Τα ταχύπλοα του θανάτου: Ποιος θυμάται τους νεκρούς της Αίγινας;

Στα μέσα του περασμένου Αυγούστου στην Αίγινα, μια βόλτα στη θάλασσα έμελλε να στερήσει τη ζωή σε τέσσερις ανθρώπους, μεταξύ των οποίων ένα κοριτσάκι 5 ετών, όταν ταχύπλοο εμβόλισε τουριστικό σκάφος (λάντζα) με 21 επιβάτες.

Το θέμα πήρε μεγάλη δημοσιότητα και τα μίντια κατέκλυσαν ιστορίες για το φονικό ταχύπλοο, τους επιβάτες του και τη ζωή του 77χρονου Θρασύβουλου Λυκουρέζου που φέρεται να ήταν ο χειριστής του ταχύπλοου. Όσο περνούσαν οι μέρες, μεταξύ μαρτυριών και φημών, ρεπορτάζ και θεωριών συνωμοσίας, τα ερωτηματικά για την τραγωδία της Αίγινας πλήθαιναν. Ενάμιση μήνα μετά παραμένουν αναπάντητα, όμως ουδείς ασχολείται πλέον με το ζήτημα.

Η υπόθεση έχει πάρει το δρόμο της δικαιοσύνης, όμως όπως αναφέρει στο NEWS247 ο δικηγόρος Σπύρος Βλάσσης, ο οποίος έχει αναλάβει την εκπροσώπηση της οικογένειας του 44χρονου πατέρα και του 5χρονου παιδιού που έχασαν τη ζωή τους στο δυστύχημα, «δεν υπάρχει τίποτα, είμαστε στο μηδέν». Το δυστύχημα στην Αίγινα δεν ήταν το μοναδικό που συνέβη στη θάλασσα τα τελευταία χρόνια. Αλλά ούτε, καθώς φαίνεται, θα γίνει η αφορμή για να σταματήσει ο καθένας να παίρνει ένα τιμόνι στα χέρια του, σκορπίζοντας το θάνατο…

Δεν υπάρχει τίποτα, είμαστε στο μηδέν

Το πολύνεκρο δυστύχημα στην Αίγινα δεν ήταν το πρώτο αλλά ούτε και το τελευταίο που απασχόλησε την κοινή γνώμη και το υπουργείο Ναυτιλίας. Λίγες μόλις ημέρες μετά την πολύνεκρη τραγωδία στο νησί του Αργοσαρωνικού, μία 26χρονη χτυπήθηκε από ταχύπλοο που οδηγούσε η αδερφή της, στον κόλπο της Βουρβουρούς στη Χαλκιδική.

«Κάθε χρόνο έχουμε ατυχήματα στις θάλασσες», αναφέρουν εκπαιδευτές ταχυπλόων. Και, όπως λένε, οι συνηθέστερες αιτίες αυτών των ατυχημάτων (που παρακαλούν να μην μετατραπούν σε δυστυχήματα) είναι η απροσεξία και η απειρία των χρηστών, η μέθη και το ρίσκο που παίρνουν, παραβιάζοντας κανόνες για τήρηση αποστάσεων ασφαλείας από τους κολυμβητές και τις ακτές.

Οι συνηθέστερες αιτίες αυτών των ατυχημάτων είναι η απροσεξία και η απειρία των χρηστών, η μέθη και το ρίσκο που παίρνουν παραβιάζοντας κανόνες για τήρηση αποστάσεων ασφαλείας από τους κολυμβητές και τις ακτές.

Τα συγκλονιστικά στοιχεία και οι άνθρωποι πίσω από τους αριθμούς

ΔΕΚΑΔΕΣ ΘΑΝΑΤΟΙ ΚΑΙ ΑΚΡΩΤΗΡΙΣΜΟΙ

Στις 23 Ιουλίου 2016, ένα παιδάκι 7 ετών τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι στην παραλία Τσιλιβί της Ζακύνθου από ακυβέρνητο σκάφος. Συγκεκριμένα, τρεις άνδρες είχαν μεταφέρει το σκάφος στην παραλία προκειμένου να το δοκιμάσουν πριν το αγοράσουν. Όμως, το σκάφος κόλλησε στα βράχια. Κατά την προσπάθειά τους να το ξεκολλήσουν, το σκάφος έφυγε ανεξέλεγκτο στη θάλασσα και χτύπησε το παιδί.

Τον Ιούνιο του 2016 δύο άνθρωποι τραυματίστηκαν σοβαρά όταν το τζετ σκι, στο οποίο επέβαιναν, συγκρούστηκε με τουριστικό σκάφος, στο οποίο επέβαιναν 90 άτομα. Οι δύο τραυματίες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο Ηρακλείου.

Τον Αύγουστο του 2015, ένα ταχύπλοο σκάφος, στο Ρέθυμνο, πραγματοποιούσε έλξη θαλάσσιου αλεξίπτωτου με χειριστή έναν 39χρονο. Το σκάφος συγκρούστηκε με τζετ σκι, στο οποίο χειριστές ήταν δύο παιδιά. Τα παιδιά τραυματίστηκαν.

Τον Αύγουστο του 2014, ένα 10χρονο παιδί που έκανε «μπανάνα σκι» σκοτώθηκε από έλικα του ταχυπλόου, που «τραβούσε» τις μπανάνες. Το παιδί έπεσε από τη «μπανάνα» και ο χειριστής του ταχύπλοου γύρισε για να τον αναζητήσει και τον χτύπησε θανάσιμα με την προπέλα.

Το ίδιο διάστημα, ένας Ιταλός τουρίστας στους Παξούς υπέστη μερικό ακρωτηριασμό στο χέρι του. Τον χτύπησε ταχύπλοο την ώρα που κολυμπούσε.

Το Σεπτέμβριο του 2014, ένας κολυμβητής ακρωτηριάστηκε από ταχύπλοο στη Λέρο.

Το Σεπτέμβριο του 2013 ένας κολυμβητής σκοτώθηκε από ταχύπλοο στη Βουλιαγμένη.

Τον Αύγουστο του 2012 ένας 47χρονος σκοτώθηκε όταν τον χτύπησε ταχύπλοο, με χειριστή έναν 27χρονο. Το δυστύχημα συνέβη σε απόσταση 60 μέτρων από την ακτή ενώ το όριο ήταν τότε τα 200 μέτρα και μετά τον Απρίλιο του 2016 έγινε 300.

Τον Αύγουστο του 2009, ένα, ακόμη, ταχύπλοο, έλκοντας τουρίστα που έκανε σκι, δεν πρόσεξε και σκότωσε μια 20χρονη, που κολυμπούσε στο Φαληράκι της Ρόδου.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας, από το 2008 έως το 2011, συνολικά, σημειώθηκαν 44 ατυχήματα με 7 θανάτους και 14 τραυματισμούς. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, από το 1997 έως και το 2005, καταγράφηκαν 7 θάνατοι και 23 τραυματισμοί κολυμβητών, 16 θάνατοι και 8 τραυματισμοί ατόμων, που ασχολούνταν με υποβρύχιες δραστηριότητες και 23 θάνατοι και 43 τραυματισμοί ατόμων, που επέβαιναν σε θαλάσσια μέσα αναψυχής.

Γιατί μετατρέπονται σε «πεδίο μάχης» οι ελληνικές ακτές;

Ο δικηγόρος Σπύρος Βλάσσης εξηγεί ότι ακόμη κι αν υπάρχουν κενά στο νόμο, τα μεγαλύτερα τα δημιουργούν οι ίδιοι άνθρωποι, αναφέροντας χαρακτηριστικά περιπτώσεις ατόμων που παίρνουν δίπλωμα χειριστή ταχύπλοου χωρίς να πληρούν τις προϋποθέσεις. «Οι προϋποθέσεις υπάρχουν, όμως δεν τηρούνται. Αν κάποιος, για παράδειγμα, δεν είναι υγιής και ένας γιατρός του δώσει πιστοποιητικό που βεβαιώνει ότι ο άνθρωπος αυτός είναι καλά στην υγεία του, δεν έχει κενό ο νόμος», λέει και τονίζει: «Ο καθένας που έχει μια δυνατότητα ή μια γνωριμία μπορεί να αγνοήσει το νόμο. Αυτό συμβαίνει στη χώρα μας». Μάλιστα, φέρνει ως παράδειγμα την περίπτωση γιατρού, που χωρίς καν να εξετάσει τον ασθενή του ανανέωσε το δίπλωμα εξ αποστάσεως με 10 ευρώ. «Πιστεύετε, δηλαδή, ότι είναι ο μοναδικός γιατρός που ανανεώνει με αυτό τον τρόπο τα διπλώματα;», διερωτάται. 

Ο καθένας που έχει μια δυνατότητα ή μια γνωριμία μπορεί να αγνοήσει το νόμο. Αυτό συμβαίνει στη χώρα μας

Πάντως, όπως τονίζει ο δικηγόρος, για την αποφυγή των ατυχημάτων στη θάλασσα, θα πρέπει να εφαρμόζονται οι κανόνες ασφαλείας στα ταχύπλοα. «Για να τηρηθούν οι κανόνες ασφαλείας μέσα στη θάλασσα, θα πρέπει να υπάρχει αστυνόμευση. Την αστυνόμευση στη θάλασσα την επιβάλλει το Λιμενικό. Το Λιμενικό όμως δεν μπορεί να κινήσει τα σκάφη του γιατί δεν έχει καύσιμα. Επομένως, για ποια αστυνόμευση να μιλήσουμε; Αν υπήρχε κάθε 50 μέτρα το Λιμενικό και ζητούσε άδεια ταχυπλόου, ασφάλεια του σκάφους και αλκοτέστ, δεν θα συνέβαιναν αυτά».

Το Λιμενικό δεν μπορεί να κινήσει τα σκάφη του γιατί δεν έχει καύσιμα. Επομένως, για ποια αστυνόμευση να μιλήσουμε;

Ο κ. Βλάσσης αναφέρει ένα ακόμη πολύ σημαντικό πρόβλημα. Πολλά τζετ σκι και σκάφη, μόνο και μόνο για να κάνουν «φιγούρα», βγαίνουν στα 10 μέτρα από την ακτή. Εκεί, δηλαδή, που μια οικογένεια μπορεί να κάνει μπάνιο με το παιδί της… «Κανονικά, δεν θα έπρεπε να πλησιάζει τίποτα σε απόσταση 300 μέτρων», μας λέει. Όμως, όποιος πάει μία βόλτα από τα ελληνικά νησιά βλέπει ότι ο νόμος πήγε… περίπατο.

Πάρε κι εσύ δίπλωμα ταχύπλοου (με 10 ώρες εκπαίδευσης), μπορείς

«Στα ταχύπλοα υπάρχει ελλιπής εκπαίδευση» υποστηρίζει ο εκπαιδευτής ταχύπλοων σκαφών, Παναγιώτης Σιοροβίγκας. «Η Πολιτεία οριοθετεί ότι μπορείς να αποκτήσεις δίπλωμα με 3 ώρες πρακτικών μαθημάτων και 6 ώρες θεωρητικών». «Δηλαδή, έτσι παίρνεις δίπλωμα; Με 10 ώρες μπορώ να πάρω κι εγώ;» είναι η εύλογη απορία. «Αυτή είναι η μίνιμουμ εκπαίδευση. Ουσιαστικά, όμως, το πελατολόγιο λέει “θέλω να πάρω το δίπλωμά μου γρήγορα”. Οπότε, αποκτάς δίπλωμα για πάνω από 20 μέτρα σκάφος. Από εκεί, λοιπόν, ξεκινούν τα κακώς κείμενα» απαντά ο εκπαιδευτής.

Ο Παναγιώτης Σιοροβίγκας είναι ανθυποπλοίαρχος του Εμπορικού Ναυτικού και είναι στη θάλασσα από το 1991. Δικό του σκάφος απέκτησε το 1996 και, όπως μας λέει, από τότε που βγήκε πρώτη φορά στη θάλασσα τα μάτια του έχουν δει πολλά. «Είναι απίστευτο το ότι δεν θρηνούμε περισσότερα θύματα», σημειώνει και αναφέρει τα εξής: «Όταν ένας χειριστής σκάφους δεν μπορεί να προσεγγίσει το λιμάνι γιατί δεν ξέρει να κάνει πλαγιοδέτηση ή να κάνει αγκυροβολία, είναι σαν έναν οδηγό αυτοκινήτου που δεν ξέρει να πατήσει το συμπλέκτη». Οπότε, σύμφωνα με τους εκπαιδευτές, με 3 ώρες πρακτικών, κανείς δεν μπορεί να μάθει ούτε τα στοιχειώδη.

«Δεν γίνεται, όμως, κανείς να πάει να δώσει εξετάσεις αν δεν βεβαιώσει η σχολή ότι έχει κάνει έστω και αυτή την εκπαίδευση», συνεχίζει ο Παναγιώτης Σιοροβίγκας, ο οποίος αναφέρει ότι μόνο οι ευσυνείδητοι, που έχουν παιδιά και οικογένεια, μπαίνουν στη διαδικασία να λάβουν μια πλήρη εκπαίδευση προτού βγουν στη θάλασσα. «Τι πρέπει να αλλάξει, δηλαδή;», τον ρωτάμε και μας απαντά κατευθείαν: «Η εκπαίδευση. Πρέπει να είναι υποχρεωτικό όλοι να ξέρουν πριν βγουν στη θάλασσα». Επίσης, σημειώνει ότι είναι απαράδεκτο να δίνονται βάρκες χωρίς δίπλωμα, κυρίως στα νησιά. «Δηλαδή, εκείνη η προπέλα δεν μπορεί να κόψει; Δεν μπορεί να κάνει ζημιά σε ανθρώπους;», διερωτάται και σημειώνει: «Όλοι όσοι παίρνουν τιμόνι στη θάλασσα, ανεξάρτητα από το πόσα μέτρα είναι το σκάφος ή η βάρκα, να είναι εκπαιδευμένοι και να έχουν δίπλωμα».

Σύμφωνα με τον εκπαιδευτή, αντί να παριστάνουν όλοι τους… καπετάνιους, είναι σημαντικό να μάθουν να οδηγούν για να μην πάρουν στο λαιμό τους αθώους. «Έχει έρθει πελάτης να μου πει “Σιγά, τι κάνεις; Μπρος πίσω κάνεις”» λέει χαρακτηριστικά υπογραμμίζοντας την έπαρση ορισμένων υποψήφιων οδηγών. Τονίζει, ακόμη, ότι μετά την ηλικία των 65 ετών, που επιβάλλεται να ανανεωθεί το δίπλωμα, αυτό πρέπει να γίνεται σωστά με εξετάσεις των χειριστών και την προσκόμιση βεβαίωσης για την υγεία τους.

Ο θάνατος ενός 10χρονου παιδιού γέννησε μια ελπιδοφόρα πρωτοβουλία

Ο Παναγιώτης Πασχαλάκης είναι ο πατέρας ενός 10χρονου παιδιού που χάθηκε στα νερά της Μυκόνου ενώ έκανε «μπανάνα»…  Μετά τον τραγικό θάνατο του μικρού η οικογένεια πήρε μια αξιοθαύμαστη πρωτοβουλία και δημιούργησε την ιστοσελίδα Safe Water Sports , όπου μπορεί κανείς να βρει συμβουλές για τα μέτρα ασφαλείας και να ενημερωθεί για την προστασία του κατά τη δραστηριοποίησή του σε θαλάσσια σπορ.

«Το πιο βασικό είναι ένα παιδί που θέλει να κάνει κάποιο θαλάσσιο σπορ να ξέρει καλά κολύμπι. Επίσης, σε οποιαδήποτε θαλάσσια δραστηριότητα και αν συμμετέχει, να φοράει πάντα το κατάλληλο σωσίβιο» μας είπε ο κ. Πασχαλάκης και επεσήμανε δύο βασικούς κανόνες που πρέπει όλοι να γνωρίζουμε και να απαιτούμε να εφαρμόζονται σε σπορ όπου εμπλέκονται ταχύπλοα:

• Πρώτον, στο ταχύπλοο που τραβάει τον σκιέρ ή τα παιδιά πάνω στα tubes/καναπέ/δαχτυλίδα πρέπει οπωσδήποτε να επιβαίνει και δεύτερος (εκτός του χειριστή), ο οποίος έχει τα καθήκοντα του παρατηρητή, δηλαδή να κοιτάει προς τα πίσω τον σκιέρ ή αυτούς γενικά που τραβούν το ταχύπλοο.
• Δεύτερον, οδηγός του ταχύπλοου πρέπει να είναι προπονητής θαλάσσιου σκι. Δεν αρκεί να έχει ένα απλό δίπλωμα χειριστή ταχύπλοου. Πρέπει να είναι και προπονητής θαλάσσιου σκι.

Τι γίνεται, όμως, στην περίπτωση που δεν τηρούνται οι κανόνες; Όπως μας λέει ο κ. Πασχαλάκης, σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία, για μια επιχείρηση που λειτουργεί χωρίς άδεια, δεν μπορεί να επιβληθεί ουσιαστικά η διακοπή λειτουργίας της, αλλά απλά μόνο η επιβολή ενός προστίμου. Επίσης, αυτό που αφορά τους πολίτες είναι ότι μια επιχείρηση χωρίς άδεια λειτουργίας, δεν μπορεί να ελεγχθεί (με βάση τον ισχύοντα νόμο) για την τήρηση των κανόνων ασφαλείας καθώς της επιβάλλονται μόνο χρηματικά πρόστιμα. «Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που επιμένουμε ότι πρέπει οι πολίτες να ελέγχουν μέσω της εφαρμογής SafeWaterSportsγια κινητά τηλέφωνα, αν η επιχείρηση που έχουν επιλέξει για κάποιο θαλάσσιο σπορ βρίσκεται καταχωρημένη στο SafeWaterSports, γιατί στην αντίθετη περίπτωση δεν έχει νόμιμη άδεια», τονίζει ο κ. Πασχαλάκης.

Επίσης η ισχύουσα νομοθεσία δεν προβλέπει συγκεκριμένα πρόστιμα ανάλογα με την παράβαση, αλλά ένα χρηματικό εύρος, και ο κάθε λιμενάρχης επιβάλλει το σωστό πρόστιμο κατά την δική του κρίση. Για λόγους ισονομίας το SafeWaterSportsέχει εισηγηθεί την θέσπιση συγκεκριμένων προστίμων ανάλογα με την παράβαση, συμπεριλαμβανομένης και της αναστολής λειτουργίας σε σοβαρές περιπτώσεις.

Καταγγείλτε παράνομες ή επικίνδυνες δραστηριότητες μέσω του www.safewatersports.gr

Πολύ σημαντικό, επίσης, είναι ότι μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής SafeWaterSports δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να καταγγείλουν άμεσα τις τυχόν παρανομίες που διαπιστώνουν στη θάλασσα και στις αντίστοιχες θαλάσσιες δραστηριότητες.

Οι πολίτες μπορούν μέσω των κινητών τους και της εφαρμογής SafeWaterSports, αλλά και μέσω της ιστοσελίδας www.safewatersports.gr να:

• Καταγγείλουν, αναφέρουν κάθε παραβατική ή παράνομη δραστηριότητα στην θάλασσα που πέφτει στην αντίληψή τους και η οποία βάζει σε κίνδυνο την ασφάλεια και την σωματική ακεραιότητα των πολιτών, και μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας μας, να ενημερώσουν το Λιμενικό Σώμα ώστε εκείνο να παρέμβει αν χρειαστεί.
• Σχολιάσουν και να βαθμολογήσουν μια επιχείρηση θαλασσίων σπορ – μέσων αναψυχής, και με αυτό τον τρόπο να επιβραβεύσουν τους καλούς και να βοηθήσουν τους μέτριους να βελτιωθούν και να γίνουν καλύτεροι προσφέροντας υπηρεσίες ασφαλείς για τους πολίτες.

«Μέχρι σήμερα, στους πρώτους 2 μήνες που η εφαρμογή για κινητά είναι διαθέσιμη (χωρίς κόστος) στο κοινό, πάνω από 30 συνολικά αναφορές όλων των κατηγοριών έχουν γίνει, προκαλώντας και την επέμβαση του Λιμενικού, όπου αυτό κρίθηκε αναγκαίο από την αρμόδια Λιμενική Αρχή. Στο SafeWaterSports πιστεύουμε ότι η ηλεκτρονική αυτή πλατφόρμα είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο στα χέρια των πολιτών ώστε να ενισχυθεί η ασφάλεια στην θάλασσα και οι ενεργοί πολίτες να έχουν τώρα την δυνατότητα άμεσης συμμετοχής στην διαδικασία αυτή. Θέλουμε να βάλουμε ένα τέλος στην εποχή του “Δεν γνώριζα.. δεν ήξερα τι να κάνω”. Τώρα όλοι γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει μέσω της ενημέρωσης που έχουμε κάνει προσιτή σε όλους κάθε στιγμή, όπου και αν βρίσκονται, και όλοι μπορούμε να παρέμβουμε ώστε να μη δρούμε μόνο κατασταλτικά αλλά να προνοούμε και να προλαβαίνουμε», καταλήγει ο κ. Πασχαλάκης.

Φωτογραφίες: Eurokinissi