Φωτεινές νύχτες: Οι αρνητικές συνέπειες της φωτορύπανσης

Η έκταση και η φωτεινότητα της τεχνητά φωτισμένης τα βράδια επιφάνειας της Γης αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 2,2% μεταξύ 2012 – 2016, όπως αποκαλύπτουν οι εικόνες ενός αμερικανικού δορυφόρου της NASA και της ΝΟΑΑ, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα.

Με άλλα λόγια, το τεχνητό φως στη Γη γίνεται ολοένα περισσότερο και πιο έντονο. Καθώς νοικοκυριά, επιχειρήσεις και δήμοι σταδιακά αλλάζουν τους παραδοσιακούς λαμπτήρες τους σε LED για να εξοικονομήσουν ενέργεια και χρήματα, τα όποια κέρδη εξανεμίζονται, επειδή εγκαθίστανται συνεχώς περισσότερες και πιο ισχυρές λάμπες σε άλλα σημεία.

Ο κόσμος μπορεί να γίνεται πιο φωτεινός και να διώχνει τα σκοτάδια της νύχτας, αλλά οι ερευνητές εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις ολοένα μεγαλύτερες επιπτώσεις της φωτορύπανσης σε ανθρώπους, ζώα, φυτά και μικροοργανισμούς. Μεταξύ άλλων, διαταράσσεται το βιολογικό ρολόι και ο φυσιολογικός κύκλος του ύπνου, με περαιτέρω συνέπειες για την ανθρώπινη υγεία (παχυσαρκία, διαβήτης, καρκίνος, κατάθλιψη κ.α.).

Από την άλλη, υπάρχουν επιπτώσεις για τη βιοποικιλότητα, καθώς με το τεχνητό φως διαταράσσεται η αναπαραγωγή και ο προσανατολισμός αρκετών ζώων και πουλιών, αλλά και η ζωτική διαδικασία της επικονίασης των φυτών από τα έντομα. Και βέβαια η φωτορύπανση εμποδίζει την απόλαυση και την παρατήρηση του έναστρου νυχτερινού ουρανού από επαγγελματίες και ερασιτέχνες αστρονόμους και απλούς πολίτες.

Ο ρυθμός αύξησης του τεχνητού φωτισμού «παρακολουθεί» την αύξηση του ΑΕΠ. Έτσι, είναι πολύ μεγαλύτερος στις ταχέως αναπτυσσόμενες χώρες σε σχέση με τις ανεπτυγμένες, οι οποίες αναπτύσσονται πλέον πιο αργά και ήδη έχουν πολύ φως τα βράδια.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον φυσικό Κρίστοφερ Κίμπα του Γερμανικού Κέντρου Ερευνών στις Γεωεπιστήμες GFZ στο Πότσνταμ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science Advances”, δήλωσαν ότι την τελευταία πενταετία είναι πολύ αισθητή η αύξηση του φωτισμού σε Νότια Αμερική, Αφρική και Ασία.

Σε λίγες χώρες δεν έχει αυξηθεί ο φωτισμός τους, κυρίως στις ήδη υπερφωτισμένες, όπως η Ιταλία, η Ολλανδία, η Ισπανία και οι ΗΠΑ, ενώ σε ελάχιστες, όπως στη Συρία και στην Υεμένη, όπου εδώ και χρόνια μαίνονται οι πολεμικές συγκρούσεις, υπήρξε μείωση του νυχτερινού φωτισμού τους μεταξύ 2012-2016.

Οι επιστήμονες επισήμαναν ότι οι νέες λάμπες LED έδωσαν ελπίδες πως θα βελτίωναν την κατάσταση, όμως τα δορυφορικά στοιχεία δείχνουν ότι στην πραγματικότητα η ζήτηση ηλεκτρισμού αυξάνεται και μαζί της ο τεχνητός φωτισμός.

Όπως είπε ο Κίμπα, ακόμη κι αν μια πόλη αντικαταστήσει στους δρόμους της το συμβατικό φωτισμό με LED, τελικά η μείωση στην ενέργεια υπεραντισταθμίζεται από την τοποθέτηση ακόμη περισσότερων ή πιο φωτεινών λαμπτήρων σε άλλα μέρη της πόλης ή γύρω από αυτήν. Έτσι, τόνισε, οι όποιες εξοικονομήσεις επιτυγχάνονται με τις LED σε ένα τομέα, εξουδετερώνονται, επειδή οι άνθρωποι φωτίζουν τα βράδια με LED όλο και περισσότερα μέρη, π.χ. ένα ποδηλατόδρομο ή ένα επαρχιακό δρόμο.

Μάλιστα, οι ερευνητές θεωρούν ότι ορισμένοι δορυφόροι υποεκτιμούν τη φωτορύπανση, επειδή αδυνατούν να ανιχνεύσουν τα μπλε μήκη κύματος που επικρατούν σε πολλές λάμπες LED (κάτω από τα 500 νανόμετρα). Από την άλλη, εξέφρασαν αμφιβολίες κατά πόσο όλη αυτή η φωταψία όντως μειώνει την εγκληματικότητα.

Οι επιστήμονες τόνισαν ότι υπάρχουν πάντα περιθώρια βελτίωσης και μείωσης του τεχνητού φωτισμού, αναφέροντας ως παράδειγμα προς αποφυγή τις ΗΠΑ, όπου η εκπομπή τεχνητού φωτός ανά κεφαλή είναι τρεις έως πέντε φορές μεγαλύτερη από ό,τι στη Γερμανία.

Φωτογραφία:AP Photo/Peter Dejong