Τι συμβαίνει στη Διαμεσολάβηση: Η επίλυση της διαφοράς βρίσκεται στον έλεγχο των εμπλεκομένων μερών

Της Ελένης Πλέσσα, Δικηγόρου – Διαπιστευμένης Διαμεσολαβήτριας

Με αφορμή τη συμπερίληψη διατάξεων για τη Διαμεσολάβηση στο νεοψηφισθέν Πολυνομοσχέδιο (ν.412/2018, άρθρα 178 – 206) παραθέτω τις σκέψεις και την εμπειρία μου από Διαμεσολαβήσεις που έχουν ήδη λάβει χώρα στην Ελλάδα (στο πλαίσιο του ν. 3898/2010), με μία λιγότερο τεχνοκρατική και περισσότερο φιλική στον αναγνώστη προσέγγιση:

Μια ανθρώπινη και αποτελεσματική διαδικασία: Όταν εκπαιδεύτηκα ως Διαμεσολαβήτρια το 2009, αυτό που μου έκανε περισσότερο εντύπωση για το πώς λειτουργεί αυτή η διαδικασία ήταν το ότι βάζει τον άνθρωπο, το μέρος της διαφοράς, τον επιχειρηματία, τον πολίτη και πάλι στο επίκεντρο. Του δίνει τον έλεγχο του προβλήματός του, της σύγκρουσής του, της νομικής του διαφοράς και του δίνει τη μοναδική ευκαιρία να συζητήσει με την άλλη πλευρά, να ακούσει τις δικές της θέσεις, να αποφορτιστεί και τελικά να συμφωνήσει, με τη βοήθεια του Διαμεσολαβητή και την υποστήριξη του Δικηγόρου του, την επίλυση της διαφοράς του.

Αυτή η πρακτική, άμεση, εχέμυθη, καθαρτική και βαθειά ανθρώπινη διαδικασία είναι η Διαμεσολάβηση.

Η Διαμεσολάβηση με 5 λέξεις:

Για να καταλάβει κανείς την ουσία της Διαμεσολάβησης γρήγορα και απλά μπορεί να έχει στο μυαλό του τις ακόλουθες έννοιες:

Είναι μία διαδικασία ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ (ΔΙΑΛΟΓΟΥ, ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ) την οποία ΥΠΟΒΟΗΘΑ σε εμπιστευτικό και εχέμυθο πλαίσιο,ΟΥΔΕΤΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗΣ,ένας ειδικά ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΜΕΝΟΣ επιστήμονας, στην οποία τα μέρη τα συμμετέχουν με την υποχρεωτική παρουσία του ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ ΤΟΥΣ και η οποία αν είναι επιτυχής θα καταλήξει σε μεταξύ τους ΣΥΜΦΩΝΙΑ.

Σημειωτέον επίσης ότι η Συμφωνία αυτή μπορεί να καταστεί υπό προϋποθέσεις εκτελεστός τίτλος, να έχει δηλαδή την ισχύ μιας δικαστικής απόφασης. Αν τα μέρη δεν καταλήξουν σε συμφωνία, μπορούν, χωρίς κανένα εμπόδιο, να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη για να επιλύσουν τη διαφορά τους.

Τι ακριβώς συμβαίνει στη Διαμεσολάβηση:

Είναι αλήθεια πως είναι ιδιαίτερα δύσκολο να παραθέσει κανείς με λόγια το τι ακριβώς συμβαίνει στη διαδικασία. Η επεξήγησή της με ενημερωτικούς – τεχνοκρατικούς όρους την αδικεί. Είναι ένα νέο ιδιαίτερο σύστημα όπου ο Διαμεσολαβητής βοηθά τα μέρη της διαφοράς :

Αφενός να εκφραστούν και να εξηγήσουν πώς βλέπουν τη σύγκρουση και πως αισθάνονται σε σχέση με αυτή, τι ζητούν και τι είναι πρόθυμα να δώσουν

και αφετέρου να ακούσουν προσεκτικά τι ακριβώς έχει να πει η άλλη πλευρά, ποια είναι η δική της οπτική στην ιστορία, πώς έχει βιώσει τη σύγκρουση, τι την ενόχλησε, τι μπορεί να δώσει και τι θα ήθελε να πάρει.

Ο Διαμεσολαβητής κατά τη διαδικασία είτε διευκολύνει το Διάλογο σε κοινές συζητήσεις των μερών είτε συζητά με αυτά σε εμπιστευτικό πλαίσιο και σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις, μεταφέροντας προτάσεις  και αντιπροτάσεις μέχρι, μέσα από αυτή τη διαπραγμάτευση, να διαμορφωθεί μία συμφωνία επίλυσης της διαφοράς.

Οι νέες ρυθμίσεις – Η Υποχρεωτικότητα:

Με αφορμή την συμπερίληψη των ρυθμίσεων για τη Διαμεσολάβηση στο Πολυνομοσχέδιο (ν. 4512/2018), ακούστηκαν πολλά σχετικά με τη φύση της, τους σκοπούς της και τα αποτελέσματά της. Οι νέες ρυθμίσεις βέβαια, με εξαίρεση την πρόβλεψη του υποχρεωτικού σταδίου ενημέρωσης του Διαμεσολαβητή για μερίδα υποθέσεων και κάποιες άλλες τεχνικές/δικονομικές αλλαγές, επαναλαμβάνουν με περισσότερες λεπτομέρειες τις ρυθμίσεις του προϊσχύσαντος ν. 3898/2010.

Στην ουσία, τα μέρη της διαφοράς μπορούν να υπαγάγουν αστικές και εμπορικές υποθέσεις τους (για τις οποίες δεν είναι υποχρεωτική εκ του νόμου η έκδοση δικαστικής απόφασης) στη Διαμεσολάβηση με έγγραφη συμφωνία τους. Αυτό σημαίνει πως τα μέρη μπορούν εκουσίως να επιλύσουν με τη βοήθεια Διαμεσολαβητή και την παρουσία του δικηγόρου τους υποθέσεις μισθωτικές, εργατικές, διαφορές μεταξύ εμπόρων, μεταξύ πελατών προμηθευτών, μεταξύ συνεταίρων, μελών οικογενειακών επιχειρήσεων, διαφορές από τραπεζικές συμβάσεις, διαφορές σε σχέση με την ακίνητη περιουσία τους κλπ.

Παράλληλα, σύμφωνα με το άρθρο 182 του ν. 4512/2018, ειδικά για μία ομάδα διαφορών, προβλέπεται υποχρεωτικό προστάδιο Διαμεσολάβησης σύμφωνα με το οποίο θα πρέπει τα μέρη, πριν την προσφυγή τους στη Δικαιοσύνη, να συμμετάσχουν σε μία (ενημερωτική) συνεδρία με το Διαμεσολαβητή ώστε να δουν αν επιθυμούν να υπαγάγουν τη διαφορά τους στη Διαμεσολάβηση. Αν μετά από αυτή την υποχρεωτική συνεδρία δεν συναποφασίσουν την υπαγωγή στη Διαμεσολάβηση, μπορούν να προχωρούν στη διαδικασία προσφυγής στη Δικαιοσύνη. Αυτή είναι η πολυσυζητήμενη πρόβλεψη για την υποχρεωτικότητα και αυτές είναι οι διαφορές για τις οποίες προβλέφθηκε (σημ. ότι και για τις κάτωθι διαφορές προβλέπονται συγκεκριμένες εξαιρέσεις από την υποχρεωτικότητα):

Οροφοκτησίας και αυτές που εµπίπτουν στα αρ. 1003 έως 1031 ΑΚ

Απαιτήσεις αποζηµίωσης για ζηµίες από αυτοκίνητο και από σύµβαση ασφάλισης αυτοκινήτου, εκτός αν επήλθε θάνατος ή σωµατική βλάβη

Αµοιβές δικηγόρων, συμβολαιογράφων, ιατρών, δικαστικών επιμελητών κλπ του αρ. 622Α ΚΠολΔ

Οικογενειακές (επιμέλεια, επικοινωνία, διατροφή κλπ) εκτός από αυτές της παρ. 1 α’, β’ και γ’ και της παρ. 2 του αρ. 592 ΚΠολΔ

Απαιτήσεις αποζηµίωσης ασθενών ή των οικείων τους σε βάρος ιατρών

* Η Ελένη Πλέσσα είναι Δικηγόρος, (συνιδρύτρια του Δικηγορικού Γραφείου Παπανικολάου Τσιμπουράκης Πλέσσα και Συνεργάτες, www.ptplaw.gr), Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια και Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών (συνιδρύτρια της Εταιρείας Διαμεσολαβητών RESOLVE www.resolve.gr). Από το έτος 2009 ξεκίνησε την ενεργό και αδιάλειπτη ενασχόλησή της με τη Διαμεσολάβηση. Έκτοτε έχει πρωτοστατήσει στη διάδοση του θεσμού στην Ελλάδα μέσω πολυάριθμων παρουσιάσεων, σεμιναρίων, προσομοιώσεων και εισηγήσεων σε Δικηγορικούς Συλλόγους, Επιμελητήρια, Νομικά και Επιχειρηματικά Συνέδρια, Φοιτητικά Εκπαιδευτικά Εργαστήρια κα. Ως Διαμεσολαβήτρια, αναλαμβάνει Διαμεσολαβήσεις που σχετίζονται με το εμπορικό και με το αστικό δίκαιο. Ειδικεύεται επίσης στη Διαμεσολάβηση στο χώρο εργασίας και στη Σχολική Διαμεσολάβηση. Ως εκπαιδεύτρια στη Διαμεσολάβηση πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Εκπαιδευτικού Φορέα «(Α.Κ.Κ.Ε.Δ.)-ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ» του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και από την έναρξη των εργασιών του το έτος 2013 μέχρι σήμερα συμμετέχει, ως εκπαιδεύτρια, στα προγράμματά του Α.Κ.Κ.Ε.Δ.. Είναι επίσης νομική σύμβουλος και μέλος του ΔΣ του Σωματείου I for U Mentoring Network (www.iforu.gr) που στηρίζει τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα. Έχει συγγράψει με το Σπύρο Αντωνέλο το πρώτο επιστημονικό βιβλίο που εκδόθηκε και κυκλοφόρησε στην Ελλάδα για τη Διαμεσολάβηση με τίτλο «Διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Διεθνής Εμπειρία και Ελληνική εφαρμογή» (Νομικές Εκδόσεις Σάκκουλα Αθήνα – Θεσσαλονίκη). Η Ελένη είναι παντρεμένη με τον Κωνσταντίνο Κοντοχριστόπουλο και έχουν ένα γιο τον Αναστάση, 3 ετών.