Δύο 30αρηδες βάζουν φωτιά στη Μέση Ανατολή

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΦΙΔΑ

Ακριβώς πριν μια εβδομάδα. Ο 36χρονος Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, συμμετέχει σε φόρουμ στην Ουάσιγκτον με θέμα τη Μέση Ανατολή. Από το βήμα του αμερικανοισραηλινού συνεδρίου «Saban», εμφανίζεται αισιόδοξος ότι μπορεί να επιτευχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Υποστηρίζει, μάλιστα, ότι μια τέτοια συμφωνία θα λειτουργούσε ως ανάχωμα κατά της ιρανικής επιθετικότητας στην περιοχή.

Μόλις τρία 24ωρα μετά, από την Ουάσιγκτον και πάλι, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αναγνωρίζει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, τινάζοντας στον αέρα κάθε προοπτική ειρήνευσης. Δίνει, μάλιστα, την εντολή να ξεκινήσουν άμεσα οι διαδικασίες για μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στα Ιεροσόλυμα, προκαλώντας σάλο αντιδράσεων ανά την υφήλιο.

Σύσσωμη η διεθνής κοινότητα επικρίνει την κίνηση Τραμπ. Για ένα κομμάτι του αραβικού κόσμου, η εν λόγω κίνηση ισοδυναμεί μάλιστα με «κήρυξη πολέμου από τις ΗΠΑ». Η Χαμάς μιλάει ήδη για νέα Ιντιφάντα («εξέγερση»), κατηγορώντας τον Τραμπ ότι «ανοίγει τις πύλες της κολάσεως ενταφιάζοντας την ειρήνη».

Πως όμως φτάσαμε ως εδώ, από τη σχεδόν σίγουρη ειρήνη σε ένα νέο επαπειλούμενο πόλεμο;

Η απάντηση θα μπορούσε να αναζητηθεί στα πρόσωπα δύο ανδρών, σχετικά νέων σε ηλικία και πολιτικά άπειρων.

Ο 36χρονος Τζάρεντ Κούσνερ, σύζυγος της κόρης του Ντόναλντ Τραμπ, και ο 32χρονος πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, υπουργός άμυνας και διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, φέρονται να επιχειρούν εδώ και μήνες να «μαγειρέψουν» παρασκηνιακά το μέλλον της Μέσης Ανατολής, ανατρέποντας τις ισορροπίες σε μια σειρά από μέτωπα: στις σχέσεις με το Κατάρ και με το Ιράν, στην Υεμένη, στο Λίβανο και εσχάτως… στην Παλαιστίνη.

Οι δυο τους εμφανίζονται μάλιστα να είναι και «φίλοι», πράγμα εντυπωσιακό δεδομένου ότι μιλάμε για έναν ορθόδοξο Εβραίο χωρίς καμία διπλωματική εμπειρία από τη μία, η οικογένεια του οποίου μάλιστα έχει κάνει παχυλές δωρεές υπέρ των ισραηλινών εποικισμών στα παλαιστινιακά εδάφη, και για έναν σουνίτη Σαουδάραβα πρίγκιπα από την άλλη, ο οποίος θεωρητικά υποτίθεται ότι θα έπρεπε να ενδιαφέρεται για την προάσπιση των δικαιωμάτων των πλειοψηφικά σουνιτών Παλαιστινίων.

Και μόνο στο άκουσμα ότι ένας 30αρης Εβραίος χωρίς καμία διπλωματική προϋπηρεσία θα μπορούσε να λύσει το Παλαιστινιακό μέσα σε λίγους μήνες, οι περισσότεροι θα γέλαγαν απορημένοι.

Κι όμως, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ «επένδυσε» σε ακριβώς έναν τέτοιο άνθρωπο για να επιτύχει την «απόλυτη συμφωνία» στο Παλαιστινιακό, χρίζοντάς τον μάλιστα κορυφαίο εκπρόσωπο της Ουάσιγκτον στη Μέση Ανατολή.

Ο Κούσνερ εμφανίζεται, σύμφωνα με σχετικές καταγγελίες, να αναλαμβάνει δράση ήδη από το Δεκέμβριο του 2016, «πρωταγωνιστώντας» στις επαφές με Ρώσους αξιωματούχους (λέγεται ότι ήταν εκείνος που έδινε οδηγίες για επαφές στον Μάικλ Φλιν) αλλά και στις προσπάθειες για την «υπεράσπιση» των ισραηλινών εποικισμών στον ΟΗΕ.

«Ο Τζάρεντ είναι καλό παιδί. Θα εξασφαλίσει τη συμφωνία που δεν έχει καταφέρει να φέρει κανείς. Είναι φυσικό ταλέντο. Είναι κορυφή. Έχει την έμφυτη ικανότητα να συνάπτει συμφωνίες. Όλοι τον συμπαθούν», δήλωνε τον περασμένο Ιανουάριο, προτού καν ορκιστεί την προεδρία των ΗΠΑ, ο Ντόλαντ Τραμπ αναφερόμενος στον 36χρονο γαμπρό του.

Ο 36χρονος Τζάρεντ από το Νιού Τζέρσεϊ είχε όντως εμπειρία σύναψης συμφωνιών… αλλά μόνο στις αγοραπωλησίες ακινήτων, έναν χώρο στον οποίο δραστηριοποιείται εδώ και δεκαετίες η ευκατάστατη οικογένειά του. Το πως θα μπορούσε ο 36χρονος να περάσει ξαφνικά από το real-estate στη σκληρή διπλωματία του Μεσανατολικού παραμένει ένα μυστήριο.

Η οικογένεια του Τζάρεντ Κούσνερ (απόγονοι Εβραίων της Ανατολικής Ευρώπης που ήρθαν στις ΗΠΑ μετά τον Β Παγκόσμιο) εμφανίζεται να έχει κάνει την περίοδο μεταξύ 2011 και 2013 δωρεές ύψους περίπου 350.000 δολαρίων σε ισραηλινούς οργανισμούς και ιδρύματα που σχετίζονται με τους εποικισμούς του Ισραήλ στα παλαιστινιακά εδάφη.

Όσο για τη στρατηγική που θα ακολουθούσε στην πορεία ο Αμερικανός σύμβουλος, αυτή έμελλε να επικεντρωθεί στην ενίσχυση του ρόλου της Σαουδικής Αραβίας.

Από τον περασμένο Ιανουάριο, ο Τζάρεντ Κούσνερ έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον τρεις επισκέψεις στη Σαουδική Αραβία. Το τελευταίο του ταξίδι στο σουνιτικό βασίλειο των Σαούντ πραγματοποιήθηκε «στα κρυφά», με εμπορική πτήση, τον περασμένο Οκτώβριο.

Κατά τη διήμερη παραμονή του τότε στο Ριάντ, ο γαμπρός του Τραμπ λέγεται πως είχε πολύωρες, κεκλεισμένων των θυρών, συναντήσεις με τον 32χρονο πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας και υπουργό Άμυνας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν.

Τι ακριβώς ειπώθηκε σε αυτές τις συναντήσεις δεν έχει γίνει επισήμως γνωστό. Πολλοί, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι ο Κούσνερ έδωσε «λευκή επιταγή» και «πράσινο φως» στο Σαουδάραβα πρίγκιπα να προχωρήσει στις όποιες κινήσεις εκείνος επιθυμεί στη Μέση Ανατολή.

Διόλου τυχαία, μόλις λίγες ημέρες μετά, ακολούθησε μια τεράστια εσωτερική εκκαθάριση κρατικών στελεχών στο βασίλειο των Σαούντ. Διόλου τυχαία επίσης, τις ίδιες ημέρες, ο πρωθυπουργός του Λιβάνου, Σαάντ Χαρίρι, παραιτήθηκε… ενώ πραγματοποιούσε επίσκεψη στο Ριάντ.

Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, η στρατηγική που φαίνεται να ακολουθεί ο Τζάρεντ Κούσνερ στη Μέση Ανατολή είναι η εξής: αφήνει το πεδίο ελεύθερο ώστε το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία να προωθήσουν τη δική τους ατζέντα στην ευρύτερη περιοχή, με την ελπίδα η μεν Σαουδική Αραβία να βάλει σε τάξη όλους τους σουνίτες του αραβικού κόσμου (συμπεριλαμβανομένων των Παλαιστινίων) και το δε Ισραήλ να εντείνει τις επιθέσεις του ενάντια στο σιιτικό Ιράν.

Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, ο 36χρονος γαμπρός του Τραμπ δείχνει τους τελευταίους μήνες να «συνυπογράφει» όλες τις κινήσεις του 32χρονου Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. Ο Αμερικναός παίρνει κι αυτός ανοιχτά θέση στο πλευρό της Σαουδικής Αραβίας στην κόντρα της με το Κατάρ (παρά το γεγονός ότι στο Κατάρ βρίσκεται η μεγαλύτερη στρατιωτική βάση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή). Συνυπογράφει την κλιμάκωση της έντασης ενάντια στο Ιράν και τους συμμάχους της Τεχεράνης (όπως είναι η Χεζμπολάχ στο Λίβανο). Ανέχεται τον ασφυκτικό κλοιό (βομβαρδισμών και αποκλεισμών) που έχουν επιβάλλει οι Σαουδάραβες στην Υεμένη κ.α..

Με άλλα λόγια, εμφανίζεται να επικροτεί «τυφλά» όλες εκείνες τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει το τελευταίο διάστημα ο 32χρονος νέος ισχυρός άνδρας της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν (ο γνωστός και με τα αρχικά MBS). Για το λόγο αυτό μάλιστα, λέγεται ότι έχει έρθει σε σύγκρουση και με τον ίδιο τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον ο οποίος φέρεται να έχει άλλη άποψη για τις ισορροπίες που θα πρέπει να κρατήσουν οι ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.

Ο Τίλερσον, (μέχρι πρότινος ισχυρός άνδρας του πετρελαϊκού κολοσσού Exxon-Mobil, υπενθυμίζουμε), εμφανίζεται, σύμφωνα με τα αμερικανικά μίντια, να θεωρεί ότι «ο Τζάρεντ Κούσνερ κινείται με υπερβολική βιασύνη και ότι ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν είναι πολύ νέος».

«Πολύ νέος» ή μη, εκείνος που κινεί πλέον τα νήματα κάνοντας άνω-κάτω την ούτως ή άλλως άστατη Μέση Ανατολή είναι ο 32χρονος Σαουδάραβας πρίγκιπας.

Λέγεται, μάλιστα, ότι παρά τις δημόσιες αντιδράσεις της Σαουδικής Αραβίας στο Παλαιστινιακό, ο Σαλμάν «τα έχει βρει» με τους Ισραηλινούς, με την προοπτική οι δυο τους να «πλήξουν» το Ιράν και την Χεζμπολάχ, περιορίζοντας παράλληλα τη σιιτική επιρροή σε Ιράκ, Συρία, Υεμένη και Λίβανο. Λέγεται, πιο συγκεκριμένα, ότι ο Σαουδάραβας πρίγκιπας προσεγγίζει τους Ισραηλινούς ακριβώς επειδή δεν μπορεί να «απαντήσει» μόνος σε όλες τις μεσανατολικές απειλές.

Υποστηρίζεται επίσης, ότι παρά τα όσα επεισοδιακά λαμβάνουν χώρα στην Παλαιστίνη, οι Αιγύπτιοι εμφανίζονται επίσης να διατηρούν στενούς δεσμούς με το Ισραήλ με το οποίο μάλιστα συνεργάζονται επιτυχώς στο μέτωπο της καταπολέμησης της ισλαμικής τρομοκρατίας στο βόρειο Σινά. Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί στην πράξη, είναι εάν κάποιοι έχουν αποφασίσει να θυσιάσουν μια λύση δύο κρατών στο Παλαιστινιακό με σκοπό την εξυπηρέτηση άλλων «ιδιοτελών» γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων.

ΠΗΓΗ: Εθνος της Κυριακής/AP Photo/Alex Brandon