TAP: Γιατί είναι το γεωπολιτικό success story της κυβέρνησης

Την κορδέλα του δικού του success story έκοψε σήμερα στη Θεσσαλονίκη ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κατά τα εγκαίνια της έναρξης κατασκευής του αγωγού TAP.

Αποτελεί αναμφίβολα το ενεργειακό γεγονός των ημερών όχι μόνον σε ελληνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αποτελεί το πρώτο βήμα για να επιτευχθεί ένας στόχος που πάντα είχε η χώρα μας, να γίνει δηλαδή περιφερειακός κόμβος διαμετακόμισης ενέργειας και πύλη εισόδου για την περιοχή των Βαλκανίων. Τα επόμενα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η κατασκευή του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB και του πλωτού σταθμού υποδοχής υγροποιημένου αερίου (LNG) στην Αλεξανδρούπολη.

Από την άλλη το έργο αποτελεί μια καθαρά ιδιωτική επένδυση, που δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στη χώρα μας ίσως στην πιο κρίσιμη χρονική συγκυρία: συμπίπτει χρονικά με το κλείσιμο της αξιολόγησης και την έναρξη της πολυεπίπεδης προσπάθειας της κυβέρνησης να προσελκύσει επενδύσεις και να φέρει έναν αναπτυξιακό άνεμο στη δοκιμαζόμενη ελληνική οικονομία.

Ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου TAP (Trans Adriatic Pipeline) είναι ο αγωγός που έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει αέριο από τα κοιτάσματα του Αζερμπαϊτζάν στις καταναλώτριες χώρες της Δυτικής Ευρώπης μέσω Τουρκίας, Ελλάδας, Αλβανίας και (υποθαλάσσια) Ιταλίας.

Για την Ελλάδα ο ΤΑΡ αποτελεί τη μεγαλύτερη άμεση ξένη επένδυση εν μέσω κρίσης, ύψους 1,5-2 δισ. ευρώ, που προβλέπεται να δημιουργήσει πάνω από 8.000 θέσεις εργασίας. Συμμετοχή στο έργο έχουν διασφαλίσει ήδη περισσότερες από 150 ελληνικές εταιρείες από διάφορους κλάδους της οικονομίας (κατασκευές, υγεία και ασφάλεια, πληροφορική, συντήρηση, παροχή υπηρεσιών). Επιπλέον, η J&P AΒΑΞ Α.Ε., σε κοινοπραξία με την ιταλική Bonatti SpA, έχει αναλάβει την κατασκευή των δύο εκ των τριών χερσαίων τμημάτων της Βορείου Ελλάδος, που αφορούν σε περίπου 360 χλμ. του αγωγού, και τα Σωληνουργεία Κορίνθου τη σύμβαση προμήθειας σωλήνων διαμέτρου 48 ιντσών και μήκους περίπου 495 χλμ. Επίσης η ΤΕΡΝΑ ανέλαβε από κοινού με την ιταλική Rensco την κατασκευή των σταθμών συμπίεσης του έργου στην Ελλάδα και στην Αλβανία.

Για τη κυβέρνηση, η σημασία του TAP είναι αδιαμφισβήτητη, τόσο γιατί αντιλαμβάνεται το γεωπολιτικό του βάρος, όσο και επειδή είχε κάνει “σημαία” της την ανάγκη να αποκομίσει από τη συμφωνία το Δημόσιο επιπρόσθετα ανταποδοτικά οφέλη. Τελικά, η διαπραγμάτευση του υπουργού Ενέργειας Πάνου Σκουρλέτη με τη κοινοπραξία του αγωγού οδήγησε στο να υπάρξουν επιπρόσθετα ανταποδοτικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες μέσω ενός εκτεταμένου προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ), το οποίο και υπερδιπλασιάστηκε από τα 11 εκατ. ευρώ στα 32 εκατ. ευρώ για όλες τις περιοχές από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός.

Το έργο, σχεδιάστηκε το 2003 και κατάφερε 10 χρόνια αργότερα να θέσει εκτός συναγωνισμού το μεγαλεπήβολο ανταγωνιστικό σχέδιο του «Nabuco West» για τη μεταφορά του αζέρικου αερίου από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ 2. Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ο αγωγός TAP προωθήθηκε και προχωρά με την πλήρη στήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ καθώς δημιουργεί προϋποθέσεις για την απεξάρτηση της ευρωπαϊκής αγοράς από το ρώσικο αέριο της Gazprom , αποδυναμώνοντας την γεωπολιτική ισχύ της Ρωσίας στην ευρύτερη περιοχή.

Άλλωστε εδώ και οκτώ μήνες η κυβέρνηση έχει αναπροσανατολίσει την ενεργειακή της πυξίδα εγκαταλείποντας το δόγμα Λαφαζάνη για “απεξάρτηση” της Ελλάδας από την ενιαία ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βάζοντας, αντίθετα, σε προτεραιότητα τα μεγάλα ενεργειακά πρότζεκτ των αγωγών φυσικού αερίου που θα διέρχονται από το ελληνικό έδαφος και τα προωθεί τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και ο Αμερικανικός παράγοντας.

Τα δεδομένα του αγωγού

Ο αγωγός ΤΑΡ, συνολικού μήκους 878 χλμ., αποτελεί μέρος μιας συνολικότερης μεγάλης επένδυσης συνολικού ύψους 45 δισ. ευρώ για τη μεταφορά του αερίου από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ 2 στην Ευρώπη, επένδυσης που περιλαμβάνει τρεις διαφορετικούς αγωγούς: τον αγωγό SCP που ενώνει το Αζερμπαϊτζάν με τη Γεωργία, τον αγωγό TANAP που διασχίζει την Τουρκία και φυσικά τον TAP που θα περνά από Ελλάδα και Αλβανία προτού καταλήξει υποθαλάσσια στις ιταλικές ακτές.  Τα περίπου 3500 χιλιόμετρα της διαδρομής συνθέτουν τον περίφημο Νότιο Διάδρομο ο οποίος κάνει πράξη τη διασύνδεση της Κασπίας, με τα τεράστια ενεργειακά αποθέματα, με τις αγορές της Ευρώπης.

Εντός της Ελλάδας ο TAP θα ξεκινήσει από τους Κήπους στα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία όπου θα διασυνδεθεί με τον αγωγό φυσικού αερίου Ανατολίας (TANAP). Από εκεί το χερσαίο τμήμα του TAP θα διασχίσει όλη τη Βόρεια Ελλάδα κατά μήκος 550 χλμ. (πρόκειται για το μεγαλύτερο τμήμα του αγωγού) και κατευθυνόμενο από τα ανατολικά προς τα δυτικά μέσω της Αλβανίας θα καταλήξει στις ακτές της Αδριατικής. Το υποθαλάσσιο τμήμα του αγωγού θα ξεκινήσει κοντά στην αλβανική πόλη Fier και θα διασχίσει την Αδριατική για να συνδεθεί στο ιταλικό δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου στη Νότια Ιταλία.

Ο σχεδιασμός του προβλέπει σε αρχικό στάδιο τη μεταφορά 10 δισ. κ.μ. αερίου στην Ευρώπη, δυναμικότητα που μπορεί να αναβαθμιστεί φτάνοντας στα 20 δισ. κ.μ. ετησίως.

Μέτοχοι στην κοινοπραξία είναι οι εταιρείες: BP (20%), SOCAR (20%), Snam SpA (20%), Fluxys (19%), Enags (16%) και Axpo (5%).

Οι συναντήσεις

Πρέπει να σημειωθεί τέλος ότι κατά την παραμονή του στη Θεσσαλονίκη ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Πάνος Σκουρλέτης θα έχει ακόμη επαφές με τον Αμερικανό απεσταλμένο Amos Hochstein, τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιο για την Ενεργειακή Ένωση Maros Sefcovic και τον διευθύνοντα σύμβουλο του TAP Ian Bradshaw.

Επίσης, σύμφωνα με δημοσιεύματα του τύπου του Αζερμπαϊτζάν, η πλευρά της Socar ενδιαφέρεται να έχει απευθείας συζητήσεις με την ελληνική κυβέρνηση για το θέμα του ΔΕΣΦΑ, η πώληση του οποίου βρίσκεται σε εκκρεμότητα για 3 χρόνια.