JUDIT NEURINK: ΕΤΣΙ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΤΟ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

Η Judit Neurink άφησε τη ζωή της στην Ολλανδία, για να ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή και να γίνει ανταποκρίτρια για τα ΜΜΕ της χώρας της και όχι μόνο. Τα τελευταία 8 χρόνια της ζωής της ζει στο Ερμπίλ, την πρωτεύουσα του Ιρακινού Κουρδιστάν, με αποτέλεσμα να γίνει μάρτυρας των εξελίξεων στην περιοχή, που συγκλονίζουν και επηρεάζουν ολόκληρο τον κόσμο.

Η Neurink έχει γράψει 6 βιβλία, εκ των οποίων τα τελευταία έχουν θέμα τη σύσταση του Ισλαμικού Κράτους και τη ζωή των πολιτών, αλλά και των αιχμάλωτων γυναικών εντός των τειχών του αυτοαποκαλούμενου Χαλιφάτου. Λίγο πριν επισκεφθεί την Αθήνα για την ομιλία της στο TEDxAthens στις 6 Φεβρουαρίου, η ίδια αποκαλύπτει στο WE του News247 τα συστατικά της μαγιάς της πιο επικίνδυνης τρομοκρατικής οργάνωσης που συγκροτήθηκε ποτέ στη Μέση Ανατολή.

Το ΙSIS, η Αλ Κάιντα και το λάθος της Ιρακινής κυβέρνησης

Η Μέση Ανατολή αποτελούσε πάντα ένα καζάνι που βράζει, οι γεωγραφικές διεκδικήσεις από όλες τις χώρες που τη συνθέτουν, τα κράτη -φαντάσματα και η εξωτερική παρέμβαση από ΗΠΑ και Ευρώπη, συνέθεταν ένα κλίμα που “μύριζε” ανέκαθεν μπαρούτι.

Το σκηνικό συμπληρώνονταν από τις θρησκευτικές μειονότητες και τη ριζοσπαστικοποίηση μιας μεγάλης μερίδας πολιτών, που προσπαθούσε με οποιοδήποτε μέσο να επιβληθεί, ακόμη και αν αυτό ήταν η τρομοκρατία.

Ας δούμε όμως τα γεγονότα από την αρχή. Πατρίδα του ισλαμικού Κράτους θεωρείται, αδιαμφισβήτητα το Ιράκ, ενώ η δημιουργία του δεν έγινε μέσα σε ένα βράδυ και δεν αποτέλεσε έκπληξη για την περιοχή. “Πολλοί δυτικοί πολίτες πιστεύουν ότι δημιουργήθηκε από τη μια μέρα στην άλλη. Το Ισλαμικό Κράτος προέρχεται από την Αλ Κάιντα του Ιράκ, δεν αποτελεί κάτι το εντελώς καινούργιο”, αναφέρει αρχικά η Neurink. Παράλληλα, συμπληρώνει πως “αυτό που είναι διαφορετικό για το ISIS είναι το γεγονός ότι αποτελεί ένα κράμα, έναν ισχυρό συνδυασμό μελών της Αλ Κάιντα και μελών του Ba’ath, του κόμματος του πρώην δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν. Αυτοί οι άνθρωποι είχαν αποκλειστεί από τον Ιρακινό στρατό επειδή ήταν Σουνίτες, ενώ αντίστοιχα είχαν αποκλειστεί και από τη συμμετοχή στην κυβέρνηση, επειδή ήταν πρώην μέλη του Ba’ath. Πολλοί από αυτούς προσηλυτίστηκαν στο Ισλάμ ή τουλάχιστον στο Ισλάμ που υπάγεται το ISIS ή απλά το χρησιμοποίησαν σαν ένα μέσο για να ανακτήσουν τη χαμένη τους δύναμη στο Ιράκ”.

Σύμφωνα με τη Neurink ο ρόλος των ΗΠΑ στη σύσταση του Ισλαμικού Κράτους ήταν καθοριστικός, όπως και οι διακρίσεις σε βάρος μειονοτήτων από την πρώην ιρακινή κυβέρνηση. “Θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τις ΗΠΑ και την πρώην ιρακινή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Al Maliki. Οφείλουμε αρχικά να εστιάσουμε στο γεγονός ότι, η Αλ Κάιντα στο Ιράκ είχε σχεδόν νικηθεί από τις δυνάμεις των ΗΠΑ, ωστόσο το λάθος έγινε με τη σύλληψη των μελών της. Αυτό που έκαναν ήταν να φυλακίσουν τα μέλη στις ίδιες φυλακές, επομένως οι φυλακές μετατράπηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα σε σχολεία της Αλ Κάιντα, μέσα σε αυτές είχαν την ευκαιρία να προσηλυτίσουν και άλλους κρατουμένους. Στην πραγματικότητα μέσα στις φυλακές δημιουργήθηκαν όλες οι δομές για τη νέα οργάνωση, που έμελλε να είναι το ISIS”, τονίζει η δημοσιογράφος εστιάζοντας στη σημασία των αμερικανικών στρατοπέδων κράτησης, όπως αυτό της Μπούκα, στην εκπαίδευση των μελών της εξτρεμιστικής οργάνωσης.

Η συγκεκριμένη φυλακή δημιουργήθηκε για την κράτηση των υπόπτων για τρομοκρατικά χτυπήματα και λειτούργησε από το 2003 έως το 2009, ένα διάστημα υπεραρκετό για τη δημιουργία ενός ολόκληρου στρατού μέσα από τα κάγκελά της. Εκεί κρατήθηκαν και δραστηριοποιήθηκαν τα πρωτοκλασάτα στελέχη της Αλ Κάιντα και στενοί συνεργάτες του Σαντάμ Χουσεΐν, που φρόντισαν να συνεχίσουν το έργο της μητρικής τρομοκρατικής οργάνωσης.

Ένα, ακόμη, σημαντικό συστατικό της οργάνωσης αποτέλεσε η αντιμετώπιση των ριζοσπαστικοποιημένων πολιτών, όπως και των άλλοτε ακολούθων του πρώην δικτάτορα του Ιράκ, Σαντάμ Χουσεΐν, από την κυβέρνηση.

“Η άλλη πλευρά του νομίσματος θέλει τον πρώην πρωθυπουργό του Ιράκ, Al Maliki να φοβάται οτιδήποτε σχετιζόταν με το Ba’ath. Φοβόταν πως το, άλλοτε, ισχυρό κόμμα θα ανακαταλάμβανε την εξουσία. Εξαιτίας αυτού ξεκίνησε διακρίσεις σε βάρος όλων των Σουνιτών. Σύντομα πολλοί πολίτες της συγκεκριμένης μειονότητας βρίσκονταν στη φυλακή, ενώ το μεγαλύτερο μέρος δεν μπορούσε ούτε να εργαστεί. Σταδιακά, οι συγκεκριμένες περιοχές περιθωριοποιήθηκαν. Το 2012 και το 2013, ήρθαν οι πρώτες διαμαρτυρίες, τις οποίες ο πρώην πρωθυπουργός προτίμησε να αγνοήσει και να μην κάνει καμία ουσιαστική αλλαγή. Το μόνο που έκανε ήταν να εκλέξει τους πολιτικούς τους ηγέτες”.

Πράγμα, που αποδείκνυε πως οι Σουνίτες δεν ασκούσαν την παραμικρή επιρροή στην κυβέρνηση και διέγειρε, ακόμη περισσότερο, το αίσθημα μίσους κατά της ιρακινής κυβέρνησης.

“Στην αρχή βρήκαν την απόλυτη στήριξη”

“Στην αρχή, όταν το Ισλαμικό Κράτος καταλάμβανε περιοχές του Ιράκ, οι άνθρωποι -μεταξύ των οποίων πολλοί Σουνίτες- πίστευαν πως η κατάσταση ήταν καλύτερη από την κυβέρνηση που είχαν, η οποία δεν τους παρείχε κανένα δικαίωμα”, επισημαίνει η Neurink. Το αποτέλεσμα αυτής της γενικευμένης δυσαρέσκειας ήταν πολλοί ντόπιοι να ενταχθούν στο ISIS και να ακολουθήσουν πιστά τις θρησκευτικές “διδαχές” του Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι. “Πολλοί από αυτούς στράφηκαν εναντίων της θρησκευτικής μειονότητας των Yazidi, στην ευρύτερη περιοχή του Sinjar, τον Αύγουστο του 2014, όταν οι γειτονικές μειονότητες διέπραξαν στο όνομα της οργάνωσης μαζικές δολοφονίες και απαγωγές” συνεχίζει.

Αυτός είναι και ένας από τους σημαντικότερους λόγους που το ISIS κατάφερε μέσα σε ελάχιστες μέρες να καταλάβει τη Μοσούλη και την ευρύτερη περιοχή. Το κλίμα άρχισε να αλλάζει μετά την κατάληψη της εξουσίας στην περιοχή, όταν οι πολίτες αντιλήφθηκαν πως τα πράγματα δεν ήταν όπως περίμεναν. “Έπρεπε πια να ζουν σε ένα αυστηρό θρησκευτικό καθεστώς. Τότε βρέθηκαν αντιμέτωποι με εβδομαδιαίες εκτελέσεις, με κατάργηση κάθε ελευθερίας, οι ζωές τους θύμιζαν αυτές των φυλακισμένων. Σήμερα, ζουν σε μια πολύ φτωχή φυλακή.

Πρόκειται για 8 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στις κατειλημμένες περιοχές. Δεν είναι λίγοι. Αυτοί οι άνθρωποι βιώνουν την απόλυτη ταλαιπωρία, δεν έχουν δουλειά, δεν έχουν χρήματα και οι περισσότεροι από αυτούς έχουν αρχίσει να παράγουν οι ίδιοι αυτά που καταναλώνουν. Αναγκάζονται να προσαρμοστούν σε συνθήκες, που μοιάζουν περισσότερο με αυτές του Μεσαίωνα παρά με τη σύγχρονη εποχή, λόγω της άσχημης οικονομικής κατάστασης”, θα πει μιλώντας για την εδαφική εξάπλωση της οργάνωσης.

Οι επικρατέστερες θεωρίες στην περιοχή, πίσω από τη δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους, είναι δυο. Η πρώτη κάνει λόγο για συνωμοσία των ΗΠΑ και των Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για την ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ Αλ Άσαντ.

Η δεύτερη θέλει τον ίδιο τον Άσαντ πίσω από τη στήριξη του ISIS και την εξάπλωσή του.

“Στην περιοχή που ζω υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που τους αρέσουν οι θεωρίες συνωμοσίας. Αυτοί πιστεύουν πως η δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους ήταν προσχεδιασμένη για να ανατρέψει το Συριακό καθεστώς. Αλλά, την ίδια στιγμή, γνωρίζουμε πως ο Άσαντ βοήθησε στην ‘εξάπλωσή’ του, όπως και άλλων Ισλαμικών ομάδων, απελευθερώνοντας τους ριζοσπαστικοποιημένους Ισλαμιστές από τις φυλακές.

Επομένως, η κατάσταση είναι πολύ περίπλοκη.  Παράλληλα, λαμβάνοντας υπόψη την αντίδραση της Δύσης για το ISIS, στην αρχή, θεωρώ πως δεν αντιλήφθηκαν πόσο επικίνδυνη οργάνωση ήταν. Το υποτίμησαν, γιατί δεν έβλεπαν το σημαντικό ρόλο που έπαιζαν οι άνθρωποι του Σαντάμ μέσα σε αυτό. Η στρατηγική οργάνωση και διαχείριση έγινε από τους αξιωματούχους του, που εντάχθηκαν στο Ισλαμικό Κράτος”, αναφέρει χαρακτηριστικά η Νeurink.

Το Ισλαμικό Κράτος έχει βάλει στο στόχαστρο όλους εκείνους που δεν ακολουθούν τη δική του εκδοχή του Ισλάμ, αλλά και εκείνους που διαφέρουν με οποιονδήποτε τρόπο, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος παρακολουθεί τις μαζικές εκτελέσεις και τα αποτρόπαια εγκλήματα σε βάρος των πολιτών.

Η πιο κυνηγημένη μειονότητα τη δεδομένη στιγμή στη Μέση Ανατολή δεν είναι άλλη από αυτή των Υazidi, με τους μελετητές να μιλούν για γενοκτονία.

“Η αλήθεια είναι πως δεν κυνηγούν μόνο τους Υazidi. Το καλοκαίρι του 2014 προχώρησαν σε 700 δολοφονίες εις βάρος της μειονότητας των Shias, οι οποίοι αποτελούν τον κύριο εχθρό του Ισλαμικού Κράτους, μιας και θεωρούνται εκείνοι που εγκατέλειψαν το Ισλάμ. Παράλληλα, οι Υazidi θεωρούνται άπιστοι και ακόμα χειρότερα ότι λατρεύουν το Διάβολο, πράγμα που δεν αληθεύει γιατί η συγκεκριμένη μειονότητα ακολουθεί έναν μόνο Θεό. Εξαιτίας των συγκεκριμένων ισχυρισμών, το ISIS προσπαθεί να εκμεταλλευτεί παλιά κείμενα (από το Κοράνι) και κανόνες προκειμένου να τους χρησιμοποιούν ως σκλάβους και να τους εξαναγκάσουν να προσηλυτιστούν”.

“Το Ισλαμικό Κράτος γνωρίζει πως πρέπει να κρατά τους πολεμιστές του σεξουαλικά ικανοποιημένους και σε μια άκρως συντηρητική κοινωνία, όπως αυτή του Χαλιφάτου, οφείλεις να προστατεύσεις τις γυναίκες. Παράλληλα, δεν μπορούν επίσημα να χρησιμοποιήσουν τη πορνεία, που απαγορεύεται από το Ισλάμ, επομένως για αυτόν το ρόλο έχουν τις γυναίκες Υazidi, τις οποίες αποκαλούν  σκλάβες. Πρέπει να εξασφαλίσουν το γεγονός ότι οι άνδρες θα κρατηθούν μακριά από τις γυναίκες που αποτελούν μέλη της κοινωνίας τους” λέει, εξηγώντας το μένος των τζιχαντιστών σε βάρος τους.

“Οι παρθένες πωλούνται πιο ακριβά”

Περιγράφοντας τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες από τη ζωή αυτών των γυναικών που αιχμαλωτίζονται και πουλιούνται στα σκλαβοπάζαρα του Ισλαμικού Κράτους, θα κάνει λόγο για μια φρικτή ζωή.

“Αρχικά χωρίζονται σε δυο ομάδες, τις παρθένες και τις μεγαλύτερες γυναίκες. Οι παρθένες που αποτελούσαν και τις περισσότερες, πωλούνταν ως σκλάβες. Πλέον έχουν μείνει ελάχιστες παρθένες στην περιοχή, από αυτές οι πιο όμορφες κοπέλες έχουν υψηλότερη τιμή”, επισημαίνει.

“Οι τζιχαντιστές χρησιμοποιούν αυτές τις γυναίκες σαν σκλάβες του σεξ και όχι μόνο σε ιδιωτικές καταστάσεις, καθώς έχουν δημιουργήσει ‘πορνεία’, όπου κρατούνται οι κοπέλες που έχουν επιχειρήσει να αποδράσουν. Εκεί οι συνθήκες είναι, απερίγραπτα, δραματικές”.

Το Ισλαμικό Κράτος ψαρεύει τα θύματά του τάζοντάς τους αυτά που έχουν ανάγκη και φροντίζουν να πλησιάσουν νεαρές κοπέλες που ψάχνουν την περιπέτεια και όσα λείπουν από τη ζωή τους. Με πολλές από αυτές να πείθονται ότι θα αποκτήσουν μια σημαντική θέση στο φιλόδοξο όνειρο του ισχυρού Ισλαμικού Κράτους.

“Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν γυναίκες που εντάσσονται στο ISIS  οικειοθελώς. Οι συγκεκριμένες, που είναι και από τη Δύση και άλλες περιοχές, το κάνουν για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Όλες όμως έχουν έναν κοινό λόγο, ότι κάτι λείπει από τη ζωή τους. Τους υπόσχονται ότι θα έχουν μια ‘αδελφότητα’ με άλλες, ξένες γυναίκες που καταφθάνουν εκεί, τους υπόσχονται ρομαντισμό, ότι θα γίνουν οι μητέρες των ηγετών της της νέας γενιάς του Χαλιφάτου”.

Οι μαχητές της εξτρεμιστικής οργάνωσης τους υπόσχονται περιπέτεια, που είναι πολύ σημαντικό, γιατί οι περισσότερες από τις κοπέλες που προσελκύουν έχουν πολύ κανονικές και σταθερές ζωές. Τέλος, τους υπόσχονται σημαντικούς ρόλους στο νέο, “όμορφο” πλάνο της δημιουργίας ενός Ισλαμικού Κράτους. Όταν όμως φθάνουν εκεί τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά, γιατί δεν μπορούν να αποφασίσουν για τον εαυτό τους, δεν έχουν καν τη δυνατότητα επιλογής συζύγου.

“Αυτές οι κοπέλες μπορούν να αρνηθούν τον πρώτο που έχει επιλεγεί για αυτές, όμως είναι αναγκασμένες να δεχθούν τον επόμενο, που πάλι έχει επιλεγεί. Όταν παντρευτούν και ο σύζυγος σκοτωθεί, πράγμα που είναι σχεδόν βέβαιο στον πόλεμο, σε διάστημα ενός ή το πολύ 2 μηνών ξαναπαντρεύονται. Δεν έχουν καμία ελευθερία, το ISIS αποφασίζει τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν”, αποκαλύπτει η Neurink.

“Πολλοί οι παίχτες, καζάνι που βράζει η Μέση Ανατολή”

Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή μοιάζει να είναι πιο περίπλοκη από ποτέ. Οι δυτικές χώρες παρακολουθούν τους πληθυσμούς της περιοχής να αλληλοσπαράζονται, με την ευλογία τους και πολλές φορές με την ανάμειξή τους. Όταν η τραγωδία χτυπά τις δικές τους πόρτες, όπως το μακελειό της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι, θυμούνται πως πρέπει να αναλάβουν δράση.

Μέχρι τότε, καμία τραγωδία, όπως αυτές που βιώνουν καθημερινά οι μειονότητες της περιοχής, π.χ οι Yazidi ή των ξεριζωμένων και θαλασσοπνιγμένων οικογενειών και παιδιών, όπως ο μικρός Αϊλάν Κούρντι, που προκάλεσε τα κροκοδείλια δάκρυα των ηγετών των ισχυρών ή των μαζικών εκτελέσεων, δεν είχε καταφέρει να τους ξυπνήσει.

“Υπάρχουν πολλοί ειδικοί που νομίζουν ότι γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει, αλλά το πράγμα είναι πολύ περίπλοκο.  Στο Ιράκ είναι λιγότερο περίπλοκο, παρόλο που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα συστατικά της αστάθειας, από ό,τι στη Συρία, όπου δεν αποτελεί την κυρίαρχη δύναμη. Για μένα το ISIS θα ‘ξεφουσκώσει’, το ερώτημα είναι πότε και γιατί. Εξαιτίας της ΄νεκρής’ οικονομίας; Εξαιτίας του ότι αρχίζει και χάνει σημαντικά εδάφη και μαχητές;

Αυτό θα αποτελέσει το μεγαλύτερο πρόβλημα της περιοχής. Γενικά ποιος πολεμά ποιόν είναι υπερβολικά περίπλοκο, γιατί υπάρχουν πολλοί παίχτες”, λέει σε μια προσπάθεια να εξηγήσει ποιο είναι το παιχνίδι που παίζεται στη Μέση Ανατολή, υπογραμμίζοντας πως “το Ισλαμικό Κράτος ευνοούσε κυβερνήσεις και συμφέροντα, ωστόσο στην πορεία χάθηκε ο έλεγχος, με αποτέλεσμα να αποτελεί απειλή για όλους”.

“Η περιοχή αποτελεί μέρος της γεωπολιτικής σύγκρουσης μεταξύ του Ιράν, της Σαουδικής Αραβίας και άλλων κρατών. Είναι πολύ δύσκολο να μαντέψει ποιος θα επικρατήσει. Ο πόλεμος δεν θα τελειώσει στο πεδίο της μάχης, αλλά δια μέσου των ειρηνευτικών συνομιλιών, γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνονται σε διπλωματικό και επαγγελματικό επίπεδο για να αρχίσει να ξεκαθαρίζει η κατάσταση”, καταλήγει.

* Ξεκίνησε τη καριέρα της στη δημοσιογραφία σε ηλικία 21 ετών και από το 2008 ζει και εργάζεται στο Ιράκ. Τα πρώτα χρόνια της διαμονής της στο Ιράκ ίδρυσε ένα κέντρο σε σκοπό να εκπαιδεύσει νέους δημοσιογράφους και να διδάξει σε πολιτικούς και αστυνομία την τέχνη των Μέσων Ενημέρωσης, ενώ από το 2013 μέχρι σήμερα, ασχολείται αποκλειστικά με τη δημοσιογραφία και τη συγγραφή βιβλίων. Έχει υπάρξει μέλος και αντιπρόεδρος της Ολλανδικής Ένωσης Δημοσιογράφων (NVJ), έχει ιδρύσει έναν οργανισμό για δημοσιογράφους και συγγραφείς πρόσφυγες που ζουν στην Ολλανδία και έναν ακόμα οργανισμό ο οποίος βοηθάει Ολλανδούς δημοσιογράφους να βρουν εργασία στα σύγχρονα Ολλανδικά Μέσα Ενημέρωσης.