Ο εγκέφαλός μας φτιάχνει ψευδείς αναμνήσεις

Γιατί θυμόμαστε; Μα διότι, συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου μας είναι επιφορτισμένα με αυτήν την νοητική λειτουργία. Και γιατί ξεχνάμε; Διότι ο εγκέφαλός μας δεν είναι δυνατόν να συγκρατήσει τον τεράστιο όγκο πληροφοριών.

Το περίεργο είναι όμως, όπως λένε οι επιστήμονες, ότι ανάμεσα σε αυτά τα δύο ξεκάθαρα δεδομένα, υπάρχει μια γκρίζα ζώνη, όπου κατασκευάζονται μέσα στο κεφάλι μας ψευδείς αναμνήσεις. Και αυτή η διαδικασία μπορεί να αφορά κάτι απλό και σχεδόν χαριτωμένο – π.χ. να είμαστε σίγουροι ότι πήγαμε στο εφηβικό πάρτι ενός φίλου όταν στην πραγματικότητα ήμασταν σπίτι με γρίπη αλλά μάθαμε τι έγινε εκεί επειδή πήγαν όλοι οι γνωστοί μας και τα διηγήθηκαν αργότερα – ως κάτι πολύ πιο σύνθετο: να έχουμε ακλόνητη βεβαιότητα ότι είδαμε μια σκηνή στην οποία δεν ήμασταν παρόντες.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι αυτή η κατασκευή ψευδών εικόνων μας αφορά όλους και όχι μόνον αυτούς που έχουν ασθενή μνήμη.

Πως δημιουργούνται οι ψευδείς αναμνήσεις;  Όλοι μας θεωρούμε ότι η μνήμη μας μοιάζει με βιντεοκάμερα που αποτυπώνει με ακρίβεια τι ακριβώς συνέβη όταν ήμασταν μπροστά σε ένα γεγονός ή μια συζήτηση. Δυστυχώς όμως όλο αυτό το υλικό, δέχεται μεγάλες αλλοιώσεις με το πέρασμα του χρόνου.

Ορισμένες φορές μάλιστα, μπορεί οι ιδέες και οι προκαταλήψεις μας να επηρεάζουν και τελικά αυτό που απομένει ως ανάμνηση δεν έχει και τόση σχέση με την πραγματικότητα. Το χειρότερο είναι πάντως, ότι οι ειδικοί πιστεύουν πως τρίτοι μπορεί να μας εμφυσήσουν ψευδείς αναμνήσεις μιλώντας μας γι αυτές και εμείς σταδιακά να τις χτίσουμε μέσα στον εγκέφαλό μας, σαν πράγματι να ήταν αλήθεια. Άλλες φορές ο εγκέφαλός μας κάνει ένα είδος συρραφής διαφορετικών εικόνων που μοιάζουν με ένα ενιαίο βίωμα ενώ δεν ήταν…