Σκανδιναβικό σταυρόλεξο

Στη θεωρία, τα πράγματα είναι απλά: όταν το Δημόσιο δίνει χρήματα στους πολίτες – ή σε κάποιες ομάδες πολιτών – τότε ανεβαίνει η αγοραστική τους δύναμη, οπότε καταναλώνουν περισσότερο: έτσι οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη να προσλάβουν υπαλλήλους, άρα κάποιοι άνεργοι αποκτούν εισόδημα – και ζήσαμε εμείς καλά κι αυτοί καλύτερα.

Σε εμάς, αντίθετα , η κατανάλωση , το πολύ να δημιουργήσει κάποιες θέσεις εργασίας στον εμπορικό τομέα – θέσεις που θα καταργηθούν μόλις τελειώσουν τα χρήματα που έχει δώσει το Δημόσιο. Στην περίπτωσή μας, δηλαδή, κάθε οικονομική ενίσχυση έχει ημερομηνία λήξης – δεν δημιουργεί προϋποθέσεις για έναν αναπτυξιακό κύκλο που θα αυτοτροφοδοτείται.

Την θεωρία της τόνωσης της ζήτησης προσπάθησε να την εφαρμόσει ο Ανδρέας Παπανδρέου στα πρώτα χρόνια της «αλλαγής» – αλλά όταν νίκησε και στις εκλογές του ’85, αντελήφθη ότι η χώρα όδευε με φόρα στα βράχια της πτώχευσης. Η υποτίμηση της δραχμής είχε σώσει τότε την κατάσταση – αλλά μετά το 2001 και την εισαγωγή του ευρώ, τέτοια κόλπα δεν περνούν.

Βεβαίως, η πολιτική του κοινωνικού μερίσματος που ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση , είναι – αναγκαστικά – το φάντασμα της περιόδου ’82-’85 : οι μνημονιακές υποχρεώσεις δεν θα επέτρεπαν κάτι περισσότερο, όπως για παράδειγμα οι πολύ μεγάλες αυξήσεις μισθών και οι νέες συντάξεις , που χαρακτήριζαν εκείνη την εποχή της αθωότητας. Ωστόσο, η λογική παραμένει η ίδια – όπως και η αρνητική επίπτωση στην ανάπτυξη.

Φυσικά, πέρα από την οικονομία , υπάρχει και η κοινωνία – και είναι προφανές ότι οι ανάγκες ενός μεγάλου κομματιού της ελληνικής κοινωνίας είναι πλέον τεράστιες. Ωστόσο, παραμένει προτιμότερο να μάθει να ψαρεύει ο άνθρωπος που είναι στα όρια της φτώχειας, παρά να του χαρίσει κάποιος ένα ψάρι.