Γιατί η νηστεία είναι τόσο σημαντική για την υγεία

Από αρχαιοτάτων χρόνων η νηστεία αποτελούσε κύριο μέλημα των θρησκευτικών, πολιτισμικών και διατροφικών παραδόσεων των ανθρώπων. Μέσα από τη νηστεία ενδυναμώνονταν θρησκευτικές και ηθικές αξίες, όπως η εγκράτεια, η εξάσκηση της θέλησης, η αποχή από πειρασμούς, καταχρήσεις, άσχημες σκέψεις και θυμό. Εντούτοις, η νηστεία πέρα από τη θρησκευτική και πνευματική της αξία, είναι ιδιαίτερα ευεργετική για την υγεία μας όταν γίνεται με το σωστό τρόπο.

Βασική αρχή της νηστείας είναι η αποχή από την κατανάλωση προϊόντων ζωικής προέλευσης και η προτίμηση τροφίμων όπως είναι τα φρούτα τα λαχανικά και τα αμυλούχα (ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, πατάτες, δημητριακά).

Η περιορισμένη κατανάλωση τροφίμων ζωικής προέλευσης σε περιόδους νηστείας είναι ιδιαίτερα ευεργετική γιατί:

Βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ: Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η αποχή από προϊόντα ζωικής προέλευσης συνεπάγεται και τη μειωμένη πρόσληψη κορεσμένων λιπιδίων που με τη σειρά τους βελτιώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων. Η μείωση της χοληστερίνης μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 40 – 50mg, εάν ακολουθηθεί σωστά η νηστεία για όλη την περίοδο της Σαρακοστής. Οι μελέτες του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης έχουν δείξει ότι όσοι κάνουν νηστεία 180 μέρες το χρόνο, έχουν ολική χοληστερόλη 12,5% χαμηλότερη και «κακή» (LDL) χοληστερόλη 20% χαμηλότερη απ’ ό,τι οι άνθρωποι που δεν νηστεύουν.

Κάνει καλό στο έντερο: η νηστεία χαρακτηρίζεται από την αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών χάρη στη μεγαλύτερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών συμβάλλει στην καλή λειτουργικότητα του πεπτικού σωλήνα με μείωση της δυσκοιλιότητας, περιορισμένη απορρόφηση της χοληστερόλης από το βλεννογόνο του εντέρου και μείωση της εκδήλωσης καρκίνων του παχέος εντέρου.

Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού: κατά τη νηστεία αυξάνεται η πρόσληψη των φυτοχημικών ουσιών που είναι ευεργετικές για την υγεία. Οι βιταμίνες, οι φλαβονοειδείς και καροτινοειδείς ουσίες, το λυκοπένιο, το σελήνιο είναι μερικές από τις φυτοχημικές ουσίες με αντιοξειδωτικές ιδιότητες που ευεργετούν διάφορα συστήματα του οργανισμού μας. Συνεπώς, κατά τη νηστεία συνίσταται η κατανάλωση τροφίμων όπως καρότα, πιπεριές, φράουλες, μούρα, ντομάτες, βερίκοκα, σπανάκι, σόγια, γλυκές πατάτες, σκόρδο, κρεμμύδι, πράσο, τα οποία βοηθούν το καρδιαγγειακό σύστημα, μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου και βελτιώνουν τις πνευματικές ικανότητες.

Αδυνατίζει: η νηστεία μπορεί να αποτελέσει μία καλή ευκαιρία για να χάσουμε κιλά μιας και ο αποκλεισμός των ζωικών τροφίμων συνεπάγεται τη μειωμένη πρόσληψη λιπαρών και θερμίδων. Ταυτόχρονα, η σαρακοστή είναι πολύ πλούσια σε αντιοξειδωτικά αφού χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, δημητριακών, ζυμαρικών και ξηρών καρπών. Έτσι, η νηστεία είναι συνώνυμο της αντιοξειδωτικής δίαιτας, της υγείας και της ευεξίας.

Ενίσχυση του ανοσοποιητικού λόγω της αυξημένης κατανάλωσης αντιοξειδωτικών από τη μεγάλη ποικιλίας φρούτων, λαχανικών, οσπρίων, δημητριακών, ζυμαρικών και ξηρών καρπών.

Μειώνεται η αρτηριακή πίεση! Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά αποτελούν διατροφικό θησαυρό λόγω των αντιοξειδωτικών ουσιών και των στοιχείων που περιέχουν, ενώ χάρη στην υψηλή τους περιεκτικότητα σε κάλιο συμβάλλουν στην καλύτερη λειτουργία της καρδιάς και τη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης στα φυσιολογικά πλαίσια.

Το κάλιο είναι στοιχείο που δρα ανταγωνιστικά στην αρτηριακή πίεση και βοηθάει στη ρύθμιση της τελευταίας, ιδιαιτέρως σε άτομα με πολύ υψηλές τιμές.

ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΝΗΣΤΕΙΑ

Η νηστεία όμως κρύβει ίσως και κάποιες παγίδες, από στοιχεία που δεν προσφέρονται απλόχερα από φυτικές τροφές. Η διαιτολόγος μας εξηγεί ποια συστατικά της νηστείας είναι ιδιαίτερα σημαντικά:

– Αυξημένη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε σύνθετους υδατάνθρακες και φυτικές ίνες: Είναι βασική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό και βελτιώνουν τη λειτουργία του εντέρου! Ιδανική επιλογή αποτελούν τρόφιμα όπως: δημητριακά/ζυμαρικά ολικής άλεσης, κριθάρι, πλιγούρι, βρώμη, καστανό ρύζι, όσπρια.

– Επαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών: Οι πρωτεΐνες αποτελούν καλή πηγή ενέργειας και συντελούν στη διατήρηση του μυικού ιστού. Βασική πηγή πρωτεΐνης κατά την περίοδο της νηστείας αποτελούν τα θαλασσινά, τα όσπρια, τα μανιτάρια, το σουσάμι και οι ξηροί καρποί. Σημαντικός είναι και ο συνδυασμός τροφών, αφού ο συνδυασμός των αμινοξέων που περιέχουν προσφέρει πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας (π.χ. φακές με ρύζι).

– Επαρκής πρόσληψη σιδήρου: Η αποχή από το κρέας και τα αυγά, βασικές πηγές σιδήρου, ενδέχεται να προκαλέσει ελάττωση των επιπέδων σιδήρου στο αίμα, ιδιαίτερα σε άτομα ευαίσθητα όπως γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία λόγω της έμμηνου ρύσης. Χαμηλά επίπεδα σιδήρου συνδέονται με εμφάνιση ατονίας και εξάντλησης. Βασικές πηγές σιδήρου κατά τη νηστεία αποτελούν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως μπρόκολο και σπανάκι και τα όσπρια, όπως φακές και φασόλια. Λόγω του ότι ο σίδηρος φυτικής προελεύσεως απορροφάται δύσκολα ή σε μικρό ποσοστό συνίσταται η παράλληλη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C, όπως πιπεριές, εσπεριδοειδή, λαχανάκια Βρυξελλών.

*Η Γεωργία Καπώλη είναι Κλινική Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, ΒSc Επιστημονική Διευθύντρια Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Νεμέας, Αντιπροέδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας, www.logodiatrofis.gr, www.activekids.gr, www.care24.gr