Τι πραγματικά συμβαίνει στη Χειμάρρα

Μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν που χαρακτήρισε τα νησιά του Αιγαίου τουρκικά, ο Αλβανός πρωθυπουργός, Έντι Ράμα, ισχυρίστηκε ότι η Αθήνα κατοικούνταν από… Αλβανούς, οι οποίοι έσωσαν την Ακρόπολη από την καταστροφή. Ο προκλητικός Ράμα «απάντησε» με αυτό τον τρόπο στην ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών για το ζήτημα με τις κατεδαφίσεις σπιτιών ομογενών στη Χειμάρρα. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Όλα ξεκίνησαν στις 28 Οκτωβρίου όταν η δημοτική Αρχή της Χειμάρρας έστειλε ειδοποιητήρια σε 19 οικογένειες της συνοικίας Σπηλαίων της Χειμάρρας, με τα οποία τους έδωσε προθεσμία μερικών ημερών για την εκκένωση των σπιτιών τους. Σύμφωνα με το έγγραφο, τα σπίτια τους θα κατεδαφιστούν για την υλοποίηση του σχεδίου ανάπτυξης του κέντρου της Χειμάρρας.

Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ για το τι πραγματικά συμβαίνει στη Χειμάρρα, το NEWS247 επικοινώνησε και με τις δύο πλευρές, δηλαδή εκπροσώπους της Δημοκρατικής Ένωσης Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας «Ομόνοια» αλλά και το δήμαρχο της πόλης, Γιώργο Γκόρο, καθώς και τον ιστορικό, Λάμπρο Μπαλτσιώτη.

Οι πρώτες διαμαρτυρίες

Τα ειδοποιητήρια από τον δήμαρχο Χειμάρρας, Γιώργο Γκόρο, στάλθηκαν ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου στις 19 οικογένειες. Τρεις ημέρες αργότερα και συγκεκριμένα στις 31 Οκτωβρίου ομογενείς στη Χειμάρρα πραγματοποίησαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας εκφράζοντας την αντίθεσή τους στην απόφαση της δημοτικής Αρχής να κατεδαφίσει τις περιουσίες των 19 οικογενειών που ανήκουν στην ελληνική εθνική μειονότητα στο πλαίσιο σχεδίου ανάπλασης του οικισμού.

Οι πολίτες, σε μια κίνηση συμβολισμού, έσκισαν τα ειδοποιητήρια, τα οποία τους είχε στείλει η δημοτική Αρχή. Μάλιστα, οι πολίτες, που έλαβαν τα ειδοποιητήρια, ανέφεραν πως δεν θα παραδώσουν τις περιουσίες τους αλλά ούτε θα αποδεχθούν τις αποζημιώσεις που θα τους δώσει το αλβανικό κράτος για την κατεδάφιση των οικιών τους. Ζήτησαν, επίσης, την ακύρωση του γενικού πολεοδομικού σχεδίου, που έχει καταρτιστεί για την ανάπλαση και τουριστική αξιοποίηση της περιοχής.

Μία ημέρα νωρίτερα και συγκεκριμένα στις 30 Οκτωβρίου, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, με ανακοίνωσή του, επεσήμανε ότι είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι ο δήμαρχος, κ. Γκόρος, εκτελώντας μια κυβερνητική πολιτική, να βάζει την υπογραφή του σε ειδοποιητήρια για κατεδαφίσεις. «Οι αλβανικές Αρχές πρέπει να προβούν άμεσα αφενός στην ακύρωση της κατεδάφισης και αφ’ ετέρου σε ουσιαστικές διαβουλεύσεις με τους ιδιοκτήτες για τα σχέδια ανάπλασης της Χειμάρρας», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το ΥΠΕΞ.

Η Αθήνα απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση ότι η προστασία των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των προϋποθέσεων, που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να δώσει το πράσινο φως για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία. Τα Τίρανα αντέδρασαν διατυπώνοντας τον ισχυρισμό ότι η Αλβανία δεν κάνει διακρίσεις σε σχέση με τις αρχές δικαίου σημειώνοντας παράλληλα ότι οι νομικές διαδικασίες που ακολουθούνται από το δήμο Χειμάρρας για την κατεδάφιση των σπιτιών που ανήκουν σε Έλληνες είναι διαφανείς και σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Και μάλιστα κάλεσαν την Ελληνίδα πρέσβη στα Τίρανα για… εξηγήσεις.

Γιατί θέλουν τις κατεδαφίσεις;

Σύμφωνα με τον γενικό πρόεδρο της Δημοκρατικής Ένωσης Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας «Ομόνοια», Λεωνίδα Παππά, «η ανάπλαση στην περιοχή της Χειμάρρας είναι μια πίεση που ασκείται στον ελληνισμό της περιοχής για την υφαρπαγή των περιουσιών τους». Αυτό, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, γίνεται για δύο λόγους: Ο πρώτος είναι επιχειρηματικός καθώς η Χειμάρρα είναι, ίσως, ο πιο τουριστικός προορισμός για την Αλβανία. Γι’ αυτό υπάρχουν επιχειρηματικά κίνητρα για την ανάπτυξη της περιοχής. Ο δεύτερος λόγος, σύμφωνα με τον κ. Παππά, είναι εθνικιστικός καθώς η αλβανική κυβέρνηση ξέρει ότι θα πάρει περιουσίες Ελλήνων.

Την ίδια άποψη εκφράζει και ο πρόεδρος του παραρτήματος Ομόνοιας Χειμάρρας, Φρέντυ Μπελέρης, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Υπάρχει μεθοδευμένη πολιτική για να εκδιωχθούν οι κάτοικοι από την περιοχή. Οι Ελληνες δέχονται συνεχώς πιέσεις από την κυβέρνηση Ράμα και τον δήμαρχο της περιοχής».

Όπως υποστηρίζουν και οι δύο ομιλούντες, αυτή τη στιγμή «τρέχει» σχέδιο της αλβανικής κυβέρνησης για τη νέα Χειμάρρα. «Αλλά για να ιδρυθεί η νέα Χειμάρρα, πρέπει να ξεριζωθεί η παλιά», αναφέρουν χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι μπορεί να κατεδαφίζονται παράνομα οι ελληνικές οικίες, όμως, «τα παράνομα κτίρια των υποστηρικτών του πρωθυπουργού δεν τα αγγίζει κανείς. Μεγάλες εκτάσεις γης περνούν στους υποστηρικτές του Ράμα και σε όλους όσοι έχουν διασυνδέσεις με την κυβέρνησή του και τους άλλους τους διώχνουν».

Τα μέλη της Ομόνοιας υποστηρίζουν ότι σε ένα συγκεκριμένο σημείο της Χειμάρρας υπάρχουν πολυκατοικίες 11 ορόφων, που τις έχει χτίσει ένας εργολάβος που βρίσκεται πολύ κοντά στον Ράμα. Κοντά, λοιπόν, σε αυτές τις πολυκατοικίες υπάρχουν παλιές κατοικίες Χειμαρριωτών με κήπους. «Θέλουν να τους διώξουν να φτιάξουν εκεί μια πλατεία για να αποκτήσουν αξία τα σπίτια που έφτιαξε ο συγκεκριμένος εργολάβος. Θέλουν να εξυπηρετήσουν τον εργολάβο και έχουν και εθνικιστικά κίνητρα μιας και τα σπίτια αυτά ανήκουν σε Έλληνες», επισημαίνουν τα μέλη της Ομόνοιας.

Γιατί, όμως, έρχεται συνεχώς στο προσκήνιο η Χειμάρρα; Πρόκειται για αυθαίρετα οικήματα; «Τα σπίτια αυτά δεν είναι αυθαίρετα. Είναι περιουσίες 200 και ετών, που έχουν περάσει από τη μία οικογένεια στην άλλη» μας απαντά η Ομόνοια με τον γενικό πρόεδρό, Λεωνίδα Παππά, να τονίζει χαρακτηριστικά: «Είναι αλήθεια ότι έχουν γίνει κατεδαφίσεις και στον Αυλώνα για να ανοίξουν δρόμους. Δεν είναι, όμως, το ίδιο. Ο Αυλώνας είναι μία πόλη που έχει γεμίσει με αυθαίρετα και γι’ αυτό έπρεπε να γίνουν κάποιες επεμβάσεις. Στη Χειμάρρα, όμως, δεν πρόκειται για αυθαίρετα αλλά για διατηρητέα σπίτια πολλών ετών, που εμποδίζουν τα σχέδιά τους». Μάλιστα, κάνει μία αναφορά σε παλαιότερες κατεδαφίσεις στην περιοχή της Χειμάρρας όπως για παράδειγμα αυτή της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου γιατί «δεν τους άρεσε η αισθητική του ναού».

Τι προβλέπεται, όμως, σύμφωνα με τον αλβανικό νόμο; Όπως εξηγεί ο κ. Παππάς, βάσει του αλβανικού νόμου δεν μπορεί να προχωρήσει καμία κατεδάφιση, αν δεν προηγηθεί η αποζημίωση των οικογενειών. «Στα ειδοποιητήρια που έστειλαν, τονίζουν ότι πρέπει οι οικογένειες να προσκομίσουν τους τίτλους ιδιοκτησίας και να αδειάσουν τα σπίτια τους, καθώς αποτελούν εμπόδιο στο σχέδιο ανάπλασης της περιοχής», σημειώνει ο κ. Παππάς, προσθέτοντας ότι θα κλιμακωθεί ο αγώνας τους για να μην επιτευχθούν τα σχέδια της αλβανικής κυβέρνησης για τον διωγμό των ομογενών. Και κατηγορεί τον πρωθυπουργό, Έντι Ράμα, ότι δεν γνωρίζει την ιστορία και κακώς κάνει δηλώσεις «για την Ακρόπολη και τους Αλβανούς, που δήθεν την έσωσαν».

Δήμαρχος Χειμάρρας: Κάθε ανάπτυξη, έχει και πόνο

«Κάθε ανάπτυξη, έχει και πόνο», δηλώνει στο NEWS247 ο δήμαρχος Χειμάρρας, Γιώργος Γκόρος. Μάλιστα, σημειώνει ότι δεν πρόκειται για 19 κατοικίες αλλά για παλιές αποθήκες, καντίνες, τρία παράνομα μαγαζιά, ενοικιαζόμενα τους καλοκαιρινούς μήνες και μόνον ένα σπίτι, όπου μένει οικογένεια. «Θέλουμε να δούμε ποια είναι τα παράνομα. Γι’ αυτό τους λέμε “φέρτε τα χαρτιά να τα ελέγξουμε όλα”. Δεν θα γίνει καμία κατεδάφιση αν δεν επιβεβαιώσουμε ότι έχουμε πάρει όλα τα έγγραφα από τους πολίτες μας. Όσοι δεν προσκομίσουν τα έγγραφα, να ξέρουν, όμως, ότι οι οικίες τους θα κατεδαφιστούν άμεσα. Οι υπόλοιποι θα λάβουν αποζημιώσεις», αναφέρει, τονίζοντας ότι όλα αυτά γίνονται για την κατασκευή έργων στην Χειμάρρα και την ανάπλασή της. «Θέλουμε η Χειμάρρα να γίνει κέντρο του τουρισμού και αφού μπορούμε να το κάνουμε τώρα, θα πρέπει να πάρουμε τα μέτρα από την αρχή. Η Χειμάρρα έχει ανάγκη για πολλές επενδύσεις: και στην ενέργεια, και στο νερό, και στους δρόμους και στο σχέδιο πόλης. Και αρχίζουμε σιγά σιγά», συνεχίζει να λέει ο δήμαρχος, υποστηρίζοντας ότι μέχρι τα τέλη του μήνα θα αρχίσουν οι κατεδαφίσεις, αφού πρώτα δοθεί η κυβερνητική εντολή- απόφαση για τις αποζημιώσεις.

Τον ρωτήσαμε, όμως, και για τις καταγγελίες που εκφράζει η πλευρά της Ομόνοιας για τη στήριξη σε συγκεκριμένο εργολάβο, και μας απάντησε: «Πρόκειται για δύο πολυκατοικίες που έχουν κτιστεί μέχρι το 2006. Στην περιοχή που βρίσκονται οι δύο πολυκατοικίες, δεν υπάρχει επένδυση του δήμου. Οι οικίες των πολιτών θα πάρουν αξία. Θα αναβαθμιστεί όλη η περιοχή».

Πάντως, στην πρόσφατη διαμαρτυρία των Χειμαρριώτων, ακούστηκε μια περίπτωση τριών οικογενειών, που διατηρούσαν καφέ στη Χειμάρρα αλλά ο δήμος τους το έκλεισε, δίνοντάς τους αποζημιώση και η οικογένεια αυτή αναγκάστηκε, όπως ειπώθηκε τουλάχιστον, να φύγει στο εξωτερικό. Η απάντηση του δημάρχου είναι η εξής: «Αποζημιώθηκαν και μπορούσαν να δουλέψουν στη Χειμάρρα. Επέλεξαν να πάνε στο εξωτερικό όπως πολλοί Χειμαρριώτες. Αυτή τη στιγμή, ο δήμος Χειμάρρας έχει καταγεγραμμένους περίπου 29.000 κατοίκους. Όμως, εδώ μόνιμα ζουν 10.000 πολίτες».

Σχετικά με τις απόψεις του Έντι Ράμα, σχολίασε ότι πρόκειται για προσωπικές τοποθετήσεις του πρωθυπουργού.

Ο ιστορικός, Λάμπρος Μπαλτσιώτης, πάντως, σημειώνει ότι στόχος είναι «η Χειμάρρα να γίνει η Μύκονος της Αλβανίας». «Το ζήτημα που έχει ανακύψει εδώ και χρόνια στη Χειμάρρα, σχετίζεται τόσο με την ιδιαίτερα μεγάλη αύξηση στην αξία της γης, όσο και με το ότι αποτελεί έναν συμβολικό και πραγματικό πόλο αντιπαράθεσης μεταξύ του ελληνικού και αλβανικού εθνικισμού. Κρατικές πολιτικές εμπλέκονται με τοπικά συμφέροντα, και όλα μαζί με ατομικές επιδιώξεις» εξηγεί στο NEWS247 ο καθηγητής και προσθέτει. «Η επιλογή “πλευράς” και εθνικής ένταξης στην περιοχή συνιστά, ειδικά μετά το 1990, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα βαλκανικά παραδείγματα: έξι οικιστικά σύνολα ορθοδόξων, τρία ελληνόφωνα και τρία αλβανόφωνα που δε σύρονται μόνο από τις πολιτικές, αλλά συνδιαμορφώνουν κρατικές πολιτικές. Σχηματικά αναφέρω για παράδειγμα ότι υφυπουργός εξωτερικών της Αλβανίας έχει διατελέσει ο Σωκράτ Πλάκα, από ελληνόφωνο οικισμό, ενώ –από την άλλη- το ελληνικό κράτος θεωρεί και τα τρία αλβανόφωνα χωριά “ομογενειακά”, όπως όμως και τμήμα του πληθυσμού τους.»