Ο Αττίλας από τον 20ο στον 21ο αιώνα

Του Χριστόδουλου Κ.Γιαλλουρίδη*

Η 20η Ιουλίου συνηθίζεται να θεωρείται ως η επέτειος μιας από τις μεγαλύτερες τραγωδίες του σύγχρονου Ελληνισμού, αφού εκτός από το ανθρώπινο δράμα που επέφερε στον Κυπριακό Ελληνισμό, ανέτρεψε και τον ρου της ιστορίας της Κύπρου, η οποία άντεξε τρεις χιλιάδες και πλέον έτη ελληνικής ιστορίας και ισχυρής ελληνικής παρουσίας σε αυτή την κρίσιμη γωνιά της Μεσογείου.

Η τουρκική εισβολή δεν κατέλαβε μόνο την βόρεια περιοχή της Κύπρου, δεν κατάφερε να ανατρέψει τις ισορροπίες ισχύος, που υπήρχαν μέχρι τότε υπέρ της Ελλάδος στην περιοχή της Κύπρου, της Νοτιοανατολικής Λεκάνης της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, αλλά κυρίως ανέτρεψε μέσα από τον εποικισμό την ελληνική παρουσία ως αδιαμφισβήτητης ελληνικότητας σε ολόκληρη την Κύπρο, δημιουργώντας συνθήκες τουρκοποίησης του βόρειου τμήματος της Κύπρου και ταυτόχρονα δημιουργίας ενός καθεστώτος τουρκικής ομηρίας για ολόκληρη την Κύπρο. Αυτό οικοδομεί προϋποθέσεις και συνθήκες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σταδιακά, αν όχι στην τουρκοποίηση της Κύπρου, στην φινλανδοποίησή της, δηλαδή να τεθεί η Κύπρος υπό τουρκικό έλεγχο, υπό την έννοια της πολιτικής κηδεμόνευσης του χώρου και της προσαρμογής της κυπριακής πολιτικής στην βούληση της Άγκυρας.

Επομένως, η Κύπρος και κυρίως ο ελληνισμός το 1974 υπέστησαν ένα στρατηγικής φύσεως πλήγμα, το οποίο αν δεν ανατραπεί πρωτίστως από την πολιτική των Αθηνών, η Ελλάδα θα χάσει σταδιακά την επιρροή της στην Κύπρο και την Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ενώ ταυτόχρονα η Τουρκία θα ενισχύσει την παρουσία της στο τρίγωνο Αιγαίο – Μέση Ανατολή – Καύκασος, έχοντας κερδίσει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα διά του ελέγχου που ασκεί στην Κύπρο, όχι μόνο στο βόρειο τμήμα, αλλά ως πολιτική επιρροή ηγεμόνα σε ολόκληρη την μεγαλόνησο.

Η κατάσταση αυτή σήμερα δυσκόλως ανατρέπεται παρά τις ανώμαλες συνθήκες που υφίστανται στον τουρκικό χώρο και που προδήλως αποδυναμώνουν την γεωπολιτική, γεωστρατηγική παρουσία της Τουρκίας στον κόσμο. Η τουρκική παρουσία στην Κύπρο υπό την έννοια του γεωστρατηγικού ελέγχου μπορούσε να ανατραπεί μόνο από την ελληνική εξισορρόπηση στην Κύπρο, δηλαδή την παρουσία της Ελλάδας στην Κύπρο. Αυτό επεχειρήθη με το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας – Κύπρου επί υπουργίας του αείμνηστου Γεράσιμου Αρσένη και που ανετράπη παρά την εμπέδωσή του από την επί πρωθυπουργίας των γεωπολιτικώς και γεωστρατηγικώς αφελών του Κώστα Σημίτη και των υπουργών Άμυνας της κυβερνήσεώς του, Τζοχατζοπούλου και Παπαντωνίου.

Η σημερινή κατάσταση υποδηλώνει ένα στρατηγικό παράδοξο. Η Ελλάδα να έχει ελληνισμό και γεωπολιτικά συμφέροντα στην Κύπρο, αλλά να μην αναπτύσσει καμία πολιτική υπεράσπισής τους, αφήνοντας την υπεράσπιση των ελληνικών συμφερόντων στην αδύναμη και τραυματισμένη από την εισβολή, Κυπριακή Δημοκρατία. Το παράδοξο επομένως συνίσταται στο γεγονός ότι στην Κύπρο με την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό, την διαρκή και ακατάπαυστη ελληνική παρουσία, το Ελλαδικό κράτος αποφεύγει συστηματικά και με συνέπεια να ασκήσει οποιαδήποτε πολιτική που να υποδηλώνει ελληνικό γεωστρατηγικό ενδιαφέρον για την Κύπρο. Η αφέλεια συνίσταται στο γεγονός πως η Αθήνα νομίζει πως η Κύπρος ως Κυπριακή Δημοκρατία είναι σε θέση να προβάλλει ταυτόχρονα τα κυπριακά και τα ελλαδικά συμφέροντα, πράγμα βεβαίως που αποτελεί μια πρωτοφανή για κρατική λογική συμφερόντων πλάνη, αφού η Κύπρος χρειάζεται την ελλαδική στήριξη σε όλα τα επίπεδα για να μπορεί να υπερασπίζεται διεθνώς τον εαυτό της.

Η εισβολή του Αττίλα που έλαβε χώρα στον 20ο αιώνα ως συνέπεια απίστευτων και τραγικών λαθών της ελληνικής πολιτικής, έρχεται να μας υπενθυμίσει σήμερα 42 χρόνια μετά, όντας πλέον στον 21ο αιώνα, πως η Ελλάδα έχει υποχρέωση να προβάλλει τα συμφέροντα του Ελληνισμού στην Κύπρο και να μη θεωρεί πως η Κυπριακή Δημοκρατία είναι σε θέση μόνη της να υπερασπίζεται τον ελληνισμό ως ιστορία, ως παράδοση, ως πολιτική, ως παρελθόν, ως παρόν, προπάντων όμως ως μέλλον. Πρόκειται για ένα μέλλον, το οποίο μόνο η Αθήνα ως κράτος μπορεί να προβάλει γιατί αποτελεί το υποκείμενο διεθνούς δικαίου εκείνο, που είναι εκ των πραγμάτων ο μοναδικός εκπρόσωπος συμφερόντων της Ελλάδος, όχι μόνο έναντι της Κύπρου, αλλά και σε ολόκληρη την περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και φυσικά του ευρωπαϊκού χώρου.

Η τουρκική εισβολή και συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου υπομιμνήσκει κατά τον πλέον δραματικό τρόπο πως η διεθνής πολιτική δεν αποδέχεται μόνο τους νομίμους ενεργούντας, αλλά και τους παρανόμους, οι οποίοι είναι σε θέση να υπερασπίζονται την δράση τους, αφού ο κόσμος αποτυπώνει μια πολιτική πολέμου όλων εναντίον όλων και στην οποία η νομιμότητα και η πολιτική ηθική έρχεται σε δεύτερη μοίρα.

  *Ο Χριστόδουλος Κ. Γιαλλουρίδης

Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής

Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,

Επικοινωνίας και Πολιτισμού

Παντείου Πανεπιστημίου