Enfield 8000: Τι ‘σκότωσε’ το πρώτο σύγχρονο και ελληνικό, ηλεκτρικό Ι.Χ. στην ιστορία;

Το πρώτο σύγχρονο ηλεκτρικό αυτοκίνητο παραγωγής του κόσμου κατασκευάστηκε στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Σύρο, πριν σαράντα χρόνια. Η ιστορία του αποτυπώνει το νεοελληνικό παράδοξο. Καινοτομία και αναπτυξιακά κωλύματα, σαν να “φοβόμαστε” την ανάπτυξη της τεχνολογίας, ενώ έχουμε ιδέες. Αποτυπώνει όμως και το σκοτεινό πολιτικό πεδίο της χώρας, την δεκαετία του ’70.

Το Enfield 8000 αποτελεί πλέον έναν θρύλο, ένα ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία αυτοκινήτου με πολλούς κατά καιρούς, να προσπαθούν να το ανακατασκευάσουν και να το μεταποιήσουν.

Η Enfield Automotive, που είχε έδρα το Isle of Wight της Μ. Βρετανίας, κατάφερε να κατακτήσει ένα σημαντικό συμβόλαιο για την παραγωγή 100 περίπου αυτοκινήτων, απέναντι στις προτάσεις των Ford και Leyland. Λίγο πριν ξεκινήσει η παραγωγή, ο ιδιοκτήτης της εταιρείας, ο εφοπλιστής Γιάννης Γουλανδρής, αποφάσισε να μεταφέρει το εργοστάσιο στη Σύρο.

Ιστορικά, θεωρείται το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στον κόσμο που μπήκε σε παραγωγή. Η όλη ιδέα είχε να κάνει με το πώς θα μπορέσει να γίνει φιλικό προς το κοινό, ωστόσο δυστυχώς “κόλλησε” στη γραφειοκρατία την περίοδο της Χούντας και με την μεταπολίτευση, η ιδέα είχε εγκαταλειφθεί.

Όπως μας είχε πει ο διευθυντής σύνταξης του περιοδικού “4 Τροχοί” και σκηνοθέτης της ταινίας “Ανάμεσα σε δυο νησιά”, Μιχάλης Σταυρόπουλος, με αφορμή την προβολή της τον Μάρτιο του ’14, στα πλαίσια του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, “η ταινία ξεκίνησε να γυρίζεται τον Ιανουάριο του 2012 και τελείωσε τον Δεκέμβριο του ’13. Έχει γυρίσματα στη Σύρο, στην Τήνο, στην Αγγλία, στο Μόναχο, στη Γενεύη και στο Λος Άντζελες”.

Τα “δύο νησιά” που αναφέρονται και στον τίτλο της ταινίας, είναι η Σύρος όπου έγινε η εν Ελλάδι παραγωγή του Enfield και το νησί της Αγγλίας που ονομάζεται Νήσος Γουάιτ (Isle of Wight) όπου πρακτικά διαδραματίζεται και η ιστορία του αυτοκινήτου. Στα άλλα μέρη αναζήτησα κάποιους από τους βασικούς πρωταγωνιστές, ενώ γυρίσματα έγιναν και σε εκθέσεις αυτοκινήτου όπου γίνεται αναφορά στα σύγχρονα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα ήταν μια ιδέα που χρονολογείται στις αρχές του 20ου αιώνα. Ωστόσο η “αρχιτεκτονική” των πρώτων αυτοκινήτων δεν ευνοούσε την ενσωμάτωση μπαταρίας που θα παρείχε αυτονομία στο Ι.Χ.”.

Όπως μας δήλωνε ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ, το αυτοκίνητο διέθετε ηλεκτρικό κινητήρα 8,2 ίππων, τελική ταχύτητα 80 χιλιομέτρων την ώρα και αυτονομία 80 χιλιομέτρων. Αυτό που το έκανε ξεχωριστό ήταν το πολύ μικρό του μέγεθος, μιας και το μήκος του ήταν μόλις 2,7 μέτρα. Συνολικά κατασκευάστηκαν 123 αυτοκίνητα που σήμερα θεωρούνται, κάτι παραπάνω από συλλεκτικά.

Η χρονική συγκυρία δεν ευνόησε το Enfield

“Στην Ελλάδα δεν πήρε ποτέ άδεια γιατί υπήρξαν διάφορες πολιτικές πιέσεις και δεν ήξεραν πώς να φορολογήσουν τον ηλεκτρικό κινητήρα. Η χρονική συγκυρία δεν ευνόησε το Enfield. Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο ακόμα και τώρα είναι ένα ακριβό προϊόν και το κοινό που ενδιαφέρεται είναι περιορισμένο. Από την άλλη, η μείωση του κόστους παραγωγής είναι πολύ δύσκολη, μιλάμε κοινώς για έναν φαύλο κύκλο. Το κόστος δεν έχει να κάνει με τα μηχανικά μέρη, αλλά με τις μπαταρίες και το σύστημα διαχείρισης της ηλεκτρικής ενέργειας”.

Μέσα από το ντοκιμαντέρ “Ανάμεσα σε δυο νησιά”, παρουσιάζεται ένα από τα λίγα εναπομείναντα Enfield E8000 στον κόσμο.

Το συλλεκτικό Enfield 8000, που σαράντα χρόνια μετά αγόρασε η οικογένεια Γουλανδρή, εντόπισε στην Αγγλία ο πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Κέντρου Τεχνικού Πολιτισμού Ερμούπολης και μέλος του Συλλόγου Ιστορικών Οχημάτων “Syros-Enfield”, Αλέξης Μαραντζίδης.

Ο ίδιος μεσολάβησε για τη μεταφορά του αυτοκινήτου, στην Ελλάδα, προκειμένου να ανακατασκευαστεί και να εκτεθεί στο Βιομηχανικό Μουσείο της Σύρου.

Μέσα από διαφορετικές αφηγήσεις ανθρώπων που συνέβαλλαν στην δημιουργία και την κατασκευή του Enfield 8000, ξεδιπλώνεται αυτή η τόσο συναρπαστική ιστορία, η οποία εξελίσσεται σε ένα ζοφερό πολιτικό περιβάλλον – μετάβαση από τη χούντα στη μεταπολίτευση. Την ίδια στιγμή, καθίσταται ιδιαίτερα επίκαιρη σήμερα, που το ερώτημα για την ύπαρξη ελληνικής βιομηχανικής παραγωγής συνεχίζει να μένει αναπάντητο, ενώ σύσσωμη η αυτοκινητοβιομηχανία στρέφεται πλέον στην ηλεκτροκίνηση.

Η ταινία θα παιχτεί στον κινηματογράφο Δαναό:

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ

Μιχάλης Σταυρόπουλος

ΣΕΝΑΡΙΟ

Μιχάλης Σταυρόπουλος

ΗΜΕΡΕΣ

Σάββατο 20/2 και Κυριακή 21/2

ΩΡΕΣ

15:30

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:  Ιβάν Βουντίδης

ΜΟΝΤΑΖ:  Δημήτρης Γεράρδης

ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΜΟΥΣΙΚΗ:  Γιώργος Μαγουλάς

FILMING LOCATIONS:  Ελλάδα (Σύρος, Τήνος, Αθήνα), Μ. Βρετανία (Isle of Wight, Peterborough), Γερμανία (Μόναχο, Φρανκφούρτη), ΗΠΑ (Λος Άντζελες) και Ελβετία (Γενεύη)

ΔΙΑΡΚΕΙΑ:  79΄

ΓΛΩΣΣΑ:  Ελληνικά / Αγγλικά

ΦΕΣΤΙΒΑΛ: Επίσημη επιλογή στο  Διεθνές Φεστιβάλ  Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2014  & στο  Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου 2014

Χαρακτηριστικά του Ε8000

Το πλαίσιό του ήταν αλουμινένιο, ενώ τα στάνταρ εσωτερικής σχεδίασης ήταν παρόμοια με τη Rolls Royce (είχε για παράδειγμα, δερμάτινα καθίσματα). Σχεδιαστές του ήταν οι John Samuel, John Acroyd και ο Κων/νος Αδρακτάς, πρόεδρος και τεχνικός διευθυντής της Enfield.

Τα τεχνικά του χαρακτηριστικά του, όπως τα περιγράφει ο Κων/νος Γκαράκης, Ενεργειακός Μηχανικός ΜSc in Εnergy – Heriot Watt University, ήταν:

-Διθέσιο με αλουμινένιο σκελετό και συμβατικές πόρτες.

-Μεγάλες καμπύλες επιφάνειες και θερμαινόμενο παμπριζ. Δεν διέθετε θέρμανση. Όπισθεν με κουμπί.

-Χρήση ηλεκτροκινητήρα 48V DC με ισχύ 8,16HP (6kW) / 4400 rpm. Πίσω κίνηση χωρίς κιβώτιο ταχυτήτων. Έφερε φορτιστή το όχημα που συνδεόταν στο ηλεκτρικό δίκτυο.

-Μπαταρίες οξέος μολύβδου 110Αh/48V. 8 συνολικά (55Ah/12V) 4 εμπρός και 4 πίσω + 1 ακόμη για τα φώτα, αναπτήρα. Φόρτιση σε περίπτωση free-wheeling.

-6 h φόρτιση και αυτονομία 110-130km ανάλογα το έδαφος.

-Βάρος 965kg εκ των οποίων 308kg οι μπαταρίες !

-Μήκος 2,7m και μικρό κύκλο περιστροφής. Ευέλικτο όχημα με ικανοποιητική επιτάχυνση. Μέγιστη ταχ. 70-80 km/h.

-Επιτυχία σε όλα τα tests του Η.Β. – Αθόρυβο.

-Δερμάτινο σαλόνι – Διαθέσιμο σε πορτοκαλί, κόκκινο, λευκό και κίτρινο

-Το κόστος του ήταν 2.808 λίρες Αγγλίας (1975), ενώ ήταν εγκεκριμένο από το Ηνωμένο Βασίλειο για την κυκλοφορία του.

-Κυκλοφόρησαν δύο εκδόσεις τους: i) Bicini και ii) Μiner (Σουηδία).

Το Ε8000 ήταν ένα διθέσιο όχημα, ουσιαστικά ίδιο με το αγγλικό, με ακριβώς τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά και το ίδιο ακριβώς σχήμα. Η μόνη τους διαφορά ήταν ότι αυτό που κατασκευάστηκε στη Σύρο ήταν από αλουμίνιο και οι πόρτες του δεν ήταν συρόμενες αλλά άνοιγαν με το συμβατικό τρόπο. Όλα τα Ε8000 προωθήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν έλαβε ποτέ έγκριση για τη κυκλοφορία του στην Ελλάδα λόγω αδυναμίας φορολόγησης του (η επίσημη αιτία).

Η σελίδα του ντοκιμαντέρ “Ανάμεσα σε δύο νησιά”, στο Facebook