Η ιστορία πίσω από τον πρώτο γάμο λεσβιών: Το ξύλο στα Εξάρχεια, οι δίκες και το ΟΧΙ στο Σύμφωνο

«Χάρηκα. Φυσικά! Αλλά ταυτόχρονα έβριζα και μούντζωνα από μέσα μου. Το Σύμφωνο Συμβίωσης είναι νόμος μισερός και ήρθε καθυστερημένα. Είναι απλά μισό βήμα». Η Ευαγγελία Βλάμη είναι σήμερα 55 ετών. Το όνομά της διέρρευσε με ταχύτητα φωτός, τον Ιούνιο του 2008. Τότε που στο νησί της Τήλου τελέστηκαν οι δύο πρώτοι πολιτικοί γάμοι ομόφυλων ζευγαριών στην ιστορία της Ελλάδας. Η απόβαση δύο γκέι και δύο λεσβιών σε ένα από τα μικρότερα νησιά των Δωδεκανήσων, ήταν αρκετή για να πλημμυρίσει αγάπη και χαμόγελα ο «ευλογημένος τόπος» (όπως η ίδια επαναλάμβανε από τότε), ενώ την ίδια στιγμή, στην υπόλοιπη «έξω από τον γαμήλιο χορό» Ελλάδα, οι αντιδράσεις φούντωναν και το χάσμα μεταξύ προοδευτικών και συντηρητικών ενισχυόταν, όχι μόνο τηλεοπτικά.

23 Δεκεμβρίου 2015. Οκτώ χρόνια μετά, η Ευαγγελία, από τα θεωρεία της Βουλής, παρακολουθεί το ψήφισμα – «αγκάθι» για την κυβέρνηση, μαζί με άλλους ομόφυλους, μέλη της κοινότητας «Λεσβίες για την Ισότητα», φίλους και γνωστούς. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, το Σύμφωνο Συμβίωσης αποτελεί πλέον νόμο του κράτους, με ΣΥΡΙΖΑ, Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ, Ένωση Κεντρώων, καθώς και ορισμένα στελέχη της ΝΔ και των ΑΝ.ΕΛ να υπερψηφίζουν το «πρώτο σκαλί» στη νομική κατοχύρωση των σχέσεων της LGBT κοινότητας και το δικαίωμα στο «να υπάρχουν στα χαρτιά». «Μπορεί να μην φιλήθηκα με κάποια, αλλά πανηγύρισα! Πριν χρόνια, αντίστοιχος νόμος φάνταζε ουτοπικός. Όμως σημειώθηκε πρόοδος».

Δικαιωμένη; «Αρκετά». Άλλωστε, συνέδραμε και η ίδια κατά κάποιο τρόπο στην «πρώτη ρήξη με παρελθούσες πολιτικές και στερεότυπα που κρατούσαν μέρος της κοινωνίας γονατισμένο στο παρελθόν». «Έχουμε όμως ακόμη δρόμο. Για την ακρίβεια ανηφορικό, μέχρι την πλήρη εξίσωση των δικαιωμάτων μας με ετερόφυλους».

Σύμφωνο Συμβίωσης ή πολιτικός γάμος; Και ποιες πρακτικά οι νομικές «τρύπες» του πρώτου; Τι θυμάται από την εμπειρία της στην Τήλο, πριν ξεκινήσει ο δικαστικός της Γολγοθάς, 8ετούς διάρκειας; Πόσο ανεκτική είναι η ελληνική κοινωνία απέναντι στο διαφορετικό; Και τελικά ποια τα δικαιώματα της ομοφυλοφιλικής κοινότητας στο εξωτερικό; 

Δίπλα στο κύμα. Στην παραλία Λούτσας. Εκεί που βρίσκει την ψυχική της γαλήνη, η Ευαγγελία ξετυλίγει στο NEWS 247 το κουβάρι της περιπέτειάς της, στο δρόμο πριν και μετά τον πολιτικό γάμο με την Όλγα Καρποδίνη. Την ημέρα που έμελλε να αλλάξει τη ζωή της. Και την ημερομηνία που ευελπιστεί να αποτελέσει ορόσημο και να συμπαρασύρει στην πλήρη δικαίωση, το σύνολο εκείνων που μέχρι πρότινος ζούσαν ως «νομικά αόρατοι», με «προμετωπίδες» ή «κουσούρια» του ’60 και ’70, α λα «Ο κίναιδος τάδε συνελήφθη με τον τάδε…» (πρωτοσέλιδα της εποχής), εξοβελισμένοι διαρκώς στο περιθώριο και που πλέον αναζητούν το κάτι παραπάνω από μια τομή στο Οικογενειακό Δίκαιο. 3/6/2008.

Δημόσια φιλιά με ξύλο και αποβολές από σπουδές και εργασία

Flashback. Πρώτο κρούσμα μη ανοχής στη διαφορετικότητα. Τότε που έχασε την υποτροφία για τουριστικές σπουδές, στο Λονδίνο. «Πήγα σε Τεχνική Σχολή και μετά κλήθηκα να κάνω την πρακτική μου σε ξενοδοχείο. Έπαιρνα καλούς βαθμούς, αλλά το γεγονός ότι έκανα σχέση με μία κοπέλα, κατέληξε στο να παίρνω διαγωγή ‘Κοσμία’ και να αποκλειστώ από οποιαδήποτε ανέλιξη, με το πρόσχημα της ανάρμοστης (λεσβιακής) συμπεριφοράς». Δεύτερο «χαστούκι», λίγα χρόνια αργότερα σε εστιατόριο της Αθήνας, όπου απασχολούνταν ως σερβιτόρα. «Με απέλυσαν, όταν ξεκίνησε η σύντροφός μου να έρχεται ως πελάτισσα στο μαγαζί». Τρίτο. Μετά από πέντε χρόνια εργασίας σε ναυτιλιακή εταιρία επισκευών πλοίων, την έδιωξαν με την αιτιολογία ότι η επιχείρηση είναι οικογενειακή και όλοι οι υπάλληλοι «ετερό». «Το χειρότερο που άκουσα: Δεν θέλουμε να μας πάρεις τις γυναίκες μας!». Τέταρτο. «Πολλά και διάφορα», θυμάται. «Ξύλο στο λεωφορείο επειδή κράτησα από το χέρι την κοπέλα μου. Μπουνιές σε ανοιχτή συζήτηση στα Εξάρχεια, επειδή έδωσα ένα φιλί δημόσια. Μαλλιοκούβαρα, σου λέω. Πράγματι, το να φιλιέσαι στην Ομόνοια πριν 45 χρόνια, ήταν θέμα. Ήταν στα ρίσκα της καθημερινότητας. Ακόμη και στην Ερεσό της Λέσβου, έκαναν έφοδο στις σκηνές μας. Και εκεί κάπου αντιλαμβάνεσαι τελικά, ότι δεν υπάρχουν ομάδες προοδευτικές ή μη, απλά υπάρχουν μεμονωμένοι άνθρωποι που αποδέχονται το διαφορετικό ή όχι. Ανεξάρτητα εάν είναι Αριστεροί ή Δεξιοί». 

Η Ευαγγελία σπάνια αυτοχαρακτηρίζεται ως θύμα «κοινωνικού ρατσισμού». Εμμένει απλά στις διακρίσεις και την ανισότητα και χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία γενικά ανεκτική. «Χρειάζεται απλά επιμόρφωση. Ακόμη και το ’83, όταν καταργήθηκε η προίκα και παραχωρήθηκε στις γυναίκες το δικαίωμα να διατηρούν το επώνυμό τους, υπήρχε κόσμος που αντέδρασε. Είναι η φύση της κοινωνίας μας τέτοια. Γι’ αυτό η Νομική Επιστήμη οφείλει να διδάξει και να κάνει βήματα προς τα εμπρός», λέει και προσθέτει ότι ο λόγος που η κοινωνία παραμένει οπισθοδρομική, έχει να κάνει με τις αποφάσεις πολιτικών, εκκλησίας και δικαστών και όχι με τους ίδιους τους πολίτες.

Για της «νομικής αποστέωσης» το αληθές, μέιλ που κατέφθαναν μέχρι και πριν από μερικούς μήνες στον υπολογιστή της: «Η αντίδραση αστυνομικού, όταν πατέρας χτύπησε την κόρη του, επειδή έμαθε τη σεξουαλική της προτίμηση. ‘Και τι να κάνω εγώ; Πρακτικά έχεις κάποια ανωμαλία. Πήγαινε ξανά σπίτι σου’». Σε άλλη περίπτωση, πολίτης επιτέθηκε σε κοπέλα στο δρόμο, επειδή φορούσε το λεσβιακό σήμα. «Ο δικηγόρος τής είπε: Καλύτερα να μην κάνουμε καταγγελία με αυτήν την αιτία. Ας πούμε καλύτερα ότι σε φλέρταρε και αρνήθηκες να υποκύψεις. Δεν θα δικαιωθείς αλλιώς». Πριν επτά μήνες. Ζευγάρι γκέι βόλταρε αγκαζέ κοντά στην Ακρόπολη, μέχρι που δέχτηκε λεκτική επίθεση και απειλές από τους ίδιους τους άνδρες της Αστυνομίας. Το ζευγάρι προχώρησε σε καταγγελία, αλλά ακόμη και σήμερα, η ΕΛ.ΑΣ. δεν μπορεί να βρει ποιοι είχαν βάρδια στο συγκεκριμένο σημείο. «Νομίζω κοροϊδευόμαστε. Ας ελπίσουμε ότι με την ισχύ του Συμφώνου, θα σταματήσει αυτός ο φαύλος κύκλος και θα κυκλοφορούμε ελεύθερα».

Να σημειωθεί ότι 13 τουλάχιστον ευρωπαϊκές χώρες, η Ολλανδία, το  Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η καθολική Ισπανία, η Νορβηγία, η Σουηδία, η Πορτογαλία, η Ισλανδία, η Δανία, η Γαλλία, η Αγγλία, η Ουαλία, αλλά και χριστιανικές χώρες όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ και το Μεξικό, η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Ουρουγουάη, η Ν. Ζηλανδία, η Νότια Αφρική κ.α. έχουν καθιερώσει με ρητά νομοθετήματα τον πολιτικό  γάμο των ομοφύλων.

Η Σουηδία προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, θεσμοθετώντας τον θρησκευτικό γάμο ομοφύλων, εφόσον συναινεί ο θρησκευτικός λειτουργός που θα τον τελέσει.

Σύμφωνα με πρόσφατες κοινωνικές έρευνες στις ΗΠΑ, γκέι, λεσβίες, αμφι και τρανς αποτελούν αυτή τη στιγμή το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Ιστορίες τρέλας: Ανύπαντρη στα δικαστήρια, παντρεμένη στην Εφορία

Χαμένη στη μετάφραση του ελληνικού Συντάγματος. Κόντρα στην απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου (2009) και του Διοικητικού Εφετείου Δωδεκανήσου (2011) που έκρινε τους δύο πρώτους γάμους ομοφύλων στην Ελλάδα «παρανόμως τελεσθέντες και ανυπόστατους, χωρίς κανένα έννομο αποτέλεσμα», η Ευαγγελία περιγράφει στο NEWS 247 το δεύτερο πρόσωπο του κράτους. Αυτό που της επέτρεπε την κοινή φορολογική δήλωση με την σύντροφό της.

«Πώς έγινε; Χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Παντρευτήκαμε Μάιο του 2008 και τον Ιανουάριο του 2009 πήγαμε στην Εφορία με όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Η υπάλληλος μας απάντησε πως δεν μπορεί να αναλάβει την ευθύνη, επειδή θα γινόταν πρώτη φορά κάτι τέτοιο. Απευθυνθήκαμε λοιπόν, μέσω του δικηγόρου μας, στο υπουργείο Οικονομικών. Και σε λίγο χρονικό διάστημα, το αίτημά μας έγινε δεκτό. Μέχρι και το 2015 η Όλγα και εγώ, είχαμε κοινή φορολογική δήλωση, ήμασταν δηλωμένες κανονικά ως σύζυγοι. Απίστευτο;».

Το «τεστ αντοχής» με το ελληνικό κράτος, δεν σταμάτησε εκεί. «Αποφασίσαμε να πάρουμε δοκιμαστικά ένα μικρό δάνειο, ύψους 1.000 ευρώ. Πιο πολύ για να δούμε, εάν θα δεχτούν τον όρο ‘νυμφευμένες’. Η απάντηση ήταν θετική! Αν δεν επιστρέφαμε τα χρήματα δηλαδή, θα μας κυνηγούσε το κράτος ως παντρεμένες και όχι την καθεμία ξεχωριστά».

Οι πρώτες λεσβίες που τέλεσαν πολιτικό γάμο συνέχισαν τον «μαραθώνιο του παραλόγου». Άνοιξαν κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς, εξέδωσαν κοινές τραπεζικές κάρτες, ακόμη και (ιδιωτικές) κάρτες υγείας. «Έχει πλάκα. Καμιά φορά σκέφτομαι να καταγράψω αυτές τις ιστορίες, ως μία περιπετειώδη παρακαταθήκη για το μέλλον!», παραδέχεται η Ευαγγελία.

Χαμένοι όμως στην μετάφραση με τα «κουτάκια του εκκαθαριστικού» είναι και όσοι υπογράφουν Σύμφωνα Συμβίωσης. «Πώς θα καταγράφεται αυτό το ζευγάρι; Πρέπει να βρεθεί ένας κωδικός που προς το παρόν, δεν υπάρχει. Υπάρχουν οι σύζυγοι από θρησκευτικό γάμο, από πολιτικό γάμο ή οι ετερόφυλοι από σύμφωνο συμβίωσης. Για τους ομόφυλους, οι οικονομικές υπηρεσίες δεν έχουν ενημέρωση».

Το ίδιο μπάχαλο με τα «κουτάκια» και σε δημαρχεία/ληξιαρχεία. «Δεν είχαν προετοιμαστεί οι υπηρεσίες. Τελικά καταχωρήθηκαν ως Σύντροφοι Συμφώνου Συμβίωσης Β. Να σου δώσω να καταλάβεις, Σύντροφοι Συμφώνου Α είναι ο Αλέξης Τσίπρας και η πρώτη Κυρία της χώρας». 

Η μάχη στα δικαστήρια και το «μισερό» Σύμφωνο Συμβίωσης

«Δεν θα έκανα ποτέ Σύμφωνο Συμβίωσης. Παραμένει ημιτελές και δεν λύνει βασικά προβλήματα, όπως η παιδοθεσία και τα κοινωνικοασφαλιστικά δικαιώματα. Γιατί η κάθε παντρεμένη δικαιούται να έχει ασφαλιστική κάλυψη από τον σύζυγό της κι εγώ όχι; Και γιατί να μην μπορεί η σύντροφός μου να πάρει τη σύνταξή μου, σε περίπτωση που πεθάνω; Γιατί μου στερούν βασικά δικαιώματα;», αναρωτιέται η Ευαγγελία και συνεχίζει: «Δεν θα υπέγραφα όμως και για έναν δεύτερο βασικότερο λόγο. Γιατί αυτό θα σήμαινε και το τέλος του δικαστικού μου αγώνα τα τελευταία 8 χρόνια. Στόχος μου είναι να φτάσω μέχρι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Γιατί θεωρώ ότι ο γάμος είναι ύψιστο και θεμελιώδες δικαίωμα, ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Και θα κερδίσω. Έτσι πιστεύω. Δεν πάω κόντρα στο κράτος. Απλά το εξαναγκάζω να αιτιολογήσει τη διάκριση που ασκεί εις βάρος των ομοφύλων, αφού η ελληνική νομοθεσία αναφέρεται στο γάμο με τη λέξη ‘μελλόνυμφοι’ και πουθενά δεν ξεκαθαρίζει εάν αναφέρεται σε άντρες ή γυναίκες».

Εγκλωβισμένη στα αναχρονιστικά «δίχτυα» του Λατίνου νομοδιδάσκαλου Μοδεστίνου (ο οποίος αναφέρθηκε πρώτος στον γάμο το 250 μ. Χ.) και στα «γρανάζια» ενός κράτους που μετρά ήδη μία Ευρωκαταδίκη από το 2013, αλλά και μία δεύτερη προσφυγή 162 ζευγαριών εξαιτίας του αποκλεισμού από το Σύμφωνο Συμβίωσης, δηλώνει: «Δεν μου έχει αφήσει πικρία όλο αυτό, αλλά θα ήθελα να τελειώνω. Να μην ζω πια με το βάσανο να τρέχω στα δικαστήρια και να απολογούμαι για κάτι που όλοι οι άλλοι απολαμβάνουν ήρεμα και χαλαρά».

Στο σημείο αυτό, ζητήσαμε από τον δικηγόρο της Ευαγγελίας, Βασίλη Χειρδάρη να επιχειρήσει μία ανασκόπηση στο πώς ξεκίνησε ο δικαστικός αγώνας και ποιο το σκεπτικό της απόφασης του Πρωτοδικείου και Εφετείου περί «ανυπόστατων» πολιτικών γάμων.

Σύμφωνα με τον ίδιο: «Ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Ρόδου άσκησε τον Ιούνιο του 2008 αγωγές εναντίον των δύο ζευγαριών και κατά του Δημάρχου Τήλου Αναστασίου Αλιφέρη, με την αιτιολογία ότι έγιναν γάμοι μεταξύ ατόμων ιδίου φύλου, κάτι που δεν επιτρέπεται από την νομοθεσία.

Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ρόδου εκδίκασε τον Δεκέμβριο του 2008 τις αγωγές του Εισαγγελέα και το 2009 εκδόθηκαν οι πρωτόδικες αποφάσεις που έκαναν δεκτές τις αγωγές. Έτσι, αναγνώρισαν ότι ο γάμοι που τελέσθηκαν στην Τήλο στις 03.06.2008 ήταν ανυπόστατοι.

Τα δύο ζευγάρια άσκησαν τον Οκτώβριο του 2009 εφέσεις κατά των πρωτόδικων αποφάσεων, που δικάστηκαν από το Εφετείο Δωδεκανήσου τον Ιανουάριο του 2011, το οποίο και εκτίμησε ότι οι πρωτόδικες αποφάσεις ήταν ορθές. Στη συνέχεια και τα δύο ζευγάρια προσέφυγαν στον Άρειο Πάγο, όπου αναμένονται οι τελικές ημερομηνίες εκδίκασης των υποθέσεων».

Τι προβλέπει όμως το σύνταγμα για τους ομοφυλοφιλικούς πολιτικούς γάμους; « Ο νόμος δεν απαγορεύει σε κανέναν να συνάψει γάμο, αφού δεν αναφέρει το παραμικρό για το φύλο αυτών που πρόκειται να νυμφευθούν. Αναφέρει μόνον περί συνάψεως γάμου μεταξύ των μελλονύμφων, χωρίς να προσδιορίζει το φύλο τους. Και οι δύο αποφάσεις των δικαστηρίων (πρωτόδικη και εφετειακή) έχουν το ίδιο ακριβώς σκεπτικό. Αναγνωρίζουν το έλλειμμα στο νόμο και ότι η γραμματική ερμηνεία της διάταξης δεν προσφέρει λύση στο ζήτημα, καθώς η λέξη ‘μελλόνυμφοι’ δεν προσδιορίζει χαρακτηριστικό φύλου. Προ αυτού του κενού, είναι αναγκαία η προσφυγή στη βούληση του νομοθέτη. Έτσι χρησιμοποιώντας ένα αναχρονιστικό εργαλείο ερμηνείας, δηλαδή ποια ήταν η βούληση του νομοθέτη όταν κατασκευάστηκε ο νόμος, συμπέραναν ότι ο νομοθέτης εννοούσε ως μελλονύμφους το ζευγάρι διαφορετικού φύλου (άνδρας – γυναίκα) και επικαλούνται ρήση του Ρωμαίου νομοδιδασκάλου Μοδεστίνου, της πρωτοχριστιανικής περιόδου, που έλεγε ότι γάμος είναι η ένωση δια παντός μεταξύ άνδρα και γυναίκας».

Σύμφωνα με τον κ. Χειρδάρη, «τα δύο ζευγάρια παραπονούνται στον Άρειο Πάγο ότι δεν μπορεί ένα δικαστήριο να καταργήσει ένα θεμελιώδες δικαίωμα, όπως αυτό στο γάμο, με μια παλαιολιθική ερμηνεία. Επικαλούνται μάλιστα και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο που αναφέρει ότι οι νόμοι πρέπει να ερμηνεύονται κάτω από το πρίσμα των σύγχρονων καιρών και τάσεων. Επίσης ανέφεραν ότι η αρχή της ισότητας, που καθιερώνεται από το άρθρο 4 παρ. 1 Συντ., επιβάλλει την ομοιόμορφη μεταχείριση των προσώπων».

Ο κ. Χειρδάρης καταλήγει με την προσωπική του τοποθέτηση στο NEWS 247: «Ήρθε επιτέλους ο χρόνος, ώστε τα ελληνικά Δικαστήρια να ερμηνεύσουν την νομοθεσία σύμφωνα με τη σύγχρονη πραγματικότητα, την αλλαγή των ηθών και της κοινωνίας. Ήδη η πολιτεία προέβη σε ένα θετικό μέτρο για την εξάλειψη των ανισοτήτων μεταξύ των πολιτών. Αναγνώρισε τον θεσμό του Συμφώνου Συμβίωσης μεταξύ και των ομοφύλων. Τους έδωσε δηλαδή το δικαίωμα να επισημοποιούν την ερωτική και συντροφική τους σχέση. Τι άραγε εμποδίζει την πολιτεία να παραχωρήσει και το δικαίωμα στο γάμο, που αποτελεί το επιστέγασμα του ανώτερου επίπεδου μιας σχέσης μεταξύ δύο ανθρώπων; Γιατί επιβραβεύει θεσμικά το χαμηλότερο επίπεδο των ανθρωπίνων σχέσεων; Αυτό αποτελεί άλλωστε και δείγμα ενός πραγματικά επιπόλαιου κράτους.

Η παιδοθεσία που άργησε και η Όλγα που «έφυγε»

Η Ευαγγελία και η Όλγα δεν υιοθέτησαν παιδί. Άλλωστε, η Όλγα «έφυγε» τον περασμένο Σεπτέμβριο. «Στα 47 μου που τελέστηκε ο γάμος όμως, νομίζω είχε παρέλθει το χρονικό περιθώριο. Μέχρι να σταθεί στα πόδια του ένα παιδί (στα 20), εγώ θα ήμουν πια στα 67. Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι δεν γνωρίζαμε πώς θα εξελιχθεί όλο αυτό που είχαμε. Και λίγο μετά, ξεκίνησε η δικαστική περιπέτεια. Έτσι αποφασίσαμε να μην ρισκάρουμε να αφήσουμε απροστάτευτο κανένα παιδί».

Να σημειωθεί ότι το Σύμφωνο Συμβίωσης προς το παρόν, δεν αφήνει κανένα ανοιχτό παραθυράκι. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι δεν προβλέπεται η από κοινού τεκνοθεσία. Εάν μάλιστα ο ένας από τους δύο έχει αποκτήσει βιολογικό τέκνο, ο άλλος σύντροφος δεν έχει απολύτως κανένα δικαίωμα στο παιδί. Δηλαδή πολύ απλά, ο σύντροφος δεν αναγνωρίζεται ως γονέας του παιδιού που έχει αποκτήσει ο έτερος σύντροφος.

Η Ευαγγελία δηλώνει πάντως υπέρ της παιδοθεσίας, κατά της νομικής υποκρισίας που επιτρέπει σε μονογονεϊκές οικογένειες να αποκτήσουν παιδιά, ανεξάρτητα από την σεξουαλική τους προτίμηση (σ.σ. εκατοντάδες ομόφυλοι υιοθετούν παιδί που το μεγαλώνουν με τον/την σύντροφο στην από κοινού στέγη) και εξοργίζεται με τα σενάρια περί πιθανής διατάραξης της ψυχολογίας του παιδιού, λόγω της ανατροφής σε περιβάλλον με δύο πατέρες ή δύο μητέρες. « Έχει ερωτηθεί κανένα παιδί εάν θέλει να μεγαλώνει στην όποια ετερό οικογένεια; Υπάρχουν αποδείξεις ότι τα παιδιά είναι ευτυχισμένα μόνο σε αυτές τις οικογένειες;».

Η ίδια πάντως αντικρούει την κοινή γνώμη, με επιστημονικές έρευνες που εκπονήθηκαν πρόσφατα στις ΗΠΑ. «Οι γκέι υιοθετούν παιδιά σε μικρότερο ποσοστό παγκοσμίως. Υψηλότερα ποσοστά τεκνοθεσίας παρατηρούνται στις ομόφυλες, οπότε και οι περισσότερες έρευνες αφορούν σε αυτή την κατηγορία. Έτσι, παρά το γεγονός ότι οι λεσβίες μπορούν να αποκτήσουν παιδιά με διάφορους τρόπους, για την πλειοψηφία αποτελεί συνειδητή επιλογή. Τα ζευγάρια λεσβιών ξοδεύουν κατά μέσο όρο 2 ώρες με την ημέρα με το υιοθετούμενο ή βιολογικό τέκνο, ενώ τα ετερόφυλα περίπου 20 λεπτά/ημέρα. Την ίδια στιγμή, σπάνια παρατηρείται έξαρση βίας σε οικογένειες με ομόφυλες γυναίκες».

Και συνεχίζει: «Bullying στο σχολείο μπορεί να δεχτεί ένα παιδί επειδή είναι χοντρό, έχει στραβό δόντι ή γιατί φοράει γυαλιά, δεν είναι μόνο η ζωγραφιά με δύο γυναίκες μητέρες ή δύο άντρες πατεράδες. Υπάρχουν παιδιά υιοθετημένα, παιδιά από μονογονεϊκές, παιδιά που μεγαλώνουν σαν ψυχοπαίδια ή από γονείς χώρισαν. Γιατί αποτελούμε μόνο εμείς στόχο; Και σαφώς θα με στεναχωρούσε, εάν το παιδί μου δεν με αποδέχονταν. Αλλά το να μεγαλώνεις παιδιά είναι ρίσκο από μόνο του, κάτι που ισχύει με όλα τα ζευγάρια». 

Από τον «έρωτα στα θρανία», στην γνωριμία με την Όλγα & την Τήλο

Εξαρχής, η Ευαγγελία ερωτεύτηκε κορίτσι. Κοντά στα 12. «Το ανακοίνωσα στους δικούς μου, όταν πλέον το σιγούρεψα μέσα μου. Δεν είχε νόημα να κοροϊδεύω τον εαυτό μου. Το αποδέχτηκαν. Και μιλάμε για 40 χρόνια πριν. Εντάξει, δεν μου έδωσαν και παράσημο, αλλά υπήρχε πάντα ειλικρίνεια».

Η Όλγα μπήκε στη ζωή της, το 2005. «Σε μία συνάντηση του δήμου Αθηναίων για τη βελτίωση της γειτονιάς. Πρότεινα ένα μοντέλο αυτοδιαχειριζόμενων παιδικών σταθμών από τους ίδιους τους δημότες. Η Όλγα αντέδρασε: ‘Εδώ τον σκουπιδοτενεκέ μας δεν μπορούμε να φυλάμε, θέλεις και νηπιακό σταθμό;’», θυμάται και ξεσπάει σε γέλια. «Η γνωριμία μας στηρίχτηκε σε καβγά».

Έκτοτε, υπήρξαν σχεδόν αχώριστες. Στον ακτιβισμό, σε κρίσιμες αποφάσεις και φυσικά, στον γάμο. «Επί πέντε χρόνια, έψαχνα δήμαρχο. Από Θεσσαλονίκη μέχρι Πάτρα και Καισαριανή. Υποκριτές όλοι. Στην τηλεόραση δήλωναν με το μέρος μας και όταν πήγαινες από κοντά, σου έλεγαν: ‘Απαιτείται νόμος!’. Μέχρι που βρήκα τον δήμαρχο της Τήλου, τον αείμνηστο Τάσο Αλιφέρη».

Ακόμη και σήμερα, δεν γνωρίζει τον πραγματικό λόγο που είπε το πολυπόθητο «ΝΑΙ». «Ίσως επειδή ήταν απλά άνθρωπος. Πίστευε στην ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Τι έχει κρατήσει από τότε; «Ξεκινήσαμε με μεγάλη αγωνία. Δεν ξέραμε εάν θα μας παρεμπόδιζαν. Με το που αποβιβαστήκαμε από το πλοίο, όλοι γνώριζαν περί τίνος πρόκειται. Αλλά συνέβη το αντίθετο. Κοντά 100 κάτοικοι του νησιού ήρθαν μέσα στο δημαρχείο, σε ένδειξη συμπαράστασης. Να φανταστείς, στα χαρτιά του γάμου εκτός από τους μάρτυρες, έχει βάλει υπογραφή το μισό νησί».

Εκτός από την Ευαγγελία και την Όλγα, την ίδια μέρα, βέρες πέρασαν κ Δημήτρης Τσαπρούνης και ο Θεμιστοκλής Κατσαγιάννης. Ακολούθησε γλέντι σε ταβέρνα, τσουγκρίσματα και ευχές για «καλή ζωή».

Αυτό που δεν θα ξεχάσει; Την ατάκα του παπά της ενορίας: «Ο Θεός δεν κάνει διακρίσεις στο γάμο» και την στάση των κατοίκων. «Κάποια στιγμή, θέλησα να πάρω τσιγάρα, τηλεκάρτες και άλλα, από ένα περίπτερο και ο ιδιοκτήτης μου είπε: ‘Δεν θέλω λεφτά. Για το γάμο σου’».

«Αυτές τις αντιδράσεις θυμάμαι και δεν μπορώ να τις ξεχάσω. Και μιλάμε για 80 χρονών ανθρώπους!».

Η Ευαγγελία εκτός δικαστικών αιθουσών

Εάν ποτέ επέλεγε να εγκαταλείψει την Ελλάδα, θα μετοίκιζε Γερμανία για λόγους βιοτικού επιπέδου. Ως προς την καθεστηκυία τάξη των ομόφυλων ζευγαριών όμως και τα δικαιώματα ισότητας, σε Ολλανδία ή Ισπανία. «Αλλά γιατί να ζω σαν δραπέτης; Πάνω απ’ όλα είμαι άνθρωπος. Θα μείνω να παλέψω στον τόπο μου».

Σήμερα η ίδια καταπιάνεται με μεταφράσεις υποθέσεων ομοφύλων σε δικαστήρια λοιπών ευρωπαϊκών κρατών. «Θέλουμε να ξέρουμε τι γίνεται παντού, να διαχέεται η πληροφόρηση, να ενημερωνόμαστε, να συμμετέχει ενεργά και η δική μας κοινότητα».

Εργάστηκε ως φωτογράφος στο εξωτερικό κυρίως, λατρεύει τη μουσική – εκτός από τζαζ, θρακιώτικα και κρητικά – και ηρεμεί με την κολύμβηση (χειμερινή κολυμβήτρια από τα 25 της). «Συνήθως πισίνα, αλλά όπου βρω θάλασσα, φλαπ! Βουτάω». Η αναγνωρισιμότητα δεν την ενοχλεί, το αντίθετο. «Είμαι λίγο μουτσούνα και εντυπώνομαι στην μνήμη. Έτσι μου λένε. Άλλωστε, υπάρχει η μανία του κόσμου να θυμηθεί τηλεοπτικά πρόσωπα. Και ενώ νόμιζα, ότι θα με έβλεπαν και θα έλεγαν: ‘Α, δεν τα είπες καλά στην τηλεόραση’ ή ‘δεν συμφωνούμε μαζί σου’, τελικά τις περισσότερες φορές, με προσκαλούν σε παρέες να κουβεντιάσουμε».

Αν γυρνούσε τον χρόνο πίσω, η ίδια ισχυρίζεται πως δεν θα άλλαζε τίποτα από την πορεία της. «Είχα μία καλή ζωή, με φιλίες, με αγάπη, με περιπέτειες, τα πάντα. Δεν μπορώ να μιλάω υποθετικά. Δεν ξέρω πώς θα ήμουν ‘εάν’ ή ‘εάν δεν’. Προχωράς και όπου σε πάει η ζωή. Δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε. Να κοιτάμε μπροστά μόνο. Ακόμη και τα λάθη είναι στο πρόγραμμα».

Όσο για την απόσταση που χωρίζει την Ελλάδα από το «σκαλί του γάμου» και την Ισοπολιτεία, η ίδια απαντά ότι «θα εξαρτηθεί από το τσαγανό των επόμενων γενεών και τον αγώνας τους».

Προς το παρόν, δεν την ενδιαφέρει να προχωρήσει σε Σύμφωνο Συμβίωσης – ακόμη και σε περίπτωση που χάσει την μεγαλύτερη δίκη της ζωής της. Τι θα προτιμούσε;

«Γάμο. Από την αρχή. Ξανά. Αρκεί να βρω έναν δήμαρχο με κότσια. Τίποτα λιγότερο. Στον ίδιο αγώνα. Στα δικαστήρια. Για εμένα. Για εκείνη. Για εκείνους εκεί έξω.

Φτου ξελευτερία για όλους!».