Μηχανή του Χρόνου: Αρκάν, ο αρχηγός της παραστρατιωτικής οργάνωσης “Τίγρεις”, που διέπραξε εγκλήματα πολέμου

Από τη Μηχανή του Χρόνου:

Νοέμβριος 1991. Ο εμφύλιος στην Γιουγκοσλαβία μόλις είχε αρχίσει. Οι Σέρβοι αντιστέκονταν στην ανεξαρτητοποίηση της Κροατίας από την ενωμένη Γιουγκοσλαβία, στην περιοχή Βούκοβαρ. Παραστρατιωτικές ομάδες με επικεφαλής τις Τίγρεις του διαβόητου Ζέλικο Ραζνάτοβιτς, γνωστού ως Αρκάν, εισέβαλαν στην πόλη και αμέσως κατευθύνθηκαν στο νοσοκομείο όπου περίπου 800 κάτοικοι της πόλης είχαν βρει καταφύγιο.

Οι «Τίγρεις» υπό την απειλή των όπλων, πήραν τους ανυπεράσπιστους άμαχους και τους οδήγησαν σε αγρόκτημα, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το χωριό. Αφού υπέβαλαν τους πολίτες σε βασανιστήρια, τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ με πολυβόλα. Άλλους τους έκαιγαν ζωντανούς. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβανόταν συνεχώς για τις επόμενες ώρες. Σχεδόν κανένας δεν γλίτωσε. Το «πάρτι θανάτου» του Αρκάν ολοκληρώθηκε όταν οι άνδρες του έσκαψαν ομαδικούς τάφους και με μπουλντόζες, πέταξαν μέσα τις σωρούς. Νωρίτερα, οι παραστρατιωτικοί είχαν εκτελέσει άλλους 268 πολίτες, γράφοντας μια από τις πιο μελανές σελίδες του Γιουγκοσλαβικού εμφυλίου. Ήταν ένα από τα πρώτα εγκλήματα πολέμου του Αρκάν, που στα επόμενα χρόνια θα προκαλούσε τον παγκόσμιο αποτροπιασμό με τις πράξεις του.

Ο Ζέλικο Ραζνάτοβιτς γεννήθηκε στις 17 Απριλίου του 1952 από Σέρβους γονείς. Μεγάλωσε σε στενό στρατιωτικό περιβάλλον καθώς ο πατέρας του ήταν συνταγματάρχης και πολιτικός επίτροπος, της Γιουγκοσλαβικής Αεροπορίας. Παρά τις φιλοδοξίες της οικογένειάς του, ο Αρκάν άρχισε αρκετά νωρίς τις «κακές» παρέες. Μόλις στα 14 του συνελήφθη για τη διάρρηξη ενός καπνοπωλείου και οδηγήθηκε σε αναμορφωτήριο στο Νόβισαντ.Το 1969 συνελήφθη ξανά στο Ζάγκρεμπ, ως μέλος μιας τετραμελούς συμμορίας. Έτσι, έζησε για άλλα 3 χρόνια, στο αναμορφωτήριο του Βάλιεβο. Λίγο μετά την αποφυλάκισή του συλλαμβάνεται ξανά και ως ενήλικας πλέον, οδηγείται για ένα εξάμηνο στις φυλακές. Ο πατέρας του Αρκάν απελπισμένος με την εξέλιξη του γιου του, ζήτησε βοήθεια από τον παιδικό του φίλο Στάνε Ντόλαντς, ο οποίος ήταν αρχηγός της μυστικής αστυνομίας και στενός συνεργάτης του προέδρου της Γιουγκοσλαβίας. Ο νεαρός Ζέλικο όμως, είχε άλλα σχέδια. Πάει αρχικά στην Ιταλία, όπου ηγείται μαφιόζικου μακελειού σε εστιατόριο και ταυτόχρονα συνδέεται και με ένοπλη αντιμαρξιστική ομάδα.

Πριν όμως συλληφθεί από τις αρχές για το χτύπημα στο εστιατόριο, φεύγει για τις σουηδικές πόλεις Στοκχόλμη, Γκέτεμποργκ και Κουνγκλάβ. Το 1975 συλλαμβάνεται στο Βέλγιο και καταδικάζεται σε 10ετή φυλάκιση, για τη συμμετοχή του σε ληστεία τράπεζας. Καταφέρνει όμως να δραπετεύσει και να συνεχίσει τη δράση του στη Γερμανία, την Αγγλία, την Ολλανδία και τη Σουηδία, που ήδη καταζητούνταν. Στις χώρες που ζούσε ο Ζέλικο Ραζνάτοβιτς χρησιμοποιούσε διάφορα ονόματα. Ένα από αυτά ήταν το Αρκάν. Το ερώτημα όμως ήταν πως έβρισκε διαβατήρια ή χρήματα, αλλά και πως περνούσε χωρίς πρόβλημα από διάφορους ελέγχους. Όταν γύρισε το 1982 στη Γιουγκοσλαβία, άνοιξε ένα ζαχαροπλαστείο στο Βελιγράδι. Έπρεπε να ξαποστάσει με ασφάλεια από το ευρωπαϊκό ανθρωποκυνηγητό εναντίον του. Συνέχισε ωστόσο την εγκληματική του καριέρα, με πολλές παράνομες δραστηριότητες. Το 1986 οδηγήθηκε σε δίκη και τότε αποκάλυψε ότι, όταν έφυγε πρώτη φορά για το εξωτερικό, είχε ήδη στρατολογηθεί από τις γιουγκοσλαβικές μυστικές υπηρεσίες. Ίσως έτσι να εξηγείται η άνεση, με την οποία αποκτούσε τα προηγούμενα χρόνια, νέες ταυτότητες και ταξιδιωτικά έγγραφα.

Ο ηγέτης των χούλιγκαν και των παραστρατιωτικών

1990. Ο Αρκάν αναλαμβάνει τα ηνία των σκληροπυρηνικών χούλιγκαν του Ερυθρού Αστέρα. Εκτός από τα «ποδοσφαιρικά κατορθώματα» που πρωτοστατεί, φροντίζει να μιλάει για τα πάθη του. Μισούσε τους κομμουνιστές και τους μουσουλμάνους. Σύντομα τα γνωστά και ως «παλικάρια» της ομάδας, άρχισαν να φορούν στρατιωτικά παντελόνια και άρβυλα και να κουρεύονται αντιστοίχως, όπως επιθυμούσε ο αρχηγός. Αυτοί ήταν που σχημάτισαν τις διαβόητες Τίγρεις, που επισήμως ονομάζονταν Σερβική Εθελοντική Φρουρά. Έμειναν γνωστοί από όπου πέρασαν και σκόρπισαν το θάνατο και τον τρόμο, ως Αρκανόφσκι.

Η αρχή της αιματηρής «καριέρας τους», έγινε στο γήπεδο Μαξιμίρ του Ζάγκρεμπ, όταν η τοπική Ντιναμό και ο Ερυθρός Αστέρας Βελιγραδίου, βρέθηκαν αντίπαλοι στο «ματς της δεκαετίας». Όχι μόνο γιατί οι δύο ομάδες αγωνίζονταν για την κατάκτηση του πρωταθλήματος, αλλά κυρίως λόγω του «εκρηκτικού» πολιτικού κλίματος. Όταν τα επεισόδια έλαβαν τέλος, 60 οπαδοί είχαν τραυματιστεί ενώ το παιχνίδι δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Τα επεισόδια όμως, ήταν η αρχή των εχθροπραξιών και του εμφυλίου πολέμου στη Γιουγκοσλαβία. Και ο Αρκάν με τις Τίγρεις του είχαν παίξει καθοριστικό ρόλο, όπως θα έκαναν και στη συνέχεια.

Νίκος Χονδρογιάννης

Διαβάστε ακόμη στη Μηχανή του Χρόνου:

Η ανίκητη Ισπανική Αρμάδα με τα 130 πλοία πλέει εναντίον της Αγγλίας και κατατροπώνεται από το πυροβολικό. Η θρυλική ναυμαχία που σήμανε την άνοδο της Αγγλίας ως παγκόσμιας δύναμης

Το πανέμορφο μανεκέν, που έτρεχε και σε αγώνες ταχύτητας. Σκοτώθηκε ακαριαία σε αγώνα ράλι, όταν έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου της, που ντεραπάρισε