‘Να επιστρέψω στη Συρία για ένα γρήγορο θάνατο, παρά να ζω ταπεινωμένος σε αυτόν τον καταυλισμό’

Ο 41χρονος άνδρας ήρθε στην Ελλάδα από την εμπόλεμη Συρία πριν από έξι περίπου μήνες και το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε καταυλισμό στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης μαζί με την σύζυγό του και τα τρία παιδιά τους. Η περιγραφή του για τις συνθήκες διαβίωσής τους είναι δραματική: «Νιώθω να μας αντιμετωπίζουν σαν ζώα, ξέρω ανθρώπους στην Ευρώπη που αντιμετωπίζουν τα κατοικίδιά τους καλύτερα από ό,τι μας φέρονται εδώ. Τα παιδιά μου είναι συνεχώς άρρωστα λόγω των καιρικών συνθηκών, ανησυχώ τόσο γι’ αυτά. Θα προτιμούσα να επιστρέψω στη Συρία και να έχω έναν γρήγορο θάνατο, αλλά με αξιοπρέπεια, αντί να αργοπεθαίνω εδώ ταπεινωμένος σε αυτόν τον καταυλισμό».

Η μαρτυρία του 41χρονου πατέρα είναι μια από τις δεκάδες που κατέγραψαν τους τελευταίους μήνες οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σε hot spot και κέντρα φιλοξενίας ανά τη χώρα και δημοσιοποιούνται στο πλαίσιο της έκθεσης « Στην Ελλάδα του 2016: Οι ευάλωτοι άνθρωποι μένουν πίσω» , η οποία επιχειρεί να αναδείξει τα ζητήματα που καθιστούν ανεπαρκή και εξαιρετικά αργή την ανθρωπιστική ανταπόκριση στην προσφυγική κρίση, παρά την αδρή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.

«Δεν έχουμε πλέον να κάνουμε με μια προσφυγική κρίση αλλά με μια χρονίζουσα κρίση διαχείρισης» τόνισε κατά την παρουσίαση της έκθεσης η Γενική Διευθύντρια των ΓΧΣ Μαριέττα Προβοπούλου, εστιάζοντας στην απουσία πολιτικής βούλησης. «Το ανησυχητικό είναι ότι το αποκαλούν επιτυχία!» πρόσθεσε ο Loic Jaeger, επικεφαλής αποστολής των ΓΧΣ στην Ελλάδα, υπογραμμίζοντας ότι παρά τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ που έχουν δοθεί στο ελληνικό κράτος και τις διεθνείς ΜΚΟ, οι ανθρωπιστικές δράσεις παραμένουν ανεπαρκείς και απαράδεκτα αργές με αποτέλεσμα χιλιάδες ευάλωτοι άνθρωποι να μην λαμβάνουν τη βοήθεια που τόσο έχουν ανάγκη. «Η πραγματικότητα είναι ότι θα εγκλωβιστούν εδώ για πολλά χρόνια. Ως ανθρωπιστική οργάνωση δεν μπορούμε να σιωπήσουμε. Πρέπει να μιλήσουμε για τους ανθρώπους που βλέπουμε να υποφέρουν».

Συνωστισμός, απουσία στέγης, κακές συνθήκες υγιεινής, απομόνωση και αποκλεισμός, μη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες Υγείας, αβεβαιότητα, ανασφάλεια και γκετοποίηση, είναι μερικές μόνο από τις παραμέτρους του προβλήματος της πολύμηνης παραμονής στους καταυλισμούς που διαπιστώνουν οι ΓΧΣ και συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα ικανό να παράγει βία αλλά και προβλήματα υγείας. Ο ιατρός Απόστολος Βεΐζης, διευθυντής προγραμμάτων του ελληνικού τμήματος της οργάνωσης, επισημαίνει ότι οι άνθρωποι διαβιούν σε συνθήκες που μπορεί να παράγουν νοσήματα, φέρνοντας ως παράδειγμα κρούσματα ηπατίτιδας Α’ που έχουν καταγραφεί και καταυλισμούς που δεν διαθέτουν καν τουαλέτες. «Οι Έλληνες γονείς πάντως μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι, τα παιδιά εμβολιάζονται» τόνισε και στάθηκε στην άμεση ανάγκη όλοι οι αιτούντες άσυλο να αποκτήσουν πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα Υγείας, κάτι που ο νόμος προβλέπει αλλά στην πράξη δεν εφαρμόζεται. «Μιλάμε για 60.000 ανθρώπους. Το σύστημα θα μπορούσε να λειτουργήσει αν οι άνθρωποι αυτοί ήταν μέρος του συστήματος. Όμως βρίσκονται σε κέντρα κράτησης και καταυλισμούς μακριά από τον αστικό ιστό. Πώς θα πάνε στο νοσοκομείο; Όταν μάλιστα δεν λειτουργεί το σύστημα διαμεσολάβησης. Επιπλέον δεν υπάρχει συντονισμός μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων, για την ακρίβεια το υπουργείο Υγείας δεν είναι καν κομμάτι του σχεδιασμού» ανέφερε ο κύριος Βεΐζης και πρόσθεσε: «Η αδιαφορία είναι η μεγαλύτερη νόσος σε αυτή την πολιτεία και δυστυχώς δεν θεραπεύεται».

Η αδιαφορία είναι η μεγαλύτερη νόσος σε αυτή την πολιτεία και δυστυχώς δεν θεραπεύεται

Όπως σημειώνεται στην έκθεση, τα νοσοκομεία της χώρας δίνουν μάχη για να ανταποκριθούν στις ανάγκες τόσο των ντόπιων κατοίκων όσο και των προσφύγων και μεταναστών, κυρίως λόγω της έλλειψης πόρων. Πώς θα μπορέσουν στην πράξη να απορροφήσουν τις αυξημένες ανάγκες; Σε σχετική ερώτηση του NEWS27 ο Loic Jaeger τόνισε: «Για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα ένας ευάλωτος άνθρωπος είναι ένας ευάλωτος άνθρωπος, ασχέτως εθνικότητας. Γι αυτό τα Κέντρα Φροντίδας των ΓΧΣ είναι ανοιχτά σε όλους, Έλληνες, μετανάστες και πρόσφυγες. Για τους ανθρώπους που βρίσκονται σε καταυλισμούς όμως και δεν είναι μέρος της πόλης το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουν καν πρόσβαση στις δομές Υγείας».

Χαρακτηριστική της μη προσβασιμότητας σε υπηρεσίες Υγείας είναι η μαρτυρία 43χρονου Αφγανού. «Πάσχω από επιληπτικές κρίσεις. Δεκατρία χρόνια πριν, οι Ταλιμπάν με χτύπησαν στον αυχένα και επίσης έσπασαν το πόδι μου. Από εκείνη τη στιγμή παθαίνω περίπου  6 με 7  επιληπτικές  κρίσεις την ημέρα  και  αυτό  επιδεινώνεται  όταν  ζεσταίνομαι  ή πιέζομαι.  Έμενα στη Μαλακάσα, αλλά οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πολύ δύσκολες για εμένα. Λόγω των προβλημάτων υγείας μου, κλείσαμε δύο φορές ραντεβού σε νοσοκομείο για να υποβληθώ σε εξέταση μαγνητικής τομογραφίας. Και για τα δύο ραντεβού καλέσαμε ασθενοφόρο, αλλά δεν ήρθε ποτέ. Προσπάθησα να χρησιμοποιήσω το τρένο για να πάω στο νοσοκομείο, αλλά κάθε φορά ο ελεγκτής των εισιτηρίων με κατέβαζε από αυτό. Στα νοσοκομεία δεν υπάρχουν διερμηνείς και οι ιατροί δυσκολεύονταν να κατανοήσουν τα συμπτώματά μου. Μου έδωσαν φάρμακα αλλά δεν με βοηθούν».

Ο 43χρονος ταξιδεύει μόνος. Μεταφέρθηκε στο κέντρο από Ισπανούς εθελοντές  και  ενώ  περίμενε  για  το  ασθενοφόρο  έπαθε  2  επιληπτικές  κρίσεις.  Στην περίπτωση  αυτή,  το  ασθενοφόρο  έφθασε  περίπου  1  ώρα  και  30  λεπτά  μετά  την κλήση…

Για τις ελληνικές Αρχές ο 43χρονος επιληπτικός προέρχεται από μια «ασφαλή χώρα». Το ίδιο και η 30χρονη Αρίζου που επίσης ζει στον καταυλισμό της Μαλακάσας στην Αττική μαζί με τα  τέσσερα  παιδιά  της (15,13,  9  και  7  ετών) και την διανοητικά καθυστερημένη αδερφή της. Έφυγε από  την Κοντούζ του  Αφγανιστάν  λόγω  των τρομοκρατικών επιθέσεων, σε μία από τις οποίες σκοτώθηκε ο σύζυγός της. Το σχέδιο ήταν να έρθει στην Ελλάδα και στη συνέχεια να ταξιδέψει στο Βέλγιο, όπου ζει η οικογένεια  του  κουνιάδου  της.  Όμως εγκλωβίστηκε επ’ αόριστον στη χώρα μας και πλέον έχει δύο επιλογές: Είτε να υποβάλει αίτηση ασύλου και να περιμένει για μήνες ένα αβέβαιο αποτελέσματα, είτε να γυρίσει πίσω στην «ασφάλεια» των τρομοκρατικών επιθέσεων του Αφγανιστάν.

Eίναι σαν να τους λες πως ό,τι έχουν ζήσει δεν ισχύει!

«Το να λες σε αυτούς τους ανθρώπους ότι προέρχονται από μια ασφαλή χώρα είναι σαν να τους λες πως ό,τι έχουν ζήσει δεν ισχύει!» λέει χαρακτηριστικά η ψυχολόγος των ΓΧΣ Χριστίνα Σιδέρη υπενθυμίζοντας ότι μιλάμε για ανθρώπους με τραυματικά βιώματα, οι οποίοι διαβιούν για μήνες σε συνθήκες αβεβαιότητας και γκετοποίησης που όχι μόνο δεν τους επιτρέπουν να ανακάμψουν αλλά μπορεί να επιβαρύνουν κι άλλο την ψυχική τους υγεία. «Η γυναίκα αυτή ζει επτά μήνες στη Μαλακάσσα, στη ζέστη, στο κρύο, στο συσσίτιο…» σημειώνει η κυρία Σιδέρη.

«Τις νύχτες δεν μπορώ να κοιμηθώ από τον φόβο, οποιοσδήποτε μπορεί να μπει μέσα στη σκηνή μου. Αισθάνομαι πολύ ευάλωτη και φοβάμαι διαρκώς για την ασφάλειά μου και την ασφάλεια των παιδιών μου» εξομολογείται μια 28χρονη μητέρα 7 παιδιών από τη Συρία που βρίσκεται στην Ελλάδα επτά μήνες και μένει στον καταυλισμό της Softex.

«Αισθάνονται παραμελημένοι από την Ευρώπη, την Κυβέρνηση  και  τις  ΜΚΟ,  αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι, κανείς   δεν   τους   προσέχει, τα  φώτα  του  Tύπου  έσβησαν μετά  την  Ειδομένη  και  τώρα αισθάνονται  ακόμη  χειρότερα  από  τότε  που  βρίσκονταν στην Ειδομένη» προσθέτει ψυχολόγος των ΓΧΣ,  στην περιοχή γύρω από τη Θεσσαλονίκη.

Πώς μπορεί η Ευρώπη να αφήσει αυτούς τους ανθρώπους στο κρύο για ακόμα έναν χειμώνα;

Σκηνές σαν αυτές από τα λασπόνερα της Ειδομένης πάντως είναι πολύ πιθανό να επαναληφθούν και το φετινό χειμώνα, καθώς οι  Γιατροί  Χωρίς  Σύνορα  εκφράζουν  ανησυχίες  ότι  ορισμένοι  από  τους καταυλισμούς  δεν  είναι  κατάλληλοι  για  τις  χειμερινές  καιρικές  συνθήκες.  «Τα hotspots στα νησιά λειτουργούν στο 200% της χωρητικότητάς τους και οι υπηρεσίες στους καταυλισμούς στην ηπειρωτική χώρα είναι ανεπαρκείς. Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, έρχεται ο χειμώνας και οι οικογένειες, από τα νεογέννητα μέχρι τους ηλικιωμένους, δεν έχουν κατάλληλα καταλύματα» τόνισε ο Loic Jaeger.

«Ακούμε για ένα εθνικό σχέδιο εδώ και μήνες αλλά οι άνθρωποι ακόμα μένουν σε σκηνές στη βόρεια Ελλάδα όπου η θερμοκρασία έχει ήδη πέσει στους 5°C. Πώς μπορεί η Ευρώπη να αφήσει αυτούς τους ανθρώπους στο κρύο για ακόμα έναν χειμώνα;».

Ένας ευάλωτος άνθρωπος είναι ένας ευάλωτος άνθρωπος, ασχέτως εθνικότητας…

Επτά  μήνες  μετά  το  κλείσιμο  των  συνόρων  με  τη  ΠΓΔΜ,  περισσότεροι από 50.000 πρόσφυγες και μετανάστες παραμένουν εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα εκ των οποίων οι 15.000 βρίσκονται στα νησιά. Παράλληλα, η εφαρμογή της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας στα τέλη του Μαρτίου 2016 έχει ενισχύσει την πολιτική της αναχαίτισης που εφαρμόζει η Ε.Ε., θέτοντας σε εφαρμογή μια οργανωμένη στρατηγική απαγόρευσης πρόσβασης σε ένα ασφαλές περιβάλλον για τους ανθρώπους από χώρες που έχουν πληγεί από τον πόλεμο και οι οποίοι αναζητούν διεθνή προστασία.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ζητούν από τις ελληνικές Αρχές να εξετάσουν εναλλακτικές των  καταυλισμών λύσεις,  να  προχωρήσουν  στη  χρηματοδότηση  προγραμμάτων για την κάλυψη των αναγκών των ευάλωτων ανθρώπων, να παρέχουν αποτελεσματική πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και να αναπτύξουν και να ενισχύσουν νόμιμες και ασφαλείς διόδους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.