Μηχανή του Χρόνου: Οι ‘Ευχούληδες’, τα διάσημα ξωτικά της δεκαετίας του ’80
Δημιουργήθηκαν από έναν πάμπτωχο ξυλουργό ως δώρο γενεθλίων στην κόρη του.«Κονταροχτυπήθηκαν» σε πωλήσεις με τη Barbie και αναδείχθηκαν «Παιχνίδι της Χρονιάς»...
- 13 Ιουλίου 2016 08:27
Από τη Μηχανή του Χρόνου:
Όσοι έζησαν ως παιδιά τη δεκαετία του ’80 θυμούνται με νοσταλγία τα μικρά πλαστικά ξωτικά με τα φουντωτά πολύχρωμα μαλλιά, το διαμαντάκι στην κοιλιά και μεγάλα λαμπερά μάτια. Ο λόγος για τους «Ευχούληδες» που αν και τους μάθαμε στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’80 η ιστορία τους ξεκινά 40 χρόνια πίσω. Οι “Ευχούληδες” ήταν δημιούργημα ενός πάμπτωχου Δανού ξυλουργού.
Ο Τόμας Νταμ έφτιαξε τον πρώτο του «Ευχούλη» στα τέλη της δεκαετίας του ’30 και είχε διαφορετική μορφή. Βασίστηκε στη δική του εικόνα και ήταν πολύ μεγαλύτερος σε μέγεθος. Ο Τόμας ήταν γιος ψαρά και αφού είχε περάσει από τα επαγγέλματα του ψαρά, του οικοδόμου και του φούρναρη ανακάλυψε το ταλέντο του στη ξυλουργική. Άρχισε να σμιλεύει το ξύλο για να μπορέσει να βγάλει κάποια χρήματα για να ζήσει η οικογένειά του. Στην αρχή έφτιαχνε μεγάλους «Ευχούληδες» από ξύλο και τους έδινε στα πανηγύρια.
Αργότερα, αφού έκανε τη δική του οικογένεια, αποφάσισε να φτιάξει ένα μικρότερο «Ευχούλη» και να τον χαρίσει στην κόρη του, Λίλα για τα γενέθλιά της. Φυσικά δεν επέλεξε τυχαία να φτιάξει ένα ξύλινο ξωτικό. Σύμφωνα με τις τοπικές λαϊκές παραδόσεις, τα ξωτικά ήταν μυθικά πλάσματα που ζούσαν στα δάση της Δανίας και όποιος τα έπιανε είχε απίστευτη τύχη. Έτσι ο Νταμ σκάλισε ένα πλάσμα με μαγικές ικανότητες για να φέρει τύχη και ευτυχία στην κόρη του. Αυτή η πρώτη κούκλα, εκτός του ότι ήταν σκαλισμένη σε ξύλο, είχε γυάλινα μάτια και μάλλινα μαλλιά.
Η μικρή Λίλα ενθουσιάστηκε με το δώρο του μπαμπά της και άρχισε να ντύνει τον «Ευχούλη» με διάφορα αυτοσχέδια ρουχαλάκια. Ο πρωτότυπος εκείνος Ευχούλης έγινε ανάρπαστος στις φίλες της κόρης του Τόμας και είχε γίνει θέμα συζήτησης για τα παιδάκια των τριγύρω χωριών. Λόγω της μεγάλης ζήτησης, ο Τόμας Νταμ έφτιαξε ένα μικρό εργαστήριο και άρχισε να πουλά τους πρώτους «Ευχούληδες» σε τοπικά καταστήματα παιχνιδιών. Καθώς όμως οι παραγγελίες αυξάνονταν, ήταν αδύνατο να συνεχίσει να παράγει πολλές κούκλες σκαλίζοντας τα από ξύλο.
Έφτιαξε ένα καλούπι και αρχίζει να κατασκευάζει φιγούρες από καουτσούκ, γεμισμένες με πριονίδι. Στο κεφάλι τους έβαζε περούκες από μαλλί προβάτων. Σε σύντομο χρονικό διάστημα αυτό το μικρό εργαστήριο δεν ήταν αρκετό για να καλύψει την παραγωγή του. Τότε ο Νταμ πήρε την απόφαση να χτίσει ένα μικρό εργοστάσιο.
Οι εξαγωγές!
Η παραγωγή αυξήθηκε σημαντικά τη δεκαετία του ’60 και ο Νταμ άρχισε να εξάγει τους «Ευχούληδες» σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής. Εφόσον όμως οι φιγούρες θα κατασκευάζονταν από μηχανές, ο δημιουργός τους έπρεπε να σκεφτεί ένα νέο τρόπο για την παραγωγή τους. Έτσι από το καουτσούκ πέρασε στο βινύλιο, το οποίο είχε μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Η τεράστια επιτυχία τους στην Αμερική έκανε τους «Ευχούληδες» τόσο διάσημους που αναμετρήθηκαν πολλές φορές με την Μπάρμπι και για αρκετό καιρό ήταν το Νο2 στις πωλήσεις.
Τα περιοδικά Time και Life είχαν επίσης αφιερώσει τα εξώφυλλα τους στα πλαστικά ξωτικά. Όλοι είχαν τουλάχιστον από έναν «Ευχούλη», μέχρι και η Πρώτη Κυρία της τότε Αμερικής Claudia Alta “Lady Bird” Taylor Johnson είχε μια τεράστια συλλογή. Το 1963 τα ξωτικά του Νταμ κέρδισαν τον τίτλο του «Παιχνιδιού της Χρονιάς» από την Αμερικανική Ένωση Παιχνιδιών. Τότε όμως ξεκίνησαν τα προβλήματα για τον Τόμας Νταμ.
Η μεγάλη επιτυχία των «Ευχούληδων» οδήγησε πολλές εταιρείες να θέλουν να καρπωθούν λίγα από τα κέρδη και ξεκίνησαν οι απομιμήσεις.
Ο Τόμας Νταμ δεν είχε φροντίσει να κατοχυρώσει τα πνευματικά δικαιώματα της δημιουργίας του και όταν προχώρησε σε δίκη ήταν πολύ αργά. Το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι άπαξ και οι κούκλες ξεκίνησαν να πωλούνται χωρίς να προηγηθεί η κατοχύρωση, ανήκουν πλέον στον «δημόσιο χώρο». Η δικαστική απόφαση του ’65 οδήγησε τον Τόμας Νταμ να μειώσει την παραγωγή του και να επιστρέψει στη Δανία, προσπαθώντας να προστατεύσει όσα του είχαν απομείνει εκεί. Μέχρι τα τέλη του ’60, το πανδαιμόνιο με τους «Ευχούληδες» έλαβε τέλος το απότομα.
Η αναβίωση
Η τρέλα για τα πολύχρωμα ξωτικά αναζωπυρώθηκε 20 χρόνια αργότερα τη δεκαετία του ΄90, όποτε και οι «Ευχούληδες» γνώρισαν μια δεύτερη επιτυχία, καθώς έλαβαν και πάλι τον τίτλο του «Παιχνιδιού της Χρονιάς» το 1991. Την επόμενη χρονιά οι πωλήσεις τόσο των «Ευχούληδων», άγγιξαν τα 700 εκατ. δολάρια μόνο στις ΗΠΑ. Μετά το τέλος της δεκαετίας του ’90 ξεπεράστηκε η μόδα με τους «Ευχούληδες». Βέβαια ακόμα και σήμερα κάποιοι από αυτοί θεωρούνται συλλεκτικά κομμάτια και πωλούνται για μερικά χιλιάδες ευρώ.
Η δικαίωση για την οικογένεια Νταμ ήρθε το 2003, όταν κατόρθωσε να ανακτήσει τα πνευματικά δικαιώματα του «Ευχούλη» στις ΗΠΑ χάρη στη Σύμβαση της Βέρνης του ’89 και τη συμφωνία του διαπραγματευτικού «Γύρου της Ουρουγουάης», το 1994. Δυστυχώς όμως, ο Τόμας Νταμ δεν μπόρεσε να δει τη δικαίωση των κόπων του, καθώς είχε φύγει από τη ζωή το 1989. Σύντομα αναμένεται να δούμε ξανά τους «Ευχούληδες» στην μεγάλη οθόνη. Η εταιρεία παραγωγής Dream Works Animation με επίσημο δελτίο τύπου, ανακοίνωσε πως ο Μάικ Μίτσελ, σκηνοθέτης του Σρεκ θα σκηνοθετήσει το επερχόμενο μιούζικαλ κινουμένων σχεδίων «Ευχούληδες» («Trolls») ενώ σεναριογράφος θα είναι η Ερικα Ριβινοχα της σειράς «South Park». Η ταινία περιγράφεται ως «μία μεγάλης κλίμακας μουσική κωμωδία που επικεντρώνεται γύρω από το πως οι «Ευχούληδες» απέκτησαν τα πολύχρωμα μαλλιά τους».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ ΣΤΗ ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ:
