Σωκράτης Μάλαμας: Μας λένε καταναλωτές και δεν αντιδράμε

Δεν βλέπει απλά μισογεμάτο το ποτήρι αλλά … ξεχειλισμένο. Η αισιοδοξία δεν τον εμποδίζει να μη μασά τα λόγια του για τις ευθύνες της πολιτείας αλλά και των πολιτών.

Ο Σωκράτης Μάλαμας γεμίζει σταθερά τα μαγαζιά και τα καλοκαιρινά θέατρα και βγαίνει στη σκηνή με την ίδια ορμή που ρουφάει τη ζωή όπως περιγράφει στη συνέντευξη. Διαβάστε όσα είπε ο τραγουδοποιός στην Ιωάννα Κλεφτόγιαννη και τη Φωτεινή Λαμπρίδη στην εκπομπή Πεζοί στον Αέρα στο Ραδιόφωνο 24/7, για τις επιθυμίες του, τη σχέση του με την πολιτική, την ποίηση τα σχολικά του χρόνια, το τι θεωρεί επαναστατικό και φυσικά τα τράγουδια. Ο Σωκράτης Μάλαμας εμφανίζεται κάθε Δευτέρα στη σκηνή Σταυρός του Νότου στην Αθήνα και Κάθε Σάββατο στη Θεσσαλονίκη.

Αυτή την Κυριακή, το Έθνος της Κυριακής κυκλοφορεί με τον δίσκο “οι Πρώτες Λέξεις”  το οποίο περιλαμβάνει μια σειρά τραγουδιών του Θέμη Καραμουρατίδη και του Οδυσσέα Ιωάννου. Ενας συμπαγής κύκλος δέκα τραγουδιών με τις ερμηνείες του Σωκράτη Μάλαμα και της Νατάσσας Μποφίλιου.Οι δύο αντιπροσωπευτικές φωνές του σύγχρονου τραγουδιού βρίσκονται για πρώτη φορά στα ίδια «αυλάκια» ενός δίσκου.

Για τη ζωή στην επαρχία και τις επιθυμίες 
 

Όσοι είναι στα βουνά θέλουν να κατέβουν στην Αθήνα και όσοι είναι στην Αθήνα θέλουν να πάνε στα βουνά. Δεν είναι τίποτα ιδιαίτερο, οι προτιμήσεις του καθ’ ενός είναι πράγματα τα οποία τα υπηρετεί. Ξεκίνησα πριν από είκοσι δύο χρόνια να φύγω από την Αθήνα και το σχεδίαζα δέκα  χρόνια πριν και έχω τη δυνατότητα να το κάνω. Ποιος μπορεί να φύγει από εδώ; Ένας δάσκαλος μπορεί να φύγει από την Αθήνα και να πάει να μείνει μόνος του οπουδήποτε; Αν δεν διοριστεί, αν το Υπουργείο δεν συναινέσει, αν η οικογένειά του είναι δεσμευτικός παράγοντας;

Μπορεί να έρθω αργότερα ξανά στην Αθήνα. Αν η επιθυμία είναι ισχυρή πάντα υπάρχει ένας υποσυνείδητος σχεδιασμός. Πάντα φτιάχνεις το σχέδιο σου να δραπετεύσεις από την κατάσταση που βρίσκεσαι. Προς το παρόν δεν έχω τέτοιες επιθυμίες για να τις σχεδιάσω και να τις εκπληρώσω σε βάθος χρόνου. Σκέφτομαι επιθυμώ, μπας και γράψω κάνα τραγούδι τις προκοπής. Δεν είχα επιθυμίες φλέγουσας σημασίας. Οι επιθυμίες μου ήταν καθημερινές. Το ότι σηκώθηκα και έφυγα ήταν κάτι που το χρειαζόμουν, το ήθελα.

Για τα παιδικά του όνειρα

Όταν ασχολήθηκα με τη μουσική από παιδί, η μεγαλύτερη επιθυμία μου ήταν να γίνω σολίστας κλασικής κιθάρας και εκτελεστής κλασικών έργων. Μέσα στα χρόνια είδα ότι είναι ένα ακριβό σπορ. Δεν γίνεται να κάνεις υψηλές σπουδές χωρίς να ξοδέψεις πολλά χρήματα. Χρήματα δεν είχα, ξεκίνησα να δουλεύω ταυτόχρονα σε διάφορα μαγαζιά, παντού και μια τέχνη για να τη φτάσεις σε υψηλό επίπεδο δεν πρέπει να την αναμειγνύεις με πολλά πολλά. Έτσι έγινα καλύτερος ηλεκτρικός κιθαρίστας στα πανηγύρια, παρά ηλεκτρικός κλασικός κιθαρίστας στα σαλόνια.

Σκυλάδικα ή κέντρα διασκέδασης

Υποτιμούμε τα μαγαζιά που τα λέμε σκυλάδικα. Δεν είναι καλή λέξη. Πρώτα απ’ όλα υποτιμούμε τους σκύλους. Και υποτιμούμε τους ανθρώπους που επενδύουν σ αυτά τα μαγαζιά. Αυτό είναι το γούστο τους, δεν είναι καλή λέξη. Είναι επιθετική.

Για τον απολογισμό

Δεν κάνω απολογισμούς γιατί έχοντας εμπιστοσύνη στην πίεση της ίδιας της ζωής, δεν κάθομαι να αναλύσω που με οδηγεί αυτή η πίεση. Η πίεση αυτή σε σπρώχνει να φτιάξεις πράγματα, να καλύψεις τα κενά του χρόνου σου και των συστημάτων σου δημιουργώντας πράγματα. Ακόμα ζω σ’ αυτήν την κίνηση, δεν έχω σταματήσει για να κάνω μια ανασκόπηση των τελευταίων γεγονότων και να δω ποιο ήταν το ευκταίο και το απευκταίο της ζωής μου. Πηγαίνω πίσω, όχι για να κρίνω και να επιτάξω και να σχεδιάσω, αλλά για να δω το κρυμμένο σχέδιο των πραγμάτων. Να δω τις ηλιθιότητες μου μπας και μπορέσω να τις αποφύγω.

Για το αν τον βοήθησε περισσότερο η τύχη ή το ένστικτο

Όχι τύχη και ένστικτο, από ανάγκη κινούμαι . Τα περισσότερα πράγματα από ανάγκη γίνονται. Και το ότι εγκατέλειψα τη σχολή ηλεκτρολόγων μηχανικών, από συναισθηματική ανάγκη ήταν, ψυχική πίεση. Το ψυχικό και το θυμικό είναι πιο καθοριστικό από το έλλογο κομμάτι μου.Όταν εκλογικοποιηθώ (γέλια)  θα σας στείλω ένα email που θα αναλύω ακριβώς τους χρόνους τους οποίους ακολούθησα τη λογική κατανόηση των πραγμάτων! (γέλια) . Με την κιθάρα θα ήθελα να περάσω σε ερασιτεχνικό επίπεδο, για τα γούστα μου και για την καλοπέραση μου. Είμαι τεμπέλης, αχαΐρευτος και θα ήθελα να περάσω τη ζωή μου ρεμάλι. Ρεμάλι με την έννοια να έχω μια κιθάρα στον ώμο και να γυρνάω από νησί σε νησί, από χώρα σε χώρα και να βλέπω απλώς παραστάσεις, δεν θα έμπαινε σ’  αυτή τη διαδικασία , σε αυτό που κάνω σήμερα. Δεν ξέρω γιατί μπήκα! Όταν λέω τεμπέλης και ρεμάλι βέβαια εννοώ ότι θα ήθελα να είμαι ένας ένας άνθρωπος απολαμβάνει αποκλειστικά τον ελεύθερο χρόνο του. Όχι ένας που ξύνεται όλη την ώρα και δεν ξέρει τι φταίει.

Το παιχνίδι μου είναι να ταξιδεύω, να βγαίνω σ’ ένα πάρκο και να παίζω, να συναναστρέφομαι με ανθρώπους, να είμαι στη μοναχικότητά μου στη μοναξιά μου όταν είμαι, να απολαμβάνω κάποιες στιγμές, να ζω στις νύχτες. Έχω αυτόν τον κύκλο της ζωής εδώ και περίπου 40 χρόνια. Δεν μπορώ να τον αλλάξω εύκολα.

Τι του αρέσει να κάνει όταν δεν γράφει

Όταν είμαι μόνος μου μου αρέσει η απόλυτη ακινησία και η σιωπή. Απόλυτη. Και αυτό έχει μάθει Και η οικογένειά μου, να μην με παρενοχλούν όταν έχω λίγο χρόνο ελεύθερο. Και όταν είμαι με τον κόσμο να κάνω ακριβώς αυτό που κάνω. Να παίζω, να τραγουδάω, να φωνάζουν, να δίνουν παραγγελίες και να εκτελώ εν ψυχρώ.

Για τους λόγους που επιμένει στη σιωπή και στα τραγούδια

Είναι το αντίθετο ακριβώς πράγμα της κατάστασης στην οποία ζούμε σε καθημερινή βάση. Ο σημερινός άνθρωπος βρίσκεται μέσα στις συμπληγάδες πέτρες των σκέψεων οι οποίες δεν έχουν απολύτως κανένα αντικείμενο. Κανένα στόχο στην ουσία, γιατί οι σκέψεις οι στοχευμένες, πάντα παράγουν πραγματικότητα στη ζωή μας. Οι σκέψεις μας είναι χαοτικές. Είναι αυτό που λένε οι Ινδοί, σαν ένας τρελός πίθηκος που πάει από κλαδί σε κλαδί χωρίς συγκεκριμένο λόγο. Η σιωπή είναι αυτή που βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Η σιωπή είναι σαν ένα βάζο γυάλινο με μέλι. Ακινητοποιείται εύκολα, όπως και να το γυρίσεις. Επανέρχεται εύκολα και ηρεμεί. Το νερό με την παραμικρή κίνηση αναταράσσεται και δημιουργεί συνέχεια κυματισμούς. Είμαστε νερό εμείς στην καθημερινή μας ζωή. Γι’ αυτό και δεν μπορούμε να κοιτάξουμε ένα σπινθήρισμα. Πάνω στην επιφάνεια αυτού του ταραγμένου νερού, δεν μπορούμε να κοιτάξουμε το φέγγος του φεγγαριού ή του ήλιου. Βλέπουμε σπινθηρίσματα. Ενώ κάποιος που ηρεμεί τις σκέψεις βλέπει κάτι. Οπότε μπορεί να γυρίσει μετά και να κοιτάξει από το είδωλο το ακριβές αντικείμενο. Αυτό είναι ένα δώρο των ανθρώπων που επιτυγχάνουν κάποια σχετική σιωπή.

Για το αν τραγούδι του “Ο βασιλιάς του θεάτρου” είναι το πολιτικό του σχόλιο

Δεν είναι πολιτικό σχόλιο. Εκτός αν όλα τα πράγματα που μας συνιστούν είναι πολιτικά σήμερα. Αυτό δεν είναι θρησκευτικό τραγούδι, ειπώθηκε μ’ αυτόν τον τρόπο γιατί έχω στο νου μου την αρχαία τραγωδία. Περισσότερο μοιάζει με τον τρόπο που παρουσιάζονταν οι ηθοποιοί, όπως το φαντάζομαι εγώ και φορά τη σκέψη, τη ζωή, τη συνείδηση, την επίγνωση του σημερινού ανθρώπου. Και είναι, κατά κάποιον τρόπο, και μία έκθεση όπως οι εκθέσεις που μας έβαζαν παλιά “πείτε μου ποια η κατάσταση του κοινωνικού ανθρώπου σήμερα;”. Είναι μια έκθεση αυτού του θέματος. Όχι πολιτικό, μην μπερδεύεσαι με τα πολιτικά γιατί είμαι πολύ αποτυχημένος ως πολιτική σκέψη. Πολύ αποτυχημένος. Δεν έχω τριβή με την πολιτική, δεν ξέρω ποιος είναι ο πολιτικός λόγος και ποιος ο μη πολιτικός λόγος. Τοποθετούμαι, αλλά είναι η τοποθέτηση μου. Ο λόγος είναι κάτι διαφορετικό. Τώρα αν είχαμε μπροστά μας έναν πολιτικό θα μας πέταγε στον κάδο των αχρήστων. Δεν πιάνουμε μία μπροστά τους. Είναι εκπαιδευμένοι να κυνηγάνε σε τόπους με μπεκάτσες, δεινόσαυρους. Είναι περίεργα όντα!

Τι φταίει για το δυστύχημα στη Μάνδρα

Όλοι μας φταίμε. Δεν υπάρχει γεγονός, δεν υπάρχει κατάσταση που να μας περιβάλει και να μας αγγίζει στην οποία να μην έχουμε βάλει το μικρό μας λιθαράκι. Είτε ως στάση ζωής, είτε ως σκέψη, είτε ως όνειρο. Είμαστε όλοι υπεύθυνοι για όλα τα πράγματα. Βλέπω αυτές τις αστείες, καμιά φορά, εκπομπές των δημοσιογράφων στις τηλεοράσεις, οι οποίες λένε ας πούμε “η δήμαρχος, η περιφερειάρχης, ο περιφερειάρχης, ο υπουργός..”.  Το θέμα της Μάνδρας και της Μαγούλας δεν είναι τωρινό. Εγώ έζησα στη Μάνδρα δύο χρόνια και στη Μαγούλα δυόμισι χρόνια, πριν είκοσι χρόνια. Τα πράγματα ήταν ακριβώς τα ίδια, απλώς δεν είχαν χτιστεί στα ρέματα, δεν είχαν βγει οι μεγάλες αντιπροσωπίες και οι αποθήκες των μεγάλων σουπερμάρκετ. Σκεπτόμενοι κοντοπρόθεσμα οι άνθρωποι , δημιουργούν προβλήματα για το μακρινό τους και το κοντινό τους μέλλον. Το ίδιο πράγμα έγινε κι εκεί. Όταν άνοιγαν οι δουλειές σκεφτόντουσαν ότι αυτές είναι μισθοί για εργάτες εκεί πέρα. Δεν σκέφτηκε κανένας να είναι λίγο πιο πειθαρχημένος και πιο αυστηρός, να ακολουθεί τους κανόνες του παιχνιδιού όπως πρέπει. Δεν κλείνεις ποτέ ένα ρέμα. Δεν φταίει ένας γι ‘ αυτό, δεν φταίει μια κυβέρνηση γι’ αυτό. Δεν φταίει μια πενταετία και μια δεκαετία. Φταίει η συλλογική συνείδηση των ανθρώπων που επιτρέπουν να γίνονται τόσα πράγματα, τόσα λάθη, σε βάθος χρόνου και μετά να ωρυόμαστε ως κλαίουσες χήρες για το δυστύχημα που μας έτυχε. Όντως λυπάμαι πάρα πολύ γιατί όταν έζησα εκεί είχα και σχέσεις με ανθρώπους, αλλά είμαστε όλοι εν δυνάμει κακοσχεδιαστές πολύ άσχημων πραγμάτων. Δεν είναι μονάχα η ανοχή, είμαστε συνλαμόγια. Γιατί δεν αντιδράει κανένας; Δηλαδή στο ρέμα στο Χαλάνδρι πχ, όταν χτιζόντουσαν πάνω στο χαντάκι είχαν γίνει παρεμβάσεις. Πήγε κόσμος εκεί και έλεγε τι γίνεται, γιατί έτσι; Αυτό διορθώθηκε και γι’ αυτό και δεν θρηνήσαμε θύματα στο Χαλάνδρι, στη Ρεματιά. Γιατί δεν συμμετέχουμε ενεργά; Γιατί κλείνουμε τα μάτια και το στόμα μας όταν πρέπει να μιλήσουμε και μετά ωρυόμαστε;

Για το αν έχουν κοπάσει τα κινήματα

Βεβαίως και έχουν κοπάσει, αφού δοκίμασαν μέσα από τόσες επαναληπτικές υποσχέσεις δεκαετιών, οι άνθρωποι, με όλη τη δυναμική τους. Δηλαδή θυμάσαι το ΠΑΣΟΚ με πόσες υποσχέσεις και πόσα θαύματα υποσχόταν για το μέλλον; Νομίζαμε ότι ζούσαμε την επανάσταση, το Venceremos ήταν η πρώτη μας λέξη. Είναι κούραση, μια πανίσχυρη κούραση που καλλιεργήθηκε μέσα στις δεκαετίες με μεγάλη επιμονή και μεγάλο σχεδιασμό. Όλες οι κυβερνήσεις, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, γιατί αυτές κράτησαν τις δεκαετίες αυτές στα χέρια τους. Επαγγελματικά σχεδόν, με χειρουργική ακρίβεια, αφαίρεσαν από τον κόσμο τη δυνατότητα αντίδρασης. Αυτοί δεν διαχειρίστηκαν τη μόρφωση, την παιδεία; Είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει. Αν κάποιος κάτσει να ελέγξει τι ακριβώς συμβαίνει με τα σχολεία, θα βάλει τα κλάματα. Παράγονται άνθρωποι από τη βιομηχανία της παιδείας που είναι αμόρφωτοι, συστηματικά. Πολύ λίγοι μπορούν να φύγουν από αυτήν την κατάσταση. Ζητάμε την καλοπέραση, έχουμε στρέψει την προσοχή μας έξω, Πώς έλεγε ο μεγάλος ταγός της επανάστασης του ΠΑΣΟΚ, Σημίτης, “ας γίνουμε πιο εξωστρεφείς”. Το παρακάναμε γιατί ξεχάσαμε ότι υπάρχει και μέσα. Έχουμε γίνει εκπαιδευμένοι καταναλωτές. Μας το λένε ήδη οι τηλεοράσεις, τα ραδιόφωνα, τα έντυπα. Λένε “αγαπητοί καταναλωτές” και δεν γυρνάμε να τους πετάξουμε μια πέτρα στο κεφάλι, που μας προσάπτουν αυτήν την κατηγορία.

Τι είναι επαναστατική πράξη;

Είμαστε πολύ καιρό τώρα εδώ. Και αυτοί που αντιδρούν είναι άνθρωποι που αντιδρούν κοιτάζοντας το έξω. Αυτό που είπες για τον Ρουβίκωνα πριν, πολλή φασαρία για το τίποτα. Δεν αλλάζουν τα πράγματα ποτέ έτσι. Ποτέ. Πρέπει να δημιουργηθεί μια κίνηση ώστε ο άνθρωπος να αρχίσει να κοιτάει και μέσα του. Αν μου έλεγες ότι μαζεύτηκε μια ομάδα και ασχολήθηκε με ένα ποίημα του Οκτάβιο Παζ και τα συμπεράσματα του είναι αυτά, θα έλεγα ότι ναι αυτή είναι μια επαναστατική κίνηση. Αυτό που μαζεύονται ομάδες και καίνε τους κάδους, πλακώνονται με τους μπάτσους στα κέντρα και βγαίνουν και διεκδικούν δικαιώματα εν ονόματι κάποιων άλλων κλπ, όλο αυτό μου φαίνεται αστείο. Απέχω, θα απομακρυνθώ πάρα πολύ από αυτό. Είναι κάτι που είναι απολύτως παιδαριώδες. Και φυσικά είναι και πιο εύκολο, γιατί έχουμε να κάνουμε πάλι με το έξω. Όλη την ώρα έχουμε να κάνουμε με κάποιον που μας φταίει εκεί έξω. Δεν γυρίζουμε ποτέ προς τα μέσα να κοιτάξουμε ποιος είναι ο αυτουργός αυτού του ζητήματος. Και αυτουργός σε όλες αυτές τις καταστάσεις είναι ο κοινός νους! Να κάνει ό,τι θέλει η νέα γενιά, να φωνάξει, φυσικά, γιατί αν δεν φωνάξει κιόλας, δεν πρόκειται κανένας να ακούσει γύρω τίποτα. Αλλά το να είναι μια συστηματική κίνηση η οποία λέγεται επαναστατική, όχι δεν θα καπηλευτούμε την επανάσταση. Δεν θα καπηλευτούν κάποιοι την επανάσταση με αυτόν τον τρόπο.

Για τη σχέση του με τα χρήματα

Δεν με απασχολεί όταν έχω να πληρώσω τα πάγια. Όταν δεν έχω, όμως, με απασχολεί γιατί ψάχνω να τα βρω.

Για την ποίηση και τη λογοτεχνία

Δεν διαβάζω τόσο πολύ τώρα. Ανατρέχω στα ίδια ποιήματα, γιατί τα ποιήματα δεν είναι μιας ανάγνωσης. Τα ποιήματα που διαλέγεις μέσα στη ζωή σου είναι οδηγοί, κατευθύνσεις, δρόμοι, που σε βγάζουν σε πολύ συγκεκριμένα συναισθηματικά ή νοητικά τοπία. Ένα ποίημα είναι πάντα καινούργιο, κάθε φορά ο ποιητής μπορεί να σου μεταδώσει τον κραδασμό και την ταραχή που έχεις την πρώτη φορά που μελετάς, που διαβάζεις ένα ποίημα. Μέσα από αυτήν την ταραχή, παίρνοντας εσύ σαν κυνηγός το συναισθηματικό τριγμό, μπαίνεις σ’ ένα συναισθηματικό τοπίο στο οποίο δεν θα πήγαινες από μόνος σου. Είναι σαν να ανοίγει μια πόρτα. Αυτό δεν ξέρει πια σήμερα ο νέος άνθρωπος. Έχουμε απομακρυνθεί τόσο πολύ από τη γλώσσα και από τη σπουδή των κλασικών κειμένων γιατί έχει επικρατήσει βέβαια το διαδίκτυο με τα έτοιμα κείμενα, πληροφορίες κωδικοποιημένες, πατημένες κλπ, μέσα από τα τηλέφωνα  κινητά και έχει απομακρυνθεί τελείως από μια σκέψη την οποία δανειζόμαστε από το βάθος του χρόνου. Δηλαδή τα ποιήματα, τα μυθιστορήματα έρχονται εδώ και χιλιετίες προς εμάς και εμείς τα απωθούμε. Υπάρχει λόγος που υπάρχουν, προσπαθούν να δομήσουν έναν ψυχισμό ισόρροπο, να φτιάξουν μια ισχυρή πνευματική οντότητα για να μπορεί να περπατήσει. Όταν φυσήξει ένας άνεμος δεν μπορούμε να κρατηθούμε από πουθενά. Ρωτάτε ποιοι ποιητές είναι οδηγοί μου. Οδηγοί μου είναι όλοι οι ποιητές που διαβάσαμε στο δημοτικό σχολείο. Και όλοι όσοι δεν διδάσκονταν στο σχολείο!

Για το γεγονός ότι είχε αποβληθεί από το σχολείο του

Μια φορά με έδιωξαν γιατί έφυγα με μια πολύ αγαπημένη μου συμμαθήτρια, όχι συμμαθήτρια ήταν δύο χρόνια μικρότερη, για καμιά βδομάδα. Αισθανθήκαμε την ανάγκη να φύγουμε από το σχολείο και να ασχοληθούμε με τους εαυτούς μας. Και μας πήρε ο διάολος. Ήμασταν ερωτευμένοι, κάναμε μια μεγάλη βόλτα, φύγαμε από τον τόπο που μέναμε. Ήμουν 5η γυμνασίου, δηλαδή Β’ Λυκείου, και η κοπέλα 3η γυμνασίου.

Για τον περήφανο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τον πόνο στα τραγούδια του

Αν δεν κοιτάξεις τα πράγματα που σε βυθίζουν, δεν πρόκειται να απελευθερωθείς από αυτά. Ο πόνος είναι ένα εκτεταμένο υπόγειο ρεύμα που αγγίζει τα πόδια όλων των ανθρώπων. Ακόμα και αυτοί που έχουν λύσει όλα τα προβλήματα τους, με κάποιον τρόπο τους επισκέπτεται αυτός ο υποδόριος πόνος και διοικεί τον ψυχισμό τους. Όλοι οι άνθρωποι έχουν μια δόση πόνου. Άλλοι σε πολύ μεγάλο βαθμό και άλλοι ανεπαίσθητα. Υπάρχουν άνθρωποι με πολύ μεγάλα προβλήματα υγείας. Πάρα πολύ μεγάλα προβλήματα. Και υπάρχουν και άνθρωποι με μεγάλα προβλήματα νοητικής υγείας, ψυχισμού. Πέρα από αυτούς τους πόνους, και τους πόνους της απώλειας αγαπημένων πρόσωπων, όλοι οι άλλοι είναι σκιές. Είναι ανύπαρκτοι οι πόνοι αυτοί. Είναι σαν πληροφορίες περισσότερο παρά κάτι υπαρκτό. Δεν είναι ένα ποτάμι στο οποίο βρισκόμαστε και είναι έτοιμο να μας πνίξει. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Τραγουδάω για τον πόνο μ’ αυτόν τον τρόπο γιατί τον σέβομαι. Όταν είναι πραγματικός πραγματικά κατεβάζω το κεφάλι και τον παίρνω στα χέρια μου όπως παίρνεις ένα αγαπημένο παιδί. Γιατί; Για ποιο λόγο με επισκέπτεται; Δεν μπορώ να κλείνω τα μάτια μου μπροστά σ’ αυτό. Ένα παιδί που κλαίει και οδύρεται δεν το πλακώνεις στις σφαλιάρες. Το παίρνεις αγκαλιά και το νανουρίζεις, το φιλάς, του δίνεις κάτι για να απασχοληθεί. Να ξεχαστεί. Με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζω και αυτό το ζήτημα.

Για το αν γράφει τραγούδια με τον ίδιο τρόπο που το έκανε από παλιά

Τίποτα δεν αλλάζεις απ’ αυτό. Κάθε φορά που έρχεται μια περίοδος να γραφτεί κάτι ή να φτιαχτεί ή να ολοκληρωθεί δεν έχεις ανάγκη, ούτε περισπασμούς από το εξωτερικό περιβάλλον. Όλα είναι στη θέση τους. Τρέφεσαι από αυτή τη διαδικασία. Τρέφεσαι γιατί ζεις μέσα σ’ ένα σχήμα κόσμου που λέγεται ενθουσιασμός. Είσαι ενθουσιασμένος όχι με τον τρόπο του χαζοχαρούμενου ανθρώπου, αλλά με τον τρόπο που κοιτάζει ένα παιδί το πιο όμορφο παιδί που έχει δει. Κάθε φορά ολοκληρώνεται έτσι ένα τραγούδι, ένα αγαπημένο τραγούδι. Δεν με ενθουσίασε ας πούμε ο “Βασιλιάς του θεάτρου”, με πόνεσε περισσότερο. Δηλαδή όταν έγραψα το κείμενο και μετά προσπάθησα να φτιάξω τη μουσική έκανα πολύ συνειδητές προσπάθειες να ενώσω αυτά τα δυο πράγματα. Ένα τραγούδι με πονάει όταν δεν είναι απολαυστικό και απευθύνεται περισσότερο στη νόηση και στα κρυφά μας μέρη. Τα κρυμμένα μας μυστικά.

Για την ΑΕΠΙ

Η ΑΕΠΙ είναι η μόνη εταιρία παγκοσμίως που βρίσκεται στα χέρια μιας οικογένειας, ενός ιδιώτη. Αφορά χιλιάδες μέλη, έχει μια σκληρή πολιτική απέναντι στα μαγαζιά, στα ραδιόφωνα, στα Μέσα γενικώς. Εισπράττει από παντού και αποδίδει τα ελάχιστα στους δημιουργούς . Ας επιληφθούν λοιπόν τα νομικά μέσα και τα πρόσωπα και οι συλλογικότητες να βρουν μια άκρη, γιατί κατασπαταλήθηκαν τόσα χρήματα και που και μετά να μπει μια τάξη σ’ αυτό το ακατάστατο, περίεργο μαγαζί. Υποθέτω υπάρχει η βούληση εκ μέρους των συναδέλφων και ανθρώπων οι οποίοι έχουν σχέση με τα νομικά και μ’ εμάς, ας πούμε και κάποια λύση θα βρεθεί. Όποιος έκανε απόπειρες να κοιτάξει, να ερευνήσει, τα δούναι και λαβείν της εταιρίας και τον εσωτερικό μηχανισμό, δεν έβρισκε ποτέ ανοιχτή πόρτα.

Ποια είναι η υπέρτατη αξία του

Αξία στη ζωή έχει αυτή καθ’ αυτή η ζωή. Είναι το γεγονός είναι το ζειν, το απαρέμφατο όλης αυτής της ιστορίας. Το ότι βρισκόμαστε εδώ και ανταλλάσσουμε αυτή τη στιγμή, αυτή τη μισή ώρα, τη μία ώρα των σκέψεων, των λέξεων. Που κοιτάς στα μάτια των ανθρώπων, τις σκηνές της καθημερινότητας. Που ανοίγεις τα μάτια σου και αναπνέεις. Αυτό έχει αξία στη ζωή. Δεν υπάρχει υπέρτατη αξία, και λίγη αξία και πέρα αξία και δώθε αξία. Αυτή είναι αξία, το ζειν το ίδιο! Όλες οι δραστηριότητες οι οποίες εμπίπτουν μέσα σ’ αυτό που λέγεται συνειδητό, καθημερινό, έστω και ανακύκλωση των ίδιων και των ίδιων των πραγμάτων. Μ’ αρέσει, ακόμα και η ίδια επανάληψη των πραγμάτων, αιωνίως η ίδια επανάληψη, και αυτή έχει ενδιαφέρον. Μπες μέσα σ ‘ ένα νοσοκομείο και κοίταξε τους ανθρώπους που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο της ζωής τους. Καλωδιωμένοι και μπορούν και ανοίγουν ελάχιστα τα μάτια τους. Ξέρεις πόση χαρά και μια μικρή αστραπή που περνάει από το βλέμμα τους όταν κοιτάζουν κάτι αγαπημένο ή έστω τη νοσοκόμα που θα τους κάνει την ένεση; Αυτή είναι η ζωή, μια υπέρτατη λαχτάρα να διαιωνίσει τον εαυτό της τον ίδιο. Και τα όντα έρχονται και παρέρχονται. Είμαστε σαν βότσαλα τα οποία μπαίνουν στο νερό και βγαίνουν από το νερό όλη την ώρα.

Για το ότι αν βλέπει το ποτήρι “μισογεμάτο”

Το ποτήρι ξεχειλίζει. Δεν είναι μισογεμάτο. Και όσο και να πίνουμε δεν πρόκειται να λιγοστέψει ποτέ. Η προσωπική μας μίρλα και η μιζέρια δεν αδειάζει ποτέ το ποτήρι. Δεν μπορεί να αδειάσει αυτό το ποτήρι. Πρέπει να το πάρουμε απόφαση και αναλόγως να πράξουμε.

Σε ποιους Θεούς αναφέρεται στα τραγούδια του και αν πιστεύει σε κάποιον θεό

Όλες οι νοητικές προϋποθέσεις που έχουμε μέσα στο κεφάλι μας, οι πεποιθήσεις μας, τα διδασκαλικά που έχουμε μαζέψει με τα χρόνια, είναι πραγματικά άκυρα, αυτό λέει το τραγούδι. Γιατί αυτές είναι οι υποσχέσεις των θεών. Τόσο καιρό ποιους είχαμε θεούς; Όταν είμαστε βρέφη, θεοί μας είναι η μάνα μας και ο πατέρας μας. Οι κοντινοί μας συγγενείς. Όταν μεγαλώνουμε λιγάκι, οι πρώτοι δάσκαλοι μας μαθαίνουν σαν θεϊκά όντα τα πρώτα μας βήματα. Όλες μας οι σκέψεις μας δομούνται πάνω σε αυτό που μας παρουσιάζονται ως πληροφορίες από τους μεγάλους μας θεούς. Αυτές οι υποσχέσεις των θεών είναι εντελώς άκυρες. Στη ζωή πιστεύω! Σε τίποτε άλλο!

Αν φοβάται κάτι

Δεν σκέφτομαι τα πράγματα που δεν με αφορούν αυτή τη στιγμή. Αυτό που λένε “προετοιμάσου για το θάνατό σου”, κάνε εκείνο, κάνε τ’ άλλο, δεν με αφορούν γιατί θα μου συμβούν. Θα έρθει η ώρα όπου θα κληθώ να υπηρετήσω και αυτό το κομμάτι των πραγμάτων. Δεν έχω συνειδητούς φόβους.

Για το “κοινωνικό μέρισμα”

Διαιωνίζεται πάλι η ψυχολογία του επιχορηγούμενου πολίτη. Πάλι στα ίδια και στα ίδια. Πάλι κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας. Τώρα που έχει ανάγκη ο κόσμος από δύο τρία πράγματα, οι κυβερνώντες δεν θα έπρεπε ποτέ να ασχοληθούν και αν το έκαναν δεν θα έπρεπε να βγαίνει στις ειδήσεις αυτό. Δηλαδή διαφημίζουν την ύπαρξή τους , από τις δεκάρες που μοιράζουν στους ανθρώπους που έχουν δώσει το αίμα τους το ίδιο, την ίδια τους την ψυχή, γι’ αυτήν την υπόθεση και στέκονται πάνω στους θώκους των θρόνων τους για να τους δίνουν 100 και 50 και 30 και 200 ευρώ; Τελειώσαμε την εκπομπή;

(Φωτό: NDP)