Δρ Σπ. Κιτσινέλης: “Όποιος έχει φιλοδοξίες να αρπάξει τις ευκαιρίες και να πάει στο εξωτερικό”

O Δρ Σπύρος Κιτσινέλης είναι φυσικοχημικός, ενώ παράλληλα έχει δραστηριότητα στην επικοινωνία της επιστήμης. Έχει εργαστεί ως ερευνητής στη Βρετανία, Ιαπωνία, Ολλανδία, Ελλάδα και Γαλλία. Ήταν επίσης ο πρώτος Έλληνας νικητής του διαγωνισμού της επικοινωνίας της επιστήμης Famelab.

Πολλοί τον αποκαλούν, ο Έλληνας που “παράγει φως”. Ο 37χρονος Δρ Σπύρος Κιτσινέλης, θεωρείται κορυφαίος ερευνητής – “μετρ”, σε θέµατα ανάπτυξης καινοτόµων πηγών φωτός και πιστεύει ότι η εκλαΐκευση της επιστήµης είναι το “κλειδί” για την κατανόηση της.

Είναι υπεύθυνος για παγκόσµιες πατέντες πάνω στο φωτισµό (δύο στη Μ. Βρετανία, τέσσερις στην Ολλανδία και µία στην Ιαπωνία) σε συνεργασία µε τα µεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα παγκοσµίως (όπως το Max Planck Institute), ενώ ειδικεύεται στη δηµιουργία νέων ακτινοβολιών που βρίσκουν εφαρµογή σε κάθε τοµέα της ανθρώπινης δραστηριότητας, από την Ιατρική (ιατρικά µηχανήµατα, χρήση φωτός σε θεραπευτικές µεθόδους κ.λπ.) µέχρι τη µελέτη του ∆ιαστήµατος.

Το NEWS 247 μίλησε μαζί του λίγες ημέρες πριν μιλήσει στο TEDx Academy.

-Έχετε ζήσει σε Γαλλία, εξωτερικό γενικά αλλά και Ελλάδα. Τι θα λέγατε σε έναν νέο Έλληνα που αποφασίζει να φύγει για να ακολουθήσει το όνειρο του στο εξωτερικό; Τι θα λέγατε στις ελληνικές κυβερνήσεις σχετικά με το νέο κύμα μεταναστών προς άλλες χώρες;

Αν κάποιος/α έχει φιλοδοξίες τότε να αρπάξει την ευκαιρία και να πάει έξω. Η νοοτροπία σε χώρες όπως αυτές της δυτικής Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής είναι πολύ διαφορετική. Εκεί ενθαρρύνεται ο πειραματισμός, ανοίγουν συνεχώς οι ορίζοντες και έχεις την αίσθηση ότι αν αγαπάς κάτι και είσαι καλός τότε δεν υπάρχει όριο στο τι μπορείς να καταφέρεις.

Στην Ελλάδα αυτές τις συνθήκες δύσκολα τις βρίσκεις. Η κυρίαρχη νοοτροπία στη χώρα μας δεν είναι αυτή της εξέλιξης αλλά του βολέματος και άρα του συμβιβασμού. Αυτό είναι το τίμημα της ασφάλειας αν και πλέον εν μέσω κρίσης ούτε αυτό δεν είναι εφικτό… οπότε η ανάγκη αξιοποίησης ευκαιριών έξω, έστω για λίγο καιρό, είναι ακόμα πιο επιτακτική.

“Η κυρίαρχη νοοτροπία στη χώρα μας δεν είναι αυτή της εξέλιξης αλλά του βολέματος και άρα του συμβιβασμού. Οι νέοι επιστήμονες είναι η βάση μιας Ελλάδας που ονειρευόμαστε”

Σε όλα τα πολιτικά κόμματα θα έλεγα πριν μιλήσουν για οτιδήποτε άλλο να εστιάσουν στο μεγαλύτερο και σημαντικότερο κεφάλαιο της χώρας που είναι οι εκπαιδευμένοι άνθρωποι. Η νέα γενιά με τα πολλά προσόντα και πτυχία που φεύγουν κατά συρροή, όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα.

Δεν θυμάμαι κάποιο κόμμα να μίλησε για τους νέους μηχανικούς, γιατρούς και επιστήμονες που φεύγουν και για κάποιο πλάνο ώστε να μείνουν και να αξιοποιηθούν.

Είναι περίεργο αυτό μιας και για μένα τουλάχιστον αυτοί οι άνθρωποι είναι η βάση της Ελλάδας που ονειρευόμαστε… μιας Ελλάδας  που θα αναπτυχθεί και θα καινοτομήσει. Είναι σαν να μιλάμε για το μεγάλο πρόβλημα των πυρκαγιών και να αδιαφορούμε για τις παραιτήσεις και την μετανάστευση των πυροσβεστών.

-Ελλάδα, Γαλλία, Ολλανδία, Ιαπωνία, Μεγάλη Βρετανία. Τελικά ποια χώρα σας έχει κερδίσει περισσότερο και γιατί;

Σε κάθε χώρα έχω τις αναμνήσεις μου και τις φιλίες μου, από κάθε χώρα κάτι πήρα και άφησα ένα κομμάτι της καρδιάς μου. Συνολικά έχω περάσει εκτός Ελλάδος 13 χρόνια. Ίσως αν πρέπει να συζητήσω λίγο περισσότερο για μια από αυτές τότε θα ξεχωρίσω την Ιαπωνία διότι είναι τόσο διαφορετική από όσα ξέρουμε και από όσα μας είναι οικεία. Πρόκειται για έναν απίστευτο λαό.

Ασφάλεια, σεβασμός, αλληλεγγύη. Είναι έννοιες που νιώθεις ότι τις ανακαλύπτεις για πρώτη φορά όταν πας εκεί. Έζησα στην Ιαπωνία για 2 χρόνια όταν έκανα την μεταδιδακτορική μου έρευνα και από τότε συνεργάζομαι με το πανεπιστήμιο και πηγαίνω κάθε χρόνο περίπου για ένα μήνα όποτε νιώθω πολύ οικεία σε αυτή τη χώρα. Ήμουν εκεί τώρα τον Ιούλιο για 20 μέρες και επόμενο ταξίδι είναι προγραμματισμένο για τον  Ιανουάριο για να μείνω μερικούς μήνες.

-Ασχολείστε με τις πηγές φωτός αλλά και με την ποίηση. Πώς μπήκε η ποίηση στη ζωή σας και αποφασίσατε να γράψετε δικά σας έργα; Πόσο σημαντική είναι η πολυπραγμοσύνη τη σημερινή εποχή;

Είναι και αυτό στα πλαίσια της ανάγκης που έχω για επικοινωνία. Συνήθως επικοινωνώ επιστημονικά θέματα αλλά πολλές φορές  νιώθω και την ανάγκη να επικοινωνήσω συναισθήματα και τις σκέψεις μου για τη ζωή. Η  ζωή είναι μια ισορροπία συναισθημάτων και λογικής, ποίησης και γνώσης. Ελπίζω ότι περπατώ πατώντας και στα δυο.

-Έχετε μιλήσει αρκετές φορές για την πυρηνική ενέργεια. Είστε υπέρ της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας; Φοβάστε τα αρνητικά μιας γενικευμένης χρήσης της σε παγκόσμιο επίπεδο;

Το θέμα της πυρηνικής ενέργειας είναι μεγάλο και σηκώνει πολλή συζήτηση. Για παράδειγμα μια έκθεση του παγκοσμίου οργανισμού υγείας δείχνει ότι τα συμβατικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας είναι υπεύθυνα για εκατομμύρια θανάτους. Δεν έχει τόσο σημασία το αν εγώ είμαι υπέρ ή κατά μιας τεχνολογίας.

Ίσως σε κάποια εστιασμένη παρουσίαση να λέγαμε περισσότερα για το θέμα. Πιο σημαντικό θεωρώ το να γίνεται σωστή ενημέρωση και συζήτηση. Και όχι δαιμονοποίηση λόγω της παραπληροφόρησης και συναισθηματικών αντανακλαστικών.

-Το Famelab που κερδίσατε το 2007, είχε στοιχεία “reality”. Ποια είναι η άποψη σας για τα εγχώρια “talent show” του τηλεοπτικού πεδίου; Πέραν των show, τα πραγματικά ταλέντα στην Ελλάδα αξιοποιούνται επί της ουσίας; 

Το Famelab πέτυχε ακριβώς επειδή είχε το φορματ των υπολοίπων talent shows. Όλος ο κόσμος θεωρεί ότι η επιστήμη είναι ενδιαφέρουσα  αλλά πρέπει να την κάνουμε και ελκυστική αν θέλουμε να την κάνουμε δημοφιλή. Στο Famelab γίνονται πολύ ωραίες και ελκυστικές παρουσιάσεις και ο κόσμος μαθαίνει και περνά καλά ταυτόχρονα.

Αυτό είναι το μυστικό…να περνά καλά όποιος πάει σε ένα επιστημονικό δρώμενο αν θέλουμε να μας δώσει το χρόνο του. Αλλιώς θα μας λέει “πολύ σημαντικά όσα κάνετε, συνεχίστε και να μας ειδοποιείτε όταν βρίσκετε κάτι που να μας αφορά. Ως τότε εμείς θα πηγαίνουμε στο θέατρό και στο γήπεδο και όχι στα δικά σας…”.

Ο δικός μου στόχος ζωής είναι αυτός. Να κάνω επιστημονικές παρουσιάσεις που ο οποιοσδήποτε μπορεί να παρακολουθήσει και να περάσει καλά μαθαίνοντας πράγματα. Αυτό τον καιρό παρουσιάζω διάφορα επιστημονικά θέματα σε μεσημεριανή εκπομπή στον Άλφα και παρόλο που το κοινό είναι γενικό και ευρύ ο κόσμος μου στέλνει μηνύματα ενθουσιασμού για το πόσο ευχαριστιούνται να ακούνε για επιστήμη που δεν ήξεραν καν ότι τους αφορά.

Για μένα η διάκριση μου στο πρώτο ελληνικό Famelab το 2007 ήταν ένα κομβικό σημείο. Πάντοτε έκανα επικοινωνία της επιστήμης γενικότερα και της έρευνας μου ειδικότερα σε κάθε περίσταση αλλά μετά το Famelab αυτή η δραστηριότητα έγινε πιο συστηματική και πολλές νέες συνεργασίες ξεκίνησαν. 

-Τι είναι το “Επιστημονικό θέατρο”; Στην Ελλάδα έχει επιτυχία;

Το επιστημονικό θέατρο είναι μια δραστηριότητα που ξεκίνησα μαζί με άλλους επιστήμονες πριν μερικά χρόνια και  στόχο είχε να επικοινωνήσει επιστήμη με ένα ελκυστικό και διασκεδαστικό τρόπο. Είχε μεγάλη επιτυχία και ανεβάσαμε πολλές παραστάσεις σε θέατρα και αμφιθέατρα με την υποστήριξη διάφορων φορέων. Άλλες φορές το κοινό ήταν σχολεία, άλλες φορές ήταν οικογένειες και άλλες φορές μόνο ενήλικες.

Κάθε φορά η αντίδραση ήταν η ίδια…ενθουσιασμός! Σήμερα γίνονται διάφορες προσπάθειες από διαφορετικές ομάδες και χαίρομαι ιδιαίτερα που η ιδέα μας είχε τέτοια απήχηση και συνέχεια. Η μίξη τέχνης και επιστήμης είναι ένας δυνατός και αποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας της επιστήμης.

“Ο δικός μου στόχος ζωής είναι αυτός. Να κάνω επιστημονικές παρουσιάσεις που ο οποιοσδήποτε μπορεί να παρακολουθήσει και να περάσει καλά μαθαίνοντας πράγματα”

-Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του επιστήμονα στη σημερινή εποχή σαν κοινωνικός αρωγός;

Πάντοτε ήταν σημαντικός ο ρόλος του επιστήμονα ως οδηγός σε αυτό το υπέροχο πανανθρώπινο γνωστικό ταξίδι. Τη σημερινή εποχή ακόμα περισσότερο διότι ο κόσμος που ζούμε είναι γεμάτος επιστήμη και τεχνολογία αλλά και γεμάτος κινδύνους και τσαρλατάνους. Ο επιστήμονας πρέπει να είναι δίπλα στον πολίτη για να τον προστατεύει από την μπουρδολογία και για να τον βοηθά να επιλέγει και να χρησιμοποιεί τις τεχνολογίες σωστά.

-Τι σας αρέσει και τι θα αλλάζατε ριζικά στην Ελλάδα του 2013;

Είναι τόσα πολλά αυτά που μου αρέσουν στην Ελλάδα και ακόμα περισσότερα όσα θα άλλαζα. Δύσκολη η επιλογή ενός από την κάθε πλευρά λοιπόν. Αλλά νομίζω σε αυτά που μου αρέσουν θα έβαζα το πόσο επικοινωνιακοί είμαστε σαν λαός. Το θέμα είναι τι επικοινωνούμε βέβαια και αυτό με φέρνει στο τι δεν μου αρέσει. Δεν μου αρέσει η υποτίμηση του εκπαιδευτικού μας συστήματος σε όλες τις βαθμίδες. Από τα σχολεία μέχρι τα πανεπιστήμια και την έρευνα.

Χωρίς γνώση και σωστή εκπαίδευση όλα θα πάνε λάθος. Διότι έτσι θα κυριαρχήσει η αυθαίρετη σκέψη και η αμάθεια που οδηγούν στις προλήψεις και στο άδικο. Και δεν υπάρχει σοβαρή χώρα που να πήγε μπροστά έστω οικονομικά χωρίς τεχνολογία. Ας βάλουμε σε τάξη τα πανεπιστήμια μας και ας δώσουμε στους ερευνητές μας όσα χρειάζονται για να κάνουν θαύματα. Και ας μάθουμε να σεβόμαστε τους ναούς γνώσης όπως πρέπει, ως ναούς. 

-Ποια είναι τα “κλειδιά” της επιτυχίας; Τι θα συμβουλεύατε τον νέο-α που ονειρεύεται διακρίσεις και επιτυχίες σαν τις δικές σας;

Δεν ξέρω αν όσα έχω κάνει είναι η επιτομή της επιτυχίας αλλά σίγουρα είμαι περήφανος για κάποιες δουλείες μου. Το μόνο που έχω να συμβουλέψω  ένα νέο παιδί είναι να κάνει ότι πραγματικά αγαπά. Είναι κλισέ αλλά το εννοώ πολύ. Μόνο αν αγαπάς κάτι πολύ έχεις και τη δυνατότητα να γίνεις πολύ καλός σε αυτό και να είσαι ελεύθερος. Να μην αισθάνεσαι ότι δουλεύεις και ας αφιερώνεις πολλές ώρες τη μέρα σε αυτό. 

Και κάθε φορά που ακούς συμβουλές όπως τώρα να σκέφτεσαι ότι η ζωή σου ανήκει σε σένα και εσύ θα ζεις με τις επιλογές σου, όχι ο άλλος.

-Πόσο σημαντικό είναι στην εποχή που ζούμε το “φτιάχ’ το μόνος σου”; (do it yourself)

Ότι φτιάχνεις καλό είναι….επανάσταση για μένα είναι η δημιουργία και όχι το κάψιμο. Οι περισσότεροι το ξέρουμε αυτό. Ας το κάνουμε πράξη.

Το πλούσιο Βιογραφικό του:

Ο Δρ Σπύρος Κιτσινέλης είναι επιστημονικός ερευνητής πάνω σε θέματα ανάπτυξης καινοτόμων και ενεργειακά αποδοτικών πηγών φωτός. Απέκτησε πτυχίο Master από το τμήμα χημείας του πανεπιστημίου του Sheffield στο Ηνωμένο Βασίλειο και έλαβε διδακτορικό δίπλωμα (Doctor of Philosophy) από το ίδιο τμήμα για την επιστημονική του έρευνα σε θέματα φασματοσκοπίας πλάσματος χαμηλής πίεσης στο Επιστημονικό Εργαστήριο Υψηλών Θερμοκρασιών (High Temperature Science Laboratories).

Συνέχισε το επιστημονικό του έργο σε θέματα πηγών φωτός ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο τμήμα Ηλεκτρολογικής και Ηλεκτρονικής Μηχανικής του πανεπιστημίου του Ehime στην Ιαπωνία και έπειτα ανέλαβε την ηγεσία ερευνητικής ομάδας στις κεντρικές εγκαταστάσεις ανάπτυξης φωτισμού (Central Development Lighting) για την εταιρία Philips Lighting στην Ολλανδία.

Στην Ελλάδα ανέλαβε ως εξωτερικός συνεργάτης ένα πρόγραμμα έρευνας ανάπτυξης νέας γενιάς πηγών φωτός στο τμήμα φυσικής της Σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Είναι συγγραφέας μεγάλου αριθμού επιστημονικών δημοσιεύσεων, δημιουργός τεχνολογικών ευρεσιτεχνιών σε θέματα πηγών φωτός πλάσματος και συγγραφέας του βιβλίου “Τεχνητές πηγές φωτός” από τις εκδόσεις ΙΩΝ.

Ασχολείται με την ποίηση, έχοντας εκδώσει μια ποιητική συλλογή, βραβευμένη με το δεύτερο βραβείο Ομήρου από τη Διεθνή Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών, καθώς και με την επικοινωνία της επιστήμης (Νικητής στον πρώτο ελληνικό διαγωνισμό Famelab 2007).

Περισσότερες πληροφορίες για το έργο του μπορείτε να βρείτε στον προσωπικό του ιστοχώρο www.the-nightlab.com και να επικοινωνήσετε με τον ίδιο στην διεύθυνση [email protected] . Αυτή την περίοδο ζει στην Τουλούζη της Γαλλίας και εργάζεται ως επισκέπτης ερευνητής στο πανεπιστήμιο της πόλης (Paul Sabatier University).

Αυτή την περίοδο είναι επιστημονικός αρθρογράφος στο Protagon.gr και καλεσμένος επιστημονικός παρουσιαστής στο Alpha TV.

Ο ίδιος, θα είναι είναι ομιλητής στο TEDx Academy στις 28 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Μάθετε περισσότερα για το φετινό tedxacademy και για τον Σπύρο Κιτσινέλη, εδώ και δείτε το πρόγραμμα του tedxacademy εδώ.