Ζολτ Ντάρβας στο News 24/7: Μεγάλη ελάφρυνση χρέους ή τέταρτο πρόγραμμα

Ο Ουγγρικής καταγωγής ειδικός παρακολουθεί την ελληνική οικονομία από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και κατά καιρούς, έχει μιλήσει πολύ απαισιόδοξα για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. «Τα πάντα θα εξαρτηθούν από τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους», είπε στο NEWS 24/7, λίγες ώρες πριν από την ομιλία του στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Η Ελλάδα έχει σχεδόν ολοκληρώσει την τρίτη αξιολόγηση και σύντομα θα υπάρξει η εκταμίευση της τρίτης δόσης. Ποια πιστεύετε ότι θα είναι τα επόμενα βήματα;

Αναμένω ότι η Ελλάδα θα εφαρμόσει λίγο-πολύ το υπόλοιπο πρόγραμμα ώστε το Eurogroup θα μπορέσει να κλείσει θετικά το 3ο πρόγραμμα διάσωσης μέχρι το καλοκαίρι (αν και, όπως πάντα, αναμένω δύσκολες συζητήσεις, αλλά με συμβιβασμό στο τέλος).

Το πολύ μεγαλύτερο ζήτημα είναι η ελάφρυνση του χρέους που θα προσφέρουν στην Ελλάδα οι εταίροι της ευρωζώνης. Το Eurogroup ξεκίνησε αρχικά τη συζήτηση το 2015 και αρκετές φορές έκτοτε έχει επανέλθει, λέγοντας ότι το θέμα θα συζητηθεί προς το τέλος του τρίτου προγράμματος, με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα εφαρμόσει το πρόγραμμα. Εφόσον είμαι σίγουρος ότι το Eurogroup θα αποφανθεί ότι το πρόγραμμα έχει εφαρμοστεί ορθώς, η ώρα για τις λεπτομέρειες της ελάφρυνσης βρίσκεται κοντά.

Ακόμη και αν η οικονομική ανάπτυξη επιταχυνθεί το 2018-19, όπως αναμένω, και θα μειωθεί ο δείκτης δημόσιου χρέους / ΑΕΠ, θα παραμένει ακόμα πολύ υψηλό, περισσότερο από το 80% θα οφείλεται σε επίσημους πιστωτές, ενώ η ελληνική πολιτική και οι οικονομικές εξελίξεις θα χαρακτηρίζονται από μεγάλη αβεβαιότητα.

Η Ελλάδα θα πρέπει να ξεπληρώσει μεγάλα ποσά για τα δάνειά της στο ΔΝΤ, την ΕΚΤ και τους Ευρωπαίους στα επόμενα χρόνια, οπότε χωρίς μεγάλη ελάφρυνση του χρέους, κάθε εγχώριο σοκ μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορη αύξηση των επιτοκίων και τερματισμό της χρηματοδότησης από τις αγορές. Γι’ αυτό, το Eurogroup θα πρέπει να αντιμετωπίσει την εξής επιλογή: είτε μεγάλη ελάφρυνση χρέους ή ένα τέταρτο πρόγραμμα – είτε ήδη από το 2018, ή σε κάποια χρόνια από τώρα.

Οι τεχνικές συζητήσεις για το χρέος έχουν ήδη ξεκινήσει. Τι πιστεύετε για τον “γαλλικό μηχανισμό” που συνδέει την ανάπτυξη με την αποπληρωμή των δανείων;

Είμαι πολύ υποστηρικτικός σε πιθανά σχέδια αποπληρωμής και τρόπους τιμαριθμοποίησης (indexation) που θα συνέδεαν την εξυπηρέτηση του χρέους με το επίπεδο ανάπτυξης του ΑΕΠ. Στην πραγματικότητα, υποστηρίζω μια τέτοια λύση από το 2012 (όπως έχω αναφέρει σε σχετικό άρθρο μου). Εάν ένα τέτοιο σύστημα σχεδιαστεί σωστά, θα πρέπει να αποτρέψει την αύξηση του προγράμματος αποπληρωμής χρέους και να οδηγήσει σε ταχύτερη αποπληρωμή των δανείων αν η ανάπτυξη είναι πιο γρήγορη.

Πιστεύετε ότι το ΔΝΤ θα εγκρίνει τελικά τη συμμετοχή -όχι μόνο επί της Αρχής -του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα;

Αυτό θα εξαρτηθεί από το αν το συμβούλιο των διευθυντών του ΔΝΤ θα θεωρήσει ότι η ελάφρυνση του χρέους που θα προσφερθεί στην Ελλάδα θα είναι επαρκής για την αποκατάσταση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Αλλά ποιο θα ήταν το νόημα, το ΔΝΤ να μπει στο ελληνικό πρόγραμμα μερικούς μήνες πριν λήξει; Η απάντησή μου: κανένα.

Οι Ευρωπαίοι μπορούν και θα παράσχουν τα επαρκή κεφάλαια μέχρι το τέλος του προγράμματος και θα ήθελα να σημειώσω ότι οι Ευρωπαίοι χρεώνουν με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο από το επιτόκιο δανεισμού του ΔΝΤ. Ωστόσο, αφού το ΔΝΤ εξακολουθεί να έχει δώσει μεγάλα δάνεια στην Ελλάδα και το Ταμείο παρακολουθεί τις εξελίξεις ύστερα από κάθε πρόγραμμα, το ΔΝΤ θα συνεχίσει να αξιολογεί και να βρίσκεται κοντά στις ελληνικές εξελίξεις, οπότε το ΔΝΤ σίγουρα θα εμπλακεί, ακόμη και χωρίς άμεση χρηματοδότηση.

Κατά τη γνώμη σας, η Ελλάδα θα χρειαστεί προληπτική γραμμή στήριξης;

Η απάντηση εξαρτάται από το μέγεθος της ελάφρυνσης του χρέους που θα προσφερθεί στην Ελλάδα. Εάν αυτό είναι μεγάλο, δεν χρειάζεται νέο πρόγραμμα. Αν όμως η ελάφρυνση του χρέους είναι μικρή, τότε η βιωσιμότητα του χρέους θα παραμείνει σε κίνδυνο και ως εκ τούτου θα ήταν επιθυμητό είτε ένα προληπτικό, είτε ένα νέο πλήρες πρόγραμμα.

Για την Ευρωζώνη. Ποιες προτάσεις πιστεύετε ότι θα προχωρήσουν για την εμβάθυνση και ποιες όχι; Θα είναι αποτελεσματικό ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο;

Όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις της Ευρωζώνης, βλέπω μια ισχυρή βούληση και μια κάπως αυξημένη πιθανότητα ενίσχυσης της τραπεζικής ένωσης, πιθανότατα από ένα κοινό σύστημα ασφάλισης καταθέσεων (που θα αναπτυχθεί σε αρκετά χρόνια) και αναθέτοντας στον Μηχανισμό Σταθερότητας της Ευρωζώνης (ΕΜΣ) το ρόλο της οικονομικής στήριξης του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης (SRM). Αυτές οι αλλαγές θα ήταν χρήσιμες.

Θεωρώ επίσης την πιθανότητα να υπάρξει στον προϋπολογισμό της ΕΕ μια ξεχωριστή «γραμμή» προϋπολογισμού για την Ευρωζώνη, αν και είμαι λιγότερο πεπεισμένος για τη χρησιμότητά της. Υπάρχουν τεράστιες διαφορές μεταξύ των προτάσεων του Εμανουέλ Μακρόν (ευρεία δημοσιονομική σταθεροποίηση) και της Άνγκελας Μέρκελ (ένα μικρό ταμείο για τη στήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων) και αναμένω ότι η τελική απόφαση θα συγκλίνει προς τη στενότερη γερμανική πρόταση. Ως εκ τούτου, φοβάμαι ότι δεν θα αναπτυχθεί ένα σημαντικό μέσο δημοσιονομικής σταθεροποίησης στη ζώνη του ευρώ, ορισμένα έσοδα δεν θα γίνουν «κεντρικά» και δεν θα εκδοθούν ευρωομόλογα.

Ίσως το Eurogroup να έχει έναν μόνιμο πρόεδρο, που μπορεί να ονομαστεί ως υπουργός Οικονομικών της Ευρωζώνης, αλλά είναι δύσκολο αυτή η θέση να συγκεντρώσει νέες δυνάμεις, οπότε πιστεύω ότι ο όρος «υπουργός Οικονομικών της Ευρωζώνης» είναι αδόκιμος και μπερδεύει. Ο ΕΜΣ θα μπορούσε επίσης να μετονομαστεί σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, αλλά αυτό θα σημαίνει περισσότερο αλλαγή στο όνομα, δεν θα περίμενα μεγάλες αλλαγές στην συνθήκη και τους ρόλους του ΕΜΣ ώστε να γίνει όπως το ΔΝΤ.

Η ετήσια συνδιάσκεψη διοργανώνεται υπό την αιγίδα της Α.Ε Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλόπουλου από την αστική, μη κερδοσκοπική εταιρεία «Οικονομικό Φόρουμ Δελφών». Η διοργάνωση πραγματοποιείται, με την υποστήριξη της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του Δήμου Δελφών.

Για το πλήρες πρόγραμμα και τους ομιλητές, καθώς και για πληροφορίες σχετικά με την συμμετοχή στο Delphi Economic Forum επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.delphiforum.gr ή τη σελίδα στο FB https://www.facebook.com/delphiforum.