Αγανακτισμένοι και #paraititheite. Τόσο κοντά και τόσο μακριά

Τι εκφράζει το “κίνημα Παραιτηθείτε”; Είναι κίνημα, μπορεί να γίνει, ποιες είναι οι προοπτικές του; Και εν τέλει, υπάρχουν ομοιότητες με το κίνημα των Αγανακτισμένων που εξέφρασε το 2011 με χρονική συνέχεια, τη λαϊκή οργή απέναντι στις κυβερνητικές πολιτικές που μας έφεραν στην κρίση;

Αγανακτισμένοι και Παραιτηθείτε είναι δύο μορφές διαμαρτυρίας που προέκυψαν μέσα στην οικονομική ύφεση και μιλάνε για την ύφεση αυτή εντός της καθημερινότητας μας. Η κάθε μια διαμαρτυρία με άλλο τρόπο και με άλλη “υφή”. Εξετάζοντας τη νέα συγκέντρωση που προέκυψε -και αυτή- μέσω social media εναντίον της παρούσας κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, μιλήσαμε με τον Γιώργο Πλειό, Καθηγητή και Διευθυντή του Εργαστηρίου Κοινωνικής Έρευνας στα ΜΜΕ του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και με τον επικοινωνιολόγο και πολιτικό αναλυτή, Γιώργο Σεφερτζή.

Σύμφωνα με τον Γ. Πλειό, η όλη δράση του #paraititheite αποτελεί μια αντίδραση που δεν αναμένεται να έχει μεγάλη διάρκεια και ιδιαίτερο “βάθος”. Ξεκίνησε από το Facebook και το Twitter και μπήκε πιο “δυνατά” στη δημόσια σφαίρα μέσα από τις δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών σαν εκείνες του υπ. Παιδείας, Ν. Φίλη. Δηλώσεις που περισσότερο διαφήμισαν τη δράση, παρά την περιθωριοποίησαν.

“Σίγουρα είναι κάτι που δεν έχει γίνει ακόμα, οπότε πρέπει να το δούμε”, αναφέρει ο καθηγητής του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ.

Ομοιότητες με το κίνημα των Αγανακτισμένων του 2011

“Υπάρχει συσχετισμός με το κίνημα των Αγανακτισμένων. Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία οι πολίτες συχνά δρουν εκτός της παραδοσιακής πολιτικής των κομμάτων, και από την άλλη, πολλές τέτοιες διαμαρτυρίες παίρνουν μια ανορθολογική μορφή. Άλλωστε και το κίνημα των Αγανακτισμένων δεν είναι καινούργιο, το είδαμε στην Ελλάδα προερχόμενο από την Ευρώπη. Όσο για το Παραιτηθείτε, είναι κάτι που συγκεντρώνει τον θυμό και ετερόκλητα άτομα, όπως έγινε και στο κίνημα των Αγανακτισμένων, και αποτελεί ένα χαρακτηριστικό της πολιτικής κρίσης που βιώνουμε. Από την άλλη, και τα δύο αναδείχθηκαν μέσω του διαδικτύου”.

Ρωτάμε τον κ. Πλειό αν εκτιμά πως υπάρχει κομματική ενορχήστρωση πίσω από το “Παραιτηθείτε”.

“Προφανώς υπάρχουν κομματικά στελέχη πίσω από το Παραιτηθείτε. Στελέχη που πήραν την πρωτοβουλία αυτή, άνθρωποι που είναι σε κόμματα. Δεν γνωρίζω αν όλο αυτό είναι και οργανωμένο από τα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αυτό. Το ότι αυτοί που μετέχουν έχουν μια κομματική ταυτότητα και έναν τέτοιο προσανατολισμό, είναι κάτι που ισχύει, αλλά αυτό ίσχυε και για τους Αγανακτισμένους. Βέβαια, στο κίνημα των Αγανακτισμένων δεν ενεπλάκη στην αρχή οργανωμένα ο Συνασπισμός καθώς και άλλα κόμματα της Αριστεράς. Εδώ έχουμε μεγαλύτερη συμμετοχή στελεχών των κομμάτων της αντιπολίτευσης από την αρχή. Σημασία έχει πάντως, πως μιλάμε όπως είπαμε, για κάτι το ανορθολογικό και εκτός της καθημερινής ζωής- δράσης των πολιτών”.

Μιλάμε για μια έκφραση άμεσης δημοκρατίας; Ο κ. Πλειός απαντά, εκτιμώντας πως η δράση δεν θα έχει μεγάλη συνέχεια.

“Κοιτάξτε, εκτιμώ πως όλο αυτό δεν θα συνεχιστεί. Θα το δούμε βέβαια γιατί είναι στο ξεκίνημα του. Έχουμε μια μορφή έκφρασης της γνώμης μιας μερίδας των πολιτών και ως προς αυτό δεν τίθεται κανένα πρόβλημα. Από εκεί και πέρα οι δημοκρατίες έχουν συνταγματικές διαδικασίες όπως είναι οι εκλογές και τα δημοψηφίσματα που μέσα από αυτές συντελείται η λειτουργία τους για να γίνουν οι πολιτικές αλλαγές. Τέτοιου είδους πρωτοβουλίες μπορούν να διευκολύνουν τις πολιτικές αλλαγές αλλά όχι να τις υποκαταστήσουν. Όπου έχουν επικρατήσει μορφές άμεσης δημοκρατίας, έχει υπάρξει νωρίτερη θεσμοθέτηση. Το Παραιτηθείτε είναι μία κλασική κοινωνικο-πολιτική διαμαρτυρία εκτός επίσημων κομματικών σχηματισμών, εξετάζοντας την επίσημη μορφή του καλέσματος δηλαδή. Προσωπικά όπως είπα, δεν εκτιμώ πως είναι κάτι σοβαρό από πολιτική άποψη. Δεν έχει αιτήματα ριζικώς διαφορετικά με το σύστημα, σε αντίθεση με τους Αγανακτισμένους”, σημειώνει ο κ. Πλειός.

Οι διαφορές με τους Αγανακτισμένους

“Οι Αγανακτισμένοι είχαν αιτήματα πολιτικά που ήταν σε ευθεία αντίθεση με τις πολιτικές που εφαρμόζονταν στην Ελλάδα. Μιλάμε για αιτήματα αλλαγής του εκλογικού νόμου, αίτημα για άμεση δημοκρατία, για κατάργηση των μνημονίων κλπ. Στο Παραιτηθείτε δεν έχουμε κάποια ριζική πρόταση στο επίπεδο της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Οι Αγανακτισμένοι αμφισβητούσαν τα μνημόνια, ασχέτως του τι έγινε μετά. Σε αυτή τη δράση δεν υπάρχει βάθος. Οι άνθρωποι των Αγανακτισμένων ήταν άνθρωποι προερχόμενοι από την αριστερά και τον ακαδημαικό χώρο, άνθρωποι με πολιτική εμπειρία. Έτσι, υπήρχε ένα πολιτικό και θεωρητικό υπόβαθρο που στο Παραιτηθείτε δεν το έχουμε δει τουλάχιστον για την ώρα. Στους Αγανακτισμένους υπήρχε η προοπτική για τη δημιουργία κάτι καινούργιου και διαφορετικού”.

Στο Παραιτηθείτε δεν έχουμε κάποια ριζική πρόταση στο επίπεδο της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής

“Σε κάθε περίπτωση δεν θεωρώ πως αυτό που είπε ο κ. Φίλης περί συνταγματικότητας είναι σοβαρό. Είναι κάτι άκυρο”, καταλήγει ο Γ. Πλειός.

Από τη δική του μεριά, ο πολιτικός επιστήμονας-αναλυτής, Γιώργος Σεφερτζής, σχολιάζει:

“Αυτού του είδους οι πρωτοβουλίες είναι το προϊόν που γεννήθηκε από την ταυτόχρονη κρίση του πολιτικού συστήματος και την εμφάνιση της κοινωνίας του διαδικτύου που αποτελεί ένα παράλληλο φαινόμενο με την κρίση του πολιτικού συστήματος. Με αυτή την έννοια θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχουν κοινοί παρονομαστές μεταξύ των δύο κινημάτων, των Αγανακτισμένων και των Παραιτηθείτε. Και τα δύο αποτελούν μια έμμεση αμφισβήτηση του παραδοσιακού πολιτικού συστήματος, ενώ και τα δύο κυρίως οργανώνονται μέσω των μορφών επικοινωνίας που παρέχει το διαδίκτυο”.

Ο κ. Σεφερτζής εντοπίζει τις διαφορές των δύο κινημάτων στη “μαγιά” τους και στη χρονική συγκυρία.

“Υπάρχουν χρονικές διαφορές, διαφορές φάσης. Το κίνημα των Αγανακτισμένων προκλήθηκε υπό την πίεση που δημιουργούσε η οικονομική κρίση και η επιβολή του μνημονίου, ενώ το κίνημα των Παραιτηθείτε προβάλλεται ως αντίδραση στις ελπίδες που είχε καλλιεργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ κατά τη φάση της ανόδου του στην εξουσία. Από πλευράς κοινωνιολογικής υπάρχουν επίσης διαφορές ως προς τη σύνθεση του ακροατηρίου. Το κίνημα των Αγανακτισμένων ήταν μεγαλύτερης σχετικά ηλικίας, που συγκέντρωνε τους απογοητευμένους της μεταπολίτευσης. Ήταν η ματαίωση των προσδοκιών που είχε δημιουργήσει η οικονομική ευημερία της μεταπολίτευσης. Στην περίπτωση των Παραιτηθείτε έχουμε να κάνουμε με ένα ακροατήριο μέσου όρου ηλικίας ατόμων που κατά κάποιο τρόπο αποτελούν συνέχεια του κινήματος του Μένουμε Ευρώπη. Αποτελεί μια άλλου τύπου διαμαρτυρία, λιγότερο στρατηγικά τοποθετημένη με έναν τρόπο που να είναι περισσότερο κατανοητός από τις κοινωνικές κατηγορίες”.

Οι Παραιτηθείτε ήρθαν για να μείνουν;

“Εδώ εντοπίζουμε το πρόβλημα της πρωτοβουλίας των Παραιτηθείτε. Το κίνημα των Αγανακτισμένων αποτελούσε ένα είδος κορύφωσης της υπόκωφης κοινωνικής αντίδρασης που γεννήθηκε από την απογοήτευση για την οικονομική κατάρρευση της χώρας. Στους Παραιτηθείτε δεν έχουμε την ίδια κοινωνική δυναμική γιατί δεν έρχεται το κίνημα αυτό ως κορύφωση μιας προηγούμενης κοινωνικής δυναμικής, αλλά σαν ολίγον εκτός χρόνου πρωτοβουλία, μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, φάση κατά την οποία ένα μεγάλο μέρος της κοινωνικής γνώμης ξαναβρίσκεται σε στάση αναμονής.

Στην περίπτωση των Αγανακτισμένων, ο κόσμος ήταν σε κατάσταση “ανυπομονησίας”. Όπως είπαμε, οι Αγανακτισμένοι ήταν το γέννημα μιας συγκυρίας και η κορύφωση της, ενώ οι Παραιτηθείτε συγκρούονται με τη συγκυρία ακριβώς επειδή αυτή η συγκυρία έχει διαμορφώσει μια στάση αναμονής. Έτσι, θα έλεγε κανείς πως πολιτικά είναι λιγότερο επίκαιροι. Ως προς το αν θα έχει διάρκεια αυτό το κίνημα, αυτό κατά πολύ θα εξαρτηθεί και από τη δυναμική του την πρώτη μέρα, από τον κόσμο δηλαδή που θα συγκεντρώσει”.

Ο κ. Σεφερτζής εκτιμά πάντως από τη δική του μεριά πως δεν υπάρχει “κομματική υποκίνηση” στη διαδήλωση του Παραιτηθείτε.

“Η πρωτοβουλία των Παραιτηθείτε είναι η λιγότερο κομματικά προβεβλημένη που θα μπορούσε να γίνει. Νομίζω πως η κομματική σύνδεση είναι μια αστοχία των κομμάτων της συμπολίτευσης”.

Κομματικό “άρωμα” και αιτήματα

Μπορεί πράγματι να μην υπάρχει ξεκάθαρη και “ευθεία” κομματική παρουσία πίσω από τη συγκέντρωση, ωστόσο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η “ταυτότητα” των διαδηλωτών που απευθύνουν το πρώτο κάλεσμα:

Στάθης Στάικος, αρχιτέκτονας και εικαστικός που αυτοπροσδιορίζεται ως “antisyriza fighter”, ο Θανάσης Χειμωράς, συγγραφέας και τομεάρχης πολιτισμού του ΠΑΣΟΚ, ο υποψήφιος ευρωβουλευτής με την Ελιά Μάνος Επιτροπάκης, ο επίσης υποψήφιος με την Ελιά Παναγιώτης Κωστούλας, ο Γιάννης Χουντής, μέλος της γραμματείας προγράμματος της ΝΔ και ο Αλφρέντο Σαλτιέλ, πρόεδρος του ελληνικού παραρτήματος του Ευρωπαϊκού Φεντεραλιστικού Κόμματος και υποψήφιος της Δράσης στις ευρωεκλογές.

Κεντρικό πρόσωπο της καμπάνιας είναι ο Γιώργος Τσουκαλαδάκης, πρώην υπάλληλος και συνδικαλιστής της Ολυμπιακής. Όταν έκλεισε, βάσει της ευνοϊκής ρύθμισης για τους απολυμένους, διορίστηκε σε προσωποπαγή θέση στο Υπ. Παιδείας (Διαμαντοπούλου) και στη συνέχεια άνοιξε δική του εταιρεία εισαγωγής υγρού κολλαγόνου.

Ως οργανωτής παρουσιάζεται επίσης ο Γιάννης Μαυρίδης του “Παρατηρητηρίου”, ο Κωνσταντίνος Κορίκης, μέλος του κόμματος Τζήμερου, η Έλλη Παπαγγελή, αλλά και ο Γιάννης Πουλάκης, διαχειριστής του “Ευρωπαϊκού Μεταρρυθμιστικού Μετώπου”, μίας κίνησης που αυτοπροσδιορίζεται ως συνέχεια του “Μένουμε Ευρώπη”.

Θυμίζουμε πως το επίσημο σύνθημα της ΝΔ, είναι το “φύγετε”, αρκετά κοντά σημειολογικά με το κεντρικό σύνθημα της εκδήλωσης. Επίσης, η στάση του αντιπροέδρου της ΝΔ, δεν συνάδει με την “επίσημη” γραμμή του κόμματος του. Δείτε το tweet του μία μέρα πριν:

Από τη δική του μεριά ο Ιάσονας Φωτήλας από το Ποτάμι, δήλωσε στην ΕΤ3: “Προσωπικά θα βρίσκομαι στο Σύνταγμα στις 15 Ιουνίου ως πολίτης που επιθυμεί να φύγει το συντομότερο δυνατό αυτή η κυβέρνηση. Έχω τοποθετηθεί εδώ και καιρό για την ανάγκη ενός νέου ανένδοτου κατά των κ. Τσίπρα-Καμμένου. Ανάπτυξη με υπουργούς όπως ο κ. Σπίρτζης και ο κ. Δρίτσας δεν μπορεί να υπάρξει”.

“Το “παραιτηθείτε” στη σημερινή συγκυρία είναι ένα αίτημα το οποίο δεν απαντά σε ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και το οποίο κινείται εχθρικά στη χώρα. Προσπάθησαν να κρυφτούν οι διοργανωτές και να πουν ότι κανείς δεν συμμετέχει σε όλο αυτό αλλά όλο αυτό γίνεται αυθορμήτως. Το σχολιάζω όσον αφορά αυτό. Κατά τα άλλα, δεν υπάρχει κανένα θέμα να σχολιάσω περαιτέρω, για μια συγκέντρωση η οποία έχει δικαίωμα ο καθένας να την οργανώσει και να την κάνει”, ήταν το σχόλιο της Όλγας Γεροβασίλη στην ΕΡΤ Ιωαννίνων.

Κλείνοντας, παραθέτουμε προς δική σας αξιολόγηση τα αιτήματα του Παραιτηθείτε, όπως έχουν δημοσιευθεί στην επίσημη σελίδα του event στο Facebook, από όπου και ξεκίνησε:

“Όλοι οι πολίτες οι οποίοι ανήκουμε στο δημοκρατικό τόξο δεν ανεχόμαστε άλλο αυτό το ΕΘΝΙΚΟΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ μόρφωμα της Αριστερο-δεξιάς Συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Μια Συγκυβέρνηση η οποία προεκλογικά αντί για ΤΑΝΚΣ χρησιμοποίησε αναρίθμητα ΨΕΜΜΑΤΑ για δήθεν αυξήσεις μισθών, σκισίματα Μνημονίων και μειώσεις φόρων απέναντι στον ταλαιπωρημένο Ελληνικό Λαό ώστε να αποκτήσει την Εξουσία.

● Ζητάμε ΑΛΛΑΓΗ πολιτικής ΤΩΡΑ.

● Ζητάμε επιτέλους ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ χωρίς ΕΧΘΡΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ απέναντι στην υπόλοιπη ΕΥΡΩΠΗ.

● Ζητάμε την γρήγορη ΕΞΟΔΟ της Ελλάδας από τα Μνημόνια στα ΠΡΟΤΥΠΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ.

● Ζητάμε ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΦΠΑ και των νέων ΕΜΜΕΣΩΝ και ΑΜΕΣΩΝ ΦΟΡΩΝ τους οποίους επιβαρυνόμαστε για τις… ‘Αυταπάτες’ κάποιων ανεύθυνων πολιτικών.

● Ζητάμε ΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΔΑΠΑΝΩΝ παντού, να μπει ένα τέλος στο σπάταλο κράτος.

● Ζητάμε ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ και όχι ‘βόλεμα’ του Κομματικού Στρατού της Αριστερο-δεξιάς Συγκυβέρνησης.

● Ζητάμε άμεσα ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ σε ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ της καθημερινής ζωής μας.

Λέμε ΌΧΙ στην δημιουργία ΨΕΥΤΙΚΩΝ ΕΧΘΡΩΝ στο Εξωτερικό και στο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ της χώρας.

Λέμε ΌΧΙ στον άκρατο ΛΑΪΚΙΣΜΟ, την χειραγώγηση των ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ και τον ΤΑΞΙΚΟ ΣΤΙΓΜΑΤΙΣΜΟ συμπολιτών μας από την Αριστερο-δεξιά Συγκυβέρνηση.

Η ακριβής θέση της χώρας μας στην ΕΥΡΩΖΩΝΗ μπορεί να συζητηθεί ΜΟΝΟ όταν μπορέσει η Οικονομία μας να βρεθεί επιτέλους σε συνθήκες ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ.

Ήρθε η ώρα ΟΛΟΙ οι Έλληνες να ενωθούμε κατά του ΠΑΛΑΙΟΚΟΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ο οποίος μας έφερε σε αυτή την τραγική οικονομική κατάσταση και όμως, με την Αριστερο-δεξιά Συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ζει και βασιλεύει ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟΣ ΑΠΟ ΠΟΤΕ.

ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΑΥΤΑΠΑΤΕΣ ότι θα μας ακούσουν και θα αφήσουν έτσι εύκολα τις ΚΑΡΕΚΛΕΣ ΤΟΥΣ τις οποίες άλλωστε τόσο πολύ αγαπούν, αλλά ας μάθουν επιτέλους ότι Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ”.

Φωτογραφία: sooc.gr