‘Μαύρος κύκνος’ για Ελλάδα και Ευρώπη η νίκη Τραμπ

Προβληματισμό προκαλεί η εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ και του «οικονομικού εθνικισμού» που φέρνει στην Προεδρία των ΗΠΑ, της ισχυρότερης οικονομικά και πολιτικά χώρα στον κόσμο σε αυτό το χρονικό σημείο.

Αυτό που είναι ευρύτερα γνωστό είναι ότι ίδιος ο Ντόναλντ Τράμπ ένας διάσημος δισεκατομμυριούχος μεγαλομεσίτης ο οποίος έκτισε, γκρέμισε και ξανάχτισε την αυτοκρατορία του , πριν διεκδικήσει την προεδρία των ΗΠΑ. Εκείνο που λίγοι ξέρουν για την βιογραφία του είναι ότι για την εκλογή του στην προεδρία των ΗΠΑ φταίει η Γερμανία!

Ο Τράμπ είναι τέταρτης γενιάς μετανάστης από την Γερμανία και ίσως να ψήφιζε το κόμμα της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD) αν στις αρχές του 20ου αιώνα οι αρχές του Κάλστατ, δεν είχαν απελάσει τον παππού του , Φριεντριχ Τράμπφ (Friedrich Drumpf) Ο λόγος της απέλασης μπορεί να ακουστεί για κάποιους παράλογος και για άλλους σημάδι της μοίρας .

Ο Παππούς Τραμπ, βρέθηκε το 1885 στην δυτική ακτή των ΗΠΑ όπου ίδρυσε σειρά εστιατορίων. Επέστρεψε στη γενέτειρα του το Καλστάτ και οι τοπικές αρχές τον κατηγόρησαν ότι απέφυγε το χρόνο που έπρεπε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία . Αποφάσισαν λοιπόν να τον στείλουν πίσω στην χώρα από όπου προήλθε δηλαδή στις ΗΠΑ .

Στην παρούσα φάση. κατά την προεκλογική περίοδο των εκλογών για τις ΗΠΑ η Γερμανία είχε ζητήσει από κρατικούς και ανεξάρτητους οργανισμούς να εκπονήσουν μελέτες για τις επιπτώσεις για τις εκλογές Τραμπ δείχνοντας έτσι έντονη ανησυχία της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο

Πολιτικά “άγνωστος”

Ο Ντόναλντ Τράμπ είναι πολιτικά «άγνωστος». ‘Όσα ξέρουμε για αυτόν περιορίζονται σε όσα είπε- και έκανε- κατά την εκστρατεία του για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων και στη συνέχεια την προεκλογική εκστρατεία απέναντι στην Χίλαρυ Κλίντον.

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, σε δύο φράσεις του μέσα στο καλοκαίρι είπε ότι μας θεωρεί χαμένη υπόθεση για την οποία θα πρέπει να ασχοληθεί κυρίως η Γερμανία ή η Ρωσική Ομοσπονδία. Σίγουρα πάντως δεν θα πρέπει να ασχοληθούν οι ΗΠΑ.

Τον Ιούλιο, σε συνέντευξη που έδωσε, όταν ρωτήθηκε για την Ελλάδα, είπε “Θα σταθώ μακριά από αυτό το θέμα. Δεν θα ανακατεύω. Μην ξεχνάτε ότι το Ευρώ δημιουργήθηκε για να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ. Ένωσαν τις Ευρωπαϊκές χώρες για να νικήσουν τις ΗΠΑ. Τώρα Γερμανία είναι πολύ ισχυρή. Θα αφήσω την Γερμανία να χειριστεί το θέμα” για να προσθέσει αφήνοντας έκπληκτο τον δημοσιογράφο “Αν δεν λύσει το θέμα η Γερμανία ειλικρινά πιστεύω ότι μπορεί να το λύσει ο Πούτιν”.

Μια άλλη γνωστή ατάκα του ήταν αυτή στην οποία πρόσθεσε την Ελλάδα ως παράδειγμα προς αποφυγή, μιλώντας για την αύξηση του Αμερικανικού χρέους. “Θα είμαστε στα 18 τρις δολάρια. Σύντομα θα φτάσουμε στα 20 τρίς. Στα 24 τρις θα είμαστε στο σημείο χωρίς επιστροφή. Τότε θα γίνουμε Ελλάδα! Έτσι γίνεται όταν μια χώρα δεν μπορεί να σωθεί”.

Τα πραγματικά προβλήματα

Τα προβλήματα που αναμένεται να δημιουργήσει η εκλογή Τραμπ, προέρχονται κυρίως από τον οικονομικό και πολιτικό εθνικισμό του νέου Αμερικανού προέδρου, σε συνδυασμό με την απέχθεια της πολιτικο- διπλωματικής παρεμβατικότητας των ΗΠΑ στο εξωτερικό, που παραδοσιακά πρεσβεύουν οι δημοκρατικοί.

Εμμέσως, έχει δηλώσει την αντίθεση του στην παρέμβαση των ΗΠΑ στο θέμα της Κριμαίας, το οποίο χαρακτήρισε «ευρωπαϊκό θέμα», ενώ δήλωσε την συμπάθεια του προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν χαρακτηρίζοντας τον “ισχυρό ηγέτη”. Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η συνέχεια στην αμερικανική υποστήριξη για το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους, που θα σηματοδοτούσε η διαδοχή του Προέδρου Ομπάμα από την Χίλαρυ Κλίντον, είναι σε κίνδυνο.

Μια δεύτερη συνέπεια θα είναι η άνοδος ενός «εθνικιστή» ηγέτη στην Προεδρία της ισχυρότερης οικονομικά και Πολιτικά χώρας του κόσμου. Ο Τραμπ έχει παρέμβει μετά το Brexit, λέγοντας ότι βλέπει και άλλες χώρες να αποχωρούν από την ΕΕ. Για την Ελλάδα έχει εκφράσει την άποψη ότι θα μπορούσε να ορθοποδήσει αν γύριζε στο εθνικό της νόμισμα αν και κάτι τέτοιο είναι δύσκολο.

Τέτοιες θέσεις ρίχνουν νερό στον μύλο των εθνικιστικών και ακροδεξιών ευρωπαϊκών κομμάτων που βρίσκονται σήμερα σε άνοδο στην Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Φιλανδία. Με την αλλαγή του χρόνου Ολλανδία , Γαλλία Γερμανία (και ίσως και Ιταλία), έχουν εθνικές εκλογές.

Κάθε υπουργός οικονομικών, που θέλει να διατηρήσει ισορροπίες και να έχει δυνατότητα επανεκλογής θα αναγκαστεί να τηρήσει σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα και την όποια διευκόλυνση θα της παρασχεθεί, ώστε να μην δει την εθνικιστική δεξιά να αυξάνει τα ποσοστά της.

Ο Γερμανός υπουργός οικονομικών κ. Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε, απλώς δεν χρειάζεται να αλλάξει πολύ την μέχρι τώρα στάση του. Δεν ξέρει όμως κανείς τι θα κάνουν ο πρόεδρος του Eurogroup, κ. Γερούν Νταΐσελμπλουμ και ίσως ο Γάλλος ομόλογός του κ. Μισέλ Σαπέν αλλά και οι υπόλοιποι συμμετέχοντες στη σύνοδο των υπουργών, που δείχνουν τελευταία μια πιο φιλική διάθεση για το ελληνικό πρόβλημα.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ελλοχεύει ο κίνδυνος του νομισματικού πολέμου μεταξύ δολαρίου και Ευρώ. Αν ο Ντόναλντ Τραμπ, επιμείνει στην πολιτική του για περιορισμό με κάποιο τρόπο του χρέους των ΗΠΑ, αυτό θα φανεί από την νομισματική πολιτική της FED. Μια άνοδος των επιτοκίων από τα σημερινά ιστορικά χαμηλά, ήταν ούτως ή άλλως αναμενόμενη. Αν όμως ξεπεράσει το 1%, τότε μοιραία θα παρασύρει και την ECB σε ανάλογη κίνηση, προκειμένου να συγκρατήσει μια πτώση της αξίας του ευρώ. Η άνοδος των ευρωεπιτοκίων, θα αλλάξει και το σχέδιο για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, αφού όλοι οι υπολογισμοί έχουν γίνει με βάση μιας ήπιας ανόδου επιτοκίων για τα επόμενα χρόνια.

Ένα ακόμη θύμα ενός «οικονομικού εθνικισμού» των ΗΠΑ, μπορεί να έλθει για τις Ευρωπαϊκές εξαγωγές με την μορφή περιορισμών ή ακόμη και αύξησης των δασμών για τα εισαγόμενα Ευρωπαϊκά προϊόντα. Κάτι τέτοιο θα πλήξει πρωτίστως την Γερμανία αλλά και την Ιταλία την Γαλλία και την Ισπανία.

Η επίπτωση στην Ελλάδα θα είναι δευτερογενής, αφού οι καθαρά εξαγωγικές οικονομίες, είναι οι υποδοχείς των ισχνών ελληνικών εξαγωγών. Μια επιβράδυνση 0,3-0,5% στο ΑΕΠ τους θα έχει ανάλογη επίδραση και στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας για το 2017.

Βεβαίως, σε ότι αφορά την διατλαντική συμφωνία εμπορίου (TTIP) με την Ε.Ε. είναι σαφές ότι οι κανόνες θα αλλάξουν, μάλλον προς το χειρότερο για την Ευρώπη.

Αν μάλιστα οι ΗΠΑ προσφέρουν μια εμπορική συμφωνία στη Μεγάλη Βρετανία πριν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση της από την ΕΕ ( όπως ακούγεται) τότε η οικονομική επιβράδυνση μπορεί να είναι ταχύτερη και μεγαλύτερη . Τούτο διότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορεί να βρεί καταφυγή στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού για την αναπλήρωση των εμπορικών προνομίων που είχε ως κράτος μέλος της ΕΕ.

Μια τελευταία, συνέπεια για το Ευρωπαϊκό Τραπεζικό Σύστημα, θα μπορούσε να είναι η εμμονή των Ρεπουμπλικάνων στην απορρύθμιση των αγορών, με πρώτο αποδέκτη το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός με τις ευρωπαϊκές τράπεζες οι οποίες βρίσκονται σε μια αργή πορεία τραπεζικής ενοποίησης, είναι άγνωστο ακόμη το πως μπορεί να επηρεάσει την οικονομία.