candida.

Μηδέν θερμίδες

Η στέβια είναι η μόνη φυσική γλυκαντική ουσία με μηδέν θερμίδες, μηδέν υδατάνθρακες, μηδέν γλυκαιμικό δείκτη και μηδέν γλυκαιμικό φορτίο. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά την κάνουν περιζήτητη και κατάλληλη για την καθημερινή διατροφή και την διατήρηση του ιδανικού σωματικού βάρους.

Σε περίπτωση που η στέβια αντικαταστήσει την κοινή ζάχαρη, όπως και άλλες θερμιδογόνες γλυκαντικές ύλες, όπως φρουκτόζη, μέλι, σιρόπι αγαύης, γλυκόζη κλπ, περιορίζει την ενεργειακή πρόσληψη και έτσι βοηθά στην διατήρηση του ιδανικού σωματικού βάρους και στον έλεγχο πρόσληψης περιττών κιλών.

Οι διατροφολόγοι τονίζουν πως πρέπει να υπάρχει ελεγχόμενη χρήση της στέβιας, παρόλο που δεν εμπεριέχει θερμίδες, ενώ επισημαίνουν πως δεν αποτελεί συστατικό που βοηθά στην απώλεια βάρους, παρά μόνο στον έλεγχο μιας ισορροπημένης διατροφής.