Οι τράπεζες πληρώνουν το πάρτι στα media

Αν ήταν στην Αγγλία, τα στοιχήματα θα είχαν ήδη πέσει. Αν και οι Αγγλοι στοιχηματίζουν για οτιδήποτε…. θα φαντάζονταν άραγε ποτέ ότι το σκηνικό δανειοδότησης  προς κόμματα και εκδοτικούς ομίλους, θα ανατρεπόταν πλήρως, μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία και εντελώς ξαφνικά,; Ισως ναι, ίσως και όχι.

Στην ελληνική πραγματικότητα, δεν στοιχημάτιζε πάντως κανείς. Οι τράπεζες της χώρας όχι μόνο δάνειζαν τις μεγάλες επιχειρήσεις στο χώρο των media, αλλά αποτελούσαν την επίλεκτη πελατεία τους! Εκδότες – «ηχηρά» ονόματα του χώρου,- αντάλλασσαν τις σκέψεις τους για την οικονομία και την πολιτική, με διοικητές τραπεζών μεγάλης εμβέλειας που τους δέχονταν οι τελευταίοι στα κλασσικής ή μινιμάλ αισθητικής γραφεία τους.

Και ξαφνικά…η «μαγιά»…χάλασε! Λίγα χρόνια μετά, οι επικεφαλής των τραπεζών καλούνται εν μέσω θέρους στην Εκτελεστική Επιτροπή της Βουλής, για να εξηγήσουν, αν όχι να «απολογηθούν» αν ακολούθησαν τους κανόνες δανειοδότησης προς κόμματα και Μέσα Μαζικής Ενωμέρωσης.  Πώς και γιατί τα δάνεια προς τα ΜΜΕ που προσεγγίζουν το 1 δις ευρώ χορηγήθηκαν και αναχρηματοδοτήθηκαν ακόμη και μεσούσης της κρίσης, με αποτέλεσμα το 50% και πλέον αυτών, κατά μέσο όρο αγοράς, να έχει ήδη καταγγελθεί. Πώς και με ποιό σκεπτικό, δόθηκαν αφιεδώς δάνεια σε ΝΔ και Πασοκ, με το επιχείρημα της κρατικής επιχορήγησης .

Το κλίμα σήμερα στις ίδιες τις τράπεζες είναι βαρύ. Εν αναμονή ρηξικέλευθων αλλαγών στα σημερινά διοικητικά σχήματα, όπου στόχος είναι να κοπεί ο «ομφάλιος λώρος» τραπεζών και επιχειρήσεων – γραμμή που υποστηρίζει και επισήμως η Τράπεζα της Ελλάδος – οι τραπεζίτες πραγματι μουδιασμένοι, δεν μπορούν και οι ίδιοι να πιστέψουν πως την πάτησαν!

Λίγα χρόνια πριν, αρκούσε το όνομα ενός εκδότη να κινήσει πέτρες, πόσο μάλλον…νήματα της οικονομικής και πολιτικής ζωής. Οι τράπεζες δάνειζαν με κριτήρια… “Mercedes”, δηλαδή σαν να δάνειζαν μια αξιόπιστη και δυναμική βιομηχανία, ένα ισχυρό brand , από το οποίο δεν κινδύνευαν. Σήμερα, εξ αιατίας αυτών των δανείων, κουβαλάνε το οικονομικό (και για κάποιους ηθικό) χρέος των ομίλων που στήριξαν.

Ο αντίλογος των τραπεζικών στους σημερινούς πολιτικούς κριτές, βασίζεται σε ολόκληρη επιχειρηματολογία. Μιλάμε για ένα σκηνικό, που σε τίποτα δεν θυμίζει την τρέχουσα συγκυρία. Παράμετροι που υπήρχαν τότε ως δεδομένα (ανοδικό ράλλυ Χρηματιστηρίου, προσωπικές εγγυήσεις, υπέρογκα έσοδα διαφημίσεων) σήμερα αποτελούν μακρινό παρελθόν.

Όπως ισχυρίζονται λοιπόν, οι τραπεζίτες, τα δάνεια που δόθηκαν τότε:

 1. Κατ΄αρχήν, βασίζονταν σε εξασφαλίσεις, που μπορεί να περιλάμβαναν μετοχές. Για παράδειγμα, ήταν σύνηθες ένας εκδοτικός όμιλος να λάμβανε δάνειο, με ενέχυρο τον τίτλο ή μετοχές της εκδοτικής του επιχείρησης. Η χρηματιστηριακή αξία των ΜΜΕ ήταν πολλαπλώς υπολογίσιμη. Αντανακλούσε τις προοπτικές του χώρου και αποτελούσε πρώτης τάξεως εχέγγυο.

Με την ανοδική πορεία του Χρηματιστηρίου προ κρίσης , οι μετοχές αυτές δεν αντιστοιχούσαν στα σημερινά cents, αλλά αφορούσαν υψηλές αποτιμήσεις, επιτρέποντας στις τράπεζες να τις λαμβάνουν υπόψιν ως ικανοποιητικές εξασφαλίσεις.

2. Ενας άλλος τρόπος εξασφάλισης των δανείων προς το μηντιακό χώρο, ήταν η προεξόφληση διαφημιστικών κονδυλίων. Τότε, τα διαφημιστικά budgets  των εταιριών ήταν υπεριδπλάσια των σημερινών. Γινόταν κυριολεκτικά « αγώνας δρόμου» για να «κλείσεις το οπισθώφυλλο» μεγάλης κυριακάτικης εφημερίδας. Τα media  «τρέφονταν» κυριολεκτικά  από τις σίγουρες διαφημίσεις και τη μερίδα του λέοντος στην πίτα την μοιράζονταν λίγοι. Άνετα, λοιπόν, η δανείστρια Τράπεζα μπορούσε να δεχθεί να να εισπράξει ως εξασφάλιση, τμήμα των διαφημιστικών εσόδων του εκδοτικού ομίλου.

3. Μία τρίτη εναλλακτική εξασφαλίσεων εκδοτικών δανείων, ήταν οι προσωπικές εγγυήσεις εκδοτών και η  εκχώρηση εσόδων κυκλοφορίας εντύπων. Δινόταν η δυνατότητα στις τράπεζες να αποκτήσουν ως εχέγγυο, τμήμα από τα έσοδα κυκλοφορίας εφημερίδων και περιοδικών, που τότε ήταν υπερπολλαπλάσια. Σε περιόδους που η κυκλοφορία μεγάλων εντύπων άγγιζε τις 200.000 έναντι…20.000 σήμερα.

Το τοπίο δεν έχει αλλάξει μόνο από πλευράς διαφήμισης, κυκλοφορίας και χρηματιστηριακής αποτίμησης. Στο σημερινό πλαίσιο, βέτο για δανειοδότηση σε κόμματα ή media ασκεί πλέον η Digicom. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού της ΕΕ που βάζει φρένο σε τέτοιες πρωτοβουλίες, αν δεν πληρούνται τα κριτήρια. Πέραν του ότι η χορήγηση δανείου σε πολιτικό κόμμα, δεν εγκρίνεται καν επί της αρχής….

Οι τράπεζες έμειναν να φυλλομετρούν τα τμήματα των δανείων που εξυπηρετούνται. Οι επισφάλειες είναι τεράστιες και σε μεγάλο ποσοστό, τα δάνεια αυτά έχουν ήδη καταγγελθεί. Λεπτομερή στοιχεία για το γκρίζο των δανείων αυτών, ακούσθηκαν  τις τελευταίες ημέρες εντός των τοιχών της Βουλής. Και με πλήρη συναίσθηση, τραπεζικό στέλεχος μεγάλης τράπεζας σχολίαζε στο παρασκήνιο: «Τη δεκαετία του 2000 με άνεση δίναμε ένα δάνειο 50 εκατ ευρώ στα media. Σήμερα, δεν θα δίναμε ούτε… ενός εκατομμυρίου ευρώ δάνειο…»