Χάρτης: Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη

Ο διαδραστικός χάρτης δείχνει την άνοδο των εθνικιστικών και φασιστικών κομμάτων στη γηραιά ήπειρο από το 2001 μέχρι και σήμερα. Σε ποιες χώρες οι εθνικιστές κατέγραψαν τα υψηλότερα ποσοστά;

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ
03 Δεκεμβρίου 2016 11:26

Οι εκλογικές αναμετρήσεις διαδέχονται η μία την άλλη, με μόνιμη επωδό την επομένη, μια διεθνή κοινότητα μουδιασμένη και ζαλισμένη, να θέτει τα ίδια ρητορικά ερωτήματα και να παριστάνει πως δίνει απαντήσεις. Στο πεδίο αυτού του κόσμου, όπου εκτυλίχθηκε η μεγαλύτερη θηριωδία ανθρώπου εναντίον ανθρώπων, στην Ευρώπη που πότισε με αίμα από τις ιδέες του εθνικισμού, της ακροδεξιάς και του φασισμού, το φαινόμενο αναδύεται και πάλι.

Από άκρη σε άκρη στη γηραιά ήπειρο, κόμματα και σχηματισμοί βρίσκουν ευήκοα ώτα και κόμματα της άκρας δεξιάς κερδίζουν συνεχώς κομμάτια της εκλογικής πίτας. Το είδαμε στην Αυστρία, το παρατηρήσαμε στη Γαλλία (όπου μένει να ολοκληρωθεί εφιαλτικά με τις προεδρικές του 2017), το εντοπίσαμε στη Γερμανία και φυσικά το ζήσαμε από κοντά στην Ελλάδα, τόσο με τη Χρυσή Αυγή, όσο φυσικά και πριν από αυτή με την άνοδο του ΛΑΟΣ.

Η γαλλική εφημερίδα Le Figaro πραγματοποιεί μια εκτενή έρευνα για το βηματισμό της ακροδεξιάς στην ήπειρο από το 2001 μέχρι και σήμερα. Μια αναλυτική περιγραφή του φαινομένου, βασισμένη σε 250 εκλογικές αναμετρήσεις στις χώρες της Ευρώπης αυτά τα 15 χρόνια. Μαζί με την έρευνα και ένας ιδιαίτερα διαφωτιστικός χάρτης, που δείχνει χρόνο με το χρόνο την εξέλιξη των δυνάμεων αυτών στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες.

Οι ακροδεξιά στην Ευρώπη δεν έχει κοινό μέτωπο και έχει μάλλον ξεφύγει από εκείνη των αρχών του περασμένου αιώνα που κατέκλυσε και έφερε τον κόσμο στο χείλος του αφανισμού. “Η θέληση της δημιουργίας του νέου ανθρώπου και της νέας κοινωνίας, στη μόδα στις αρχές του 20ου αιώνα, έδωσε τη θέση της στην επιδίωξη ενός κράτους ηγεμόνα, της νοσταλγίας του παρελθόντος και του αγώνα κατά της πολυπολιτισμικότητας” σημειώνει το κείμενο χαρακτηριστικά.

Τα χίλια πρόσωπα του φασισμού

Αν και η άνοδος δείχνει να ακολουθεί μια νόρμα, δεν συμβαίνει το ίδιο μεταξύ των ακροδεξιών σχηματισμών στην Ευρώπη. “Δεν υπάρχει ένας ορισμός που να αποδίδει το χαρακτηρισμό αυτό σε ένα κόμμα περισσότερο ίσως από κάποιο άλλο” σημειώνει το γαλλικό αφιέρωμα. Κοινά σημεία, η ιδέα πως η κοινωνία, ως ζωντανός οργανισμός ρέπει προς την εθνική προτίμηση. “Πάνω σε αυτό καθένας προσθέτει στοιχεία ανάλογα με την ιστορία, την πραγματικότητα, εστιάζει στο φιλελευθερισμό, τον κρατισμό, την απόρριψη των προσφύγων και/ή της πολυπολιτισμικότητας.

Η Γαλλία μετρά συνεχείς εκλογικές νίκες από το 2001 ως σήμερα, με τον Ζαν Μαρί Λεπέν να περνά στο β’ γύρο των προεδρικών εκλογών το 2002 και την κόρη του να αγγίζει το 30% σε μεταγενέστερες εκλογικές αναμετρήσεις. Αξιοσημείωτη μοιάζει και η επίδοση του ξενοφοβικού AfD στη Γερμανία, που μπορεί ως τώρα να έχει καταγράψει 7% στις ευρωεκλογές του 2014, η δυναμική του όμως εν όψει των εκλογών του 2017 προβληματίζει τους ειδικούς.

Από την άλλη, στη Μεγάλη Βρετανία, το Ukip του Νάιτζελ Φάρατζ έφερε την άνοδο του λαϊκισμού, κόμμα που μπορεί να διαφωνεί με τα περισσότερα όμορα του στην Ευρώπη σε ό, τι αφορά την οικονομία (αυτοί ζητούν περισσότερη φιλελευθεροποίηση), βαδίσουν όμως χέρι, χέρι στο ζήτημα της ξενοφοβίας και των προσφύγων.

Άλλο ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός πως τόσο στην Ισπανία, όσο και στην Πορτογαλία, όπου η κρίση συμπίεσε καταλυτικά τόσο πολιτικά κόμματα, όσο και κοινωνίες, η ακροδεξιά και ο εθνικισμός δεν κατάφεραν να βρουν διέξοδο και να καταγράψουν αξιοσημείωτα ποσοστά σε διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις.

Δείτε το χάρτη παρακάτω. Σημειώστε πως στο ποσοστό της Ελλάδας, η έρευνα αθροίζει ΛΑΟΣ, Χρυσή Αυγή, Εθνικό Μέτωπο και Ένωση για την Πατρίδα και το Λαό. Επιλέξτε κάθε χρονιά από το μενού πάνω δεξιά στο χάρτη.

Vote d'extrême droite et national-populiste en Europe (2001-2016)

Η ακροδεξιά στην Ελλάδα

Έχει ενδιαφέρον να δούμε τον τρόπο που παρουσιάζεται η ακροδεξιά στη χώρα μας και πως το γαλλικό αφιέρωμα πιάνει το νήμα πολύ πριν την εμφάνιση της Χρυσής Αυγής (με τα ποσοστά που έλαβε το 2012), από την άνοδο των ποσοστών του ΛΑΟΣ. “Στην Ελλάδα, η ακροδεξιά αποτελεί εκείνη που προκάλεσε τον πιο έντονο διάλογο σε όλη την Ευρώπη. Συντετριμμένη και διαλυμένη μετά την πτώση της Χούντας, αναβίωσε μετά το 2000.

Στιγμιότυπο από το εκλογικό κέντρο του ΛΑΟΣ. (EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ) Eurokinissi

Αρχικά χάρη στο ΛΑΟΣ, που κατέληξε να συμμετέχει σε συγκυβέρνηση το 2011 (αναφέρεται στην τρικομματική ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΛΑΟΣ, υπό το Λουκά Παπαδήμο) και να έχει έναν υπουργό και τρεις υφυπουργούς. Από αυτούς, ορισμένοι είχαν ιδιαίτερα ξεχωριστά διαπιστευτήρια, όπως για παράδειγμα ο πρώην υπουργός Μεταφορών (εννοεί τον Μάκη Βορίδη, πριν εκείνος μεταπηδήσει στη ΝΔ) που υπήρξε μέλος νεοναζιστικού κόμματος. Η συμμετοχή του ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση θα κοστίσει τους βουλευτές και ευρωβουλευτές, στα χρόνια που ακολουθούν.

Η αποδυνάμωση του ΛΑΟΣ επέτρεψε την ανάδυση της Χρυσής Αυγής, με ρίζες νεοναζιστικές, που κατέληξε να γίνει η τρίτη πολιτική δύναμη στη χώρα. Ο βασικός στόχος του κόμματος είναι να δημιουργήσει μια νέα κοινωνία και για το σκοπό αυτό έχει πρόγραμμα την κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής και την πλήρη απόρριψη κάθε προσφυγικής ροής, καθώς αυτή η κοινωνία θα διαθέτει την ίδια βιολογική κληρονομιά.

Συγκέντρωση της "Χρυσής Αυγής" για την επέτειο των Ιμίων το Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2016. (EUROKINISSI/ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΙΣΙΝΑΣ) Eurokinissi

Η Χρυσή Αυγή κατάφερε να κρατήσει τα ποσοστά που έλαβε το 2012, παρά το γεγονός πως σε αριθμό ψήφων, τείνει να χάνει ψήφους σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Το 2014, το κόμμα δέχτηκε ένα ισχυρό πλήγμα, έπειτα από τη σύλληψη 69 μελών του, εκ των οποίων και βουλευτές, αλλά και ο ηγέτης της Νίκος Μιχαλολιάκος, με την κατηγορία της σύστασης εγκληματικής οργάνωσης”.