Γ. Κασιμάτης για ΣτΕ: Απόφαση υψηλής δικαστικής ευθύνης

“…Δεν σας υπόσχομαι ότι η κυβέρνησις εκ προθέσεως θα διαπράξη παρανομίαν, δια να σας δώση την ευκαιρίαν ν΄ακυρώσητε την πράξιν της και την επαναφέρητε εις την τάξιν. Άλλωστε, αν η αρχή της σοφίας είναι ο φόβος του Κυρίου, η λειτουργία του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι η αρχή ίσως περισσοτέρας προσοχής εκ μέρους των κυβερνώντων, όπως αποφεύγουν παρανόμους πράξεις. Αλλ΄ όσην προσοχήν και αν δείξωμεν είναι ανθρώπινον, να υποπέσωμεν και εις παρανόμους ενεργείας.

Όταν δε έστω και άνευ προθέσεως διαπράξη η κυβέρνησις καμμίαν παρανομίαν και έλθη το Συμβούλιον της Επικρατείας να της πη, ότι της ακυρώνει την πράξιν της ταύτην, σας βεβαιώ ότι θα έλθω προσωπικώς να συγχαρώ και να σφίξω το χέρι του προέδρου και των μελών του Συμβουλίου της Επικρατείας, διότι υπενθύμισαν εις την κυβέρνησιν, ότι δεν έχει το δικαίωμα να παρανομή”.

Αυτό το μικρό απόσπασμα είναι μέρος της ομιλίας του Ελευθερίου Βενιζέλου, κατά την πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, στις 17 Μαΐου του 1929. Το ιστορικό αυτό ντοκουμέντο, πιο επίκαιρο από ποτέ, υπενθυμίζει τους λόγους ίδρυσης και ύπαρξης του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, μέσα από τα λόγια του πολιτικού ηγέτη της εποχής, ο οποίος εκ των προτέρων απολογείται για τυχόν λάθη της κυβέρνησής του, υποκλίνεται στον μεγαλειώδη ρόλο των δικαστών και υπόσχεται αποκατάσταση της πρότερης κατάστασης και συμμόρφωση στις επιταγές του Δικαστηρίου.

Ογδόντα επτά χρόνια μετά, το Συμβούλιο της Επικρατείας έρχεται να ακυρώσει τον νόμο Παππά για τις τηλεοπτικές άδειες, με την γνωστή πλέον αντίδραση της κυβέρνησης στο άκουσμα της ακυρωτικής απόφασης. Η μεν κυβερνητική εκπρόσωπος, Όλγα Γεροβασίλη, έκανε λόγο για δεσμευτική απόφαση, που κρίνεται ωστόσο από τις συνέπειες που προκαλεί, ο δε αναπληρωτής υπουργός Υγείας, Παύλος Πολάκης, μίλησε για ” δικαστικά πραξικοπήματα“.

Ο Συνταγματολόγος, ομότιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής Αθηνών και πρώην πρόεδρος του ΕΣΡ Γιώργος Κασιμάτης, σχολιάζει στο NEWS 247 την απόφαση του ΣτΕ, εξαίροντας το έργο του Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Μιλά για το παράνομο μέχρι σήμερα καθεστώς λειτουργίας των τηλεοπτικών καναλιών και την ευθύνη της πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας για άμεση αλλαγή του συστήματος, βάσει τόσο του Συντάγματος όσο και του Ευρωπαϊκού Δικαίου.

“Αξιέπαινο το ΣτΕ. Σωστή η απόφαση για τον νόμο Παππά”

Ο ΝΟΜΟΣ ΔΕΝ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΧΕΙ ΠΕΡΑΣΕΙ ΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Δεδομένου ότι η απόφαση του ΣτΕ δεν έχει καθαρογραφεί, ο κ. Κασιμάτης σχολιάζει όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά, σημειώνοντας πως η διαδικασία ήταν παράνομη, αλλά “ευτυχώς το ΣτΕ με την απόφασή του την κατήργησε”.

“Το ΣτΕ είναι αξιέπαινο, γιατί έβγαλε μία απόφαση σωστή. Όπως είχα δηλώσει από την πρώτη στιγμή, ο νόμος αυτός ήταν απόλυτα Αντισυνταγματικός και δεν έπρεπε κανονικά να έχει περάσει ούτε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Θα έπρεπε, να τον είχε αναπέμψει στη Βουλή, όπως υποχρεούται. Επομένως, όλη η διαδικασία είναι ανυπόστατη και είχα πει από την αρχή, ότι και οι ενδιαφερόμενοι για τους τηλεοπτικούς σταθμούς δεν έπρεπε, να υποβάλουν καν αίτηση, γιατί θα συνέβαλαν σε μία αντισυνταγματικότητα, η οποία δεν θα επέφερε κανέναν καρπό. Απεναντίας, μπορούσαν να χάσουν κάποια χρήματα. Δυστυχώς, έγινε όλη αυτή η παράνομη διαδικασία, αλλά ευτυχώς ήρθε το Συμβούλιο της Επικρατείας και την κατήργησε. Τώρα, τι μέλλει γενέσθαι… Θα πρέπει να δούμε, τι θα γίνει από εδώ και πέρα”, σημειώνει ο καθηγητής.

Ο νόμος κρίθηκε Αντισυνταγματικός, γιατί όριζε ότι ο υπουργός μπορεί να ασκεί τις αρμοδιότητες που ορίζει το Σύνταγμα, ότι έχει το ΕΣΡ

Όσον αφορά στον αριθμό των δικαστών που μειοψήφησαν, ο κ. Κασιμάτης αναφέρει, ότι “ήταν πράγματι μεγάλος, αλλά αυτοί που υποστήριξαν ότι ήταν Συνταγματικός ο νόμος ήτα, κατά τις πληροφορίες, πάρα πολύ λίγοι. Αν δεν δούμε την απόφαση και τι είπε η μειοψηφία, δεν μπορούμε να ξέρουμε. Από όσα έχουν γίνει γνωστά, οι πιο πολλοί δεν διαφωνούν στο ότι είναι ο νόμος αντισυνταγματικός, αλλά διαφωνούν για κάποια τυπικά ζητήματα.

Μόνη υποχρέωση του νομοθέτη η ανασυγκρότηση του ΕΣΡ

Η ΕΥΘΥΝΗ ΣΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΟΡΙΣΟΥΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ

Όπως εξηγεί ο καθηγητής, το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό τον νόμο Παππά, για το γεγονός ότι πήρε τις εξουσίες από το αρμόδιο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης και τις “έδωσε” στον υπουργό Επικρατείας.

“Ο νόμος κρίθηκε Αντισυνταγματικός, γιατί όριζε ότι ο υπουργός μπορεί να ασκεί τις αρμοδιότητες που ορίζει το Σύνταγμα, ότι έχει αποκλειστικά το ΕΣΡ. Επομένως, ο νομοθέτης σήμερα μόνο μία υποχρέωση έχει, να θεσπίσει έναν νόμο: που θα προωθεί την ανασυγκρότηση του ΕΣΡ. Μόνο το ΕΣΡ έχει όλες τις αρμοδιότητες ρύθμισης του θέματος των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών”, σημειώνει ο κ. Κασιμάτης, εξηγώντας:

“Μπορεί να ισχύσει και ο νόμος που υπάρχει, εάν συναινέσουν τα κόμματα να το συγκροτήσουν. Επομένως, για το ότι δεν συγκροτείται το ΔΣ του ΕΣΡ, την ευθύνη έχουν τα κόμματα που αρνούνται να ορίσουν αντιπροσώπους. Αν αυτό δεν γίνει, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να φέρει νόμο στη Βουλή, που θα ορίζει άλλον τρόπο σύνθεσης, ώστε να μπορεί, σύμφωνα πάντα με το Σύνταγμα, να συγκροτηθεί και να λειτουργήσει”.

Ό,τι έγινε μέχρι σήμερα είναι όχι απλά άκυρο, αλλά ανυπόστατο

ΚΑΜΙΑ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΛΛΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ, ΕΙΝΑΙ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΟ

Το σημείο που έκρινε ως αντισυνταγματικό το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο δεν είναι ένα απλό ζήτημα, αλλά τόσο μεγάλης βαρύτητας, ώστε να καθιστά την όλη διαδικασία ανυπόστατη.

“Είναι οριστικό και αμετάκλητο. Δεν υπάρχει δυνατότητα άλλης απόφασης κι ό,τι έγινε μέχρι σήμερα, είναι όχι απλώς άκυρο, αλλά ανυπόστατο”, σημειώνει χαρακτηριστικά ο καθηγητής.

Αν ο νόμος εξαιρεί αρμοδιότητες από το ΕΣΡ ή καθιστά την Ανεξάρτητη Αρχή εξαρτημένη, θα είναι πάλι αντισυνταγματικός

Σχετικά με τη νομοθετική πρωτοβουλία, που προανήγγειλε ο κ. Παππάς ότι θα εισαγάγει στη Βουλή τη Δευτέρα, ο καθηγητής δηλώνει:

“Το τι εννοεί, με τον νόμο γέφυρα, όπως τον είπε ο υπουργός Επικρατείας, με ανησυχεί πολύ, διότι δείχνει τον σκοπό, να φέρει πάλι έναν νόμο διαφορετικό, αλλά αντισυνταγματικό. Ο νόμος ένα πράγμα πρέπει να ορίσει, τη συγκρότηση του ΕΣΡ που έχει όλες τις αρμοδιότητες ρύθμισης της διαδικασίας παραχώρησης του δικαιώματος των καναλιών και ελέγχου της νομιμότητάς τους. Ακόμη και ο αριθμός των καναλιών και τα πάντα, ορίζονται με αυτόν τον τρόπο, βάσει της ρητής διάταξης του Συντάγματος. Αυτό πρέπει να περιέχει ο νόμος και τίποτα άλλο. Αν ο νόμος εξαιρεί αρμοδιότητες από το ΕΣΡ ή καθιστά την Ανεξάρτητη Αρχή εξαρτημένη, θα είναι πάλι αντισυνταγματικός”.

Η διαδικασία ωστόσο δημοπράτησης των τηλεοπτικών αδειών προχώρησε και ολοκληρώθηκε πριν την κρίση του Δικαστηρίου, γεγονός που ο καθηγητής χαρακτηρίζει “λάθος, που θα πληρώσει το ελληνικό κράτος”.

Είναι πρωτοφανές. Δηλαδή, θα κάνει το κράτος παρανομίες, για να καλύψει το κοινωνικό πρόβλημα και τα κοινωνικά δικαιώματα;

Σχολιάζοντας την πρώτη αντίδραση της κυβέρνησης δια στόματος της κυβερνητικής εκπροσώπου και ειδικά την αναφορά την στην απόφαση του ΣτΕ ως δεσμευτική αλλά υπό κρίση, με βάση τις συνέπειες που προκαλεί, ο Συνταγματολόγος σημειώνει:

“Αυτό το άκουσα κι εγώ από την κυβερνητική εκπρόσωπο και ομολογώ, ότι εξοργίστηκα. Γιατί είναι σαν να λέει κανείς, ότι σας κλέβω ένα ποσό και δεν θα σας το γυρίσω πίσω, γιατί θα πεινάσουν οι άνθρωποι, που θα το πάρουν. Δεν σκέφτεται η κυβέρνηση, ότι όλη αυτή η κατάσταση έχει δημιουργήσει χιλιάδες πεινασμένους με ευθύνη των κυβερνήσεων και δικής της και σκέφτεται τώρα, μήπως η επιστροφή των χρημάτων στους πλειοδότες, κάτι που είναι υποχρεωμένη να κάνει, βλάπτει τον φτωχό πολίτη. Αυτό είναι πρωτοφανές. Δηλαδή, θα πρέπει να κάνει το κράτος παρανομίες, για να καλύψει το κοινωνικό πρόβλημα και τα κοινωνικά δικαιώματα;”.

Παράνομο και αντίθετο στο ευρωπαϊκό δίκαιο το καθεστώς λειτουργίας των καναλιών

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΝΟΜΟ, ΑΛΛΙΩΣ ΝΕΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΕΝΤΟΣ ΟΛΙΓΟΥ

Όπως εξηγεί ωστόσο ο καθηγητής, το καθεστώς λειτουργίας των τηλεοπτικών καναλιών μέχρι σήμερα ήταν παράνομο και αντισυνταγματικό και πρέπει να αλλάξει.

“Τα κανάλια μέχρι σήμερα όλα δεν λειτουργούν νόμιμα, σύμφωνα με τις διατάξεις όχι μόνο του Συντάγματος, αλλά κυρίως του ευρωπαϊκού Δικαίου. Είναι ένα παράνομο καθεστώς, το οποίο δυστυχώς διατηρείται χρόνια. Το είχα επισημάνει κι από τότε που ήμουν πρόεδρος του ΕΣΡ, αλλά δεν εισακούστηκα κι ότι κάποτε θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Αυτό σημαίνει το εξής, ότι αυτό το καθεστώς πρέπει να αλλάξει και να προσαρμοστεί στο Δίκαιο. Γι’αυτό έγινε και η παρέμβαση της Κομισιόν, όταν βγήκε αυτός ο νόμος, ότι θα πρέπει να προσαρμοστεί η Ελλάδα, η μόνη χώρα εντός και εκτός της ΕΕ που παρανομεί σε αυτόν τον τομέα. Η παράνομη λειτουργία η δική μας είναι παρόμοια με εκείνη της Τουρκίας”.

“Η παρανομία έγκειται στο ότι δεν τηρήθηκε ο νόμιμος τρόπος διάθεσης των ιδιωτικών σταθμών, ώστε η ανεξάρτητη αρχή ΕΣΡ να μην καθορίζει με μία μελέτη και τεχνική και οικονομική, λαμβάνοντας υπόψιν και τις ανάγκες επικοινωνίας του ελληνικού λαού, τους όρους και την εμβέλεια των καναλιών και τη νομιμότητα των εκπομπών τους. Επίσης, δεν υπάρχει ένας έλεγχος σωστός της λειτουργίας των καναλιών, όχι μόνο των εκπομπών, αλλά και κυρίως της νομιμότητας του εξοπλισμού τους και άλλων παραγόντων, όπως η οικονομική τους φερεγγυότητα. Και βέβαια, κυρίως τον έλεγχο της νομιμότητας των εκπομπών, όπως είναι για παράδειγμα η υπέρβαση του χρόνου και ο τρόπος διαφημίσεων και ενημέρωσης. Τα κανάλια λειτουργούν μέχρι σήμερα με άδειες προσωρινής ισχύος, αλλά δεν ανταποκρίνονται στη νομιμότητα. Επομένως, σήμερα η μόνη υποχρέωση της κυβέρνησης είναι, να καταθέσει στη Βουλή έναν νόμο, που θα αποκαθιστά τη νομιμότητα, διαφορετικά θα υπάρξει νέο αδιέξοδο εντός ολίγου”.

“Αν και είχα επικρίνει οξύτατα την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε ότι τα Μνημόνια ήταν σύμφωνα με το Σύνταγμα, σήμερα μπορώ να πω, ότι το ΣτΕ έδειξε ένα πρόσωπο υψηλής ευθύνης και λειτουργίας”

Τέλος, κληθείς να σχολιάσει, εάν και κατά πόσο τηρήθηκαν οι αποστάσεις που έπρεπε, πριν την εισαγωγή της υπόθεσης ενώπιον του δικαστηρίου, για τη διασφάλιση της διάκρισης των εξουσιών, ο κ. Κασιμάτης δηλώνει, πως “πιέσεις ασκήθηκαν από όλες τις πλευρές, αλλά δεν απέδωσαν και αυτό είναι το αξιέπαινο του Δικαστηρίου”.

“Πρέπει να είμαστε ικανοποιημένοι. Αν και είχα επικρίνει οξύτατα την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε ότι τα Μνημόνια ήταν σύμφωνα με το Σύνταγμα, σήμερα μπορώ να πω, ότι το ΣτΕ έδειξε ένα πρόσωπο υψηλής δικαστικής ευθύνης και λειτουργίας”, σημειώνει ο καθηγητής.