Επτά πράγματα που μάθαμε από τον Τσίπρα στη ΔΕΘ

Αποστολή στη Θεσσαλονίκη

Ο Αλέξης Τσίπρας τυπικά μίλησε για πρώτη φορά στη ΔΕΘ ως πρωθυπουργός (καθώς πέρυσι είχαν ήδη προκηρυχθεί οι εκλογές και υπηρεσιακή πρωθυπουργός είχε αναλάβει η Βασιλική Θάνου) και έβαλε ως είθισται την ατζέντα της κυβέρνησης, αποφεύγοντας τις πολλές υποσχέσεις, αλλά με κύριο “ατού” τα 246 εκ ευρώ από τις τηλεοπτικές άδειες και με κύριο στόχο για το μέλλον, το χρέος.

Στο Μαξίμου θεωρούν ότι το κλίμα ήταν πολύ καλό και τις δύο ημέρες της ΔΕΘ. “Δόθηκαν απαντήσεις στα βασικά προβλήματα της χώρας και επικοινωνήσαμε όλα τα βασικά ζητήματα της πολιτικής μας: Τον οδικό χάρτη για τη διαπραγμάτευση, το ζήτημα του χρέους, τα μέτρα για την ανακούφιση των πιο αδύναμων και ειδικά αυτών που έχουν οφειλές στα ασφαλιστικά ταμεία, την κατανομή των χρημάτων απο τις άδειες, τα αναπτυξιακά θέματα”, έλεγαν κυβερνητικές πηγές.

Καθώς το καλάθι της ΔΕΘ ήταν εκ των πραγμάτων μικρό, οι ίδιες πηγές σχολίαζαν: “Δεν έχει νόημα στην παρούσα φάση η παροχολογία, σημασία έχει το σχέδιο, ο απολογισμός και να λέμε αλήθεια”. Τόνιζαν επίσης ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ συγκρούστηκε με το τρίγωνο της διαπλοκής και απέδειξε στον ένα χρόνο που μεσολάβησε από την προηγούμενη ΔΕΘ πως είναι αξιόπιστη και εννοεί όσα λέει.

Ποιες ειδήσεις όμως έβγαλε ο Αλέξης Τσίπρας κατά το (χαμηλών πάντως τόνων) διήμερο της ΔΕΘ;

1.Αξιολόγηση και μετά χρέος

Το πρώτο από τα πέντε βήματα της αμέσως επόμενης περιόδου, που απαρίθμησε ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στο Βελλίδειο, ήταν η ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Και από τη μετάθεση του ανασχηματισμού και την κατηγορηματική διάψευση της εκλογολογίας, φαίνεται πως αυτή είναι η πρώτη προτεραιότητα, προκειμένου στη συνέχεια να ανοίξει η συζήτηση για το χρέος: Δεύτερο βήμα όπως είπε ο κ.Τσιπρας, είναι να οριστικοποιηθούν τα μέτρα και οι τρόποι ελάφρυνσης του χρέους, σε συνέχεια των σχετικών αποφάσεων του Eurogroup.

Μόνο έτσι θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί το τρίτο βήμα, δηλαδή η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, κάτι που η Αθήνα προσδοκά ως καταλύτη για τη μείωση του κόστους δανεισμού, την αποκατάσταση της ρευστότητας , την άρση των κεφαλαιακών περιορισμών και την έξοδο στις αγορές.

Μάθαμε επίσης ότι για τον πρωθυπουργό το μόνο θέμα προς διαπραγμάτευση στην επικείμενη αξιολόγηση είναι η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και όχι η ανταπεργία (lock out), οι ομαδικές απολύσεις και οι ελαστικές μορφές απασχόλησης.

2.Μηνύματα στη Γερμανία

Η δεύτερη αξιολόγηση υποτίθεται ότι πρέπει να τελειώσει μέσα στο φθινόπωρο. Το ΔΝΤ, που θέλει να ξεκαθαρίσει το θέμα του χρέους για να αποφασίσει εάν θα παραμείνει ή θα αποχωρήσει από το πρόγραμμα (χωρίς ρύθμιση το Ταμείο δε μένει, αφού απαγορεύεται από το καταστατικό του να χρηματοδοτεί χώρες με μη βιώσιμο χρέος), έχει θέσει ως χρονοδιάγραμμα το τέλος του έτους. Η σύγκρουση όμως του Ταμείου με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και κυρίως οι γερμανικές εκλογές, καθυστερούν τη λήψη των οριστικών αποφάσεων. Η Γερμανία δε θέλει να προβεί σε οριστικοποίηση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους πριν τις εθνικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν το Σεπτέμβριο του 2017. Για αυτό και ο πρωθυπουργός διεμήνυσε στην Άνγκελα Μέρκελ πως οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται από όλους: η τελευταία συμφωνία προβλέπει ότι τα μέτρα ελάφρυνσης θα οριστικοποιηθούν μετά την αξιολόγηση. Δεν είναι βεβαιο φυσικά κατά πόσον το Βερολίνο θα συγκινηθεί από την επίκληση ότι η χώρα και ο λαός που έχει υποφέρει δεν μπορεί να περιμένει άλλο για τη ρύθμιση ενός θέματος που δεν είναι διμερές ελληνογερμανικό αλλά θέμα μεταξύ της χώρας και των Ευρωπαίων συνολικά.

3.Ικανοποίηση για την Ευρωμεσογειακή Σύνοδο

Σε αυτό το ζήτημα (και όχι μόνον), ο Αλέξης Τσίπρας προσδοκά ότι θα έχει πλέον συμμάχους, τη λεγόμενη συμμαχία του νότου, μετά την επιτυχή κατά το Μαξίμου διεξαγωγή της Ευρωμεσογειακής Συνόδου στην Αθήνα την Παρασκευή. Οι έντονες αντιδράσεις των Γερμανών (ο Σόιμπλε καυστικά σχολίασε πως όπου μαζεύονται σοσιαλιστές, τίποτε έξυπνο δε συμβαίνει) δείχνουν κατά κυβερνητικά στελέχη ότι ο συντονισμός των χωρών του νότου προβληματίζει το βορρά. Καίτοι οι ηγέτες του νότου έκαναν δηλώσεις περί κίνησης ενότητας και όχι ομαδοποίησης, είναι σαφές ότι θα κινηθούν (ακόμη και όσοι προέρχονται από συντηρητικά κόμματα) συντονισμένα σε μία σειρά θέματα όπως το Σύμφωνο Σταθερότητας, η έμφαση στην αναπτυξιακή πολιτική, η κοινή τραπεζική πολιτική και βεβαίως το προσφυγικό.

4.Που θα πάνε τα λεφτά από τις άδειες

*Για την επέκταση του προγράμματος της ανθρωπιστικής κρίσης, με την παροχή επιπλέον 60.000 σχολικών γευμάτων για τους μαθητές που έχουν ανάγκη, στους πιο φτωχούς δήμους της χώρας. ‘Ετσι το πρόγραμμα θα καλύπτει συνολικά 260.000 μαθητές σε όλη τη χώρα.

*Για την πρόσβαση επιπλέον 15.000 παιδιών στους βρεφονηπιακούς σταθμούς.

*Για την χρηματοδότηση ενός φιλόδοξου προγράμματος με τίτλο «Γυρίζουμε Ελλάδα» που στόχο έχει να δώσει κίνητρα επιστροφής σε χιλιάδες νέους επιστήμονες που βρίσκονται στο εξωτερικό.

Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε επίσης ότι μέρος των χρημάτων αυτών θα δοθεί για να αλλάξει η εικόνα των δημόσιων νοσοκομείων και να στηριχθεί η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας: Μέσα στους επόμενους μήνες τα Δημόσια Νοσοκομεία θα έχουν ενισχυθεί με 10.000 νοσηλευτές και γιατρούς.

Μπορεί όμως να δώσει η κυβέρνηση αυτά τα λεφτά σε κοινωνικές δράσεις ή θα πάρει κόκκινη κάρτα από τους θεσμούς; Σύμφωνα με την απάντηση του κ.Τσίπρα στη σχετική ερώτηση του News247, πρόκειται για ένα έκτακτο έσοδο που δεν προβλέπεται από τη συμφωνία και ως τέτοιο μπορεί να δοθεί, αλλά μόνο σε έκτακτες και όχι μόνιμου χαρακτήρα δράσεις.

Οι τηλεοπτικές άδειες ήταν ένα από τα θέματα που κυριάρχησαν στη συνέντευξη τύπου, με τον πρωθυπουργό να απαντά στους εργαζόμενους των καναλιών που δεν πήραν άδεια σε αρκετά αυστηρό ύφος, λέγοντας ότι η κυβέρνηση ενδιαφέρεται για τους εργαζόμενους, όμως το τοπίο έπρεπε να ξεκαθαρίσει, ενώ αναφέρθηκε σε αυτορρύθμιση της αγοράς και υπενθύμισε την απώλεια θέσεων εργασίας σε άλλους κλάδους τα τελευταία μνημονιακά χρόνια. Ήταν σαφές ως εκ τούτου ότι δεν έχει τη διάθεση να κάνει πίσω για το θέμα των αδειών, το οποίο παρουσίασε ως μία απο τις βασικές δεσμεύσεις του προγράμματος της Θεσσαλονίκης η οποία υλοποιήθηκε. Απευθύνθηκε επίσης στο μέρος της κοινωνίας που αισθάνεται οργή για τα ΜΜΕ, τα οποία υποστήριξαν μνημονιακές λογικές και πολιτικές.

Το ζήτημα θα παραμείνει προφανώς ψηλά στην επικοινωνιακή ατζέντα της κυβέρνησης και θα απασχολήσει ούτως ή άλλως την επικαιρότητα και το επόμενο διάστημα, καθώς εκκρεμεί η καταβολή της πρώτης δόσης των 80 εκ ευρώ του τιμήματος και η απόφαση του ΣτΕ. Ο πρωθυπουργός πάντως εκτίμησε ότι το ΣτΕ που είχε απορρίψει τα ασφαλιστικά των καναλιών με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, αποκλείεται να ακυρώσει το διαγωνισμό τώρα που το κέρδος του δημοσίου έχει μεταφραστεί σε υψηλά νούμερα.

5.Μετατίθεται η αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ

Το σενάριο της προαναγγελίας ενός νέου, δικαιότερου, συστήματος φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας, που θα αντικαταστήσει τον ΕΝΦΙΑ, κυκλοφορούσε τις τελευταίες ημέρες, ο πρωθυπουργός όμως τελικά ήταν πιο… συντηρητικός. Μετέθεσε την αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ για δύο χρόνια από σήμερα (όταν θα έχει, σύμφωνα πάντα με τον πρωθυπουργό, επιτευχθεί η έξοδος από το πρόγραμμα). Και μέχρι τότε υποσχέθηκε ότι θα αναζητηθούν τρόποι ελάφρυνσης των πιο αδύναμων. Μία από τις σκέψεις του αποκάλυψε στη συνέντευξη τύπου, λέγοντας ότι η κυβέρνηση εξετάζει η ελάφρυνση κατά 50% για οικογένειες με δύο παιδιά που ισχύει το 2016, να γίνει 100% το 2017. Αυτό όμως παραμένει υπό εξέταση και προφανώς υπό την έγκριση των θεσμών και της οικονομικής δημοσιονομικής, πραγματικότητας.

6.Τα δύο χρόνια μαραθωνίου

Ο κ.Τσίπρας παρουσίασε ένα πενταετές σχέδιο, ιδιαίτερη όμως έμφαση έδωσε στα επόμενα δύο χρόνια. Προέβλεψε ότι σε δύο χρόνια θα έχει επιτευχθεί η οριστική έξοδος από το πρόγραμμα και πως τότε, χάρη και στη μείωση των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα (στόχος της κυβέρνησης παραμένει να αποκλιμακώσει το ύψος του πλεονάσματος για το 2019 στο 2,5% και το 2020 στο 2%), ενώ εκτίμησε ότι το 2017 θα είναι αυτόματη η ανάκαμψη μετά από έξι χρόνια ύφεσης, θέτοντας ως στοίχημα τη διατήρηση των ρυθμών ανάπτυξης στη συνέχεια. Επανέλαβε ότι δε θα ληφθούν νέα μέτρα, μετέθεσε όπως προαναφέρθηκε για αργότερα άλλες κινήσεις όπως η αντικατάσταση του ΕΝΦΙΑ και εκτίμησε ότι δε θα ενεργοποιηθεί ο κόφτης το 2018 (κάτι που θα γνωρίζουμε τον Απρίλιο του 2017, ανάλογα με τα στοιχεία της Eurostat). Και όπως είπε χαρακτηριστικά: “ Δεν πρόκειται για κατοστάρι αλλά για μαραθώνιο.”

7.Το πάγωμα των ληξιπρόθεσμων του ΟΑΕΕ

Ο κ.Τσίπρας δεσμεύθηκε για πάγωμα των ασφαλιστικών εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων  στον ΟΑΕΕ και το ΕΤΑΑ, που καθίστανται ληξιπρόθεσμες έως και τις 31.12.2016. Ξεκαθάρισε όμως ότι αυτό δε σημαίνει και διαγραφή.