Ένα σχολείο στολίδι στην πλατεία Βάθης

Υποβάθμιση, απαξίωση, εμπόριο ναρκωτικών, πορνεία, κτίρια “φαντάσματα” και ένα κάδρο με εικόνες ζοφερές. Τα στενά γύρω από την Ομόνοια και την πλατεία Βάθης ήταν σχεδόν “απαγορευμένα”. Μήπως ήρθε η ώρα αυτή η εικόνα να αλλάξει; Νομοτελειακά θα σκεφτεί κανείς πως όταν κάτι πιάνει πιάτο, η μόνη του επιλογή είναι να αρχίσει να ανεβαίνει. Ένας συλλογισμός που σίγουρα έχει λογική και απαντά το ερώτημα. Αυτή η αλλαγή έχει ξεκινήσει;

Ναι, η αρχή φαίνεται πως έχει γίνει και μια αυτοψία στο Μεταξουργείο, τελικά, μας δικαιώνει. Πάνω στην πλατεία Βάθης η εικόνα είναι διαφορετική σε σχέση με λίγα χρόνια πριν. Νέα μαγαζιά, νεανικά, καφετέριες με σύγχρονη αισθητική, έχουν κάνει την εμφάνισή τους αλλάζοντας την όψη της πλατείας. Πρόκειται για νέους επιχειρηματίες, παιδιά της γειτονιάς, που πήραν την κατάσταση στα χέρια τους, άνοιξαν αυτά τα μαγαζιά  και ανανέωσαν το χώρο της πλατείας από μόνοι τους.

Το πάντρεμα παλιού και νέου

Λίγα μέτρα πιο κάτω, στη συμβολή των Οδών Μαιζώνος και Σονιέρου οι περαστικοί σταματούν, κοντοστέκονται  και θαυμάζουν το νέο υπερσύγχρονο κτίριο, που δεσπόζει επιβλητικά. Πρόκειται για το κτίριο που σε ένα μήνα από τώρα θα στεγάσει το 42ο Λύκειο Αθηνών και θα δώσει στη γειτονιά ξανά τη χαμένη της ζωή.

Δεν είναι όμως το επιβλητικό κτήριο αυτό που από μόνο του τραβάει τα βλέμματα,  αλλά κυρίως η πρόσοψή του, η οποία αποτελείται από ένα νεοκλασικό διατηρητέο σπίτι. Το σπίτι χρονολογείται, βάσει της αρχιτεκτονικής του, μεταξύ του 1895 και του 1910. Υπήρχε μέσα στο οικόπεδο που απαλλοτρίωσε ο πρώην Οργανισμός Σχολικών Κτηρίων και βάσει του νόμου δεν μπορούσε να κατεδαφιστεί.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα κτίσμα με έναν όροφο, με φέροντα οργανισμό από λιθοδομή, και ξύλινη στέγη συνολικού εμβαδού 68 τετραγωνικών μέτρων. Το σπίτι είχε επεκταθεί μέχρι τη γωνία του οικοπέδου από μεταγενέστερη κατασκευή η οποία δεν είχε αρχιτεκτονική συνάφεια και έτσι κατεδαφίστηκε.

Πριν λίγους μήνες ένας ηλικιωμένος κύριος πήγε στο εργοτάξιο και είπε πως θυμάται αυτό το σπίτι όταν ήταν παιδί πριν αρκετές δεκαετίες να λειτουργεί ως ταβέρνα, έχοντας μάλιστα και μια μικρή αυλή. Αναπόλησε τα παιδικά του χρόνια και έφυγε με την ευχή να ζωντανέψει ξανά.

Πώς θα μπορούσε αυτό το κτήριο λοιπόν να ταιριάξει με ένα σύγχρονο σχολείο; Αυτή ήταν και η πρόκληση των μηχανικών και των αρχιτεκτόνων που τα έβαλαν κάτω και αποφάσισαν να κτίσουν το σχολείο ουσιαστικά “πάνω” στο σπίτι. Να το αναστηλώσουν, να το ανακαινίσουν και να το ενσωματώσουν στη νέα κατασκευή. Να παντρέψουν το παλιό με το νέο, με το αποτέλεσμα να εντυπωσιάζει.

Οι εργασίες ξεκίνησαν το 2014 από την κατασκευαστική εταιρεία J&P ΑΒΑΞ, με τη σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Η εταιρεία ξεκίνησε τις εργασίες σεβόμενη  τις μορφολογικές και τυπολογικές αρχές του αθηναϊκού νεοκλασικισμού, και διατήρησε τις όψεις και τον χαρακτήρα του διατηρητέου κτιρίου το οποίο ήταν σε τραγική κατάσταση, σχεδόν ετοιμόρροπο.

Η στερέωση του σπιτιού, χρειάστηκε μεγάλη προσοχή και αποδείχτηκε για τα τεχνικά συνεργεία μια χρονοβόρα διαδικασία. Η επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων βρήκε τα έργα σχεδόν στα θεμέλια. Τότε πολλοί ήταν εκείνοι, κάτοικοι της πυκνοκατοικημένης περιοχής που πίστεψαν πως άλλο ένα έργο θα μπει στη λίστα όσων ξεκίνησαν και δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ.

Ευτυχώς οι εξελίξεις τους διέψευσαν. Οι εργάτες έπιασαν ξανά δουλειά, πάτησαν γκάζι και μέσα σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο η επικεφαλής του έργου, η Μηχανικός Έλενα Κεσσανίδου, θα είναι στην ευχάριστη θέση να παραδώσει τα κλειδιά και δώσει την άδεια για να χτυπήσει το πρώτο κουδούνι.

Η ίδια αναλαμβάνει να μας ξεναγήσει και να μας δείξει με υπερηφάνεια το σχολείο που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα πρότυπα σχολεία της Ευρώπης. Ειδικότερα, όπως μας εξηγεί πρόκειται για μια μοντέρνα τετραώροφη σχολική μονάδα 3.200 τετραγωνικών μέτρων.

Με αέρα Ευρώπης

Στην κατασκευή η εταιρεία εφάρμοσε τις αυστηρότερες προδιαγραφές. Θερμομονωτικά αλουμίνια, συστήματα κεντρικής διαχείρισης των κτιρίων, φωτοβολταïκά πάνελ στην οροφή για παραγωγή ενέργειας, και δώματα φυτεμένα με πράσινο κατατάσσουν το σχολείο στα λεγόμενα “πράσινα κτίρια”.

Η συγκεκριμένη κατασκευή περιλαμβάνει πέρα από τις κλασικές αίθουσες διδασκαλίας, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων για θεατρικές παραστάσεις και εκδηλώσεις, χώρους άθλησης, εργαστήρια, αίθουσες υπολογιστών και υπόγειους χώρους στάθμευσης για τους καθηγητές, κάνοντας έτσι το 42ο Λύκειο ένα από τα πιο σύγχρονα και άρτια εξοπλισμένα σχολεία σε όλη τη χώρα.

“Οι κάτοικοι της γειτονιάς έδειξαν μεγάλη ανοχή, γιατί δουλεύαμε από νωρίς το πρωί και πολλές φορές χρειάστηκε να κλείσουμε το δρόμο. Δεν γίναμε ποτέ δέκτες παραπόνων” λέει η κα. Κεσσανίδου αποχαιρετώντας μας, νιώθοντας την ανάγκη να ευχαριστήσει έτσι τους ανθρώπους της πλατείας και των γύρω στενών για την ανοχή τους.

Επιστρέφοντας στα αρχικά ερωτήματα, μετά από την επίσκεψη στο Μεταξουργείο το συμπέρασμα που βγάζουμε είναι πως αν υπάρχει θέληση, όραμα, σχέδιο, και χρηματοδότηση μπορούν οι γειτονιές της Αθήνας να αλλάξουν όψη και να αναδείξουν την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης. Άλλωστε αν σε κάτι έχει πλεόνασμα αυτή η πόλη είναι στα πανέμορφα νεοκλασικά κτίρια.

Όσο για το συγκεκριμένο, θα στεγάζει πλέον το γραφείο του Διευθυντή.