Το ‘κίνημα της πατάτας’ επιστρέφει με ελαιόλαδο (και όχι μόνο)

Φεβρουάριος 2012. Πρωί Σαββάτου, προς το τέλος του μήνα. Στο πάρκινγκ του δικαστικού Μεγάρου της Κατερίνης, διενεργείται διανομή 25 τόνων πατάτας, από παραγωγούς του Νευροκοπίου. Συνολικά, 530 οικογένειες από την Πιερία, σε μια πρωτόγνωρη για την εποχή κίνηση, συμφώνησαν να αγοράσουν το προϊόν στην τιμή των 0,24 ευρώ το κιλό. Την ίδια περίοδο στο ράφι του λιανεμπορίου η τιμή της πατάτας ήταν υπερδιπλάσια, μολονότι στην τσέπη των παραγωγών, έμπαιναν πολύ λιγότερα από 0,20 ευρώ το κιλό.

Τη μαζική παραγγελία έχει «σκαρφιστεί» και οργανώσει η τοπική εθελοντική ομάδα δράσης « Ο τόπος Μου», φέρνοντας επανάσταση στα έως τότε γνωστά συναλλακτικά ήθη της χώρας, καθώς, για πρώτη φορά, έβγαζε από το «κάδρο» των αγοραπωλησιών τους μεσάζοντες. Έμελλε δε, λόγω και της κρίσης που είχε ήδη χτυπήσει δυνατά την πόρτα της ελληνικής κοινωνίας, να πυροδοτήσει, με τη βοήθεια της προβολής από τα Mέσα Mαζικής Eνημέρωσης, ένα ευρύ κύμα από μιμητές, σε ολόκληρη τη χώρα, που έμεινε γνωστό ως το «κίνημα της πατάτας».

Τεσσεράμισι χρόνια μετά, με τα «φώτα» της μιντιακής ράμπας να έχουν στραφεί, προ πολλού, σε άλλες κατευθύνσεις, την «κόπωση», σε ορισμένες περιπτώσεις, να έχει κάνει την εμφάνισή της και το νόμο 4264, για τις λαϊκές αγορές, να έχει θορυβήσει, με την αυστηρότητά του, ομάδες και παραγωγούς, το «κίνημα της πατάτας» αφού έκανε μια «κοιλιά», επιχειρεί τώρα να επανεκκινήσει.

Θέλει να κάνει… reset και ξεκινά με τους ίδιους πρωταγωνιστές, από εκεί που γεννήθηκε και σε μια χρονική περίοδο που η κυβέρνηση ετοιμάζεται να φέρει άμεσα στη Βουλή νέο νομοσχέδιο που θα βάλει, ουσιαστικά, ταφόπλακα σε αυτού του είδους τις κοινωνικές δράσεις.

Επιστροφή στον «τόπο του εγκλήματος»

14 ΤΟΝΟΙ ΠΑΡΘΕΝΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΣΕ 596 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ

Μια πρώτη γεύση αυτής της προσπάθειας επανεκκίνησης, δόθηκε το πρωί του Σαββάτου 24 Σεπτεμβρίου, από τους εμπνευστές του «κινήματος της πατάτας», την ομάδα «Ο Τόπος Μου», η οποία οργάνωσε στο χώρο της εμποροπανήγυρης στην Κατερίνη τη διανομή 14 τόνων έξτρα παρθένου ελαιόλαδου, σε συνολικά 596 οικογένειες της ευρύτερης περιοχής.

Τα μέλη της ομάδας, αφού πέρασαν από εξαντλητικό «κόσκινο» έναν παραγωγό από τη Μεσσηνία και εξασφάλισαν πως το προϊόν του διαθέτει όλα τα ποιοτικά εχέγγυα, πέτυχαν να κλείσουν τη συμφωνία στα 4 ευρώ το λίτρο. Αρκετά κάτω από ό,τι στοιχίζει, ανάλογης κατηγορίας προϊόν, αυτή τη στιγμή στο λιανεμπόριο.

Αφού πέρασαν από εξαντλητικό «κόσκινο» έναν παραγωγό από τη Μεσσηνία και εξασφάλισαν πως το προϊόν του διαθέτει όλα τα ποιοτικά εχέγγυα, πέτυχαν να κλείσουν τη συμφωνία στα 4 ευρώ το λίτρο.

Η 63η δράση τους τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια, διενεργήθηκε από τις 8.30 έως τις 10.30 το πρωί και ήταν άρτια οργανωμένη. Όλοι οι εθελοντές, φορώντας κίτρινα φωσφοριζέ γιλέκα, με το λογότυπο της ομάδας στην πλάτη και το στήθος, υποδέχονταν τον κόσμο και βοηθούσαν στην εξυπηρέτησή του.

Άνδρες και γυναίκες, κάθε ηλικίας, μαζί με το «καλημέρα», έπαιρναν, δωρεάν, από τη Σοφία Φέκμαν -μια 22χρονη φοιτήτρια στη Σκωτία που ήρθε για ένα μήνα στην Κατερίνη για εθελοντική εργασία στην ομάδα- και μια συσκευασία παιδικού ρυζάλευρου, που εστάλη ως βοήθεια από τη Γερμανία.

Ακολουθούσαν οι εθελοντές που «τσέκαραν» τις καταστάσεις με τα ονόματα όσων είχαν κάνει ηλεκτρονικές παραγγελίες και μετά η πληρωμή του ποσού που αναλογούσε στον καθένα, με την έκδοση της απαραίτητης απόδειξης λιανικής, πριν μπουν στη σειρά προς το φορτηγό, για να φορτώσουν το ελαιόλαδο.

«Στηρίζουμε αυτού του είδους της δράσεις, γιατί αποτελούν ένα αποφασιστικό βήμα να καταργηθούν οι μεσάζοντες. Όσο γίνεται…», είπε στο NEWS247 ο κ. Κώστας, ένας μεσήλικας τον οποίο πλησιάσαμε όσο βρισκόταν στην ουρά για να πληρώσει. Δίπλα του ο κ. Βασίλης Τσολάκης, κρατώντας δύο χαρτονομίσματα των 20 ευρώ στο χέρι, παραδέχθηκε πως η παρουσία του εκεί,  πέρα από λόγους ιδεολογίας, για τη στήριξη της δράσης και του κοινωνικού ιστού είχε να κάνει και με το γεγονός ότι τα προϊόντα που διανέμει η ομάδα, συνδυάζουν ποιότητα και τιμή. «Αυτό το λάδι στο εμπόριο δεν το βρίσκεις σε αυτή την τιμή», τόνισε.

Αυτό το λάδι στο εμπόριο δεν το βρίσκεις σε αυτή την τιμή

Η Ιωάννα είχε έρθει στο χώρο μαζί με το σύζυγό της (αμφότεροι νεαρής ηλικίας) και κουβαλούσαν τρία δοχεία λαδιού, των πέντε λίτρων, έκαστο. «Σίγουρα είναι μια ενίσχυση αυτό που κάνει η ομάδα. Κακά τα ψέματα ο κόσμος, πλέον, δεν μπορεί να αγοράζει εύκολα από το σούπερ μάρκετ και να πληρώνει το καπέλο που βάζουν οι αλυσίδες. Πολλοί που έρχονται σε αυτές τις δράσεις δεν μπορούν να αγοράσουν τα αναγκαία. Έχουν σφίξει πάρα πολύ τα πράγματα, ειδικά μετά την αύξηση και του ΦΠΑ», είπε η πριν κλείσει το πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου της και αποχωρήσει.

Πέντε δοχεία ελαιόλαδο αγόρασε και ο συνταξιούχος κ. Γεώργιος Στεφανίδης, ο οποίος δικαιολόγησε την παρουσία του εκεί γιατί «μας έκοψαν τις συντάξεις, τα παιδιά μας δεν έχουν δουλειές. Αντιλαμβάνεστε ότι τέτοιου είδους δράσεις, σε χρόνια όπως αυτά που περνάμε τώρα, είναι πάντοτε αναγκαίες. Η κατάσταση έχει δυσκολέψει πολύ». Ο κ. Πασχάλης Νέστορας, που είχε παραγγείλει 40 λίτρα για τον ίδιο και τις οικογένειες της μητέρας και της γιαγιάς του, μας ανέφερε πως «είναι η 4η φορά που αγοράζω μέσω της διαδικασίας “χωρίς μεσάζοντες”. Είναι καλό που υπάρχουν και αυτοί, διότι προσφέρουν μια οικονομική βοήθεια με τις δράσεις που αναλαμβάνουν», ενώ την ελπίδα του ότι η δράση θα συνεχιστεί και θα επεκταθεί και σε άλλα προϊόντα, εξέφρασε και ο Τάσος Τσαγκαλίδης. «Ό,τι μπορέσουμε να κερδίσουμε, είτε 10, είτε 20 ευρώ, είναι υπόθεση. Εδώ το 5λιτρο το πήραμε 20 ευρώ, ενώ στο σούπερ μάρκετ θα στοίχιζε 25 – 30 ευρώ. Οπότε είναι διαφορά. Τώρα με την κρίση κάτι τέτοια περιμένει ο κόσμος για να γλιτώσει έξοδα. Έχω λογιστικό γραφείο και βλέπω τους πελάτες μου ότι είναι ζορισμένοι. Πολλοί δεν μπορούν να πληρώσουν το ΟΑΕΕ και γενικά τις υποχρεώσεις τους», σημείωσε, πριν γκαζώσει τη μηχανή του και φύγει.

«Αυτή την ανοησία δεν θα τη δεχθούμε»

Επικεφαλής της εθελοντικής ομάδας Κατερίνης «Ο Τόπος Μου», είναι ο κ. Ηλίας Τσολακίδης, τον οποίο συναντήσαμε σε ένα διάλειμμα που έκανε, όσο συντόνιζε την επιχείρηση της διανομής. Ενόσω συζητούσαμε, η μικροφωνική εγκατάσταση που είχε στήσει η ομάδα στο χώρο, αναμετέδιδε παλαιότερες δηλώσεις (προ της ανέλιξης τους στην εξουσία και αναντίστοιχες με όσα πράττουν τώρα) του Αλέξη Τσίπρα, της Θεανώ Φωτίου, άλλων πολιτικών παραγόντων του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τοπικών βουλευτών του κόμματος.

Μάλιστα, οι φωτογραφίες των τελευταίων, όπως και των άλλων εκπροσώπων των κομμάτων του νομού, ήταν αναρτημένες σε εμφανές σημείο, συνοδευόμενες από τη φράση «Να τους χαιρόμαστε!». Και αυτό γιατί επίκειται, προσεχώς, νέος νόμος, ο οποίος -όπως ανέφερε- ο κ. Τσολακίδης, θα επιτρέπει τέτοιες δράσεις μόνο στο πλαίσια θρησκευτικών εκδηλώσεων, για 3-4 φορές το χρόνο και μόνο σε δήμους με πληθυσμό κάτω από 3.000 κατοίκους.

Επίκειται, προσεχώς, νέος νόμος, ο οποίος -όπως ανέφερε ο κ. Τσολακίδης- θα επιτρέπει τέτοιες δράσεις μόνο στο πλαίσια θρησκευτικών εκδηλώσεων, για 3-4 φορές το χρόνο και μόνο σε δήμους με πληθυσμό κάτω από 3.000 κατοίκους.

«Αυτή την ανοησία δεν πρόκειται να τη δεχθούμε. Θα συνεχίσουμε τους αγώνες. Και θα το πω στη γλώσσα των ηλεκτρονικών υπολογιστών: Κάνουμε reset στους ψεύτικους αγώνες που μας είχαν υποσχεθεί και ξεκινάμε από την αρχή. Η δράση μας αυτή σήμερα είναι επανεκκίνηση του κινήματος «Χωρίς Μεσάζοντες», γιατί πράγματι μετά τη ψήφιση του νόμου 4264 για το υπαίθριο εμπόριο, τα κινήματα, σε όλη τη χώρα, έκαναν μια καμπή. Φοβηθήκαμε. Όχι για εμάς, αλλά να φέρουμε παραγωγούς εδώ να πουλήσουν την παραγωγή τους. Διότι είδαμε στη Λάρισα, σε μια περίπτωση ελέγχου, ότι επιβλήθηκαν αυστηρά πρόστιμα 5.000 ευρώ και είχαμε και κατάσχεση προϊόντων. Δεν μπορείς, λοιπόν, να φέρεις έναν παραγωγό εδώ και να του πεις ότι υπάρχει το κίνδυνος να του επιβληθεί πρόστιμο και να χάσει το εμπόρευμά του», εξήγησε.

Κάνουμε reset στους ψεύτικους αγώνες που μας είχαν υποσχεθεί και ξεκινάμε από την αρχή

Σύμφωνα με τον ίδιο δεν υπάρχει λογική βάση στο συγκεκριμένο νόμο και για το λόγο αυτό όλα τα κινήματα, σε Βόλο, Λάρισα, Τρίκαλα, Ιωάννινα, Θεσσαλονίκη, Κατερίνη, Λαμία και Αθήνα, έχουν αποφασίσει να ξεδιπλώσουν μπαράζ δράσεων «χωρίς μεσάζοντες», στο διάστημα από 1η έως και 10 Οκτωβρίου.

Έχουν αποφασίσει να ξεδιπλώσουν μπαράζ δράσεων «χωρίς μεσάζοντες», στο διάστημα από 1η έως και 10 Οκτωβρίου.

«Εμείς πιθανότατα θα επανέλθουμε με μια δράση για διανομή πατάτας ή ίσως απορρυπαντικών. Είναι ξεκάθαρο ότι οι αγορές αυτές γίνονται σε ένα τελείως διαφορετικό πλαίσιο κι υπόκεινται, κατά την άποψη μας, αλλά και τεκμηριωμένα νομικά, στο ηλεκτρονικό εμπόριο, διότι μιλάμε για ηλεκτρονικές παραγγελίες. Τη στιγμή εκείνη υπογράφεται εμπορική συμφωνία, μεταξύ πολίτη και παραγωγού, ο οποίος προηγουμένως έχει κάνει συμβόλαιο με την εθελοντική ομάδα. Και το συμβόλαιο αυτό είναι αναρτημένο στο διαδίκτυο. Ο παραγωγός που τον βλέπετε σήμερα εδώ, δεν βγήκε στη γύρα να πουλήσει. Ήρθε σε έναν χώρο που είναι αδειοδοτημένος από το Δήμο, έχει καταθέσει το συμβόλαιό του, τις χημικές αναλύσεις και έρχεται ο πολίτης, όχι για να αγοράσει τυχαία, αλλά για να παραλάβει το προϊόν του. Βλέπετε υπάρχουν λίστες, καταστάσεις που λένε π.χ. Παπαδόπουλος Ιωάννης, πέντε δοχεία. Δεν μπορεί να πάρει έξι. Ούτε ο περαστικός, ο οποίος θυμήθηκε ότι θέλει λάδι, μπορεί να έρθει εδώ και να αγοράσει. Όλο αυτό δεν διαφέρει καθόλου από την αγορά για παράδειγμα ενός κινητού τηλεφώνου, που θα κάνει κάποιος μέσω του διαδικτύου και θα το παραλάβει στο σπίτι του. Αυτό γίνεται εδώ και δεν μπορεί κανείς να το καταργήσει. Δεν μπορεί τώρα, μετά βίας, να θέλει η κυβέρνηση να το εντάξει στο πλανόδιο εμπόριο. Δεν έχει καμία σχέση με πλανόδιο εμπόριο», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Απέδωσε δε, τις πιέσεις που ασκούνται, για αλλαγές στο νόμο, σε συμφέροντα. «Ποιος θα πάει να αγοράσει ελαιόλαδο από το σούπερ μάρκετ, στους επόμενους έξι μήνες, από αυτές τις 600 οικογένειες που ήρθαν σήμερα εδώ και πήραν τους 14 τόνους λάδι; Το ίδιο συμβαίνει με τις πατάτες, με τα κρεμμύδια, με το ρύζι, με το αλεύρι… Κάθε φορά που έχουμε διανομή ενός προϊόντος, παρατηρούμε ότι πέφτουν κατακόρυφα οι τιμές στα ράφια των αλυσίδων στο νομό, οι οποίες αρχίζουν και βγάζουν προσφορές και προσπαθούν να προσελκύσουν τον κόσμο. Όμως, κατά την άποψή μου δεν είναι δα και τόσο μεγάλη η οικονομική απώλεια που έχουν οι αλυσίδες. Σιγά τώρα, για ένα σούπερ μάρκετ με τους τεράστιους τζίρους, μην έχει την ανάγκη των 40-50.000 ευρώ, που έχουν γίνει σήμερα εδώ. Το θέμα είναι ότι η δράση χωρίς μεσάζοντες θυμίζει την αισχροκέρδεια υπέρ των συγκεκριμένων κύκλων και των μεσαζόντων. Δεν μπορεί η πατάτα να συνεχίζει να φεύγει στα 23 λεπτά από το Νευροκόπι και να φτάνει στα 70-80 λεπτά στο ράφι. Δεν μπορεί ο Έλληνας ο παραγωγός να έχει τη δυνατότητα να πουλήσει μόνο μέσα στο χωράφι ή στον έμπορο. Θα πρέπει να του δίδεται η δυνατότητα να αποφασίζει πού θα πουλήσει το προϊόν του και σε εμάς να επιλέξουμε ελεύθερα από πού θα το αγοράσουμε. Αυτό το δικαίωμα διεκδικούμε».

Στο σημείο αυτό ο συνομιλητής μας επισήμανε με έμφαση πως η συντριπτική πλειονότητα του κόσμου που μετέχει στις δράσεις χωρίς μεσάζοντες, το κάνει για να ψωνίσει φθηνά. «Ένα μικρό ποσοστό, εγώ θα έλεγα δεν ξεπερνά το 10%, είναι αυτοί που έρχονται από πεποίθηση για να προσδώσουν πολιτικά χαρακτηριστικά στην πράξη τους, στηρίζοντας το κίνημα», είπε.

Ετήσιο όφελος έως 300 ευρώ από τις δράσεις χωρίς μεσάζοντες

Σύμφωνα εξάλλου με τα στατιστικά στοιχεία που κρατά η εθελοντική ομάδα, στα 4,5 χρόνια δράσης της, περίπου 8.500 οικογένειες της περιοχής, έχουν ψωνίσει έστω και μια φορά από διανομές τροφίμων, περί τις 2.000 οικογένειες το έχουν κάνει πάνω από 20 φορές, ενώ συνολικά έχουν διατεθεί 23 προϊόντα.

«Υπολογίζουμε ότι κάθε χρόνο οι οικογένειες που μετείχαν, είχαν περίπου 250-300 ευρώ οικονομικό όφελος, σε σύγκριση με το εάν έκαναν τις ίδιες αγορές από τα σούπερ μάρκετ. Αυτά τα χρήματα έχουν μείνει στην τοπική κοινωνία. Και ενδιαφέρουν τους καταστηματάρχες, τα φροντιστήρια, τους γεωπόνους κι όλους τους επαγγελματίες, γιατί περίσσεψαν από τα πορτοφόλια των καταναλωτών και θα πάνε να ψωνίσουν κάτι άλλο. Αυτά τα χρήματα αναμοχλεύονται στην τοπική οικονομία. Για να μη μιλήσουμε για το πλεονέκτημα του παραγωγού, ο οποίος θα πάρει σήμερα 50.000 ευρώ στο χέρι. Ρευστό. Ποιος πουλάει σήμερα 12 τόνους και παίρνει 50.000 ευρώ στο χέρι, ενώ και το δημόσιο ωφελείται διότι όλα γίνονται με αποδείξεις;», διερωτήθηκε ρητορικά ο κ. Τσολακίδης.

Πολυσχιδής η κοινωνική δράση της ομάδας

Η δραστηριότητα της εθελοντικής ομάδας Κατερίνης «Ο Τόπος Μου» ωστόσο δεν περιορίζεται μόνο στη διοργάνωση διανομών τροφίμων. Στηρίζει, επίσης, ενεργά το κοινωνικό παντοπωλείο (συνολικά 75 οικογένειες), το κοινωνικό φαρμακείο, το κοινωνικό ιατρείο, ενώ ενόψει της έναρξης της σχολικής χρονιάς προμήθευσε με όλο τον απαραίτητο σχολικό εξοπλισμό, παιδιά από 300 άπορες οικογένειες.

Το έργο της δε, τυγχάνει διεθνούς αναγνώρισης. Τον περασμένο Ιούνιο ο εθνικός οργανισμός φαρμάκων της Ιταλίας έκανε δωρεά στην ομάδα συνολικά 63.000 σκευάσματα, αξίας 375.000 ευρώ, ώστε να τα μοιράσει σε όσους έχουν ανάγκη (στηρίζονται περίπου 650 οικογένειες και όλες οι τοπικές δομές υγείας, ενώ κάποια εστάλησαν σε Λέσβο και Χίο για τους πρόσφυγες). Ακόμη, η γερμανική οργάνωση Funder Und Freundakreis – Elliniko E.V. που διευθύνει η κ. Καλλιόπη Τρίγκα Μπραντστέτερ, με τη βοήθεια της ομάδας, δώρισε στο τοπικό νοσοκομείο σύγχρονο εξοπλισμό (μονάδα τεχνητού νεφρού, μηχάνημα διάγνωσης καρκίνου του μαστού και άλλα) συνολικής αξίας άνω των 200 χιλ. ευρώ.

Διασωθείσα του «Σάμινα» έρχεται εθελόντρια το Νοέμβριο

Συνδρομή υπάρχει από το εξωτερικό και σε επίπεδο εθελοντικής εργασίας. Έτσι, εκτός από τη νεαρή φοιτήτρια Σοφία Φέκμαν, το περασμένο καλοκαίρι έφτασαν στην Κατερίνη επίσης άλλοι 11 εθελοντές, μέλη μιας ομάδας μεταφραστών από τις Βρυξέλλες, που βοήθησαν στη διαλογή και τη διανομή των φαρμάκων. Από το Νοέμβριο δε, το τοπικό κοινωνικό ιατρείο θα ενισχυθεί από την Ines Bennet, μια Γερμανίδα ιατρό, η οποία είναι αυτές τις ημέρες στην Κατερίνη, προκειμένου να δει την περιοχή. Όταν τη ρωτήσαμε πώς το αποφάσισε να προσφέρει εθελοντικά τις υπηρεσίες της, μας αποκάλυψε ότι πέραν της αγάπης της για την Ελλάδα, ήταν μία από τις επιβάτιδες στο τραγικό ναυάγιο του Σάμινα, έξω από την Πάρο. «Τότε, μέσα στη νύχτα, οι Έλληνες μου έσωσαν τη ζωή και είναι κάτι που θέλω να τους το ανταποδώσω με κάποιο τρόπο», μας είπε η κ. Bennet, η οποία, μάλιστα, τον τελευταίο χρόνο κάνει ταχύρρυθμα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας στη Γερμανία, για να καταλαβαίνει τους ασθενείς της, όσο θα είναι στην Κατερίνη.