Βενιζέλος: Να μην επιτρέψουμε να γίνει το Αιγαίο βαλβίδα εκτόνωσης εσωτερικών εντάσεων της Τουρκίας

«Εμείς πρέπει να μην εμπλακούμε σε μια ρευστή εσωτερική κατάσταση, να μην επιτρέψουμε να γίνει το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος βαλβίδα εκτόνωσης συγκυριακών, εσωτερικών εντάσεων της Τουρκίας. Να διατηρήσουμε διαύλους επικοινωνίας, με την σύγχρονη αντίληψη περί διπλωματίας, και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που συμβαίνει στην Τουρκία», τόνισε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος στην παρουσίαση του βιβλίου του Αχμέτ Ινσέλ «Η νέα Τουρκία του Ερντογάν – Από το δημοκρατικό όνειρο στην αυταρχική εκτροπή».

Επίσης αναφέρθηκε στις εθνοτικές, θρησκευτικές, ιστορικές και πολιτιστικές τομές που διαπερνούν και κατατέμνουν την τουρκική κοινωνία και το τουρκικό έθνος, οι οποίες, όπως σημείωσε, «επιτρέπουν στον (Πρόεδρο της Τουρκίας) Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να διαμορφώνει ένα πλειοψηφικό ρεύμα επειδή πρωτίστως εκφράζει το τουρκικό ισλαμικό συντηρητισμό, που είναι και κοινωνικός ταυτόχρονα».

Ο πρώην υπουργός μίλησε για τις τρεις αλληλένδετες παγίδες για την Τουρκία – του μεσαίου κατά κεφαλήν εισοδήματος, του δημοκρατικού αυταρχισμού που είναι διαρκώς παρών και της διεθνούς απομόνωσης – και υποστήριξε ότι το πρόβλημα του Ερντογάν δεν είναι η μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Χάλκη, η Ίμβρος και η Τένεδος: “Το πρόβλημα του Ερντογάν είναι το γεγονός ότι η Συνθήκη της Λωζάνης είναι η καταστατική πράξη της κεμαλικής Τουρκίας, είναι η μετάβαση από τη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας στη συγκρότηση της τουρκικής δημοκρατίας. Η Λωζάνη είναι ο Κεμάλ και ο Ινονού. Και άρα, λέει ο Ερντογάν, «αυτό που έχετε ως αφήγημα νίκης είναι το αποτέλεσμα μιας συντριπτικής εθνικής ήττας»”.

Εξήγησε ότι «η Λωζάνη επισημοποιεί την ανεξαρτησία της Αιγύπτου, την ανεξαρτησία του Σουδάν, τα σύνορα της Συρίας, τα σύνορα της Τυνησίας και εμείς νομίζουμε ότι η Συνθήκη της Λωζάνης είναι η ελληνοκεντρική συνθήκη η οποία ρυθμίζει θέματα ελληνοτουρκικών σχέσεων. Όλο το τόξο της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, όλο το τόξο στο οποίο συνετελέσθη και εκφυλίστηκε η Αραβική Άνοιξη, σε όλο το τόξο στο οποίο διεξάγονται οι πόλεμοι αυτή τη στιγμή, είναι αντικείμενο της συνθήκης της Λωζάνης».

«Η Τουρκία έχει ενεργό απειλή για την εδαφική της ακεραιότητα εξαιτίας του Κουρδικού και της πολύ πιθανής ενοποίησης των Κουρδικών επικρατειών σε ένα κράτος, άρα έχει πρόβλημα ακρωτηριασμού. Έχει πρόβλημα με τη Συρία, το Ιράν, με το σύμπαν. Έχει ένα τεράστιο μη διαχειρίσιμο πρόβλημα ασφάλειας», κατέληξε ο κ. Βενιζέλος.

Ο συγγραφέας και πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Πέτρος Τατσόπουλος είπε ότι κατανοώντας τις εξελίξεις στην Τουρκία μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα και για μας, και σημείωσε ότι «οι ομοιότητές μας με την τουρκική πολιτική σκηνή έως το 1974 είναι σκανδαλώδεις».

Έκανε λόγο για ομοιότητες του Ταγίπ Εντογάν με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα σημειώνοντας ότι «και οι δύο δεν θεωρούν αυτοσκοπό τη δημοκρατία, τη θεωρούν μέσο».

«Ο Ερντογάν λέει ότι η δημοκρατία είναι ένα τραμ από το οποίο μπορείς να κατέβεις σε όποιο σταθμό θέλεις», τόνισε, και πρόσθεσε ότι ο τούρκος πρόεδρος «έχει μια αντίστοιχη περιφρόνηση στους θεσμούς, με αυτή του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος μιλά για θεσμικά εμπόδια».

Ο Πέτρος Τατσόπουλος επιτέθηκε στην πολιτική της κυβέρνησης απέναντι στην Τουρκία υπογραμμίζοντας ότι «μια χώρα που δεν ξέρει αν πρέπει να κρατήσει μια θέση αρχών απέναντι στον Ερντογάν – όπως να μην δώσει τους πολιτικούς φυγάδες σε μία χώρα που δεν υπάρχει διασφάλιση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως επιτάσσει ο ‘Αρειος Πάγος με την απόφαση που έβγαλε, και από την πίσω πόρτα, στο σκοτάδι, κάνει αυτό που δεν μπορεί να κάνει την ημέρα, στέλνει τους πολιτικούς φυγάδες πίσω – αυτή η χώρα στέλνει σήματα αντίθετα μεταξύ τους. Από τη μια κρατάει το λόγο της, σέβεται το διεθνές δίκαιο, και από την άλλη κάνει αυτό που θέλει ο Ερντογάν, το ποδοπατάει».

Επίσης επισήμανε ότι το σημείο καμπής για την Τουρκία ήταν το 2008, όταν έγινε φανερό ότι μετά από πενήντα χρόνια που η Τουρκία βρισκόταν στον προθάλαμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης άρχισε να απομακρύνεται από την Ευρώπη, μετά τις δηλώσεις Σαρκοζί. «Από τότε άρχισε να μεταλλάσσεται η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, από το νεοοθωμανικό μοντέλο του (Αχμέτ) Νταβούτογλου, στην πολύτιμη μοναξιά, σύμφωνα με την οποία δεν θέλουν την ΕΕ, θα στραφούν στην Ασία, και είναι αυτάρκεις».

«Αυτό πολλαπλασιάζει γεωμετρικά τους κινδύνους για την Ελλάδα. Μια Τουρκία απομακρυσμένη από την ΕΕ είναι μια Τουρκία απρόβλεπτη. Οι κυρώσεις της ΕΕ την κρατούν από το να είναι αχαλίνωτη. Αν στρέψει τις πλάτες της στην Ευρώπη είναι ένας εν δυνάμει κίνδυνος, ειδικά μιας Ελλάδας εγκληματικά επιπόλαιης, μιας Ελλάδας που δεν καταλαβαίνει το ρόλο της Ευρώπης, που δεν καταλαβαίνει πότε κερδίζει και πότε χάνει», τόνισε ο Πέτρος Τατσόπουλος.

Στο βιβλίο του, ο διεθνούς φήμης ακαδημαϊκός Αχμέτ Ινσέλ επιχειρεί να δώσει μια εικόνα της σύγχρονης πολιτικής πραγματικότητας της Τουρκίας και να εξηγήσει με ποιον τρόπο κατάφερε ο τούρκος ηγέτης να αποφύγει την τύχη παλαιότερων ισλαμιστών πολιτικών και να εδραιωθεί στην εξουσία. Όπως γράφει χαρακτηριστικά: «Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προτού καν τελειώσει η πρώτη προεδρική θητεία του, θα έχει κυβερνήσει την Τουρκία περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, ακόμα και από τον Μουσταφά Κεμάλ, τον Πατέρα των Τούρκων».

Ο επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Σωτήρης Ντάλης αναφέρθηκε στον συγγραφέα, ο οποίος σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου ότι «σήμερα ο Ταγίπ Ερντογάν ενσαρκώνει ένα αληθινό παράδοξο. Είναι ο βασικός και μάλιστα μοναδικός παράγοντας της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας του AKP και συνεπώς της κυβερνητικής σταθερότητας, αλλά με τον τρόπο διακυβέρνησής του και με το κοινωνικό του σχέδιο αποτελεί επίσης έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής αστάθειας της Τουρκίας για τα επόμενα χρόνια».

Σημείωσε ότι «η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας προχωράει με αργά βήματα και αυτό οφείλεται σε τρεις κυρίως λόγους – στις εσωτερικές διεργασίες στην Τουρκία, στις διαφωνίες που εμφανίζουν διάφορα κράτη-μέλη της ΕΕ, και στο κυπριακό πρόβλημα» και πρόσθεσε ότι «η μετάλλαξη του Ερντογάν σε αυταρχικό ηγέτη και η εγκατάλειψη εκ μέρους του της εικόνας ενός μετριοπαθούς ηγέτη που είχε κερδίσει την υποστήριξη της Ευρώπης συνοδεύεται το τελευταίο διάστημα από δηλώσεις που αμφισβητούν τη συνέχεια της κεμαλικής παράδοσης. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα με την αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάνης, που στόχευε κυρίως στην εσωτερική αντιπολίτευση, όμως ήταν προφανές ότι δημιουργούσε πρόβλημα και στην ελληνική κοινή γνώμη. Η Συνθήκη της Λωζάνης δεν κινδυνεύει από δηλώσεις όπως αυτές του Ερντογάν και του Τσαβούσογλου. Αυτή που κινδυνεύει είναι η πορεία του ευρωτουρκικών σχέσεων».

Ο δημοσιογράφος Γιάννης Πρετεντέρης υποστήριξε ότι ο Ερντογάν έχει μια μεγάλη ικανότητα να αλλάζει το αφήγημά του κάθε φορά. «Το αφήγημά του αλλάζει πάντα ανάλογα με το ρήγμα και το πού τοποθετείται η πλειοψηφία», είπε, και εξήγησε ότι «για να το επιτυγχάνεις αυτό στην πολιτική χρειάζεται ένα ακόμη στοιχείο, να μην υπάρχει ισχυρός ή πειστικός αντίλογος στα εναλλακτικά αφηγήματα που εκφράζεις. ‘Αρα αυτό σε υποχρεώνει να οδηγείσαι σε υψηλότερους βαθμούς αυταρχισμού της κοινωνίας σου, ώστε να μην μπορεί κανείς να αντικρούσει πειστικά αυτό που κάθε φορά λες και το οποίο μπορεί να είναι αντίθετο από αυτό που έλεγες προχθές».

Ο διευθύνων σύμβουλος στη Levant Partners Βασίλης Καρατζάς, περιέγραψε την σύγχρονη τουρκική πραγματικότητα, σημείωσε ότι το σταμάτημα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στη Ευρώπη ουσιαστικά σταμάτησε και το δημοκρατικό όνειρο, και πρόσθεσε ότι «η Τουρκία είναι μια βαθύτατα πολωμένη χώρα. Τα δύο κομμάτια της κοινωνίας δεν συνομιλούν μεταξύ τους, δεν γνωρίζονται, και δεν έχουν καμία επαφή».

Την παρουσίαση του βιβλίου που πραγματοποιήθηκε στο βιβλιοπωλείο Public συντόνισε ο δημοσιογράφος Άλκης Κούρκουλας. Παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών και εκδότης Δημήτρης Κούρκουλας και οι βουλευτές Νότης Μηταράκης, Γρηγόρης Ψαριανός και Γιάννης Μανιάτης.