Ποιες σοβαρές ασθένειες φθίνουν;

Μεγάλες ασθένειες, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, η άνοια και οι καρδιακές παθήσεις έχουν αρχίσει να μειώνονται  στις εύπορες χώρες, αλλά  η βελτιωμένη διάγνωση και θεραπεία δεν μπορούν να εξηγήσουν πλήρως αυτό το νέο φαινόμενο.

Οι επιστήμονες έχουν ενθουσιαστεί με αυτό το ιατρικό μυστήριο, παρόλα αυτά, πολλοί είναι μπερδεμένοι ως προς το τι έχει επιφέρει τη συγκεκριμένη αλλαγή. “Είναι εύκολο να καταλήξουμε σε ενδιαφέρουσες εξηγήσεις”, δήλωσε ένας ιστορικός της ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ο Δρ David S. Jones. “Η πραγματική πρόκληση, όμως, είναι να καταλάβουμε ποιες από αυτές τις συναρπαστικές υποθέσεις μπορεί να είναι σωστή”.

Φυσικά, αυτές οι ασθένειες απέχουν ακόμα από το να εξαλειφθούν, αφού δυστυχώς εξακολουθούν να προκαλούν τεράστια δεινά και να σκοτώνουν εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο. Όμως το καλό νέο είναι ότι οι άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένες άλλες πλούσιες χώρες έχουν αρχίσει να καταπολεμούν τις ασθένειες της γήρανσης. Οι κορυφαίοι “δολοφόνοι” (καρκίνος, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικά επεισόδια) εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά εμφανίζονται αργότερα στη διάρκεια της ζωής, και οι άνθρωποι γενικά ζουν περισσότερα χρόνια υγιείς.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι το τελευταίο μεγάλο αίνιγμα. Ενώ το συνολικό ποσοστό θανάτων από καρκίνο διαρκώς μειώνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η καμπύλη των θανάτων από καρκίνο του παχέος εντέρου παρουσιάζει μια ακόμα πιο αξιοσημείωτη πορεία: Το ποσοστό έχει μειωθεί κατά σχεδόν 50 τοις εκατό μετά την κορύφωσή του το 1980, όπως σημειώνουν ο Δρ Gilbert Welch και ο Δρ Douglas J. Robertson σε ένα πρόσφατο έγγραφο.

“Οι διαγνωστικές εξετάσεις είναι η μια πλευρά της ιστορίας, αλλά το μέγεθος των αλλαγών δείχνει ότι και οι άλλοι παράγοντες πρέπει να εμπλέκονται. Καμία από τις μελέτες που δείχνουν την επίδραση της αύξησης των διαγνωστικών ελέγχων για τον καρκίνο του παχέος εντέρου δεν έδειξε σύνδεση με την 50% μείωση της θνησιμότητας”, συμπλήρωσαν.

Μείωση έχει παρατηρηθεί επίσης  και στα ποσοστά οστεοπόρωσης, άνοιας αλλά και καρδιακών παθήσεων. Υπάρχουν λόγοι που εξηγούν εν μέρει τα παραπάνω, όπως ότι οι άνθρωποι είναι παχύτεροι, άρα έχουν ισχυρότερα οστά, ή ότι ο εντατικότερος έλεγχος των επιπέδων της αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης έχει επίδραση στη μείωση των καρδιακών παθήσεων, ή ότι η καλύτερη παιδεία συνδέεται με τον χαμηλότερο κίνδυνο για νόσο του Αλτσχάιμερ, όμως, η πλήρης εξήγηση για τις φθίνουσες τιμές παραμένει μια εικασία.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930, ο καρκίνος του στομάχου ήταν η Νο 1 αιτία θανάτου από καρκίνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τώρα μόλις 1,8 τοις εκατό των θανάτων από καρκίνο είναι από καρκίνο του στομάχου. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά γιατί η ασθένεια έχει ξεθωριάσει – ίσως είναι επειδή οι άνθρωποι σταμάτησαν να τρώνε τόσο ανθυγιεινά τρόφιμα ή επειδή ελάττωσαν το κάπνισμα και το αλάτι. Ή ίσως οφείλεται στη λήψη αντιβιοτικών. Στη συνέχεια, τον 19ο αιώνα, οι ειδικοί προσπάθησαν να εξηγήσουν γιατί η φυματίωση ήταν η πρώτη αιτία θανάτου και αποφάνθηκαν ότι οφείλεται στις συνθήκες ζωής των πόλεων. Αργότερα όταν η ασθένεια άρχισε να φθίνει οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι ήταν οι βελτιώσεις στη δημόσια υγεία και την υγιεινή που οδήγησαν στη μείωση της. Η φυματίωση επισκιάστηκε τη δεκαετία του 1930, και τη θέση της πήραν οι καρδιακές παθήσεις. “Θα μας σκοτώσουν όλους”, έλεγαν τότε οι ειδικοί. Τώρα, οι καρδιολόγοι προβλέπουν ότι σύντομα θα πέσουν από την κορυφή.

Αλλά ο Δρ Cummings, κέντρισε το ενδιαφέρον από την εξασθένηση της ασθένειας, έχει μια προκλητική ιδέα για περαιτέρω έρευνα. Ξεκινά με δύο παρατηρήσεις: Τα ποσοστά της μιας ασθένειας μετά την άλλη πέφτουν. Ακόμη και το συνολικό ποσοστό της “θνησιμότητας από όλα τα αίτια” που συγχέεται με χρόνιες παθήσεις, πέφτει. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι ότι κάθε μία από αυτές τις ασθένειες συνδέεται με τη γήρανση. Ίσως, είπε, ο κοινός παρονομαστής αυτών των εκφυλιστικών ασθενειών, να υποδεικνύει ότι η κυτταρική διαδικασία της γήρανσης έχει αρχίσει να αλλάζει προς όφελος των ανθρώπων. “Θέλω να κοιτάξουμε στο εσωτερικό των κυττάρων,” είπε ο Δρ Cummings. Στο εσωτερικό τους, θα μπορούσαν να βρεθούν περισσότερες απαντήσεις σε αυτό το αισιόδοξο μυστήριο.

(Με πληροφορίες από New York Times)