Επιστροφή στα θρανία της ‘Βίλας Αμαλίας’

Σε ένα ιστορικό σημείο της πόλης θα χτυπήσει φέτος το πρώτο κουδούνι για τους μαθητές και τους καθηγητές του 2ου Γενικού Λυκείου Αθηνών. Στη συμβολή των οδών Αχαρνών και Χέυδεν, στο σημείο όπου στεγάστηκε το θρυλικό Β’ Γυμνάσιο Αρρένων και έμεινε στην αστική αργκό των τελευταίων ετών ως «Βίλα Αμαλίας» λόγω της γνωστής κατάληψης, τα δύο άλλοτε εγκαταλειμμένα νεοκλασικά κτίρια που στέκουν εκεί για ενάμιση περίπου αιώνα αναγεννήθηκαν για να γεμίσουν ξανά μαθητικές φωνές, βιβλία και σχολικές τσάντες. 

Διατηρώντας τον εντυπωσιακό εξωτερικό τους διάκοσμο, οι δύο πάλαι ποτέ αστικές επαύλεις μεταμορφώθηκαν εσωτερικά σε ένα σύγχρονο και λειτουργικό σχολείο με τρία επίπεδα (ημιυπόγειο, πρώτο και δεύτερο όροφο), ασανσέρ, δέκα αίθουσες διδασκαλίας, τρεις αίθουσες-γραφεία καθηγητών, δύο εργαστήρια (φυσικής, χημείας), έναν χώρο για υπολογιστές, χώρο για αρχείο, βιβλιοθήκη και αμφιθέατρο. Αφού γκρεμίστηκαν εσωτερικά, τα κτίρια ενώθηκαν με μπάρα στο ημιυπόγειο και με σκάλα στον πρώτο και τον δεύτερο όροφο και αναδιαμορφώθηκαν εξ’ ολοκλήρου.

Το έργο ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2014 και ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από δυόμιση χρόνια, υπό τη Διεύθυνση Σχολικών Κτιρίων του Δήμου Αθηναίων. Το συνολικό συμβατικό κόστος ανέρχεται σε 3.105.900 ευρώ, εκ των οποίων 2.644.400 ευρώ προέρχονται από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ενώ το υπόλοιπο ποσό (461.500 ευρώ) από ιδίους πόρους του Δήμου Αθηναίων.

«Η επαναλειτουργία του ιστορικού πρώην Γυμνασίου Αρρένων ως σχολείου ήταν για εμάς προτεραιότητα, όχι μόνο για να αποκτήσουν οι μαθητές ένα σχολείο ευπρόσωπο και αξιοπρεπές, όχι μόνο γιατί ένας δημόσιος χώρος αποδίδεται και πάλι στους πολίτες αλλά κυρίως γιατί η περιοχή, οι κάτοικοι της πλατείας Βικτωρίας το έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από ποτέ. Το νέο σχολείο επαναφέρει τη ζωντάνια στην περιοχή αλλά κυρίως την αισιοδοξία και το ηθικό που τόσο όλοι χρειάζονται», δήλωσε στο NEWS247 ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης.

Το νέο σχολείο επαναφέρει τη ζωντάνια στην περιοχή αλλά κυρίως την αισιοδοξία και το ηθικό που τόσο όλοι χρειάζονται

Περάσαμε την είσοδο επί της οδού Χέυδεν 35 και βρεθήκαμε στο προαύλιο του σχολείου λίγες μέρες πριν γεμίσει με μαθητές. Όπως μας επεσήμανε ο Βασίλης Χριστοφιλογιάννης, εργοταξιάρχης από την πλευρά της αναδόχου εταιρίας Αττική Δίοδος ΑΤΕ, μόνη εκκρεμότητα είναι η δημιουργία ενός γηπέδου μπάσκετ για το οποίο έχουν μπει οι βάσεις στον προαύλιο χώρο, ενώ εσωτερικά τα πάντα είναι έτοιμα για τη νέα σχολική σεζόν, με τις τελευταίες εργασίες καθαριότητας και τακτοποίησης να βαίνουν προς ολοκλήρωση. Εξωτερικά, παραμένει η σκαλωσιά και το χαρακτηριστικό μπλε κάλυμμα για λίγο καιρό ακόμα μέχρι να αποκαλυφθεί το αναγεννημένο κτιριακό συγκρότημα.

«Όταν παραλάβαμε το κτίριο δεν υπήρχαν καν όροφοι, επειδή ήταν ξύλινα τα πατώματα, σε ένα σημείο είχε καεί μέχρι πάνω, έβλεπες την οροφή» σημειώνει ο κύριος Χριστοφιλογιάννης καθώς μας ξεναγεί στους ορόφους. «Η μεγαλύτερη δυσκολία του έργου ήταν ότι έπρεπε να στηρίξουμε το “κέλυφος” του κτιρίου, την πέτρινη κατασκευή, προκειμένου να μπορέσουμε να γκρεμίσουμε και να ανακατασκευάσουμε το εσωτερικό» επισημαίνει και εξηγεί: «Καθαιρέσαμε τους παλιούς σοβάδες, αντιστηρίξαμε τα πέτρινα τοιχία με εξωτερικό σκελετό και τοποθετήσαμε τσιμεντοενέματα σε όλους τους αρμούς της πέτρας με αποτέλεσμα ο αρμός, από εκεί που ήταν ένα σαθρό υλικό, πλέον να έχει μπει γαλάκτωμα μπετού και να έχει συγκολήσει τις πέτρες. Καθαιρέσαμε όλο το εσωτερικό, τοποθετήσαμε βλήτρα στην πέτρα και ενώσαμε τα βλήτρα της πέτρας με τον οπλισμό του μπετού που έχουμε ρίξει εσωτερικά. Η πέτρα της αρχικής κατασκευής πλέον έχει βλήτρα που στηρίζονται στο μπετό και όλα αυτά έχουν γίνει ένα σώμα».

Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να στηρίξουμε το “κέλυφος” του κτιρίου, την πέτρινη κατασκευή, προκειμένου να μπορέσουμε να γκρεμίσουμε και να ανακατασκευάσουμε το εσωτερικό

«Στηρίζοντας λοιπόν κατά αυτόν τον τρόπο το “κέλυφος” μπορέσαμε να γκρεμίσουμε και να ανακατασκευάσουμε το εσωτερικό, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με πριν. Είναι ένα μοντέρνο σχολείο. Ίσως το πιο όμορφο και σύγχρονο της Αθήνας» καταλήγει ο κύριος Χριστοφιλογιάννης.

Εντύπωση προκαλούν οι ευρύχωρες, ψηλοτάβανες, φωτεινές αίθουσες, η εντυπωσιακή σκάλα από μπετό και μάρμαρο που έδωσε τη θέση της στην παλιά ξύλινη σκάλα, το μαρμάρινο πάτωμα με τους ασπρόμαυρους ρόμβους. Στον δεύτερο όροφο βλέπουμε τις μεγαλύτερες αίθουσες διδασκαλίας και τα εργαστήρια φυσικής και χημείας, στον πρώτο τη γραμματεία, το κυλικείο, τα γραφεία των καθηγητών και της διεύθυνσης καθώς και κάποιες μικρές αίθουσες διδασκαλίας, ενώ στο ημιυπόγειο περιηγούμαστε στις αίθουσες βιβλιοθήκης και υπολογιστών καθώς και στο αμφιθέατρο, όπου την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου ο δήμος Αθηναίων πραγματοποιεί συνέντευξη Τύπου για τη νέα σχολική σεζόν.

Ξεκινάμε με ενθουσιασμό τη νέα σεζόν

Ενθουσιασμένοι για την έναρξη της νέας σχολικής σεζόν δηλώνουν οι καθηγητές του 2ου Γενικού Λυκείου Αθηνών τους οποίους βρίσκουμε να τακτοποιούνται ήδη στα νέα τους γραφεία. «Είμαστε σε ένα σύγχρονο κτίριο, με αρχιτεκτονικό αλλά και ιστορικό ενδιαφέρον καθώς στέγαζε στο παρελθόν ένα σχολείο, οι απόφοιτοι του οποίου είχαν διαγράψει σπουδαία πορεία. Επιπλέον, οι χώροι είναι λειτουργικοί, τα εργαστήρια μας δίνουν πολλές δυνατότητες. Κάποια παιδιά ήρθαν ήδη να δουν το σχολείο έχουν πραγματικά ενθουσιαστεί, ενώ έχουμε και απόφοιτους που μας λένε: “θέλουμε να ξαναγυρίσουμε!”».

Σε 2ο ΓΕΛ μετονομάστηκε το πρώην 67ο ΓΕΛ το οποίο στεγαζόταν σε κτίριο επί της οδού Αγίου Μελετίου. Η 180 περίπου μαθητές του είναι κάτοικοι του κέντρου της Αθήνας εξοικειωμένοι με την περιοχή και όπως προσθέτουν οι καθηγητές τους: «Το νέο μας σχολείο είναι μια σημαντική επένδυση με προσανατολισμό την ευρύτερη αναβάθμιση της περιοχής».

«Οι μαθητές μας είναι της περιοχής, κάτοικοι του κέντρου, μεταξύ των οποίων και παιδιά μεταναστών, οι οποίοι είναι πολλά χρόνια στην Ελλάδα, είναι πλήρως ενσωματωμένοι και έχουν φιλοδοξίες για τα παιδιά τους» προσθέτει μιλώντας στο NEWS247 η διευθύντρια του 2ου ΓΕΛ, Ελένη Πυρρή. «Για εμάς η διαδικασία δεν είναι να μεταφέρουμε απλά κάποια έπιπλα από το ένα κτίριο στο άλλο, είναι να μπορέσουμε να κάνουμε τα παιδιά να το αισθανθούν σχολείο τους και βέβαια μέσα σε ένα χρονικό διάστημα να αρχίσουν να δένονται με το κτίριο και με το 2ο Λύκειο» προσθέτει και εκφράζει την ελπίδα το σχολείο να φτάσει κάποτε στο επίπεδο του θρυλικού 2ου Γυμνασίου Αρρένων, το οποίο ήταν κοινός εκπαιδευτικός τόπος δεκάδων σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων και των τεχνών μεταξύ των οποίων ο στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο εικαστικός Αλέκος Φασιανός, ο σκηνοθέτης Θεόδωρος Αγγελόπουλος, ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος και ο συγγραφέας Χρήστος Γιανναράς.

«Η μεταφορά μας εδώ σημαίνει ότι έχουμε και μεγαλύτερη ευθύνη, διότι το κτίριο είναι ιστορικό, το 2ο Γυμνάσιο Αρρένων που στέγαζε είναι το ιστορικότερο της Αθήνας και πρέπει κάποια στιγμή το σχολείο αυτό να γίνει όπως ήταν παλιά. Προσωπικά πιστεύω, διότι το έχω δει να συμβαίνει μέσα από τη δουλειά μου, ότι οι άνθρωποι είναι σαν τους χαμελαίοντες, παίρνουν το χρώμα του περιβάλλοντος. Επομένως, πιστεύουμε ότι η ιστορία του κτιρίου και ο μύθος που ακολουθεί το σχολείο θα επιδράσει σε ένα βαθμό και τους μαθητές μας και σε βάθος χρόνου θα έχουμε πραγματικά άριστες επιδόσεις».

Πιστεύουμε ότι η ιστορία του κτιρίου και ο μύθος που ακολουθεί το σχολείο θα επιδράσει σε ένα βαθμό στους μαθητές μας και σε βάθος χρόνου θα έχουμε πραγματικά άριστες επιδόσεις.

Λίγα λόγια για την ιστορία

Στο οικόπεδο, με εμβαδόν 1539,47 τ.μ., κατασκευάσθηκαν το 1860 οι επαύλεις των οικογενειών Ράλλη και Αργυροπούλου με κοινή αυλή. Ο πρεσβευτής Περικλής Αργυρόπουλος παντρεύτηκε την κόρη του Ράλλη, ο οποίος έφτιαξε για την κόρη και τον γαμπρό του το κτίριο που βλέπει στην οδό Χέυδεν. Το 1930 εγκαταστάθηκε το Β΄ Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών, το δεύτερο σε αρχαιότητα Γυμνάσιο στην Αθήνα. Για τη στέγασή του χρησιμοποιήθηκε η οικία Αργυρόπουλου, την οποία νοίκιασε στο Δημόσιο η χήρα του , μετά το θάνατό του. Σ’ αυτό το νεοκλασικό κτίριο παρέμεινε το Β΄ Γυμνάσιο έως το 1940, οπότε το κτίριο επιτάχθηκε «υπό της Ελληνικής Στρατιωτικής Αρχής», σύμφωνα με το διασωθέν Αρχείο του 2ου Ενιαίου Λυκείου Αθηνών. (Πηγή : Γ. Παπαμιχαήλ – Μητακίδη & Συνεργάτες Ε.Ε.) που είναι το παλαιό Β’ Γυμνάσιο Αρρένων.

Τον Απρίλιο του 1941, η Αθήνα πέρασε στην κατοχή των γερμανικών στρατευμάτων και το σχολείο επιτάχθηκε από τους Γερμανούς. Τον Μάιο του 1944, έληξε η επίταξη του κτιρίου και το Β΄ Γυμνάσιο επέστρεψε στην βάση του. Με το τέλος του πολέμου, τα κτίρια εξακολουθούσαν να διατηρούνται σε σχετικά καλή κατάσταση. Το Β’ Γυμνάσιο Αρρένων στεγάστηκε στα δυο κτίρια της Χέυδεν και Αχαρνών μέχρι και την σχολική χρονιά 1973-1974. Το 1974 μεταστεγάστηκε και το κτίριο παρέμεινε κενό έως τις 2 Μαρτίου του 1990, οπότε ομάδα αντιεξουσιαστών κατέλαβε το εγκαταλελειμμένο για 16 χρόνια κτίριο.

Λίγο καιρό πριν είχε προηγηθεί από τους ίδιους ανθρώπους η κατάληψη εγκαταλελειμμένου κτιρίου στη λεωφόρο Αμαλίας 56 το οποίο εκκενώθηκε σύντομα μετά από επέμβαση της αστυνομίας. Από τη συγκεκριμένη λεωφόρο προέκυψε και το όνομα της κατάληψης που διήρκεσε 22 χρόνια μέχρι την επέμβαση της αστυνομίας τα ξημερώματα της Πέμπτης 20/12/2012.

Αμέσως μετά τον τερματισμό της κατάληψης ο δήμος Αθηναίων ανέλαβε πρωτοβουλίες για την ανακατασκευή της «βίλας Αμαλίας» προκειμένου να λειτουργήσει ξανά ως σχολείο. Οι προδιαγραφές ασφαλείας που έχει θέσει ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων επέβαλαν την εκ βάθρων ανακατασκευή του κτιρίου, με διατήρηση και ανακαίνιση του εξωτερικού περιβλήματος, όπως γίνεται σε διατηρητέα, νεοκλασικά κτίρια, που δεν μπορούν να υποστηρίξουν τις νέες χρήσεις.

*Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson / NEWS247