Παζάρι ΔΝΤ – Βερολίνου με το βλέμμα στις γερμανικές κάλπες

Η ένταξη του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα δεν αποτελεί πονοκέφαλο μόνο για την Αθήνα αλλά και το Βερολίνο.

Όσο και αν ακούγεται απίστευτο ο Γερμανός υπουργός οικονομικών κ.Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ο οποίος την περασμένη εβδομάδα δήλωσε κατηγορηματικά ότι χωρίς ΔΝΤ η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα, δεν θέλει την ένταξη του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα. Τουλάχιστον όχι πριν από τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Το πείραμα που έκανε να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο για ένα αμιγώς ευρωπαϊκό πρόγραμμα χωρίς το ΔΝΤ για την Ελλάδα είναι άσχημη εξέλιξη. Ο Γερμανός υπουργός βρήκε αντίθετους όχι μόνο τους βουλευτές του κυβερνητικού συνασπισμού (CSU, CDU, SPD) που είναι ενάντιοι στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά και αυτούς που υποστηρίζουν την συνέχισή του.

Ο ίδιος όμως έχει το πρόβλημα ότι αν το ΔΝΤ μπει τώρα στο πρόγραμμα θα πρέπει και η Γερμανία να πάρει τώρα αποφάσεις και να ανακοινώσει μαζί με τους υπόλοιπους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης την πλήρη λύση για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Κάτι τέτοιο όμως θα δημιουργούσε ένα κύμα αντιδράσεων από κυβέρνηση και αντιπολίτευση της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης και μάλιστα σε χρονιά εκλογών. Τούτο την στιγμή που όλο αυτόν τον καιρό το θέμα της συνολικής λύσης για το ελληνικό χρέος παραπέμπεται, με παρέμβαση κυρίως του ιδίου του κ. Σόιμπλε, για το 2018 και αυτό «αν χρειαστεί».

Από την άλλη το Ταμείο έχει διαμηνύσει σε όλους ότι δεν θα κάνει για δεύτερη φορά το ίδιο λάθος που έκανε το 2010: Να μπει δηλαδή σε ένα πρόγραμμα διάσωσης το οποίο δεν θα περιλαμβάνει αναδιάρθρωση του χρέους. Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Ταμείου, στενός συνομιλητής του κ. Σόϊμπλε, θα μπορούσε να δεχθεί κάποιο είδος εγγυήσεων για το ελληνικό χρέος, που δεν θα ξεπερνούσε όμως το επίπεδο της απλής υπόσχεσης. Ευτυχώς όμως δεν είναι μόνος του και τα ανώτερα κλιμάκια θέλουν «καθαρή λύση».

Το ιδανικό για την Γερμανία είναι το ΔΝΤ να συνεχίσει να δηλώνει την πρόθεση του να ενταχθεί στο ελληνικό πρόγραμμα και η Ελλάδα να πάρει τα μέτρα που ζητά το Ταμείο και αφορούν περικοπή συντάξεων και αφορολόγητου. Με τον τρόπο αυτό θα κλείσει το αίτημα της διαπραγμάτευσης των πρωτογενών πλεονασμάτων, που ζητά επιμόνως ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος ακόμη και με την άκρως συμβιβαστική λύση που έχει κάνει ήδη: Ο στόχος να παραμείνει μεν στο 3,5% του ΑΕΠ αλλά το 1% να διατίθεται για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας .

Στο θέμα του χρέους, μετά τις εκλογές η Γερμανία θα έχει το περιθώριο να κάνει μια περιγραφή του συνόλου της λύσης για το χρέους με έναρξη εφαρμογής από το 2018. Μέχρι τότε το Βερολίνο θέλει το ΔΝΤ « κοντά», αλλά με πρόγραμμα και χρηματοδότηση στο ελληνικό πρόγραμμα. Θέλει δηλαδή να διατηρήσει ένα ρόλο τεχνικού συμβούλου και να βρίσκεται σε αναμονή κάποιους μήνες πριν οριστικοποιηθεί η ένταξη του στο πρόγραμμα.

 «Ευρωπαϊκή» λύση προκρίνει η Αθήνα

Την ίδια ώρα η Αθήνα έχει προετοιμάσει μια λύση που συνάδει με τις αποφάσεις του συνόλου των υπουργών της Ευρωζώνης της 5ης Δεκεμβρίου. Αυτές τις ημέρες βάζει τις τελευταίες πινελιές στην πρόταση, που θα περιλαμβάνει επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του αυτόματου μηχανισμού δημοσιονομικής προσαρμογής, παραθέτοντας παράλληλα και κάποια μέτρα πολιτικής με τα οποία θα καλύπτονται δημοσιονομικές αποκλίσεις από το μεσοπρόθεσμο κόφτη του 3,5% του ΑΕΠ για τα πρωτογενή πλεονάσματα.

Αν και κανείς δεν θέλει να το ομολογήσει, το πρώτο μέτρο είναι η μείωση του αφορολόγητου, ενώ στα μέτρα που θα προταθούν είναι η αύξηση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 14% και ύστατη λύση η περικοπή των υφιστάμενων συντάξεων. Τα μέτρα αυτά θα είναι προληπτικά και δεν θα ψηφιστούν από τώρα. Ο βαθμός ενεργοποίησης (δηλαδή το πόσο μεγάλες θα είναι οι περικοπές ) θα είναι συνδεδεμένος με την απόκλιση του στόχου του 3,5% του ΑΕΠ.

Η ψήφιση του αναθεωρημένου κόφτη θα πρέπει να συνδέεται από χρονοδιάγραμμα για την συζήτηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, ενώ προηγουμένως θα πρέπει να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση για την δεύτερη αξιολόγηση με την επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα.

Η πρόταση θα βρίσκεται μέχρι και την Τετάρτη στα χέρια των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης και των θεσμών, ώστε στο Eurogroup της Πέμπτης να γίνει συζήτηση και να ληφθούν αποφάσεις για το ελληνικό θέμα.

Πράσινο φως για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα

Σήμερα το πρωί το ΔΣ του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ( ESM) θα συνεδριάσει για να ενεργοποιήσει επίσημα τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, που είχαν παγώσει πριν τις εορτές των Χριστουγέννων. Η συζήτηση θα έχει ως στόχο την κοστολόγηση των μέτρων ώστε το κόστος να μεταφερθεί στο σύνολο του στην Ελλάδα και να μην έχουν επιβάρυνση οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης.

Στην πλήρη εφαρμογή τους μέχρι και το 2060 θα μειώσουν το ύψος του χρέους κατά 21% και αφορούν:

1. Την επιμήκυνση του συνόλου των 173 δισ ευρώ από όλα τα ευρωπαϊκά δάνεια από κάθε πηγή ( GLF EFSF ESM) στα 32,5 χρόνια από 28,3 χρόνια που είναι σήμερα. Αυτό θα γίνει με την ανταλλαγή παλαιού δανείου με μικρότερη διάρκεια αποπληρωμής με νέο που θα έχει μακρύτερη διάρκεια αποπληρωμής, ώστε σε πρώτη φάση ο μέσος χρόνος ωρίμανσης να φτάσει και πάλι τα 32,5 χρόνια .

2. Την κατάργηση από το 2017 της επιβάρυνσης του 2% στο επιτόκιο δανείων ύψους 10,2 δισ ευρώ που είχε πάρει η Ελλάδα από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) για την επαναγορά ομολόγων. Στην κατεύθυνση αυτή το ΕΜΣ προτίθεται να επαναγοράσει 11 δισ ευρώ από το δάνειο που έκανε στην Ελλάδα το 2012 για την επαναγορά χρέους 33 δισ ευρώ.

3. Την χρήση σύνθετων χρηματοοικονομικών εργαλείων ώστε να μειωθεί στο διηνεκές ο επιτοκιακός κίνδυνος για το ελληνικό χρέος. Με άλλα λόγια θα αναληφθεί η δέσμευση για την ενεργοποίηση ανταλλαγών επιτοκίου, όταν και όποτε είναι απαραίτητο, ώστε η Ελλάδα να μην αναγκαστεί να πληρώνει πολύ υψηλά επιτόκια για τα δάνεια ύψους 171 δις ευρώ, που έχει πάρει από τον ESM και το προκάτοχο σχήμα του τον EFSF.