Γράμμα από τον ‘αρχηγό της 17Ν’ στον Καμμένο

Η σημερινή επέτειος του Σισμίκ πέφτει σε μία χρονική συγκυρία κατά την οποία η ανησυχία για την τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο και πάλι εντείνεται, λόγω και του δημοψηφίσματος που έχει μπροστά του σε λιγότερο από ένα μήνα ο Ερντογάν. Είναι λοιπόν ευκαιρία για την πολιτική ηγεσία να αντλήσει διδάγματα από το παρελθόν, ελπίζοντας ότι δε θα τα χρειαστεί στο μέλλον και δη το άμεσο.

Ο Πάνος Καμμένος πρόσφατα εγκωμίαζε την εξωτερική πολιτική του Ανδρέα Παπανδρέου (που ήταν πρωθυπουργός όταν το Σισμίκ άρχισε να κόβει βόλτες στο Αιγαίο), προσβλέποντας προφανώς στις ψήφους του λεγόμενου “πατριωτικού ΠΑΣΟΚ”. Όταν βέβαια ο Ανδρέας Παπανδρέου χειριζόταν το Σισμίκ, ο σημερινός υπουργός Εθνικής Άμυνας συνέγραφε το βιβλίο του, με το οποίο τον φωτογράφιζε ως αρχηγό της 17 Νοέμβρη. Αυτό βέβαια αποδείχθηκε με την εξάρθρωση της οργάνωσης ότι δεν ίσχυε και καθώς ο Καμμένος προφανώς στα χρόνια που έχουν περάσει έχει επανεξετάσει τις απόψεις του, ας δούμε τι μπορεί να μάθει και πάνω σε ποια ζητήματα πρέπει να προβληματιστεί κανείς, με αφορμή αυτή την επέτειο.

Πρώτον, κανείς δε μπορεί να βλέπει τις κινήσεις της Τουρκίας ως μεμονωμένα γεγονότα, αφού από το Χόρα στο Σισμίκ και μετά στα Ίμια διαγράφεται μία κλιμάκωση. Σαφώς, οι συγκυρίες παίζουν ρόλο και η σημερινή εσωτερική πολιτική συγκυρία στη γείτονα είναι που ωθεί την κυβέρνηση της να αναζητήσει διέξοδο σε κορώνες “πατριωτισμού”: Στη σύγκρουση με την ΕΕ, τη Γερμανία και την Ολλανδία, στην αμφισβήτηση της συνθήκης της Λωζάννης, στις απειλές περί προσάρτησης των κατεχόμενων και τις ευθείες βολές κατά της Κύπρου για το φυσικό αέριο. Αυτές οι κορώνες θα γίνουν και πιο δραστικές πράξεις στο Αιγαίο; Ο φόβος για ένα θερμό επεισόδιο είναι δεδομένος, αν και η πολιτική της Άγκυρας είναι πάντα ψυχρή.

Δεύτερον, στις κρίσεις προηγείται η στρατιωτική ενημέρωση και ακολουθεί η πολιτική απόφαση για τη διαχείριση της κατάστασης. Πρώτα πρέπει να υπάρχει μία σαφής και αξιόπιστη εικόνα για την επιχειρησιακή δυνατότητα του στρατεύματος σε συγκεκριμένες συνθήκες και απέναντι σε συγκεκριμένες απειλές και μετά θα αποφασίσει ο πολιτικός προϊστάμενος μέχρι που θα τραβήξει το σχοινί. Όχι το ανάποδο, όπως έγινε στα Ίμια. Ας ελπίσουμε ότι ο υπουργός Εθνικής Άμυνας αν -ο μη γένοιτο- χρειαστεί να διαχειριστεί κρίση, θα θυμάται ότι είναι πρώτα υπουργός Εθνικής Άμυνας και μετά αρχηγός κόμματος.

Τρίτον, όταν αναζητούμε διδάγματα στο παρελθόν, πρέπει να εξετάζουμε και τις διαφορές με το παρόν, όσον αφορά τους συσχετισμούς και τους πιθανούς ή μη συμμάχους. Τότε καθοριστικό ρόλο στην εκτόνωση της κατάστασης, έπαιξε η ανάμειξη της Βουλγαρίας, που ήταν μέλος του Συμφώνου της Βαρσοβίας, ενώ Ελλάδα και Τουρκία μέλη του ΝΑΤΟ. Σήμερα Σύμφωνο της Βαρσοβίας και άρα αντίπαλον στρατιωτικό δέος, δεν υπάρχει. Η στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σαφώς διπλωματικά και πολιτικά χρήσιμη και σημαντική, όμως η Ευρώπη δεν έχει στρατό και δεν έχει μηχανισμό άμεσης λήψης αποφάσεων. Ποιος λοιπόν θα τρίξει τα δόντια στην Τουρκία εάν απειλήσει τα ελληνικά σύνορα, που είναι και ευρωπαϊκά σύνορα; Ποιοι είναι οι παίκτες και πόσες οι πιθανότητες να κινητοποιηθούν; Αυτά είναι θεωρητικά ερωτήματα, που πρέπει να απαντήσει υποθετικά κανείς, ελπίζοντας ότι δε θα χρειαστεί να λάβει τις απαντήσεις και στην πράξη.

Αλλά ας πάμε ακόμη πιο πίσω στο παρελθόν, στο “βυθίσατε το Χόρα”. Η περίφημη αυτή φράση κατά το ΠΑΣΟΚ ειπώθηκε σε συνεννόηση Κωνσταντίνου Καραμανλή- Ανδρέα Παπανδρέου, κάτι πάντως που είχε διαψεύσει στη συνέχεια ο Πέτρος Μολυβιάτης. Αλλά εάν έχει συμβεί έτσι, ήταν προς τιμήν του Καραμανλή το ότι ήξερε να χρησιμοποιεί ακόμη και τους πολιτικούς του αντιπάλους προς όφελος μίας εθνικής στρατηγικής. Σε κάθε περίπτωση, η συνεννόηση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων -όχι κατ’ ανάγκην με την έννοια της δημόσιας συμφωνίας, αλλά ενίοτε με το μοίρασμα ρόλων μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, που να προσφέρουν θαυμάσια διπλωματικά και πολιτικά άλλοθι- είναι πάντα χρήσιμη στα εθνικά, ακόμη και εάν διαφωνούν στο δημοκρατικό πλαίσιο σε όλα τα άλλα.

*Η Βίκυ Σαμαρά είναι αρχισυντάκτρια του Πολιτικού Τμήματος του NEWS 247.

πηγή φωτογραφίας: AP/ Thanassis Stavrakis