Μηχανή του Χρόνου: Η εκτέλεση του Περρίκου. Aνατίναξε τα γραφεία της ΕΣΠΟ, που ετοίμαζε σώμα Ελλήνων, που θα πολεμούσαν για τον Χίτλερ

Στις 4 Φεβρουαρίου του 1943, ο αγωνιστής της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιζομένων Νέων (Π.Ε.Α.Ν), υποσμηναγός Κώστας Περρίκος, έπεφτε νεκρός στην Καισαριανή, από τα πυρά γερμανικού εκτελεστικού αποσπάσματος.

Είχε καταδικαστεί σε θάνατο, για την ανατίναξη των γραφείων της ελληνικής φασιστικής οργάνωσης  ΕΣΠΟ, η οποία στρατολογούσε φιλοναζί  Έλληνες, για να πολεμήσουν στο πλευρό των Γερμανών.

Η ηρωική πράξη του Περρίκου και των αντιστασιακών συντρόφων του Αντώνη Μυτιληναίου, Σπύρου Γαλάτη και Ιουλίας Μπίμπα, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη, που σήμανε και το τέλος της προδοτικής οργάνωσης.

Ποια ήταν η ΕΣΠΟ

Η ΕΣΠΟ (Εθνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωσις) είχε ιδρυθεί το καλοκαίρι του 1941, από τον γιατρό Σπύρο Στεροδήμα.

Τα γραφεία της ήταν στον πρώτο και τον δεύτερο όροφο του κτιρίου, στη γωνία Γλάδστωνος και Πατησίων. Το σημείο το γνώριζαν όλοι, καθώς στα μπαλκόνια της οργάνωσης κυμάτιζαν η γερμανική, η ελληνική, η ιταλική και η ιαπωνική σημαία.

Στον τρίτο όροφο του κτιρίου, βρίσκονταν στελέχη της γερμανικής Μυστικής Στρατιωτικής Αστυνομίας.

Ο Ουλαμός Καταστροφών της Π.Ε.Α.Ν, στον οποίο πρωταγωνιστικό ρόλο είχε ο Κώστας Περρίκος, είχε εκτελέσει με επιτυχία δύο επικίνδυνες αποστολές εναντίον γερμανικών στόχων.

Η μία ήταν εναντίον του κτιρίου του Γερμανικού Αναμορφωτηρίου, επί των οδών Πατησίων και Βασιλέως Ηρακλείου, που προκάλεσε σοβαρές καταστροφές και τραυματισμούς Γερμανών στρατιωτικών.

Επίσης, είχε τοποθετήσει βόμβα και στα γραφεία της προδοτικής Οργάνωσης Εθνικοσοσιαλιστικών Δυνάμεων Ελλάδος (Ο.Ε.Δ.Ε) στην οδό Κατακουζηνού 7, ενώ τα στελέχη της ξυλοφόρτωναν τους μαυραγορίτες, που εκμεταλλεύονταν τους απελπισμένους και πεινασμένους Αθηναίους.

Στο στόχαστρο της αντιστασιακής οργάνωσης δεν άργησε να μπει και η ΕΣΠΟ, που προσπαθούσε να δημιουργήσει την ελληνική λεγεώνα εθελοντών. Έλληνες που θα πολεμούσαν στο Ανατολικό μέτωπο για λογαριασμό του πολυεθνικού τμήματος των Waffen SS.

Το κτίριο της ΕΣΠΟ, μετά από τη βομβιστική επίθεση.

Η ανατίναξη των γραφείων της Ε.Σ.Π.Ο

Η ημερομηνία που επελέγη, ήταν η Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου του 1942, επειδή λόγω αργίας θα ήταν κλειστά τα καταστήματα του ισογείου και τα γραφεία του ημιωρόφου, άρα δεν θα υπήρχαν αθώα θύματα.

Η Κυριακή  ήταν βολική μέρα, γιατί γινόταν και η εβδομαδιαία συγκέντρωση στελεχών και μελών της ΕΣΠΟ.

Την προηγούμενη ημέρα, ο Αντώνης Μυτιληναίος και ο Σπύρος Γαλάτης μετέβησαν στο σπίτι της Ιουλίας Μπίμπα στο Κουκάκι, όπου ετοίμασαν τη βόμβα με μεγάλη προσοχή. Ήταν ένα δέμα με φυσίγγια δυναμίτιδας (βάρους 10 οκάδων), τυλιγμένο με πισσόχαρτο. Το δέμα τοποθετήθηκε σε μία πάνινη σακούλα, που χρησιμοποιούσε η Μπίμπα για τα ψώνια της, και σκεπάστηκε με χόρτα.

Το πρωί της επόμενης ημέρας, ο Μυτιληναίος και η Μπίμπα επιβιβάστηκαν στο τραμ από το Κουκάκι και σταμάτησαν στην Ομόνοια.

Μετέβησαν στην πλατεία Κάνιγγος, που είχε οριστεί ως τόπος συνάντησης με τους Γαλάτη, Μούρτο, Μιχαηλίδη, Λάζαρη και Στανωτά.

Μετά από παρακολούθηση της περιοχής και των γραφείων της ΕΣΠΟ, που έσφυζαν από κόσμο, ο Περρίκος έδωσε το σύνθημα για την ανατίναξη.

Η Ιουλία Μπίμπα ειδοποιήθηκε και μετέφερε τη βόμβα μόνη της στην οδό Γλάδστωνος. Την παρέδωσε στον Μυτιληναίο και στον Γαλάτη και έφυγε.

Έφτασαν έξω από το οδοντιατρείο. Άφησαν στο πάτωμα τη σακούλα, πέταξαν τα χόρτα και έβγαλαν τη βόμβα από τη σακούλα.

Ο Γαλάτης έβαλε έναν ξύλινο πήχη εξήντα εκατοστών διαγωνίως στη γύψινη κορνίζα και ο Αντώνης Μυτιληναίος  άναψε το φιτίλι της βόμβας με ένα σπίρτο. Με ψυχραιμία τη σήκωσε και την έβαλε ψηλά, στη γωνία κάτω από το πάτωμα της ΕΣΠΟ.

Όταν ολοκλήρωσαν την αποστολή τους, οι αντιστασιακοί βομβιστές μαζί με την ομάδα υποστήριξης, αποχώρησαν.

Στις 11.57, η περιοχή ταρακουνήθηκε από την εκκωφαντική έκρηξη και επικράτησε πανικός.

Οι Γερμανοί σήμαναν συναγερμό, υποθέτοντας ότι πρόκειται για αεροπορικό βομβαρδισμό.

Σκοτώθηκαν 39 μέλη της ΕΣΠΟ και 43 Γερμανοί.espo33

Το κτίριο καταστράφηκε ολοσχερώς. Σκάλες, πατώματα και στέγη κατέρρευσαν.

Μόνο οι εξωτερικοί τοίχοι έμειναν όρθιοι. Εξαιτίας της έκρηξης προκλήθηκε πυρκαγιά.

Ο αρχηγός της ΕΣΠΟ, γιατρός Σπύρος Στεροδήμας, μεταφέρθηκε στον Ευαγγελισμό με καθολικά εγκαύματα, όπου υπέκυψε μετά από τρεις ημέρες.

Από τους διερχόμενους πολίτες, μερικοί τραυματίστηκαν ελαφρά, ανάμεσά τους και ένας ιερέας, που όταν έμαθε την αιτία της έκρηξης, είπε «χαλάλι τους».

Επί πέντε ημέρες, η Πυροσβεστική ανέσυρε πτώματα από τα ερείπια.

Το πλήγμα για τους κατακτητές ήταν μεγάλο. Η Γκεστάπο εξαπέλυσε ανθρωποκυνηγητό, για τη σύλληψη των δραστών.

Η δασκάλα Ιουλία Μπίμπα.

Οι συλλήψεις και η εκτέλεση του Κώστα Περρίκου

Τον Νοέμβριο, μετά από προδοσία υπαξιωματικού της Χωροφυλακής, οι Περρίκος Μπίμπα, Μυτιληναίος και Γαλάτης συνελήφθησαν, σ’ ένα από τα κρησφύγετα της οργάνωσης στην Καλλιθέα.

Μεταφέρθηκαν στα ανακριτικά γραφεία της Γκεστάπο στον Πειραιά, όπου παρά τα φρικτά βασανιστήρια, δεν έδωσαν πληροφορίες στους Γερμανούς.

Ο Αντώνης Μυτιληναίος κατόρθωσε να δραπετεύσει και τον επικήρυξαν με το ποσό των 500.000 δραχμών. Τελικά διέφυγε στη Μέση Ανατολή.

Ο επικεφαλής του Ουλαμού καταδικάστηκε από γερμανικό Στρατοδικείο της Αθήνας σε θάνατο και μεταφέρθηκε στο κελί Νο12, στις φυλακές Αβέρωφ.

Ήταν το κελί των μελλοθανάτων.

Στις 23 Ιανουαρίου 1943, οι Γερμανοί επέτρεψαν στην οικογένεια του Κώστα Περρίκου να τον επισκεφθεί στη φυλακή.

Ήταν η τελευταία φορά που τον είδαν η γυναίκα του και τα παιδιά του.

Σε ένα από τα γράμματα που τους έστειλε, έγραφε: «Εγκαταλείπω τον κόσμο χωρίς μίση και κακίες. Αγωνίσθηκα για την πατρίδα μου.

Για την δικιά τους πατρίδα αγωνίζονται κι εκείνοι, οι οποίοι με καταδίκασαν.

Θα ήθελα το αίμα μου να μην μας χωρίσει, αλλά να μας ενώσει, στο μέλλον, με τους σημερινούς αντιπάλους».

Λίγο πριν από την εκτέλεση, οι Γερμανοί αξιωματικοί χαιρέτισαν στρατιωτικά τον Έλληνα ήρωα.

Οι τελευταίες λέξεις που είπε, πριν από την εκτέλεση, ήταν «Ζήτω η Ελλάς».

Η Ιουλία Μπίμπα καταδικάστηκε δύο φορές σε θάνατο και 15 χρόνια φυλάκιση και εκτελέστηκε με πέλεκυ, πιθανόν στη Γερμανία.

Η Αικατερίνη Μπέση καταδικάστηκε σε ισόβια.

Ο Σπύρος Γαλάτης καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά χάρη στη συμβολή του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και τη δωροδοκία Γερμανών αξιωματούχων, η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια.

Μεταφέρθηκε σε γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και παρέμεινε εκεί μέχρι την απελευθέρωσή του, το 1945, από τους Αμερικανούς.

Η είδηση της ανατίναξης του κτιρίου της ΕΣΠΟ έδωσε θάρρος στους αγωνιζόμενους Έλληνες και έκανε αίσθηση εκτός Ελλάδας.

Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί Λονδίνου και Μόσχας μίλησαν με ενθουσιασμό για το εγχείρημα, χαρακτηρίζοντάς το ως το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην τότε κατεχόμενη Ευρώπη.

Διαβάστε ακόμη στη Μηχανή του Χρόνου:

Φρύνη, η εταίρα που λάτρεψε ο Πραξιτέλης και προσφέρθηκε να χτίσει με δικά της έξοδα τα τείχη της Θήβας

Μαρία Φωκά. Η γνωστή ηθοποιός που καταδικάστηκε σε ισόβια για κατασκοπεία, μαζί με τον Μπελογιάννη