Ασφαλιστικό: Οι νέες συντάξεις, οι εισφορές και το νέο Ταμείο

Περικοπές στις κύριες συντάξεις για μελλοντικούς συνταξιούχους που μπορεί να φτάσουν στο 15%, πιθανές μειώσεις σε ήδη συνταξιούχους και παρεμβάσεις στις επικουρικές με αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα, περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου για το Ασφαλιστικό, που παρουσίασε ο υπουργός Εργασίας, κ. Γιώργος Κατρούγκαλος στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο και στα πολιτικά κόμματα.

Στο κείμενο των 170 σελίδων και των 64 άρθρων, υπάρχουν παρεμβάσεις τόσο για το εφάπαξ, που μειώνεται κατά περίπου 10% για όσους έχουν υποβάλλει ή πρόκειται να υποβάλλουν αιτήσεις συνταξιοδότησης από 1.1.2015 και μετά. Επίσης, αλλάζει ο τρόπος χορήγησης του ΕΚΑΣ, με συνέπεια να χάνουν το συγκεκριμένο επίδομα χιλιάδες συνταξιούχοι.

Ακόμα, αυξάνεται το όριο ηλικίας χορήγησης της σύνταξης για ανασφάλιστους υπερήλικες από το 65ο, στο 67ο έτος. Την ίδια στιγμή όμως, το υπουργείο Εργασίας αφήνει κενό ένα ολόκληρο άρθρο, που αφορά τους πόρους στους οποίους θα στηριχθεί το νέο ασφαλιστικό οικοδόμημα, γεγονός που προκαλεί ασφαλώς δυσάρεστη εντύπωση, την ώρα που επίκειται μάλιστα και η διαπραγμάτευση με τους θεσμούς.

Ολόκληρη την πρόταση της κυβέρνησης για το ασφαλιστικό μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων (εθνική και αναλογική σύνταξη), σε συνδυασμό με τους συντελεστές που καθορίζουν στο εξής τα ποσοστά αναπλήρωσης, είναι πιθανό να προκαλέσουν περικοπές στις κύριες συντάξεις. Η εθνική σύνταξη οριοθετείται στα 384 ευρώ. Όμως όσο νωρίτερα βγει ο ασφαλισμένος στη σύνταξη, τόσο μικρότερο συντελεστή ποσοστού αναπλήρωσης πρόκειται να καρπωθεί (έως 45% για συντάξεις με 15αετία, έως 65% για συντάξεις με 40 έτη ασφάλισης), συνεπώς τόσο μικρότερη τελικά σύνταξη θα λάβει. Μάλιστα η εθνική σύνταξη μειώνεται στις περιπτώσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος σε μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος ή λόγω αναπηρίας. Σύμφωνα με τα dikaiologitika.gr η μείωση της εθνικής σύνταξης προκειμένου για τους ασφαλισμένους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη γήρατος, ανέρχεται σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης. (62ο με 40 χρόνια προϋπηρεσίας ή 67ο με 15αετία).

Σημειώνεται ότι μετά από τρία χρόνια, η μείωση μεσοσταθμικά κατά 15% αφορά και στους παλιούς ασφαλισμένους καθώς και οι συντάξεις όσων έχουν ήδη βγει στη σύνταξη θα υπολογίζονται όπως και αυτές των νέων ασφαλισμένων, με την ίδια αναλογικότητα δηλαδή.

Ξεχωριστό είναι το κομμάτι της επιβολής ασφαλιστικών εισφορών. Τονίζεται ότι η αύξηση (μία ποσοστιαία μονάδα για εργοδότες και μισή μονάδα για εργαζόμενους), είναι για μία τριετία, δηλαδή αφορά μόνο το διάστημα 2016 – 2018. Ειδικά όμως για ελεύθερους επαγγελματίες επιβάλλεται εισφορά επί του ετήσιου εισοδήματός τους, η οποία θα εφαρμοστεί από το 2017 και μετά και θα ανέρχεται στο 20%, για την κύρια ασφάλιση και στο 7,5% για την επικουρική. Ουσιαστικά έτσι, καταργούνται οι ασφαλιστικές κατηγορίες που ίσχυαν έως τώρα και το ύψος της εισφοράς που θα καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ, αλλά και του ΕΤΑΑ (συμβολαιογράφοι, δικηγόροι, γιατροί και μηχανικοί), θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το εισόδημα, που οι ίδιοι θα δηλώνουν. Άρα και η σύνταξη, που τελικά θα λάβουν θα εξαρτάται από το εισόδημά τους.

Επίσης, αυξάνονται οι εισφορές και για τους αγρότες, με συνέπεια έως το 2019, να έχουν φτάσει στα επίπεδα των εισφορών του ΙΚΑ.

Ενοποιήσεις Ταμείων: Όλα σε ένα (ΕΦΚΑ)

Το νέο ταμείο θα λέγεται Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), που αποτελεί μετονομασία του ΙΚΑ. Σε αυτό εντάσσονται σταδιακά από την 1.1.2016 όλοι οι υφιστάμενοι φορείς κύριας κοινωνικής ασφάλισης (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ – ΜΜΕ, ΟΓΑ, ΝΑΤ). Εξαιρούνται μόνο το τμήμα εκείνο του ΝΑΤ και του ΟΓΑ που διατηρεί αυτοτελή νομική προσωπικότητα για την άσκηση των μη ασφαλιστικών τους αρμοδιοτήτων. Όλα τα περιουσιακά στοιχεία και έσοδα πλέον θα οδηγούνται στον κουμπαρά του νέου φορέα. Για το λόγο αυτό θεσπίζονται μία Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης της Ακίνητης Περιουσίας Ασφαλιστικών Οργανισμών και μία Εταιρεία Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων Διευρυμένου Σκοπού Ασφαλιστικών Οργανισμών

Στον ΕΦΚΑ θα λειτουργει ειδική διεύθυνση συγκέντρωσης των οφειλών και προώθησης της διαδικασίας είσπραξης ή κατάσχεσης.

Το νέο υπερ – ταμείο κύριας ασφάλισης, που θα εμπεριέχει ως ξεχωριστές διευθύνσεις και τους τομείς παροχής εφάπαξ, θα ισχύουν κοινοί κανόνες υπολογισμού των συντάξεων, εφεξής.

To υπουργείο Εργασίας χαρακτηρίζει «κύριο πυλώνα» της μεταρρύθμισης τη διαδικασία της ενοποίησης των φορέων κύριας ασφάλισης, αφού κάνει λόγο για «ενοποίηση κανόνων για όλους, τόσο ως προς τις εισφορές, όσο και ως προς τις παροχές». Εκτιμάται ότι η δημιουργία του ενιαίου φορέα ασφάλισης θα επιφέρει

«όχι μόνο εξοικονόμηση κόστους μέσω του ελέγχου και της περιστολής των δαπανών αλλά περαιτέρω θα βοηθήσει καταλυτικά προς την ουσιαστική ενοποίηση των κανόνων της κοινωνικής ασφάλισης». 

Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, διαπιστώνει ότι ο ν. 3863/2010, γνωστός και ως νόμος Λοβέρδου – Κουτρουμάνη, «διατηρούσε την άνιση μεταχείριση των ασφαλισμένων και τον άδικο διαχωρισμό των χορηγούμενων παροχών ανάλογα με το χρόνο υπαγωγής στην ασφάλιση, το φορέα συνταξιοδότησης, διατηρούσε δηλαδή τα αποσπασματικά και πελατειακά χαρακτηριστικά που διέκριναν το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης έως σήμερα. Με την προτεινόμενη μεταρρύθμιση, θεσπίζεται ενιαίο πλέγμα κοινωνικής προστασίας προνοιακών και ασφαλιστικών παροχών ώστε να εξασφαλίζεται κοινωνική και διαγενεακή δικαιοσύνη».

Πλαφόν στις συντάξεις

«Ταβάνι» τα 2.304 ευρώ θέτει το υπουργείο Εργασίας για κάθε ατομική σύνταξη που θα προκύπτει στο εξής και για την επόμενη τριετία, δηλαδή μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής το 2018. Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου για την μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού Συστήματος, στην περίπτωση των ατομικών συντάξεων, το υψηλότερο καθαρό ποσό που θα μπορεί να καταβάλλεται δεν πρέπει να υπερβαίνει το εξαπλάσιο της εθνικής σύνταξης, η οποία σήμερα υπολογίζεται στα 384 ευρώ. Αντίστοιχα, εάν πρόκειται για καταβολή περισσότερων από μίας συντάξεων, για παράδειγμα από το Δημόσιο, από Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) ή οποιονδήποτε ασφαλιστικό φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, το πλαφόν που τίθεται είναι το οκταπλάσιο της εθνικής σύνταξης, δηλαδή τα 3.072 ευρώ.

Ουσιαστικά με τον τρόπο αυτό το υπουργείο Εργασίας επιδιώκει να περιορίσει τη συνταξιοδοτική δαπάνη, αφού έως τώρα το πλαφόν για την ατομική σύνταξη είναι τα 2.773 ευρώ, ενώ για άθροισμα συντάξεων ανέρχεται στα 3.680 ευρώ.

Το υπουργείο Εργασίας σημειώνει ότι «Ο νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης (εθνική και αναλογική) στηρίζεται σε «αναλογιστική μελέτη πλήρως τεκμηριωμένη και βασισμένη στα νέα οικονομικά δεδομένα όπως αυτά διαμορφώθηκαν τα τελευταία χρόνια, ώστε να εγγυάται τη βιωσιμότητα των ταμείων και την εις το διηνεκές χορήγηση της δικαιούμενης σύνταξης». Επισημαίνεται επίσης ότι έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι παράμετροι που από την Ολομέλεια του ΣτΕ κρίθηκαν ως απολύτως αναγκαίες για τη συνταγματικότητα των προτεινόμενων αλλαγών.

Περικοπές κρύβει η προσωπική διαφορά

Μειώσεις κύριων συντάξεων, ακόμα και από φέτος σύμφωνα με τα dikaiologitika.gr «κρύβει» η εφαρμογή του μοντέλου της προσωπικής διαφοράς, που επιθυμεί να προωθήσει το υπουργείο Εργασίας. Μπορεί να φαίνεται ότι διασώζονται οι καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις για την επόμενη τριετία, δηλαδή μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν ισχύει όμως το ίδιο και για τις συντάξεις που θα απονεμηθούν από εδώ και στο εξής.

Πιο συγκεκριμένα, στο σχέδιο νόμου που παρουσίασε χθες ο υπουργός Εργασίας, κ. Γιώργος Κατρούγκαλος στα πολιτικά κόμματα και στον πρόεδρο της Δημοκρατίας γίνεται ξεκάθαρη αναφορά για τις αιτήσεις που θα κατατεθούν εντός του 2016. Σε περίπτωση κατά την οποία το ποσό της σύνταξης υπολείπεται του ποσού της σύνταξης που θα εκδιδόταν με το προηγούμενο καθεστώς κατά ποσοστό άνω του 20%, μόνο το ήμισυ της διαφοράς καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά. Επί αιτήσεων που θα κατατεθούν εντός του 2017 συνεχίζει να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά το ένα τρίτο (1/3) της διαφοράς, και επί αιτήσεων που θα κατατεθούν εντός του 2018, μόλις το ένα τέταρτο (1/4) της διαφοράς.

Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν γίνεται καμία πρόβλεψη για τα έτη από το 2019 και μετά, γεγονός που δημιουργεί ένα προφανές «θολό τοπίο» για ενδεχόμενες μειώσεις στις κύριες συντάξεις, που θα προκύψουν τότε.

Υπάρχει επίσης η αναφορά στην εθνική σύνταξη, που θα αποτελεί ουσιαστικά ρήτρα ανάπτυξης των συντάξεων και θα μπορεί να επιφέρει αυξήσεις, όταν η χώρα περιέλθει αντίστοιχα, σε καθεστώς ανάπτυξης. Όμως με την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, είναι πιθανό οι μειώσεις που θα προκύψουν στο αναλογικό μέρος τους, να είναι πολύ υψηλότερες από ενδεχόμενες αυξήσεις που μπορεί να επέλθουν στην εθνική σύνταξη, στο μέλλον.

«Ψύχρα» για το Ασφαλιστικό από τους θεσμούς

Έντονες επιφυλάξεις φαίνεται ότι εκφράζουν οι θεσμοί, για το σχέδιο Ασφαλιστικής Μεταρρύθμισης, που έλαβαν χθες το απόγευμα, από την ελληνική κυβέρνηση. Τις περισσότερες αντιδράσεις συγκέντρωσαν το σκέλος της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών, αφού είναι πάγια η θέση τους ότι ένα τέτοιο μέτρο θα προκαλέσει διόγκωση της ύφεσης. Φαίνεται όμως ότι διαφωνούν και με τις βασικές πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης για το Ασφαλιστικό, αφού πιστεύουν ότι είναι «περιορισμένη» η σύνδεση εισφορών και παροχών και ότι από το μοντέλο Μεταρρύθμισης που προωθείται, αδικούνται οι υψηλόμισθοι που έχουν συνεισφέρει μεγαλύτερα ποσά, αφού θα υποστούν τις περισσότερες απώλειες όταν κληθούν να λάβουν τη σύνταξή τους. Με τον τρόπο αυτό, οι εκπρόσωποι των δανειστών πιστεύουν ότι τροφοδοτείται η ανασφάλιστη εργασία, αφού πρακτικά στο μέλλον δεν θα συμφέρει έναν υψηλόμισθο με μηνιαίες αποδοχές, πχ από 2.000 ευρώ και άνω, να καταβάλλει ανάλογα υψηλές εισφορές, αφού η σύνταξη που θα λάβει, θα είναι αισθητά μειωμένη, σε σχέση με όσα ίσχυαν έως τώρα.

Πράγματι, το ποσοστό αναπλήρωσης που καθορίζει τις μελλοντικές συντάξεις, με βάση το σχέδιο νόμου, που είδε χθες το «φως» της δημοσιότητας, στην καλύτερη περίπτωση θα φτάσει το 60%, όταν έως τώρα ανερχόταν στο 75%, σε κάποιες περιπτώσεις. Επίσης, για τις επικουρικές συντάξεις το ποσοστό αναπλήρωσης υποχωρεί στα επίπεδα του 18-20%, όταν προ ετών μπορούσαν να κυμαίνονται μεταξύ 40 – 50%.

Για παράδειγμα, με το νόμο Λοβέρδου – Κουτρουμάνη (ν.3863/2010), ο ασφαλισμένος με μέσο εισόδημα 2.000 ευρώ και 35 έτη ασφάλισης, επρόκειτο να λάβει σύνταξη στα επίπεδα των 1.380 ευρώ, ενώ με το νέο σύστημα που προωθεί η μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου, η σύνταξη υποχωρεί στα 1.168 ευρώ. Αντίστοιχα, με την ίδια μισθολογική βάση, αλλά με 30 χρόνια προϋπηρεσίας, η σύνταξη με το προηγούμενο συνταξιοδοτικό καθεστώς θα ανερχόταν στα 925 ευρώ, ενώ με την καινούργια μεταρρύθμιση υποχωρεί στα 797 ευρώ, περίπου.

Προβληματισμός επικρατεί όμως στους θεσμούς και για το σκέλος της έλλειψης του άρθρου που αφορά τους επιπλέον πόρους που θα στηρίξουν το Ασφαλιστικό Σύστημα της χώρας. Μάλιστα, για όλα τα παραπάνω επιμέρους ζητήματα και όχι μόνο, διαρρέεται ότι κατά την επιστροφή τους στην Ελλάδα, θα ακολουθήσει ένας σκληρός «τελικός γύρος» διαπραγμάτευσης, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά.

Οι εκπρόσωποι των θεσμών αναμένεται να επιστρέψουν στην Αθήνα για τον τελικό γύρο των διαπραγματεύσεων το αργότερο έως τις 18 Ιανουαρίου. Η κυβέρνηση θέλει να καταθέσει το νομοσχέδιο έως τις 20 του ίδιου μήνα, για να καταστεί δυνατό να ψηφιστεί από τη Βουλή, το αργότερο έως τις 10 Φεβρουαρίου.

Διαβάστε ακόμα στα Dikaiologitika.gr:

Μεγάλο «μαχαίρι» σε εφάπαξ επικουρικές και αναπηρικές συντάξεις

Που θα γίνουν πάνω από 7.500 προσλήψεις εως τον Μάρτιο