Βασιλιάς Φίλιππος: ‘Εκτός νόμου’ το δημοψήφισμα στην Καταλονία

Δριμεία επίθεση στους διοργανωτές του δημοψηφίσματος της Καταλονίας άσκησε μέσα από διάγγελμά του προς τους Ισπανούς πολίτες ο βασιλιάς Φίλιππος της Ισπανίας, κάνοντας λόγο για μια παράνομη ενέργεια που στόχο έχει να διασπάσει την Ισπανία. “Αυτές οι αρχές, με σαφή και εμφατικό τρόπο, έθεσαν εαυτόν εκτός νόμου και δημοκρατίας” τόνισε.

Ο μονάρχης, που μέχρι τώρα ήταν πολύ μετρημένος στις τοποθετήσεις του για τη σοβαρότερη πολιτική κρίση που έχει εκδηλωθεί στην Ισπανία τα τελευταία 40 χρόνια, κατηγόρησε τον πρόεδρο της καταλανικής κυβέρνησης Κάρλες Πουτζντεμόν ότι «καταπάτησε επανειλημμένα (…) και εσκεμμένα» το Σύνταγμα και «έθεσε σε κίνδυνο τη σταθερότητα» της Καταλονίας και όλης της Ισπανίας.

Διαμηνύοντας ότι είναι «ευθύνη των νόμιμων κρατικών αρχών να εγγυηθούν τη συνταγματική τάξη», ο βασιλιάς φάνηκε να ανοίγει τον δρόμο για τη λήψη νέων μέτρων από την κυβέρνηση του Ραχόι εναντίον των αυτονομιστών ηγετών.

«Ζούμε πολύ σοβαρές στιγμές για τη δημοκρατική μας ζωή. Και υπό αυτές τις συνθήκες, θέλω να απευθυνθώ απευθείας σε όλους τους Ισπανούς. Όλοι υπήρξαμε μάρτυρες των γεγονότων που συνέβησαν στην Καταλονία, με τον τελικό στόχο της καταλανικής κυβέρνησης που προσπαθεί να διακηρύξει παράνομα την ανεξαρτησία της Καταλονίας», τόνισε ο βασιλιάς Φίλιππος στο διάγγελμά του.

«Εδώ και κάποιο διάστημα, ορισμένες αρχές στην Καταλονία επανειλημμένα, συνειδητά και εσκεμμένα, δεν συμμορφώθηκαν με το Σύνταγμα και το Καταστατικό Αυτονομίας τους, που είναι ο νόμος που αναγνωρίζει, προστατεύει και υπερασπίζεται τους ιστορικούς θεσμούς και την αυτοδιοίκηση», συνέχισε.

«Με τις αποφάσεις τους, παραβίαζαν συστηματικά νόμιμους και νομικά εγκεκριμένους κανόνες, παρουσιάζοντας μια απαράδεκτη έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις εξουσίες του κράτους. Μια κατάσταση που οι ίδιες αυτές αρχές αντιπροσωπεύουν στην Καταλονία».

«Έχουν καταστρέψει τις δημοκρατικές αρχές κάθε κράτους δικαίου και έχουν υπονομεύσει την αρμονία και τη συνύπαρξη στην ίδια την καταλανική κοινωνία, ακόμη και δυστυχώς, τη διαίρεσή της. Σήμερα, η καταλανική κοινωνία είναι κατακερματισμένη και σε σύγκρουση», σημείωσε και προειδοποίησε πως με «την ανεύθυνη συμπεριφορά τους μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την οικονομική και κοινωνική σταθερότητα της Καταλονίας και όλης της Ισπανίας».

Όπως είπε, το ισπανικό κράτος πρέπει να εξασφαλίσει τη συνταγματική τάξη στην Καταλονία, ωστόσο διαμήνυσε ότι παρά τις δύσκολες στιγμές, «θα τις ξεπεράσουμε», καθώς «οι δημοκρατικές αρχές μας είναι σταθερές».

Απευθυνόμενος μάλιστα στους Καταλανούς που ήταν αντίθετοι στο δημοψήφισμα ή την ανεξαρτητοποίηση, τους διαβεβαίωσε ότι απολαμβάνουν την πλήρη στήριξη της πολιτείας και των υπόλοιπων Ισπανών.

«Το βασιλικό στέμμα είναι δεσμευμένο στη συνταγματική τάξη», υπογράμμισε.

Ο βασιλιάς συναντήθηκε νωρίτερα την Τρίτη με τον πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι για να συζητήσει την κατάσταση στην Καταλονία. Ο Ραχόι, ο οποίος δεν αντέδρασε την ομιλία του μονάρχη, ενδέχεται να επικαλεστεί το άρθρο 155 του Συντάγματος, το οποίο δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ, πάντως επιτρέπει στην κεντρική κυβέρνηση να αποσπάσει τον έλεγχο των θεσμών οποιασδήποτε περιοχής καταφέρνει «σοβαρό πλήγμα στο γενικό συμφέρον του κράτους».

Πιθανή σύλληψη

Ο γενικός εισαγγελέας της Ισπανίας δεν είχε αποκλείσει, σε μια συνέντευξη που είχε παραχωρήσει πριν διεξαχθεί το δημοψήφισμα, τη σύλληψη του Κάρλες Πουτζντεμόν.

Αλλά αυτό μπορεί να περιπλέξει ακόμη περισσότερο τα πράγματα. Με τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος στην επίσημη εφημερίδα της κυβέρνησης, θα μπορεί να προκηρυχθεί εντός 48 ωρών μονομερώς η ανεξαρτησία της περιοχής από το τοπικό κοινοβούλιο.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο BBC χθες και θα μεταδοθεί σήμερα, ο πρόεδρος της Καταλονίας διαβεβαίωσε ότι ετοιμάζεται να προχωρήσει στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας πιθανόν «στα τέλη της εβδομάδας».

«Θα ανακηρύξουμε την ανεξαρτησία 48 ώρες αφού ολοκληρωθεί η καταμέτρηση όλων των αποτελεσμάτων» του δημοψηφίσματος, επανέλαβε ο Πουτζντεμόν.

Ο ίδιος είχε ζητήσει—ανεπιτυχώς—να υπάρξει μεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διένεξη με τη Μαδρίτη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συζητήσει για την κρίση σε μια κατεπείγουσα συνεδρίασή του σήμερα.

Μέχρι σήμερα, μαζί με την ομάδα του, ο Πουτζντεμόν κατάφερε να αντισταθεί και να ξεπεράσει όλες τις πιέσεις που δέχθηκε από την κυβέρνηση στη Μαδρίτη, αψηφώντας τις αποφάσεις της δικαιοσύνης και προγραμματίζοντας μυστικά το δημοψήφισμα που είχε ορκιστεί πως θα απέτρεπε.

Οι εικόνες από τις βίαιες επεμβάσεις της αστυνομίας για να κλείσουν εκλογικά κέντρα, που είχαν αποτέλεσμα να τραυματιστούν 92 άνθρωποι, έκαναν τον γύρο του πλανήτη και προκάλεσαν την αγανάκτηση των πάντων στην Καταλονία.

Είναι η καταλανική κυβέρνηση αυτή που «έχει την πρωτοβουλία» και «η κεντρική κυβέρνηση ακολουθεί και προσπαθεί άγαρμπα να κλείσει τρύπες», σχολίασε ο Αντόνιο Τόρες δελ Μοράλ, καθηγητής συνταγματικού δικαίου στο UNED.

Με βάση τα προσωρινά αποτελέσματα, το «ναι» στην ανεξαρτησία συγκέντρωσε το 90% των ψήφων των 2,26 εκατομμυρίων Καταλανών που πήραν μέρος σε αυτή τη διαδικασία δίχως εκλογικούς καταλόγους, δίχως παρατηρητές και δίχως ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή, αφού η Μαδρίτη έσπευσε να πάρει μέτρα που εμπόδισαν τις καταλανικές αρχές να έχουν τέτοιες εγγυήσεις.

«Δεν καταλαβαίνει τίποτα»

Η Καταλονία είναι βαθιά διχασμένη όσον αφορά στο ζήτημα της ανεξαρτησίας. Η πιο πρόσφατη έρευνα των καταλανικών αρχών, η οποία είχε δοθεί στη δημοσιότητα τον Ιούλιο, κατέγραφε υψηλότερο ποσοστό των αντιπάλων της ανεξαρτησίας από αυτό των υποστηρικτών της (συγκεκριμένα 49,4% έναντι 41,1%). Αλλά η αστυνομική βία μετέβαλε τελείως τις διαθέσεις. Ενώ οι ομιλίες του Ισπανού μονάρχη δεν αντιμετωπίζονται ακριβώς με ευμένεια στην Καταλονία: πολλοί τον αποδοκίμασαν ηχηρά.

«Είναι ντροπή», σχολίασε ο Ντομίνγκο Γκουτιέρες, φορτηγατζής, 61 ετών. «Αν ήταν εδώ, θα έβλεπε τι σκέφτεται η καταλανική κοινωνία». «Δεν ήμουν υπέρ της ανεξαρτησίας, ποτέ δεν ήμουν, οι γονείς μου είναι ανδαλουσιανοί. Αλλά εδώ και δύο εβδομάδες είμαι πιο πολύ από τον καθένα, εξαιτίας ανθρώπων σαν κι αυτόν, που δεν καταλαβαίνουν τίποτα», πρόσθεσε.

Η Μάρτα Ντομένεχ, 28 ετών, η οποία τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας, σταμάτησε στον δρόμο για να ακούσει τον ισπανό μονάρχη. «Δεν καταλαβαίνει τίποτα», ήταν επίσης η αντίδρασή της.

Η ομιλία του Φιλίππου του έκτου, νωρίς το βράδυ, ακολούθησε μια ημέρα απεργιακών κινητοποιήσεων και διαδηλώσεων σε όλη την Καταλονία εναντίον της αστυνομικής βίας. Ανάμεσα στα συνθήματα που ακούστηκαν: «Έξω οι δυνάμεις κατοχής!» και «οι δρόμοι θα είναι πάντα δικοί μας».

Σύμφωνα με την τοπική αστυνομία, στις διαδηλώσεις στην καταλανική μητρόπολη συμμετείχαν περίπου 700.000 άνθρωποι.

Το λιμάνι παρέλυσε, όπως και η μεγάλη αγορά τροφίμων και η κυκλοφορία των αυτοκινήτων. Δεν υπήρξαν πάντως προβλήματα στην κίνηση των αεροπλάνων ή των τρένων. Οι περισσότερες τράπεζες λειτούργησαν επίσης κανονικά.

(Φωτογραφία: Spain’s Royal Palace via AP)