Θύελλα αντιδράσεων στο νομοσχέδιο για τα ζώα και η “κουλτούρα” της κακοποίησης

Είναι μέρες που προσπαθώ να προσεγγίσω τη διαβούλευση για το νέο νόμο για τα κατοικίδια, με τρόπο που να κατανοήσω το μίσος και τον αλληλοσπαραγμό που πρόλαβαν να καταθέσουν διάφοροι, αντί να αφιερώσουν τον ίδιο χρόνο σε καταγραφή προτάσεων -δεδομένου πως το ζήτημα βρίσκεται στο στάδιο της διαβούλευσης. Μετά, προέκυψε και η κτηνωδία φαντάρων στην Κόνιτσα και έκρινα πως θα ήταν σκόπιμο να πιάσουμε το θέμα από την αρχή.

Είναι φύσει αδύνατο να αποφύγω τη ρήση του Μαχάτμα Γκάντι (”ο πολιτισμός ενός έθνους διακρίνεται από τον τρόπο, με τον οποίο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται στα ζώα”), πριν καταλήξω στο ότι κάθε καρδιά που χτυπά, αξίζει. Αυτός ήταν και ο τίτλος άρθρου που δημοσιεύτηκε στο News 24/7, με αφορμή μια πολύ όμορφη προσπάθεια που γίνεται στην, καθόλου φιλική προς ζώα, περιοχή της Μεσσηνίας. Όπως έμαθα (μέσω έρευνας) το περασμένο φθινόπωρο, ελάχιστες περιοχές της περιφέρειας -και των αστικών κέντρων- είναι φιλικές. Για αυτό και αποφάσισα στο εξής να προτιμώ το εξωτερικό (ή συγκεκριμένα μέρη που έχω δει ότι είναι pet friendly).

Αυτή είναι η Mυσιρλού. Στην αριστερή φωτογραφία είναι λίγες ημέρες αφότου τη βρήκα σε περιοχή της Μεσσηνίας, γεμάτη ψήλους, δυο μηνών. Στα λίγα μέτρα υπήρχε αγέλη από αρσενικά αδέσποτα. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα επιβίωνε για πολλές ώρες, αν έκανε την έξοδο από το χώρο. Δεν θα ζούσε περισσότερες από δέκα ημέρες, αν δεν λάμβανε θεραπεία για τους ψήλους που της είχαν πιει το αίμα. Υποτίθεται πως είχα πάει για διακοπές. Δεν τις έκανα ποτέ.

Κάθε μέρα έβρισκα και ένα άλλο ζώο που ήθελα να σώσω -παρατημένα κυρίως, θηλυκά για τον ευνόητο λόγο. Που αν δεν είναι ευνόητος, να σου εξηγήσω ότι όταν τα θηλυκά αδέσποτα είναι σε οίστρο, γίνονται πόλος έλξης από όλα τα αρσενικά της περιοχής. Κάποιες φορές τραυματίζονται σε βαθμό που πεθαίνουν. Άλλες ζουν μήνες με αφόρητους πόνους. Αν τυχόν σκέφτεσαι “και τι έγινε;” κλείσε το κείμενο. Αν σε νοιάζει, να σου πω ότι η μόνη λύση είναι η στείρωση. Που υποτίθεται πως παρέχουν οι δήμοι οι οποίοι παίρνουν κάθε χρόνο τις σχετικές επιχορηγήσεις (περί τα 40.000 ευρώ). Αλλά δεν τα χρησιμοποιούν εκεί όπου πρέπει (ή οπουδήποτε). Άρα, δεν θεωρώ και πολύ λογικό να προχωρήσει, ως έχει προβλεφτεί η αλλαγή που θέλει τη δημιουργία Ταμείου Ζωοφιλίας, όπου θα πηγαίνουν τα χρήματα από τα πρόστιμα και στη συνέχεια θα δίνονται στους δήμους. Θα προτιμούσα να πηγαίνουν απευθείας στις δομές που αποδεδειγμένα παράγουν έργο.

Στο ρεπορτάζ για τη δράση του Costa Navarino που αφορά τα αδέσποτα (και μπορεί επίσης, να γίνει πρόγραμμα), υπήρχαν και δηλώσεις ανθρώπων, οι οποίοι προσπαθούν να κάνουν, επί της ουσίας, ό,τι δεν κάνει η κυβέρνηση: να σώσουν αθώες ζωές που κάποιοι πέταξαν στους δρόμους, όταν διαπίστωσαν πως… τελικά δεν επρόκειτο για λούτρινα. Τα στοιχεία ήθελαν πως περί τις 3.000.000 αδέσποτες ψυχές υπάρχουν στη χώρα μας.

Στην πλειοψηφία τους έχουν κακοποιηθεί, από -ξεκάθαρα- συμπλεγματικούς τύπους που δεν μπορούν να διαχειριστούν τη ζωή τους και επιλέγουν να ξεσπούν σε ψυχές, οι οποίες δεν μπορούν να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους. Πολλά δηλητηριάζονται,… γιατί ενοχλούν ή δολοφονούνται “γιατί αγριεύουν το χειμώνα” μου είχε πει κάτοικος της Λεπτοκαρυάς. Στο “μήπως αγριεύουν, γιατί τα διώχνετε από παντού, τα κακοποιείται και επειδή πεινούν αφόρητα;” είδα την έκφραση παιδιού στο οποίο αποκαλύπτεις το πώς διασπάται το άτομο.

Μια καλή αρχή είναι τα βαριά πρόστιμα για κακοποίηση, βασανισμό ή δολοφονία ζώου

Στο μυαλό μου όποιος είναι σε θέση να εγκαταλείψει ή να κακοποιήσει ένα πλάσμα (όσα πόδια και να έχει) μπορεί να το κάνει με όλους (με τα παιδιά του, τους γονείς του κλπ). Επίσης, το “κάνω πλάκα” ή το “ήταν άτυχη στιγμή” για καταστάσεις τύπου Κόνιτσας, με καρδιά που χτυπά, θεωρώ πως πρέπει να διώκεται ποινικά, γιατί σε κάποια πράγματα η βλακεία δεν πρέπει να είναι ανίκητη. Μια καλή αρχή ήταν η επιβολή προστίμων σε κτήνη που κακοποιούν, βασανίζουν ή σκοτώνουν ζώα -το 2014.

Στη Λάρισα 67χρονος θανάτωσε οκτώ νεογέννητα κουτάβια, κακοποίησε έναν ακόμα σκύλο και έπειτα από καταγγελία του επιβλήθηκε το πρόστιμο των 270.000 ευρώ (το προβλεπόμενο για κάθε ζώο και κάθε περιστατικό είναι στα 30.000 ευρώ). Και το ποσό πήγε στην εφορία. Κράτα και κάτι ακόμα: η κακοποίηση, ο βασανισμός και η δολοφονία ζώου είναι πλημμέλημα και τιμωρείται με φυλάκιση έως 5 μήνες ή χρηματική ποινή από 300 έως 1500 ευρώ ή και με τις δύο ποινές. Υπάρχει πρόστιμο και για εκείνους που επιμένουν να ‘χουν τα ζώα τους στο μπαλκόνι (ως άλλες γλάστρες) ή δεμένα όλη μέρα. Συνεπώς, μια καταγγελία μπορεί να σώσει μια ψυχή.

Αν επιχειρήσουμε να ψάξουμε τον patient zero που λένε και οι επιστήμονες -όταν προσπαθούν να βρουν τη λύση σε ένα σημαντικό και θανατηφόρο ιό-, σε επίπεδο αδέσποτων, θα διαπιστώσουμε το προφανές: πως όλα ξεκίνησαν από το ανθρώπινο χέρι.

Μόνο με τα νέα παιδιά μπορεί να αλλάξει η κατάσταση, να γίνει πράξη ο σεβασμός προς τα ζώα

Στα όσα είχαν να καταθέσουν φιλοζωικές οργανώσεις της Μεσσηνίας, στο παλαιότερο άρθρο, ήταν και λύσεις. Η σημαντικότερη είχε να κάνει με επισκέψεις σε σχολεία και νηπιαγωγεία, ώστε να μαθαίνουν τα παιδιά να σέβονται, μαζί και ότι ένα ζώο είναι ευθύνη και χρειάζεται φροντίδα. “Οι μαθητές ανταποκρίνονται πολύ καλά, γιατί είναι σαν “σφουγγάρια” είχε πει εκπρόσωπος του Φιλοζωικού Ομίλου Καλαμάτας, πριν καταλήξει στο “μόνο με τα νέα παιδιά μπορεί να αλλάξει η κατάσταση. Αυτό είναι το κλειδί της υπόθεσης”.

Μακροπρόθεσμα λοιπόν, αυτή μπορεί να είναι μια συνθήκη που θα σταματήσει τη συνήθεια κάποιων να παρατούν το κατοικίδιο τους σε απόμερη περιοχή, χωρίς να τους νοιάζει που τρέχει πίσω από το αυτοκίνητο σαν τρελό, προσπαθώντας να τους προλάβει και συχνά σκοτώνεται από διερχόμενο όχημα. Ή πάω και το αφήνω ΔΕΜΕΝΟ σε βουνό ή του βάζω ταινία μονωτική στο στόμα ή το ‘χω δεμένο σε βαρέλι ή, ή, ή. Για το εγγύς μέλλον, η στείρωση και το τσιπάρισμα είναι ανάγκες. Με κάποιες προϋποθέσεις. Πάμε για κάποιες ιστορίες, βγαλμένες από τη ζωή.

Η στείρωση προφυλάσσει τα ζώα από ασθένειες

Αυτή είναι η Κάρμα. Πριν τη βρω στο δρόμο μου -για την ακρίβεια, στην είσοδο της τότε δουλειάς μου, φρεσκοπαρατημένη, καθώς όπως μου είπε η κτηνίατρος “είναι τόσο καθαρή που πρέπει να την εγκατέλειψαν σήμερα”-, δεν είχα μεγάλη σχέση με τα κατοικίδια. Εννοώ δεν είχα κάποιο δικό μου. Και σίγουρα δεν με ενοχλούσαν. Τουναντίον. Για να κάνω μια μεγάλη ιστορία, μικρή η Κάρμα μου έσωσε τη ζωή, καθώς τη βρήκα δυο χρόνια μετά το θάνατο της μητέρας μου, 11 μετά το θάνατο του πατέρα μου και 20 μετά το θάνατο του αδελφού μου. Στο διάστημα από το τελευταίο θανατικό, είχα καταλήξει στο ότι δεν θα δεθώ ξανά με άνθρωπο -διότι τότε δεν θα πονέσω όταν “φύγει”. Το “ακοινώνητη” δεν επαρκεί για να περιγράψει την κατάσταση μου. Ώσπου φτάνω μια μέρα στη δουλειά, αφήνω τη μηχανή και δίπλα βλέπω ένα πλασματάκι να με κοιτά στα μάτια και να κουνά την ουρά. Ο έρωτας ήταν κεραυνοβόλος. Αφού ξεπέρασα το “και αν την πάρω και πεθάνει;” και έλαβα διαβεβαιώσεις οικείων μου πως θα με βοηθήσουν στη φροντίδα της -γιατί εργαζόμουν 12 και πλέον ώρες την ημέρα-, πήγαμε σπίτι. Έτσι άρχισε η σχέση που με σημάδεψε, που μου έδωσε ζωή, αφού για αρχή μου έδωσε το άνοιγμα προς τον κόσμο.

Η Κάρμα έμεινε παράλυτη (όχι από ατύχημα, αλλά από πρόβλημα στη σπονδυλική στήλη, που την έβαλε τρεις φορές στο χειρουργείο) στα 6. Μάθαμε να πορευόμαστε μαζί (οι δυο πρώτοι μήνες ήταν δύσκολοι) και υπ’ αυτές τις συνθήκες και για άλλα 7 και πλέον χρόνια έπαιρνε ζωή η μία από την άλλη. Τότε ήταν η πρώτη φορά που είχε προκύψει το θέμα με το τσιπάρισμα. Σκεφτόμουν πως ήταν περιττό (περπατούσε μόνο με την ειδική ζώνη που έπαιρνα στα χέρια μου το βάρος των πίσω ποδιών). Τότε είχε κυκλοφορήσει και ότι θα υπάρχει πρόστιμο σε όποιον δεν τσιπάρει. Δεν υπήρξε. Κράτα ότι υπάρχουν και αυτές οι περιπτώσεις που είναι περιττό (σε σκυλιά που είναι μεγάλης ηλικίας ή με κινητικά προβλήματα).

Επειδή είχε κάνει ήδη πολλά χειρουργεία δεν ήθελα να την υποβάλω στη διαδικασία της στείρωσης -καθώς δεδομένα δεν υπήρχε κίνδυνος. Έπειτα από δυο ψευδοκυήσεις και την αρχή πυομήτρας (που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο το ζώο), μπήκε για την επέμβαση. Διήρκεσε έξι ώρες, αφού είχε μαζευτεί πολύ λίπος στην κοιλιά της -δεδομένης της κατάστασης της. Εσύ κράτα ότι τα θηλυκά προστατεύονται από τη στείρωση, ομοίως και τα αρσενικά (από ενδεχόμενο καρκίνο). Άρα, δεν βλέπω πού είναι το κακό με τις υποχρεωτικές στειρώσεις.

Nα αποκτήσει νόημα το τσιπάρισμα

Αυτός είναι ο Μπέμπης, όνομα που του έδωσε ο άνθρωπος που τον φρόντιζε στην πλατεία της Νέας Σμύρνης. Εκεί όπου τον παράτησαν, λίγων μηνών,… μαζί με τα παιχνίδια του. Για τον επόμενο -τουλάχιστον- ένα χρόνο, έζησε την απόλυτη κακοποίηση, σε όλα τα επίπεδα. Βάσει του προγράμματος στειρώσεων, υπεβλήθη σε μια από τον Δήμο και μετά τον παράτησαν στο κέντρο της Αθήνας. Εμφανίστηκε μήνες μετά, αποστεωμένος, για να συνεχιστεί η κακοποίηση. Ώσπου μια μέρα, τον δάγκωσε άλλο αδέσποτο της πλατείας, δεν μπορούσε να τρέξει, ώστε να σωθεί (κάτι που γινόταν κάθε βράδυ, καθώς η αγέλη απαιτεί υποταγή), του έβαλα οδηγό στο λουρί που ήδη φορούσε και δεν γύρισε ποτέ να κοιτάξει πίσω. Μετά τις απαραίτητες εξετάσεις, έβαλε και τσιπ. Τότε κόστιζε 50 ευρώ. Σύμφωνα με τις εξαγγελίες, πλέον θα στοιχίζει 6 ευρώ. Τότε ελάχιστοι είχαν το μηχάνημα που “διάβαζε” το τσιπ. Τώρα θέλω να πιστεύω ότι θα το ‘χουν όλοι. Η ειδοποίηση πως έχει καταχωρηθεί σε εμένα ήλθε δυο μήνες μετά. Για την ακρίβεια, δεν καταχωρήθηκε σε εμένα, αλλά στον κτηνίατρο που είχα επισκεφτεί. Αργότερα, ήλθε και στο όνομα μου. Ελπίζω να βλέπεις το λάθος.

Πρόστιμο και για τα λουριά

O Mπέμπης που λες, έβαλε την ουρά στα σκέλια και κρύφτηκε, την πρώτη φορά που με είδε να κρατώ σφουγγαρίστρα. Ναι, τον είχαν χτυπήσει με σκουπόξυλο. Για δυο ημέρες κοιμόταν και κουνούσε όλο του το σώμα, σαν να έβλεπε εφιάλτες. Ακούσαμε τη φωνή του, κάπου την τέταρτη ημέρα. Μετά, έπρεπε να μας εμπιστευτεί. Χρειάστηκαν δυο μήνες και πολλή δουλειά, για να απαλλαγεί και από το παιχνίδι του δρόμου (να σηκώνεται στα πίσω πόδια και να δαγκώνει -γιατί έτσι του ‘χαν μάθει). Σύντομα κατάλαβα πως δεν υπάρχει ζώο που να μην αλλάζει (ξαναλέω, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ποδιών), όταν το φροντίζουν και το αγαπούν. Ο Μπέμπης ήταν η απόδειξη. Του ‘χει μείνει μόνο η φοβία, όταν βλέπει άλλα σκυλιά. Για αυτό και δεν βγάζει ποτέ τον οδηγό. Και για αυτό είναι πάντα κοντά μου. Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει πως είμαι υπεύθυνη και για όλα τα άλλα δεσποζόμενα σκυλιά, των οποίων οι ιδιοκτήτες -για κάποιο διεστραμμένο λόγο- επιμένουν να τα αφήνουν ελεύθερα και έρχονται, τρέχοντας πολλές φορές, προς το μέρος μας. Για την ιστορία, συνήθως διασχίζουν δρόμους -και από καθαρή τύχη δεν πέφτουν πάνω τους αυτοκίνητα. Το πιο συνηθισμένο σχόλιο των ιδιοκτητών τους είναι “μην ανησυχείτε. Δεν επιτίθενται”. Έλα όμως, που μπορείς να είσαι σίγουρος μόνο για το δικό σου σκύλο. Όχι για του άλλου. Και εν πάση περιπτώσει, το λουρί σώζει από πολλά.

Αντιλαμβάνεσαι πως άκρη δεν βγαίνει, γιατί στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να κάνουμε ό,τι θέλουμε, όπως θέλουμε και να λαμβάνουμε υπ’ όψιν μας μόνο την πάρτη μας. Στις ΗΠΑ, αν αφήσεις το σκύλο σου χωρίς οδηγό (βλ. λουρί) πληρώνεις πρόστιμο κάποιων δεκάδων δολαρίων για αρχή και μετά το ποσό αυξάνεται. Υπάρχουν βέβαια, χώροι που επιτρέπεται να αφήνεις το σκύλο σου χωρίς λουρί -εκεί και μόνο εκεί. Στην Ελλάδα συνηθίζουμε να βλέπουμε πινακίδες “απαγορεύονται τα ζώα” λες και τα αδέσποτα θα τη διαβάσουν και θα φύγουν. Θα μου πεις “οι ιδιοκτήτες των δεσποζόμενων δεν υπακούν”. Θα συμφωνήσω και θα προσθέσω την υποχρέωση των Δήμων να δημιουργούν σχετικούς χώρους -την οποία πολλοί έχουν τιμήσει, όχι όμως, όλοι.

Το αυτό ισχύει και με τις ακαθαρσίες. Δεν είπαμε να γίνουμε Βοστώνη (όπου υπάρχει αρμόδια αρχή που κάνει και αναλύσεις DNA σε κόπρανα, πριν σου στείλει το πρόστιμο σπίτι), αλλά ας αρχίσουμε από ένα ταπεινό πρόστιμο και το συνεχίζουμε από εκεί. Σε ιδιοκτήτες μεγάλων σε ηλικία σκύλων και σε αυτούς που ‘χουν χαμηλά εισοδήματα, τα πρόστιμα είναι μικρότερα.

Είναι γεγονός πως λίγοι είναι αυτοί που σκέφτονται πως όπως συμπεριφέρονται στο σπίτι τους, οφείλουν να συμπεριφέρονται και στους δρόμους, με τις ψυχές που φροντίζουν. Λίγοι τελικά, σκεφτόμαστε πως όταν αναλαμβάνουμε την φροντίδα μιας ύπαρξης, αν μη τι άλλο οφείλουμε να είμαστε συνεπείς στα βασικά. Αλλιώς, θα ήταν χρήσιμο να αποφεύγουμε αυτήν την ευθύνη.

Επίσης χρήσιμο είναι να γνωρίζουμε όλοι πως τα σκυλιά έχουν τρίχες, που σημαίνει ότι μαδούν -ειδικά στις αλλαγές των εποχών-, που σημαίνει ότι λερώνουν. Και τελικά, όλα αυτά σημαίνουν πως αν δεν είμαστε σίγουροι ότι μπορούμε να ανταπεξέλθουμε, καλό είναι να μην μπαίνουμε στον κόπο να πάρουμε ζώο συντροφιάς.

Θα μου πεις “εδώ παρατούν παιδιά; Ζώα δεν θα παρατήσουν;”. Θα απαντήσω ότι όπως δεν είμαστε όλοι προορισμένοι για γονείς, δεν είμαστε όλοι προορισμένοι να αναλαμβάνουμε ευθύνες που ξεπερνούν τον εαυτό μας -και εκεί πολλά “παίζονται”, αλλά δεν είναι της παρούσης.