Τραμπ, Ελλάδα, χρέος. Πόσο θα ασχοληθεί μαζί μας ο νέος πλανητάρχης;

Με “σοκ” και “τρόμο” αντέδρασε η Ευρώπη στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των αμερικανικών εκλογών και την επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ έναντι τις Χίλαρι Κλίντον, μετά από μία σκληρή και με χτυπήματα κάτω από τη ζώνη προεκλογική “μάχη” για την προεδρία των ΗΠΑ.

Ο νέος, 45ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, εμφανίστηκε ενωτικός στην ομιλία του, αμέσως μετά την εκλογή του, ωστόσο τα δείγματα που έδωσε πριν την προσφυγή των Αμερικανών ψηφοφόρων στις κάλπες, προκαλούσαν ανησυχία στη διεθνή κοινότητα. Πόσο θα επηρεάσει η εκλογή του την αμερικανική πολιτική σε εσωτερικό επίπεδο και επίπεδο διπλωματίας και (κατά) πόσο θα ασχοληθεί με την Ελλάδα, την οικονομία μας και το χρέος;

O Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διευθυντής του Κέντρου Ανατολικών Σπουδών για τον Πολιτισμό και την Επικοινωνία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Χριστόδουλος Κ. Γιαλλουρίδης, κάνει μία πρώτη εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος και των κινήσεων που αναμένεται να δούμε από τον Τραμπ, σημειώνοντας μεταξύ άλλων, πως μία χώρα – υπερδύναμη, όπως οι ΗΠΑ δεν αλλάζουν σημαντικά την εξωτερική πολιτική τους, ενώ και ο ίδιος ο πρόεδρος δεν λειτουργεί μόνος, καθώς αποτελεί μέρος ενός συστήματος.

Αλλαγές σε επίπεδο τακτικής, όχι συθέμελα σε Αμερική και διπλωματία

ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Όσον αφορά στο τι σημαίνει για την Αμερική και τους πολίτες, αλλά και για τη διεθνή κοινότητα η εκλογή του Τραμπ, ο κ. Γιαλλουρίδης σημειώνει, ότι δεν πρέπει να θεωρείται επικίνδυνος, καθώς είναι “μέρος ενός συστήματος παραγωγής πολιτικής”.

“Δεν θεωρώ επικίνδυνο τον Τραμπ, γιατί είναι ενταγμένος σε ένα σύστημα παραγωγής πολιτικής. Δεν μπορεί να κινηθεί μόνος του και δεν μπορεί να πάρει πρωτοβουλίες που θα ανατρέπουν την αμερικανική πολιτική σε εσωτερικό επίπεδο ή διεθνώς συθέμελα. Μπορεί να κάνει αλλαγές σε τακτικό επίπεδο και μάλιστα πολύ σοβαρές αλλαγές, όπως σε σχέση με την Ευρώπη”.

“Το ότι όμως οι ΗΠΑ θα παραμείνουν παρούσες στη διεθνή κοινότητα, ως μία υπερδύναμη που έχει μία συμβολή στα θέματα ασφάλειας και άμυνας του κόσμου και μία προβολή των αμερικανικών συμφερόντων ευρύτερα, αυτό δεν θα σταματήσει. Θα έλεγα ότι θα αλλάξει τις πολιτικές των ΗΠΑ στο τακτικό επίπεδο, ίσως επιδιώξει να αναλάβουν περισσότερη ευθύνη σε σχέση με τη διεκδίκηση των συμφερόντων τους οι Ευρωπαίοι. Αυτό δεν σημαίνει, ότι θα απομακρυνθεί και θα οδηγήσει τις ΗΠΑ σε μία απομόνωση”, υπογραμμίζει ο καθηγητής. 

Τι μπορεί να σημάνει η εκλογή του για την Ελλάδα; Πόσο μπορεί να επηρεάσει την ελληνική πραγματικότητα σε επίπεδο οικονομίας και διεθνών σχέσεων; Ήδη η Τουρκία δια στόματος Τσαβούσογλου, ευχήθηκε στον Τραμπ για τη νίκη του και εξέφρασε την ευχή, για καλύτερες διμερείς σχέσεις. Να θυμίσουμε, ότι πολύ πρόσφατα, ο ίδιος ο Ερντογάν επιχείρησε – εκ νέου – να αναβιώσει, έστω και στα λόγια, το δόγμα του νεοθωμανισμού, μιλώντας για “σύνορα της καρδιάς μας”, που εκτείνονται πέραν των εθνικών συνόρων της Τουρκίας.

Ο προεκλογικός αντιμουσουλμανισμός και οι σχέσεις με την Τουρκία

ΠΡΟΒΛΗΜΑ, ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΩΣ ΝΑ ΠΡΟΚΥΨΕΙ, ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

“Η Τουρκία έχει δική της πολιτική, η οποία τώρα με τον Ερντογάν γίνεται πιο επιθετική και συγκεκριμένη, ως προς τις διεκδικήσεις της. Διεκδικεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε μία χώρα περιορισμένης κυριαρχίας, όπου ένα σημαντικό κομμάτι της χώρας, όπως είναι το Αιγαίο, θα ελέγχεται από την Τουρκία, ως επικυρίαρχη δύναμη, αλλά από εκεί και πέρα οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συμμαχήσουν με την Τουρκία εναντίον της Ελλάδας. Δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο. Ακόμα, δεν ξέρουμε, τι πολιτική θα ακολουθήσει ο νέος πρόεδρος απέναντι στην Τουρκία. Στην προεκλογική του φάση διακρινόταν από έναν αντιμουσουλμανισμό και η τουρκική κυβέρνηση είναι μουσουλμανική. Βεβαίως, τα συμφέροντα των ΗΠΑ ταυτίζονται και σε μεγάλο βαθμό στηρίζονται στην περιοχή από την Τουρκία. Αυτό σημαίνει, ότι στρατηγικά ο νέος πρόεδρος πιθανότατα δεν θα απομακρυνθεί από τους προηγούμενους, εκτός αν οδηγήσει τη χώρα σε μία περιορισμένης μορφής απομόνωση”, εξηγεί ο κ. Γιαλλουρίδης. 

Η Τουρκία διεκδικεί να μετατρέψει την Ελλάδα σε μία χώρα περιορισμένης κυριαρχίας, όπου ένα σημαντικό κομμάτι της χώρας, όπως είναι το Αιγαίο, θα ελέγχεται από την Τουρκία

“Σε σχέση με την Ελλάδα, ίσως έχουμε πρόβλημα με το θέμα του χρέους και των απαιτήσεων που διεκδικεί η Ελλάδα κάθε φορά από το ΔΝΤ, μέσω παρεμβάσεων των ΗΠΑ, που στηρίζουν αυτήν την προσπάθεια και μας χρηματοδοτούν. Αυτό πρέπει να το δούμε, γιατί μπορεί να υποστεί πλήγμα η ελληνική οικονομία, αν δεν συνεχίσει να παίρνει λεφτά από το ΔΝΤ. Η Ευρώπη δεν καλύπτει τα ελληνικά προβλήματα εξ ολοκλήρου, τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας – πέρα από το χρέος, που δεν γνωρίζουμε ακόμη τι θα γίνει – τη χρηματοδοτεί συνεχώς το ΔΝΤ, που βασίζεται στις υποδείξεις των Αμερικανών. Δεν είναι η Ευρώπη που το κανονίζει τόσο, όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Τραμπ δεν ξέρω, κατά πόσο ενδιαφέρεται. Κι από εκεί και πέρα, έχω την εντύπωση, ότι ούτε κι απέναντι στην Τουρκία θα αλλάξουν πολύ τα πράγματα. Πρέπει να ξέρουμε, ότι οι μεγάλες χώρες, όπως είναι οι ΗΠΑ, πάρα πολύ δύσκολο αλλάζουν πολιτικές στις διεθνείς τους σχέσεις. Μπορεί να περιοριστούν κάπως οι παρεμβάσεις τους, αλλά για παράδειγμα στη Συρία, δεν μπορεί να εγκαταλείψουν όσα έχουν γίνει από τους προηγούμενους και να αφήσουν μόνο τον Άσαντ, παραδεχόμενες έτσι ότι έκαναν λάθος”, προσθέτει ο καθηγητής.

Μετά την Ευρώπη, βλέπουμε και στις ΗΠΑ, να επικρατούν στις εκλογικές αναμετρήσεις οι πιο ακραίες δυνάμεις. Γιατί συμβαίνει αυτό, είναι αποτέλεσμα αντίδρασης σε ό,τι έχει ταυτιστεί με το κατεστημένο ή είναι τελικά, κάτι άλλο;

Άλλο πράγμα η δεξιά στην Ευρώπη, άλλο στις ΗΠΑ

ΓΡΙΦΟΣ ΟΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ. ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ Ή ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ;

Όπως εξηγεί ο καθηγητής, στις ΗΠΑ οι ιδεολογικές προσεγγίσεις και οι ταυτίσεις πολιτικών, όπως τις ξέρουμε στην Ευρώπη δεν είναι ίδιες. Αυτό που στην Ελλάδα λέγεται δεξιό ή Αριστερό, δεν έχει σχέση με το αντίστοιχο στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

“Στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένα δεξιό σχήμα, που λέγεται δημοκρατικό κόμμα, δεν υπάρχει σοσιαλισμός στις ΗΠΑ. Κι αυτό πρέπει να ενταχθεί στο σκεπτικό της ορολογίας και του περιεχομένου που αποδίδεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όμως, σοβαρότερη πλέον προσέγγιση αναφέρεται στο πώς θα κινηθεί η νέα κυβέρνηση της Αμερικής και κυρίως ο νέος πρόεδρος, απέναντι στον κόσμο. Δηλαδή, θα συνεχίσουν να έιναι παρούσες, θα οδηγήσουν τη χώρα σε μία απομόνωση, θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με την Ευρώπη; Δεν έχει διαφορά τόσο ως δεξιά ή αριστερά, είναι πολιτικές επιλογές του ίδιου του νέου προέδρου, που λέει ότι πρέπει να ασχοληθούν με την Αμερική, την οικονομία και τα εσωτερικά προβλήματα της χώρας. Αυτό δεν είναι ιδεολογικό θέμα, αλλά πολιτικές επιλογές που επιβραβεύτηκαν από το εκλογικό σώμα”, σημειώνει χαρακτηριστικά.

Γερμανοί και Γάλλοι προσπαθούν να τον προσεγγίσουν, ενώ προεκλογικά επέλεξαν Κλίντον

ΕΝΑΣ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΗΣ, ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ

Για μία φορά ακόμη πάντως, είδαμε τις δημοσκοπήσεις να πέφτουν έξω στις προβλέψεις για το εκλογικό αποτέλεσμα. Όπως εξηγεί ο κ. Γιαλλουρίδης, “οι δημοσκόποι πολλές φορές παρασύρονται από τη βούλησή τους, από την ίδια την επιλογή τους. Η Κλίντον ήταν μία επιλογή του συστήματος και στο σύστημα ανήκουν και οι δημοσκόποι και τα media”.

“Αν έχετε προσέξει, τα media επέλεξαν Κλίντον και ο νέος πρόεδρος έσπασε όλο το σύστημα. Ήρθε μόνος, το διέρρηξε και επελέγη από το εκλογικό σώμα, χωρίς τη βοήθεια των μέσων. Κι αυτό δεν είναι κάτι σύνηθες. Ένας αλεξιπτωτιστής, ένας κεραυνός εν αιθρία, εμφανίστηκε και κέρδισε τη μάχη. Κι αυτή τη στιγμή, ουσιαστικά οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να βρουν τρόπο, να τον προσεγγίσουν, διότι οι περισσότεροι, και οι Γάλλοι και οι Γερμανοί, που είναι οι δύο χώρες που κινούνται διεθνώς από τους Ευρωπαίους, εξέφρασαν προτίμηση υπέρ της κυρίας Κλίντον. Και ουσιαστικά του επιτέθηκαν, προσβάλλοντάς τον. Αυτό πρέπει τώρα να το διορθώσουν. Βέβαια, στην πολιτική όλα διορθώνονται, γιατί δεν είναι προσωπικές επιλογές, αλλά πολιτικές σκοπιμοτήτων”.

“Γενικώς, όλος ο κόσμος έπεσε έξω. Και τα media και οι Ευρωπαίοι. Αυτό που έγινε ήταν μία μεγάλη έκπληξη του ίδιου του συστήματος των ΗΠΑ, που ήθελαν να απαλλαγούν από τους προηγούμενους, πιστεύοντας ότι ο νέος πρόεδρος είναι το αντι-σύστημα, που δεν είναι, είναι και ο ίδιος μέρος του συστήματος. Απλώς είχε διαφορετική φωνή και πρόταση και διαφορετικό στυλ”.

Όσον αφορά μάλιστα την εκτίμηση, ότι αν στη θέση της Κλίντον ήταν υποψήφιος των Δημοκρατικών ο Σάντερς, ο καθηγητής συμφωνεί, σημειώνοντας πάντως, πως ναι μεν είναι και ο ίδιος κάτι καινούριο, η διαφορετικότητα του Τραμπ φαίνεται δε, πως άρεσε στους Αμερικανούς ψηφοφόρους.

Οι προηγούμενοι είχαν απορροφήσει όλη την προβληματική της χώρας μας. Ο Τραμπ δεν ξέρουμε, αν ενδιαφέρεται για την Ελλάδα

“Ο Σάντερς είναι κάτι καινούριο επίσης, κι εγώ το πιστεύω αυτό. Έχει έναν ήπιο λόγο, που δεν ξέρω πόσο αρέσει στους Αμερικανούς. Άρεσε η επιθετικότητα του νέου προέδρου. Και τώρα πρέπει, να ζήσουμε με αυτόν. Και η Ελλάδα το ίδιο, γιατί δεν ξέρουμε αν ενδιαφέρεται για τα ελληνικά προβλήματα κι αν τον ενδιαφέρει. Γιατί το σύστημα των προηγούμενων είχε απορροφήσει όλη την προβληματική της χώρας μας”, προσθέτει.

Και ενώ η επίσκεψη Ομπάμα στην Ελλάδα απέχει μόνο λίγες μέρες, ο καθηγητής εκτιμά, ότι δεν θα πρέπει να περιμένουμε καμία απολύτως αλλαγή, κάτι που θα συνέβαινε αν νικήτρια των σημερινών εκλογών είχε αναδειχθεί η Κλίντον.

“Μία επίσκεψη ενός εν ενεργεία προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών είναι πάντα μία πολύ σημαντική υπόθεση, αλλά τον νέο πρόεδρο δεν θα τον επηρεάσει προφανώς. Αν ήταν η Κλίντον, θα επηρέαζε, γιατί ο Ομπάμα θα μιλούσε μαζί της και θα είχε κάποιον λόγο”, λέει χαρακτηριστικά ο κ. Γιαλλουρίδης.